پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به فرایند گذر بورس از تب سال ۱۳۹۹ تا سکون ۱۴۰۰ / شوکی برای توسعه
عصر تراکنش 49 / سال ۱۳۹۹ یکی از سال‌های خاص و البته سختی بود که بورس تجربه کرد. هسته معاملاتی با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شد و تیم فنی بورس، تقریباً مدام در حال گذر از تجربه‌ای جدید بود.
آزادسازی سهام عدالت، تقریباً هر ایرانی را به یک سهام‌دار در بورس تبدیل کرد. سودهای هنگفت، تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی و حال خوش حاصل از این سودها، مردم را در روزهای ابتدایی سال ۱۳۹۹ با این بازار آشنا کرد و راهی شد برای حضور چندین و چند برابری در بورس. این حضور اگرچه از منظر ورود سرمایه بسیار جذاب به نظر می‌رسید، اما هسته معاملاتی را شوکه کرد. معاملات چندین‌برابر شده بود و هسته باید پاسخگوی معاملات می‌بود. شوک بزرگ بورس در سال ۱۳۹۹ حالا به آرامش یا حتی واقع‌بینانه‌تر بگوییم، سکون تبدیل شده است. هرچند هیچ بعید نیست، این بار هم آرامش پیش از توفان را تجربه کنیم. حمید حسن‌آبادی، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگویی تفصیلی با عصر تراکنش درباره آنچه در یک سال گذشته این سازمان تجربه کرد، می‌گوید. او فرازوفرودهایی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده که با توجه به آن میتوان نقشه راه آینده جریان فناوری در بورس کشور را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
از چالش تا آرامش
حسن‌آبادی با تأکید بر اینکه سال گذشته سال خاصی برای بازار سرمایه بود و اقبال و حضور عمومی به فشار زیادی روی هسته معاملاتی منجر شد، می‌گوید: «بازار سرمایه در سال گذشته رونق خوبی پیدا کرد و موضوع سهام عدالت هم بر این رونق تأثیر قابل توجهی داشت. به تبع این رونق، فشارهایی هم بر سامانه‌های معاملاتی وارد شد. اگرچه این فشارها پیش‌بینی نشده بودند و به هر حال مشکلاتی را ایجاد کردند، اما این موضوع که سهام‌داران بیشتری وارد بازار سرمایه شوند، اتفاق خوب و درخور توجهی بود.»
او عملکرد بخش فنی را با وجود همه چالش‌هایی که تجربه شد، تحلیل کرده و می‌گوید: «بخش فنی تلاش قابل توجهی برای گذر از مسائل سال ۱۳۹۹ کرد. به هر حال سال ۱۳۹۹ برای بخش فنی بورس سال خاصی بود که بخشی از این موضوع به هسته معاملات بازمی‌گردد. البته برخی مشکلات فنی از قبل هم وجود داشت. برای مثال در پیک فعالیت بازار، هسته دچار مشکل می‌شد، البته این پیک در شرایطی بود که در سال گذشته بین ۲ تا ۲.۵ میلیون معامله در روز را تجربه کردیم.»
حالا باید دید این حضور میلیونی در جریان معاملات بازار همچنان ادامه دارد و روند حرکت سرعت گرفته یا کاهش بار به بهبود شرایط کمک می‌کند. مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص می‌گوید: «امسال با کاهش تب حضور در بازار سرمایه، حجم معاملات در روز در حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار معامله است و در روزهای پررونق تا ۷۰۰ هزار معامله را نیز تجربه می‌کنیم. از همین رو بار روی هسته کاهش چشم‌گیری پیدا کرده است. خوشبختانه در پی همه چالش‌هایی که از سر گذراندیم، در حال حاضر مشکلات قبلی را نداریم. دلیل کاهش این مشکلات هم این است که بهبودهای فنی خوبی روی هسته صورت گرفته و هسته به حالت نسبتاً پایداری رسیده است.»
یک سال بعد از کاهش حضور هیجانی در بورس
نگاهی به ساختار و سیستم هسته بورس امکان تحلیل آنچه به چالش در بورس منجر شده را بیشتر می‌کند. اینکه هسته معاملاتی بورس در سال گذشته دچار شوک‌هایی شده بود را امسال باید به نوعی دیگر زیر ذره‌بین برد. اینکه این هسته چند سال قدمت دارد و زیرساخت‌های آن چگونه ساخته شده را حسن‌آبادی تشریح کرده و می‌گوید: «هسته معاملاتی فعلی متعلق به یک شرکت فرانسوی است. این هسته در سال ۱۳۸۴ خریداری شد و در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید. سال ۱۳۹۶ هم بهبود پیدا کرد و به‌روز‌رسانی آن انجام شد. از سال ۱۳۹۶ تا امروز هر کاری که روی هسته انجام شده، فقط و فقط توسط تیم داخلی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران بوده و هیچ ارتباطی با خارج از کشور نداشته‌ایم. همین هسته بیش از ۱۰ ماژول دارد و برخی ماژول‌های این سامانه معاملاتی از نو پیاده‌سازی شده است. در این میان میتوان به ماژول محاسبه شاخص اشاره کرد.»
او در ادامه توضیحات خود چنین اضافه می‌کند: «بخش قابل توجهی از هسته معاملات فعلی در حقیقت بومیسازی شده است. در حال حاضر هم بهبودهای قابل توجهی انجام شده و امیدواریم اگر به شرایط سال ۱۳۹۹ برگردیم با مشکلات قبلی مواجه نشویم. این به‌روزرسانی‌ها حتماً کمک می‌کند و هنوز هم در حال ادامه است. این نکته را باید مورد توجه قرار داد که برخی نیازمندی‌ها توسط خود سازمان و با توجه به واحدهای نظارتی سازمان تعریف می‌شود. برای مثال موضوع بُر زدن سفارش‌ها که از مبادی مختلف وارد هسته معاملات می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرد. این موضوع به تمام انواع سفارش‌ها مربوط می‌شود؛ چه سفارش‌هایی که از سمت ایستگاه‌های نامک صورت می‌گیرد، چه سفارش‌های OMSها. اکثر نیازمندی‌هایی که اکنون مطرح می‌شود و از قبل هم مطرح بوده، عمدتاً پیاده‌سازی شده و اکنون در حال تلاش برای بهبود راهکارهای پیاده‌سازی‌شده هستیم.»
باید دید رویکرد ارتقا و تکامل هسته بورس بر چه مبنایی است؟ آیا هسته معاملاتی کماکان بعد از یک سال دچار بحران است یا با گذر از مشکلات قبلی، روند حرکتی آن تغییر کرده است. بر اساس داده‌ها و اطلاعاتی که از بخش فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار به دست آمده، هسته زنده است و همچنان نیازمندی‌های جدیدتری دارد. از همین رو کارشناسان همچنان پروژه تعریف می‌کنند تا ضعف‌های این سیستم زنده را شناسایی کنند، اما در نهایت هسته اصلی همچنان فرانسوی است. اگر بخواهیم درباره پایداری یا عدم پایداری روند کاری هسته بگوییم، شواهد بیانگر آن است که در حال حاضر، شرایط همچنان پایدار است و فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار بر این موضوع تأکید دارد که اگر فشار دوباره‌ای روی هسته معاملاتی وارد شود، با مشکلی مواجه نخواهد شد.
بومیسازی موفقیت‌آمیز هسته بورس
موضوع بومیسازی چندین سال است که در دستور کار سازمان بورس قرار گرفته، حتی درباره سامانه‌های معاملاتی، چه در حوزه ترید، چه در حوزه پست‌ترید مورد توجه بوده است. از آنجایی که هسته معاملاتی همچنان یک هسته فرانسوی است و پیش از این بخش فناوری اطلاعات سازمان بورس اعلام کرده بود در تلاش برای عملیاتی‌کردن پروژه بومیسازی است، حالا که تب‌وتاب حضور هیجانی در بورس کاهش پیدا کرده، دغدغه‌های دیگر هم تقریباً کاهش پیدا کرده و بد نیست موقعیت و روند پیشرفت پروژه بومیسازی را هم مورد بررسی و توجه قرار دهیم. به هر روی هر چقدر هسته معاملاتی به جریان بومیسازی نزدیک‌تر شود، امکان مدیریت بحران و مشکلات غیرقابل پیش‌بینی هم افزایش خواهد یافت.
حسن‌آبادی درباره پیشبرد برنامه‌های بومیسازی، آنچه را تاکنون اجرایی شده، تشریح کرده و می‌گوید: «در راستای توسعه جریان بومیسازی در کشور، بورس هم تصمیم گرفت در همین مسیر قرار بگیرد. از همین رو بومیسازی سامانه معاملاتی و سامانه پس از معاملاتی که سامانه‌های خارجی هستند، در دستور کار قرار گرفت. در نهایت این کار انجام شد و منجر به این شد که سال ۱۳۹۷ در همکاری با دانشگاه تهران یک شرکت سرمایه‌گذاری مشترک با عنوان شرکت فناوری‌های پیشرفته رادین بورس شکل گرفت. سال ۱۳۹۸ هم وارد مراحل عملیاتی شدیم و بعد از طراحی معماری سامانه و کدنویسی‌های اولیه، صحت کارایی آن با استفاده از یکسری داده‌های آزمایشی و داده‌های عملیاتی بازار صورت گرفت. در ابتدای سال ۱۳۹۹ تیم فنی دانشگاه تهران هم در شرکت مدیریت فناوری بورس تهران مستقر شدند و پروژه راه‌اندازی و بومیسازی سامانه معاملات سرعت بیشتری گرفت و در انتهای سال ۱۳۹۹ به نقطه‌ای رسیدیم که موتور تطبیق سفارش‌ها (order matching engine) به‌طور کامل پیاده‌سازی شد.»
او در ادامه می‌گوید: «همان‌طور که سامانه معاملات فعلی (فرانسوی) از چند ماژول تشکیل شده، سامانه بومی هم از چندین ماژول اصلی تشکیل شده است. در حال حاضر هم در شرکت مدیریت فناوری در حال آماده‌سازی و نهایی‌سازی ماژول‌های جانبی آن هستند. آزمایش‌های امنیتی، کسب‌و‌کاری و فنی نیز در حال انجام است. از همین رو در حال حاضر این سامانه آماده بهره‌برداری برای معاملات یک بازار یا چندین نماد خاص است.»
اما نکته اصلی درباره بهره‌برداری سامانه بومی معاملات که به آن هسته رادین بورس گفته می‌شود، بحث تعیین تکلیف بهره‌بردار این سامانه است. این موضوع از آنجایی اهمیت دارد که برخی سفارشی‌سازی‌های پیش از راه‌اندازی به بهره‌بردار سامانه وابسته است. به‌منظور بهره‌برداری از هسته رادین بورس، در انتظار تعیین تکلیف هیئت‌مدیره سازمان بورس هستیم. حسن‌آبادی در بخش دیگری از توضیحات خود درباره جریان بومیسازی می‌گوید: «البته این هسته فعلاً فقط شامل بازار نقدی می‌شود و بازارهای مشتقه هنوز در این سامانه پیاده‌سازی نشده است.»
حال خوش بعد از کاهش تب
سال گذشته سال خاصی برای بورس بود و همین موضوع باعث شد در حوزه‌های مختلف بازار سرمایه شاهد توسعه باشیم. سال گذشته بعد از آزادسازی سهام عدالت، ۴۵ میلیون سهام‌دار جدید وارد بازار شد و این موضوع حجم بازار را به‌شدت افزایش داد. ابتدای سال ۱۳۹۹ تعداد کدهای سهام‌داری ۱۱ میلیون بود و فقط در سال ۱۳۹۹ این عدد به ۲۷ میلیون کد سهام‌داری افزایش یافت. البته چنین رویدادی (رشد چندبرابری ذی‌نفعان) در صنایع دیگری هم شکل می‌گیرد. هرچند این موضوع باعث شد در نهایت تیم فنی بورس هم غافلگیر شود. آزادسازی سهام عدالت به ورود ۴۵ میلیون سهام‌دار جدید به ۳۶ نماد بورسی پرطرفدار منجر شد.
حسن‌آبادی در تشریح چگونگی گذر از این مرحله می‌گوید: «این واقعیت است که ما آمادگی مواجه‌شدن با این حجم را نداشتیم، اما تجربه خاصی را برای بخش فنی شکل داد. به‌عنوان نمونه، همکاران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در خرداد و تیرماه سال گذشته، توانستند با تلاش‌های شبانه‌روزی ظرف کمتر از شش هفته سامانهای را به سرانجام و بهره‌برداری برسانند که در حالت عادی راه‌اندازی آن شش ماه طول می‌کشید تا به سرانجام برسد. همه این موارد بیانگر آن است که تلاش همکاران فنی مؤثر واقع شد و اتفاق خوبی رقم خورد. از همین رو اگر اکنون با چنین حجمی از استقبال و پذیرش از بازار سرمایه روبه‌رو شویم، همکاران ما آمادگی بسیار خوبی برای مواجهه و پیشبرد مسائل دارند.»
از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ بر جریان فناوری بورس چه گذشت
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار تأکید می‌کند: «از سال گذشته تاکنون علاوه بر اینکه در حوزه معاملات فعالیت‌های قابل توجهی صورت گرفته و بحث بومیسازی نیز به‌جد در دستور کار قرار گرفته و اکنون آماده بهره‌برداری است، در حوزه‌های دیگر فنی و در ابعاد دیگر بازار نیز اقدامات اساسی و مهمی انجام شده است. البته برای سال ۱۴۰۰ هم برنامه‌هایی در دست انجام است. سال گذشته، ۲۴ پروژه کلیدی در حوزه فناوری بازار سرمایه داشته‌ایم و ۲۱ پروژه در نهایت به انجام رسید؛ همچنین پروژه سامانه بومی معاملات که اکنون در حال پیگیری است و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد. پروژه راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه نیز امسال به سرانجام رسید. به‌طور کلی در سال ۱۴۰۰ هم تاکنون اتفاقات خوبی رقم خورده است؛ برای مثال در اردیبهشت‌ماه امسال ابلاغ دستورالعمل برگزاری مجامع الکترونیکی انجام شد.»
او در توضیحات خود در این‌باره می‌گوید: «اکنون با توجه به وجود شرکت‌هایی که سهام‌داران میلیونی دارند، برگزاری مجامع به‌صورت فیزیکی عملاً غیرممکن است. به همین خاطر موضوع برگزاری جلسات مجمع شرکت‌های بورسی و فرابورسی به‌صورت الکترونیکی از سال گذشته با اولویت بالا مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت دستورالعمل نحوه حضور و اعمال حق رأي به‌صورت الكترونيكي در مجامع عمومي شركت‌هاي ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار تدوین و ابلاغ شد. اکنون در حدود ۷۳۰ ناشر در بازار سرمایه حضور دارند که هر یک می‌توانند برای برگزاری مجمع الکترونیکی، درخواست خود را به مدیریت نظارت بر ناشران سازمان ارائه بدهند و بعد از بررسی توسط فناوری اطلاعات و مرکز مکنا مبنی بر اینکه حداقل الزامات فنی و امنیتی را دارا باشد، ناشر، مجمع را به‌صورت الکترونیکی برگزار خواهد کرد. در حقیقت حداقل الزامات فنی و امنیتی از پیش مشخص شده است. از همین رو در صورتی که سامانه برگزاری الکترونیک مجامع، الزامات لازم را داشته باشد، ناشر با مسئولیت خود مجمع را برگزار خواهد کرد.»
بحث رونمایی از سندباکس یا محیط‌های آزمون، در خردادماه ۱۴۰۰ با حضور وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی برگزار شد. این اتفاق از آن دست موضوعاتی بود که میتوان به آن به‌عنوان نقطه‌عطف نگاه کرد. با این اتفاق عملاً شرایطی فراهم شده تا هر نهاد مالی جدید، ابزار یا راهکار معاملاتی جدید یا هر ایده دیگر نوین مرتبط با بورس که تاکنون قوانین و مقرراتی برای آن وجود نداشته، در یک محیط عملیاتی با رعایت محدودیت‌های از پیش تعریف‌شده به فعالیت و آزمون بپردازد و در صورت موفقیت‌آمیز بودن، نهاد ناظر برای رگوله و قانونمند کردن آن نهاد، ابزار یا ایده، اقدام کند. این گام را میتوان از مهم‌ترین تغییر و تحولات بورس دانست.
حسن‌آبادی در ادامه توضیحات خود پیرامون توسعه عملکرد فناوری در بورس به مقوله گواهی و امضای دیجیتال اشاره کرده و می‌گوید: «بحث ارتقای CA بازار سرمایه یا موضوع گواهی دیجیتال بازار سرمایه را در روند برنامه‌های کاری خود داریم. در حال حاضر سه سامانه کلیدی کدال، کارا و سنم به‌اصطلاح PKE هستند. احراز هویت در این سامانه‌ها از طریق گواهی الکترونیکی و توکن انجام می‌شود. ارتقای نرم‌افزار صدور گواهی الکترونیکی از نسل دو به نسل سه که به ارتقای امنیت گواهی‌های صادرشده منجر می‌شود نیز در دستور کار قرار دارد که امیدواریم تا آذرماه امسال نهایی شود. به‌علاوه مجهز کردن برخی سامانه‌ها و راهکارهای کلیدی دیگر بازار سرمایه به احراز هویت از طریق گواهی الکترونیکی در دست اقدام است.»
به اعتقاد او، یکی دیگر از مقوله‌های مورد توجه، بحث راه‌اندازی سرویس باس بازار سرمایه است. او در تشریح این موضوع می‌گوید: «این پروژه از جمله اقدامات زیرساختی و راهبردی تبادل داده در بازار سرمایه است و نمونه این کار را در مجموعه‌های دیگر شاهد بودیم. برای مثال در وزارت اقتصاد شبکه‌ای با عنوان شبکه بیتا (بستر یکپارچه تبادل اطلاعات اقتصادی) یا EIX (Economic Information Exchange) وجود دارد. در این بستر دستگاه‌های ذیل وزارت اقتصاد با یکدیگر و با سایر دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها به تبادل اطلاعات می‌پردازند. چنین شبکه‌ای در سطح کلان کشور با عنوان شبکه NIX (National Information Exchange)، شبکه ملی تبادل اطلاعات مطرح است که سازمان فناوری اطلاعات ایران متولی راهبری آن است. راه‌اندازی چنین بستری برای تبادل اطلاعات سازمان بورس با ارکان بازار و نهادهای مالی تحت نظارت و همچنین سایر دستگاه‌ها در قالب سرویس‌های اطلاعاتی یا APIها در دستور کار بخش فناوری اطلاعات سازمان قرار گرفت. این بستر که CMIX (Capital Market Information Exchange) نام دارد، تا پایان امسال به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. این شبکه در واقع یک گذرگاه داده است که تا همین لحظه هم برخی سرویس‌ها از جمله سرویس شاهکار و چاپار در این بستر قابل بهره‌برداری هستند.»
۲۲ برنامه در دستور کار فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار
امسال ۲۲ برنامه راهبردی در دستور کار قرار دارد که تاکنون پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند. البته یکی از موضوعاتی که بورس، امسال با آن مواجه خواهد شد، بحث تغییر دولت است. اغلب روند کاری به این شکل بوده که پروژه‌های فنی، به شرط داشتن طرح توجیهی و کارشناسی مناسب، با تغییرات مدیریتی در سطح کلان و حتی میان‌رده، دستخوش تغییر نمی‌شوند.
موضوع مهم دیگری که میتوان به آن اشاره کرد، فعالیت‌های صورت‌گرفته در حوزه OMSهاست. در حال حاضر ۱۱ شرکت ارائه‌دهنده خدمات فناوری اطلاعات که به‌اصطلاح به آنها Order Management System می‌گویند، مشغول فعالیت در بازار سرمایه هستند. نکته جالب توجه در این‌باره آن است که در حال حاضر ۱۲ درخواست در فناوری اطلاعات سازمان بورس در حال بررسی است که قصد راه‌اندازی شرکت‌های OMS جدید را دارند. این درخواست‌ها به‌طور همزمان در مکنا، بورس و شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در حال بررسی هستند و این امر نویددهنده آن است که به‌زودی تعداد این شرکت‌ها دوبرابر خواهد شد و به تبع آن موضوع انحصار در حوزه این شرکت‌ها کم‌رنگ‌تر می‌شود.
حسن‌آبادی درباره این موضوع می‌گوید: «در حال حاضر بیش از ۷۷۰ نهاد مالی، تحت نظارت سازمان بورس است. برنامه سازمان هم این است که امر مجوزدهی را تسهیل و تسریع کند. این موضوع به این معنی است که تعداد نهادهای مالی که روزبه‌روز در حال اخذ مجوز هستند بیشتر و بیشتر شوند. نکته بعدی نیز این است که وابستگی این نهادهای مالی به حوزه فناوری روزبه‌روز بیشتر شده است. برای مثال شرکت‌های کارگزاری که تحت نظارت سازمان بورس قرار دارند، عمده فعالیتی که توسط آنها انجام می‌شود، به‌صورت الکترونیکی است و در بستر دیجیتال انجام می‌شود. از طرفی وابستگی به جریان فناوری در سایر نهادهای مالی نیز هر روز در حال افزایش است.»
چشم‌انداز روشن، مسیر روشن
موضوع قابل توجه دیگر این است که شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در این روند مورد توجه قرار گرفته‌اند. شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در حقیقت دسته‌ای از اشخاص (حقیقی یا حقوقی) هستند که در فضای مجازی مشغول به فعالیت بودند و از طرف سازمان بورس هم مورد توجه قرار گرفته و سامان‌دهی می‌شوند. دستورالعمل مجوزدهی به این نهاد جدید بازار نیز تدوین و نهایی شده و بعد از تأیید هیئت‌مدیره سازمان بورس ابلاغ خواهد شد.
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار با تأکید بر اینکه همه تلاش ما بر این اساس است که اتفاقات خوبی را در حوزه فناوری در بازار سرمایه رقم بزنیم، می‌گوید: «یکی دیگر از مواردی که مطرح است و در دست بررسی قرار دارد، راه‌اندازی کارگزاری‌های دیجیتال و نئوبروکرهاست. این موضوع را به‌طور جدی پیگیری می‌کنیم. با توجه به ابلاغ صدور مجوزهای جدید برای کارگزاری‌ها، دو ماه قبل از طرف مدیریت نظارت بر کارگزاران، شرایط جدید ورود کارگزاری‌ها به این حوزه بیان شده است. لیکن در این دستورالعمل موضوع کارگزاری‌های دیجیتال به دلایلی دیده نشده است. به اعتقاد بنده حرکت به سمت کارگزاری‌های دیجیتال و نئوبروکرها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که امیدوار و در تلاش هستیم تا شاهد حضور این نهاد مالی جدید در بازار سرمایه کشور نیز باشیم.»
او در بخش دیگری از توضیحات خود چنین ادامه می‌دهد: «سال گذشته متأسفانه شاهد لغو هفت‌ماهه مجوز معاملات الگوریتمی بودیم. از همین رو، موضوع مورد پیگیری دیگر، بحث رونق معاملات الگوریتمی است. با امید به اینکه دیگر شاهد چنین روندی نباشیم، در حال تلاش برای رونق این معاملات و حتی معاملات با بسامد بالا (HFT) هستیم، البته بعضاً چالش‌ها و دغدغه‌های کسب‌و‌کاری در این حوزه‌ها وجود دارد که قابل بررسی است. به‌تازگی موضوع معاملات کپی (copy trading) و معاملات تقلیدی (mirror trading) از سوی کمیته فقهی سازمان بورس مورد موافقت قرار گرفته و در حال بررسی ابعاد فنی انجام این‌گونه معاملات در کشور هستیم. همه تلاش ما در بخش فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در این راستاست که بتوانیم مطابق با نیاز بازار، گام برداریم و در حوزه بهره‌گیری از فناوری‌ها و راهکارهای نوین در حل مسائل بازار پیشرو باشیم. استفاده از سندباکس به پیشبرد عمده این اهداف کمک قابل توجهی خواهد کرد. پیش از این درباره تدوین دستورالعمل اجرایی سندباکس خبر داده بودیم که خوشبختانه در هفته گذشته مورد تأیید هیئت‌مدیره سازمان بورس قرار گرفت و به‌زودی ابلاغ خواهد شد.»
نویسنده / مترجم
شیدا ملکی