پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در گفت‌وگو با قائم‌مقام مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک بهار در خصوص سرویس کیف پول این شرکت مطرح شد / نیازی نیست چرخ را از اول اختراع کنیم
فرهمند: امروز در زیرساخت شرکت 12.5 میلیون کاربر کیف پولی داریم؛ عددی که با قراردادهای بزرگ پیش روی شرکت، در ماه‌های آینده، افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. همچنین، در سمت پذیرندگان (فروشگاه‌ها) با روند رو به افزایش ایجاد امکان خرید کیف پولی در پذیرندگان شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) و همچنین به‌پرداخت ملت به‌عنوان دو شرکت رهبر بازار در تعداد پرداخت‌های فروشگاهی، عملکرد قابل توجهی داشته‌ایم.
سمانه عابدی / شیوع ویروس کرونا ثابت کرد که امروزه اگر کسی پول نقد یا کارت بانکی همراه نداشته باشد، باز هم راه‌های متنوعی برای پرداخت‌های روزانه و انجام خرید خواهد داشت. راه‌هایی که نه‌تنها تجربه کاربر از خرید را آسان‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند امکانات متنوعی را در اختیار او قرار دهد. از سوی دیگر، رواج سرویس‌های پرداخت الکترونیکی، به کسب‌وکارها نشان داد که ضمن تسهیل فرایند پرداخت، می‌توانند به ابزارهایی برای نگهداشت مشتریان، جذب مشتریان جدید و ارائه خدمات ارزش‌افزوده به آنها دسترسی داشته باشند؛ ابزارها و روش‌هایی که در بسیاری از کشورهای جهان نیز رواج یافته و در حال توسعه است.
تجارت الکترونیک بهار، یکی از ارائه‌دهندگان خدمات کیف پول دیجیتال است که با ارائه سرویس به شرکت‌های خدمات پرداخت (PSP)، بانک‌ها و کسب‌وکارها، به یکی از بازیگران اصلی این حوزه تبدیل شده و در حال حاضر بیش از 12.5 میلیون کیف پول را روی زیرساخت خود نگهداری می‌کند. این شرکت، با بهره‌مندی از یک زیرساخت متمرکز بانکی و توسعه راهکارها و خدمات متنوع کیف پول دیجیتال منطبق با قوانین بانکی و استانداردهای حسابداری، نظر بسیاری از کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک را به خود جلب کرده است.
سینا فرهمند، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک بهار در خصوص نحوه فعالیت این شرکت در گفت‌وگو با راه پرداخت گفت: «تجارت الکترونیک بهار به‌عنوان شرکتی که فعالیت خود را در قالب یک استارتاپ حوزه فین‌تک آغاز کرد، از ابتدا یک تفاوت بارز با عمده شرکت‌هایی که در این حوزه خدمات ارائه می‌دهند، داشته است که این تفاوت‌ها، عمدتاً از نگاه خاص مدیریت ارشد شرکت بهار به صنعت حاصل شده است.»
فرهمند در تشریح تفاوت نگاه مدیریت بهار با دیدگاه رایج در ایران در خصوص کیف الکترونیکی پول گفت: «توسعه خدمات کیف پول در ایران، عمدتاً به ارائه اپلیکیشن‌هایی خلاصه شده که بر مبنای یک نرم‌افزار اختصاصی یا سامانه‌های مبتنی بر سوئیچ توسعه یافته و خدمات متعددی را در رابطه با پرداخت اینترنتی، خرید شارژ و بسته اینترنت، پرداخت عوارض یا پرداخت موبایلی با استفاده از کد QR در فروشگاه‌های فیزیکی ارائه می‌دهند. با وجود زحمات زیادی که در این حوزه کشیده شده است، به‌دلیل محدودیت‌های زیرساختی این نرم‌افزارها، بسیاری از امکانات مرتبط با کیف پول دیجیتال محقق نشده و سؤالی که مطرح است این است که چرا یک کاربر برای امور پرداخت و خرید روزانه، چندین اپلیکیشن خاص این موضوع را باید در تلفن همراه خود نصب و نگهداری کند؟! و اینکه آیا صرف ارائه تخفیف و برگزاری قرعه‌کشی در شرایطی که یک اپلیکیشن واقعاً ارزش‌افزوده خاصی برای مشتریان ایجاد نمی‌کند، می‌تواند در موفقیت بلندمدت آن مؤثر باشد؟!»
ارزش‌افزوده کیف پول دیجیتال در عمل چیست؟
فرهمند تصریح کرد: «اعتقاد مدیریت شرکت بهار، از روز اول بر آن بوده که کیف الکترونیکی پول به‌تنهایی، ارزش‌افزوده خاصی برای کاربران و کسب‌وکارها ایجاد نمی‌کند! ارزش کیف پول زمانی دیده می‌شود که بتواند وارد فرایندهای کسب‌وکارهای مختلف شده و با چیدمان درست، بتواند در کنار آن کسب‌وکارها ایجاد هم‌افزایی کند. فرض کنید کاربر به جای نصب یک اپلیکیشن برای پرداخت، بتواند خدمات متنوعی از پرداخت را حین استفاده از اپلیکیشن‌های متعدد در حوزه‌های حمل‌ونقل، سلامت، گردشگری و… دریافت کند. حال تصور کنید که کاربر، تمامی این خدمات را بتواند بر بستر یک زیرساخت قدرتمند و یکپارچه دریافت کرده و فارغ از پیچیدگی‌های استفاده از سیستم‌های متعدد پرداخت، بتواند تمامی عملیات مالی خود را در یک بستر واحد به‌صورت ساده و متمرکز انجام دهد.»
ایجاد یک لایه نرم‌افزاری میان بانک و کسب‌وکارها
او افزود: «ما در بهار، تلاش کردیم با اتکا به تجربه و تخصص تیم در حوزه مدیریت فناوری اطلاعات و بانکداری، یک زیرساخت قدرتمند و استاندارد مهیا کنیم تا بتوانیم به جای ایجاد یک کسب‌وکار کیف پولی در قالب یک اپلیکیشن جدید، بهترین سرویس‌های کیف پول دیجیتال را به کسب‌وکارهای متعدد فعال در حوزه‌های مختلف ارائه دهیم. برای این مهم، به جای آنکه به قول معروف چرخ را از اول اختراع کنیم و بهای رفع خطاهای سیستم را از مشتریان دریافت کنیم، از یک سامانه استاندارد بانکداری متمرکز استفاده کرده و تمامی سرویس‌های جذاب کیف پولی را بر مبنای فرایندهای استاندارد بانکی توسعه دادیم. به بیان دیگر، یک لایه نرم‌افزاری بین بانک و کسب‌وکارها ایجاد کردیم تا بتوانیم دامنه گسترده‌ای از خدمات نوآورانه حوزه مالی را به شکلی استاندارد و قابل اتکا به سازمان‌ها ارائه دهیم. ما در بهار، پس از مواجهه با نیازهای یک سازمان، به جای توسعه سرویس‌ها از پایه، فقط دسترسی آنها به دامنه وسیعی از سرویس‌های استاندارد را که در زیرساخت شرکت موجود است، ایجاد می‌کنیم و به این ترتیب، در کمترین زمان ممکن، سازمان به کیف پولی قدرتمند مجهز می‌شود که با اطمینان خاطر می‌تواند از آن در مقیاس‌های بالا استفاده کند.»
او ادامه داد: «متأسفانه برخی سازمان‌ها، با عدم شناخت کافی نسبت به ماهیت خدمات کیف پول دیجیتال، نسبت به توسعه این سرویس‌ها با استفاده از نیروهای غیرمتخصص مقیم اقدام می‌کنند و پس از رویارویی با ناکارآمدی این سیستم‌ها در مقیاس‌های بالا، عدم سازگاری آن با استانداردها و سیستم‌های نظارتی و بانکی، مواجهه با هزینه‌های بالای مغایرت‌گیری، عدم دسترسی به سرویس‌های اساسی اعم از برگشت تراکنش (Reverse/Refund)، انواع تسهیم و کارمزد، انواع مسدودی و رفع مسدودی و همچنین مواجهه با محدودیت‌های متعدد در توسعه ابزارهای جانبی مورد نیاز، در نهایت با خسارت مالی و زمانی قابل توجه، مجبور به تغییر زیرساخت می‌شوند.»
12.5 میلیون کاربر کیف پولی
فرهمند در خصوص استراتژی مارکتینگ این شرکت گفت: «ما در ابتدا خلاف جریان آب و به‌اصطلاح چراغ‌خاموش عمل کردیم. به‌دنبال سروصدا نبودیم؛ چراکه در بازار ادعاهای زیادی وجود داشت، ولی در عمل اتفاقی نیفتاده بود. با نصب چند کد کیوآر و ارائه تخفیف به مشتریان، جریانی شروع شده و سریع متوقف می‌شد و با وجود تخفیف‌های متعددی که به کاربران ارائه می‌شد، در عمل، هیچ مزیتی برای آنها ایجاد نمی‌شد.»
او در ادامه افزود: «این روند را ادامه دادیم. امروز در زیرساخت شرکت 12.5 میلیون کاربر کیف پولی داریم؛ عددی که با قراردادهای بزرگ پیش روی شرکت، در ماه‌های آینده، افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. همچنین، در سمت پذیرندگان (فروشگاه‌ها) با روند رو به افزایش ایجاد امکان خرید کیف پولی در پذیرندگان شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) و همچنین به‌پرداخت ملت به‌عنوان دو شرکت رهبر بازار در تعداد پرداخت‌های فروشگاهی، عملکرد قابل توجهی داشته‌ایم.»
بهار و ارتباط با سپ
او در خصوص نقش پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) در همکاری با شرکت تجارت الکترونیک بهار گفت: «مشخصاً سپ سهام‌دار بهار است. این شرکت، در سال 1398 و پس از بررسی مفصل شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کیف پول، به نمایندگی گروه مالی سامان در شرکت بهار سرمایه‌گذاری کرد. با وجود آنکه در حال حاضر، نسخه‌هایی از زیرساخت کیف پول دیجیتال بهار روی سرورهای سپ و بانک سامان استقرار یافته، استقلال زیرساختی و کسب‌وکاری بهار، این امکان را فراهم ساخته که این شرکت به‌راحتی و بدون هیچ‌گونه تعارض منافع، به دیگر بانک‌ها، پی‌اس‌پی‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ دیجیتال نیز خدمت ارائه کرده و با امکان تعریف خدمات متقابل میان آنها، بتواند هم‌افزایی‌های مالی و غیرمالی ایجاد کند.»
امکان ایجاد تعامل میان کیف پول‌ها
قائم‌مقام مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک بهار در خصوص قابلیت‌های زیرساخت این شرکت گفت: «یکی از قابلیت‌های محوری زیرساخت بهار، قابلیت مولتی‌تننت (Multi-Tenant) است. مانند بانک که می‌تواند شعبه‌های مختلف داشته باشد، ما نیز می‌توانیم به ازای هر سازمانی که به آنها خدمات کیف پول ارائه می‌دهیم، یک تننت با دفترکل (GL) اختصاصی تعریف کرده و به آنها این امکان را بدهیم تا ضمن حفظ استقلال در فرایندهای کسب‌وکار خود و دسترسی به گزارش‌های اختصاصی خود، در چارچوب قوانین بانک مرکزی، با تننت‌های دیگر نیز تعامل ایجاد کنند.»
فرهنگ استفاده از کیف پول در ایران
فرهمند در خصوص نحوه ایجاد انگیزه برای استفاده از کیف پول گفت: «نمی‌توان انتظار داشت در کشوری که تقریباً به ازای هر هشت نفر جمعیت یک دستگاه کارت‌خوان وجود دارد؛ زمانی که خریداران به‌راحتی با کارت خرید می‌کنند و فروشندگان به استفاده از کارت‌خوان عادت کرده‌اند؛ همه رفتار خود را تغییر داده و با کیف پول موبایلی خود خرید کنند! به‌عنوان اولین پیش‌نیاز، کیف پول دیجیتال قدرتمند، نباید محدود به یک ابزار و کانال خاص باشد؛ کاربران و خریداران باید بتوانند با ابزارهای متنوعی چون کارت، موبایل، کارت مجازی و… روی کانال‌های متعددی چون کارت‌خوان، کیوآرکد، درگاه اینترنتی و… از کیف پول خود استفاده کنند. در ضمن، هنر ارائه‌دهنده سرویس آن است که زیرساختی فراهم کند که هیچ فرایندی سمت خریدار، فروشنده، شرکت پرداخت، بانک، سازمان و… تغییر نکرده و همه بتوانند با همان تجربه کاربری قبلی، از امکانات مورد نظر استفاده کنند. در این شرایط، اگر کاربر بداند که توسط کیف پول خود به امکاناتی چون کش‌بک، استفاده از کوپن و ووچر، امکان خرید اعتباری و اقساطی و… دسترسی دارد، آن زمان است که ترجیح می‌دهد در کنار ابزارهای رایج قبلی، با ابزارهایی چون تلفن همراه نیز خرید را تجربه کند.»
او در مثالی از نحوه ایجاد ارزش‌افزوده برای کاربران، به محصولات قبلی شرکت بهار اشاره کرد و گفت: «ما قبل از مشارکت با مجموعه سپ، در سال 1397، علاوه بر ارائه سرویس، محصولاتی در قالب اپلیکیشن و وب‌اپلیکیشن به بازار عرضه کرده بودیم. یکی از این محصولات، «سازمانِ من» نام داشت؛ سامانه‌ای که به مدیران منابع انسانی این امکان را می‌داد تا از طریق یک پنل چندمنظوره، بن‌کارت و خدمات رفاهی کارکنان خود را مدیریت کنند. در آن سیستم، کارکنان سازمان‌ها پس از نصب یک اپلیکیشن، وارد فضای اختصاصی سازمان خود شده و در یک سیستم چند کیف پولی، می‌توانستند موجودی انواع کیف پول‌های رفاهی، سلامت و همچنین کیف پول اعتباری و امتیازی خود را مشاهده کرده و آن را با شرایط ویژه در فروشگاه‌های طرف قرارداد سازمان خود استفاده کنند. فرض کنید شما روی اپلیکیشن اختصاصی سازمان خود، علاوه بر دسترسی به اعلانات و صندوق پیام سازمانی، کیف پولی دارید که توسط سازمان شارژ شده و به شما قابلیت استفاده از یک باشگاه ورزشی طرف قرارداد، با 50 درصد تخفیف می‌دهد و همزمان، با استفاده از کیف پول دیگری می‌توانید ناهار سازمانی خود را تهیه کنید، آن زمان است که شما حاضر خواهید بود با این کیف پول موبایلی خرید کنید!»
بهار امروز در نقش یک Service Provider کیف پول دیجیتال
فرهمند ادامه داد: «با وجود آنکه شرکت بهار پس از مشارکت با مجموعه سپ، تمامی تمرکز خود را بر حوزه ارائه سرویس قرار داد و محصولات خاص خود را متوقف کرد، رشد سریع محصولاتی مانند سازمانِ من و استقبال سازمان‌های بزرگ و بعضاً سنتی کشور در آن دوران خاص، به ما ثابت کرد که در صورت ایجاد مزیت معنادار، می‌توانیم انتظار تغییر رفتار سمت خریدار، پذیرنده و سازمان داشته باشیم.»
او در ادامه اشاره کرد: «اکنون که بهار در نقش ارائه‌دهنده خدمت (Service Provider) است و ارزش‌آفرینی مستقیم سمت کاربران ندارد نیز، در تلاش است که با ارائه سرویس‌های جذاب، آزاد گذاشتن دست کسب‌وکارها در مدیریت پارامترهای مهم در کنار آموزش و هدایت سازمان‌های مشتری در ارائه بهینه خدمات، به آنها کمک کند تا با استفاده از سرویس‌های مالی و بانکی، ضمن حفظ فرایندهای موجود کسب‌وکار خود، برای ذی‌نفعان‌شان ارزش‌آفرینی کنند.»
تجارت الکترونیک بهار، در مسیر توسعه یک اکوسیستم دیجیتال
فرهمند ضمن اشاره به اهمیت تعریف مشارکت‌های استراتژیک در کسب‌وکارهای دیجیتال گفت: «دنیای امروز، دنیای شبکه‌سازی و تعریف همکاری‌های استراتژیک است. دیگر زمان آن گذشته است که یک شرکت، همه نیازمندی‌های خود را از پایه توسط نیروهای مقیم توسعه داده و بدون همکاری دیگر شرکت‌ها، به‌دنبال ایجاد انحصار در بازار باشد. همان‌طور که کیف پول‌های بزرگ دنیا با تعریف مشارکت‌های استراتژیک با یکدیگر، تولید ارزش و هم‌افزایی می‌کنند، مدیریت ارشد شرکت بهار نیز همواره از تعریف همکاری‌های استراتژیک با سایر بازیگران صنعت و رقبا استقبال کرده است. تخصص بهار، ایجاد زیرساختی جهت ارائه بهترین سرویس‌های کیف پول است و ما می‌دانیم که توسعه یک اکوسیستم ارزش‌آفرین، بدون حضور بازیگران دیگری که محصولات و کسب‌وکارهای متعدد در حوزه‌های مختلف مالی و غیرمالی ارائه می‌دهند، غیرممکن است.»