پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
جعفر محمدی مدیرعامل دونگی در گفت‌وگو با راه پرداخت / تأمین مالی جمعی آینده درخشانی خواهد داشت
ابوالفضل رجبی / چند وقتی است که برنامه کارویا از شبکه یک سیما پخش می‌شود. این برنامه با رویکرد تشویقی و حمایتی تلاش دارد تا مفهوم تأمین مالی جمعی در ایران را توسعه دهد و اذهان مردم را با این روش تأمین مالی آشنا کند. راه پرداخت با جعفر محمدی در رابطه با عملکرد و میزان اثرگذاری این برنامه و همچنین تحقق اهداف آن و ارزیابی کسب‌وکاری طرح‌ها به گفت‌وگو پرداخته است. محمدی معتقد است با بررسی کسب‌وکاری این طرح‌ها مشخص شده است که میزان سودآوری ارائه شده با نتیجه همخوانی ندارد و بایستی اصلاحاتی در روند ایجاد شود تا نتایج شکل کارکردی به خود بگیرند. در ادامه گفت‌وگوی راه پرداخت با جعفر محمدی، مدیرعامل دونگی را می‌خوانید.
تحلیل حساسیت براساس تغییرات قیمت ارز نیز انجام نشده بود
محمدی در ابتدا درباره رویکرد برنامه کارویا به تامین مالی جمعی گفت: «اینکه صندوق می‌خواهد یک برنامه حمایتی از شیوه جدید تامین مالی جمعی داشته باشد، رویکرد امیدوارکننده و خوبی است. رویکرد کلان برنامه کارویا این است که از متقاضیان تامین مالی جمعی دانش‌بنیانی که شرایط مشخصی داشته باشند و بتوانند از ارزیابی صندوق عبور کنند، حمایت کند. بدین شکل که بازپرداخت اصل سرمایه مشارکت‌کنندگان در طرح‌های این شرکت‌های دانش‌بنیان را تضمین می‌کند.»
او در ادامه به مشکلات و چالش‌های این برنامه برای کسب‌وکارهای حامی پرداخت و گفت: «علی‌رغم رویکرد مثبت این برنامه، از دید من یک سری مشکلات جدی در شیوه اجرای فعلی وجود دارد که می‌توانست با برنامه‌ریزی مناسب به راحتی رفع شود. از آنجایی که هر پلتفرم پروتکل‌ها و سیاست‌های خاص خود را برای ارزیابی طرح‌های متقاضی تامین مالی جمعی دارد، بایستی قبل از آنکه به طرح‌ها تایید نهایی داده می‌شد این طرح‌ها از فیلتر ارزیابی خود پلتفرم‌ها و همچنین نهاد ناظر آنها عبور داده می‌شد. برای مثال طرح‌هایی بعد از ضبط برای پذیرش به ما ارائه شد که در طرح توجیهی مبلغ مورد نیاز و سود مورد انتظاری ذکر شده بود (و در ضبط برنامه به بینندگان ارائه شده بود) که وقتی ما آنها را مورد بررسی قرار دادیم، به مواردی بعضاً حاد رسیدیم که نیاز به اصلاح داشت و خود تیم‌ها هم این اصلاحات را قبول داشتند. ولی از آنجایی که رقم سود یا سرمایه مورد نیاز تغییر می‌کرد و امکان ضبط مجدد وجود نداشت، امکان اصلاح سلب یا به شدت سخت می‌شد. یا اینکه برخی طرح‌ها نیاز به تامین قطعات و تجهیزاتی داشتند که قیمت آنها با دلار تغییر می‌کرد و قیمت دلار در زمان ضبط در نظر گرفته شده بود نه در زمان پخش. از آنجایی که تحلیل حساسیت بر اساس تغییرات قیمت ارز نیز انجام نشده بود، بعضا می‌توانست یک طرح با پیش‌بینی سوددهی بالا در زمان پخش را به طرحی زیان ده در زمان پخش تبدیل کند که لازم است سرمایه‌گذاران حتما خود این موارد را در بررسی‌های قبل سرمایه‌گذاری مد نظر قرار دهند. این موضوعات یکی از مهم‌ترین ایرادات برنامه کارویا هستند و بایستی در برنامه‌های مشابه دیگر این شکل ارزیابی اصلاح شود.»
محمدی در ادامه درباره شیوه ارزیابی طرح‌ها گفت: «نکته مهم دیگری که در این خصوص لازم است به آن توجه داشته باشیم این است که اساساً شیوه ارزیابی طرح‌ها برای ارائه وام، یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر با شیوه ارزیابی برای انتشار فراخوان تامین مالی جمعی تفاوت‌های جدی دارد. لذا، اگر با معیارهایی غیر تخصصی ارزیابی‌ها انجام شود، نتیجه نهایی هم متفاوت از آن چیزی خواهد بود که انتظار داریم و طرح‌ها نخواهند توانست به اهدافی که ترسیم کرده‌اند برسند. که این می‌تواند مشکلاتی جدی برای تامین مالی جمعی به وجود آورد. البته باید دید گذر زمان چه پیش خواهد آورد، اما پیش‌بینی من این است که تعداد قابل توجهی از طرح‌های ارزیابی شده توسط صندوق، نتوانند به سودهای اعلام شده برسند.»
الزام حضور و مشارکت 15 درصدی پلتفرم در طرح‌ها هزینه‌آور است
او در ادامه درباره ریسک‌های حمایتی و الزام‌های صندوق در تامین مالی جمعی گفت: «یکی دیگر از ایرادتی که به این برنامه حمایتی وارد است، الزام حضور و مشارکت 15 درصدی پلتفرم و نهاد مالی در سرمایه‌گذاری در طرح‌هاست. این در حالی است که تایید طرح‌ها توسط خود صندوق انجام شده است و ریسکی از محل ارزیابی احتمالاً جهت‌دار پلتفرم‌ها صندوق را تهدید نمی‌کند که با تعیین این الزام بخواهد آن را کم‌اثر کند. پلتفرم‌های تامین مالی جمعی به درستی انتظار داشتند که اگر صندوق از آنها حمایتی نمی‌کند، هزینه‌ای را هم به آنها تحمیل نکند، که متاسفانه این اتفاق نیفتاد. همین موضوع یکی از دلایلی بود که تعدادی از پلتفرم‌ها حاضر به حضور در این برنامه نشدند یا ترجیح دادند حضور حداقلی داشته باشند.»
محمدی در ادامه افزود: «از طرفی باتوجه به الزامات سختگیرانه صدا و سیما، متاسفانه پلتفرم‌ها امکان بهره‌برداری برندسازی یا جذب کاربر چندانی برای‌شان فراهم نیست. این موضوع باعث می‌شود که پلتفرم‌هایی که تعداد زیادی از طرح‌ها را قبول کرده‌اند، مجبور شوند از روش‌های سنتی اقدام به تامین مالی این طرح‌ها بکنند که این به معنی آن است که عملاً حمایت و رشد مورد انتظار برای تامین مالی جمعی شکل نگرفته و این برنامه نتواند به توسعه تامین مالی جمعی در کشور منجر شود.»
او همچنین در رابطه بامیزان اثربخشی برنامه کارویا گفت: «زمانی می‌توانیم بگوییم این برنامه در زمینه توسعه مفهوم تامین مالی جمعی موفق بوده است که میزان توجه و استقبال از کرادفاندینگ به واسطه این برنامه افزایش یافته باشد. یا به‌عبارت دیگر، حجم عمده‌ای سرمایه‌گذاری از سمت مردم و نه از طریق سرمایه‌گذاران نهادی انجام شده باشد. این معیار با تحلیل نوع سرمایه‌گذاران (که به صورت شفاف در سمت پلتفرم‌ها و فرابورس نگهداری می‌شود) قابل ارزیابی است؛ که امیدواریم گزارش آن در انتهای پخش برنامه توسط فرابورس به همراه سایر گزارش‌های تحلیلی منتشر شود. »
تامین مالی جمعی آینده درخشانی خواهد داشت
محمدی در آخر درباره آینده تامین مالی جمعی و نقش این روش در آینده اکوسیستم فناوری کشور گفت: «قطعاً تامین مالی جمعی آینده درخشانی خواهد داشت و حجم سرمایه‌ای که برای کسب‌وکارها تامین می‌کند بسیار قابل توجه خواهد شد. وجوه تامینی از این روش از جنس وام یا سرمایه‌گذاری نهادی نیست و خرد جمعی آن را بررسی و تامین می‌کند و در نتیجه موفقیت در تامین مالی از این طریق، به منزله وجود بازخورد مثبت بازار به طرح‌های مورد نظر نیز هست. پیش‌بینی می‌شود، همانند رفتار تجربه شده جهانی، در دو تا سه سال آینده حجم سرمایه‌ای که از طریق تامین مالی جمعی وارد اکوسیستم و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌شود بیشتر از سرمایه تزریقی توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیر و فرشتگان کسب‌وکار باشد. از آنجایی که این برنامه در صدا و سیما پخش می‌شود کمک شایانی به شنیده‌شدن این مفهوم در جامعه خواهد کرد، حتی اگر منجر به افزایش آگاهی از برند پلتفرم‌ها نشود. اگر حجم سرمایه‌گذاری که به واسطه این برنامه تامین می‌شود، زیاد نباشد، باز هم این برنامه تاثیرگذاری خواهد داشت. در حال حاضر اکوسیستم فناوری کشور به شدت در زمینه تامین مالی با مشکل مواجه است و کرادفاندینگ‌ها باتوجه به مدلی که دارند می‌توانند اثر این کمبود را تا اندازه‌ای کم‌رنگ‌تر کنند. همه باید در کنار هم کمک کنند تا این مفهوم جدید در جامعه جایگاه خود را پیدا کند و کسب‌وکارها نیز برای بهره‌مندی از آن آماده شوند.»