در سال 2017 تجارت تلفن‌همراه به کجا می‌رسد؟

اين روزها در هر لحظه و هر جايي که باشيم مي توانيم کار يا تجارت کرده و هيچ محدوديتي بر سر راهمان وجود ندارد. بارها و بارها در مورد مفهوم تجارت الکترونيک و تاثيراتي که اين نوع از تجارت بر اقتصاد جهاني گذاشته است صحبت کرده ايم. مسلما با وجود اين همه فناوري‌هاي عجيب و غريبي که در اطرافمان وجود دارد و کار ما را در تمامي زمينه‌ها ساده‌تر کرده است، حيف است که از اين فناوري‌ها در جهت کسب درآمد بيشتر استفاده نکنيم. در حال حاضر مي شود در حالي که در منزل خود نشسته ايم به آساني کسب درآمد کنيم و خوشبختانه تکنيک‌هايي که براي اين کار وجود دارد، روز به روز در حال گسترش و پيشرفته‌تر شدن هستند.

.

تجارت موبایلی، اساس زندگی بسیاری از انسان‌ها

تجارت الکترونيک مفهوم جديدي به نام پول الکترونيک را به همراه خودش آورده و پس از آن بشر هميشه به دنبال روش‌هاي ديجيتالي جديد و امن‌تري براي انجام معاملات و تمامي تراکنش‌هاي مالي خود بوده است. خوشبختانه اکنون اين شرايط به بهترين شکل ممکن به وجود آمده و با توجه به اين که برقراري ارتباطات در هر کجاي دنيا که باشيم به سادگي آب خوردن انجام مي‌شود، در تجارت هم تمامي مرزها و محدوديت‌هاي گذشته درهم نورديده شده و همه چيز تغيير پيدا کرده است. در يک کلام بايد گفت که تجارت موبايلي يا همان M-Commerce در حال حاضر اساس زندگي بسياري از انسان‌ها را تشکيل مي‌دهد. تعداد زيادي از افراد شيوه کسب و کار خود را با وجود امکانات جديد تغيير دادند و به ارائه خدمات با استفاده از بسترهاي ارتباطي شبکه‌هاي تلفن همراه پرداختند. اين ماجرا باعث ايجاد يک جهش عمده در اين زمينه شده و به نوعي باعث شکل گيري يک صنعت نوين شده است. در اين ميان خدمات و محصولات، شرکت‌هاي ارائه دهنده خدمات و محصولات و مشترياني که از آن‌ها استفاده مي‌کنند در يک طرف قرار گرفته و بانک‌ها و موسسات مالي و اعتباري که مسئول انجام عملياتي مانند نقل و انتقال مالي خريد هستند در طرف ديگر قرار مي‌گيرند و شبکه‌هاي ارتباطي تلفن همراه هم مانند پلي در ميان اين دو طرف هستند که تمامي فرآيندها با کمک اين بستر به آساني قابل انجام است. خيلي وقت است که محدوديت‌هاي زماني مربوط به تراکنش‌هاي مالي از ميان رفته است اما مسئله اين است که در حال حاضر بسياري از سختي‌هاي گذشته هم در حال آسان شدن هستند. به عنوان نمونه در گذشته ممکن بود که شما براي انجام يک تراکنش مالي الکترونيک نظير انتقال وجه از حسابتان به حساب يک نفر ديگر مجبور شويد که حتما از رايانه همراه خود استفاده کرده و به پايگاه بانکداري بانکي که در آن حساب داشتيد وارد شويد اما اين روزها براي نسخه‌هاي مختلف پلتفرم‎‌هاي تلفن همراه، اپليکيشن‌هاي بانک‌هاي مختلف هم طراحي شده و تمامي کارها به سادگي آب خوردن توسط گوشي تلفن شما قابل انجام است. خدماتي که در زمينه تجارت از طريق تلفن همراه قابل ارائه است بسيار گسترده شده و به همين خاطر در سال‌هاي اخير به اين شاخه توجه ويژه اي شده است. در موضوع ويژه اين هفته در مورد مفهوم تجارت تلفن همراه توضيحاتي خواهيم داد و شما را با اين مفهوم بيشتر آشنا خواهيم کرد.

.

همه چيز از آن جا شروع شد…

بيشتر افرادي که توليد کننده بوده و خودشان به صورت مستقيم با مشتريانشان ارتباط ندارند، هميشه از عملکرد واسطه‌ها ناراضي بوده اند زيرا آنها با کم فروشي‌ها يا گران فروشي‌هايشان باعث شده‌اند که مردم از روند توزيع يک کالاي خاص رضايت نداشته باشند. به هر حال اين که بتوان به نوعي واسطه‌ها را حذف کرد و به صورت مستقيم با مشتري در ارتباط بود براي هر توليد کننده‌اي يک نقطه قوت به حساب مي‌آيد. تجارت موبايلي، مفهومي است که راه حل‌هاي بسيار کليدي و خوبي را براي مشکلات مختلف به همراه مي‌آورد و به همين خاطر اين مفهوم شکل گرفته تا هر فرد، سازمان يا ارگاني بتواند به صورت مستقيم با مخاطب خود در ارتباط بوده و به هيچ واسطه‌اي هم احتياج نداشته باشد. فرض کنيد که بازي فوتبال دو تيم محبوب استقلال و پرسپوليس است و قرار است که براي اين بازي بليت فروخته شود. بارها شاهد اين موضوع بوده‌ايم که بيشتر از ظرفيت بليت فروخته شده است يا اين که تعداد زيادي پشت در ورزشگاه مانده‌اند با اين که بليت داشته اند. اگر بخواهيم راه حلي براي مشکلاتي به اين سادگي پيدا کرده و دست واسطه‌ها را از فروش بليت کوتاه کنيد و در عين حال سرعت عمل را بالاتر برده و هزينه نيروي انساني را کاهش دهيم مي‌توانيم به سراغ مفهوم تجارت تلفن همراه برويم. اين مثال ساده را آورديم تا بدانيد که خدمات و سرويس‌هايي که از طريق اين بستر قابل ارائه هستند، محدوديتي نداشته و بسيار متنوع هستند. در ادامه دسته‌بندي فني و تخصصي خدماتي که از اين طريق قابل ارائه هستند را به شما معرفي خواهيم کرد.

.

تجارت تلفن همراه چه خدماتي به ما ارائه می‌دهد؟

همان طور که گفتيم طيف وسيعي از خدمات و محصولات از طريق بسترهاي ارتباطي شبکه تلفن همراه قابل ارائه و عرضه به مخاطبان هستند که از نظر فني اين خدمات به چند دسته تقسيم خواهد شد. در دسته اول خدماتي قرار مي‌گيرند که به صورت مستقيم قابل ارائه هستند به اين نوع از خدمات Direct Provided Services گفته مي شود. در اين دسته تعداد زيادي از خدمات قرار مي‌گيرند که ما آنها را به عنوان خدمات ارزش افزوده مي‌شناسيم و به شکل مستقيم قابل ارائه به مشتري هستند. بيشتر اين دسته از خدمات به صورت متني هستند مثلا از اين ميان مي‌توان به سيستم‌هاي اطلاع‌رساني قيمت ارز، سکه، طلا، سيم کارت و … اشاره کرد که اين سيستم‌هاي اطلاع رساني از طريق پيام کوتاه براي تجار و بازرگانان بسيار حياتي به نظر مي‌رسد زيرا مي‌تواند آنها را از تغييرات لحظه‌اي که در بازار وجود دارد مطلع کند. نوع دوم خدماتي که از طريق اين بستر قابل ارائه هستند، خدمات و کالاهايي هستند که به واسطه احتياج دارند، اصطلاح لاتين اين دسته از خدمات Indirect Provided Services است. در اين نوع از خدمات معمولا روال کاري به اين صورت است که درخواستي از طرف مشتري براي دريافت کالا صورت مي‌گيرد و فروشگاه يا فروشنده مورد نظر بايد کالا را از طرقي مانند پست يا پيک براي مشتري ارسال کند. در اين حالت باز هم مشتري به صورت مستقيم با فروشنده در تماس خواهد بود و فقط براي دريافت کالا از پيک استفاده مي‌شود. در دسته بعدي خدماتي قرار مي‌گيرند که مبتني بر موقعيت هستند و به آنها Location Based Services گفته مي‌شود. با توجه به ساختار شبکه‌هاي تلفن همراه، مي‌توان موقعيت جغرافيايي صاحب هر گوشي تلفن همراهي که روشن باشد را به سادگي به دست آورد. اين ماجرا يک موقعيت طلايي تجاري را براي آن دسته از افرادي فراهم مي‌کند که ارائه کننده سرويس‌هاي تلفن همراه هستند. به عنوان نمونه شما مي‌توانيد با استفاده از اين خدمات از اپراتور خود يا کسي که اطلاعات اين چنيني را ارائه مي‌کند، در مورد نزديک‌ترين رستوراني که به شما هست، اطلاعاتي را کسب کنيد يا آدرس مراکز خريدي که در نزديکي شما قرار دارد را بپرسيد. در حال حاضر بيشتر گوشي‌هاي تلفن همراه هوشمند به جي پي اس مجهز هستند و با دقت بسيار بالايي مي‌توانند به اين اطلاعات دسترسي داشته باشند. حالا مي‌بينيد که اگر در مسئله فروش بليت بازي فوتبال خود سازمان تربيت بدني به صورت مستقيم با افراد در ارتباط باشد و به صورت الکترونيک اقدام به فروش بليت‌ها کند دست واسطه‌ها که کوتاه مي‌شود هيچ، نظم و ترتيب بيشتري هم به وجود مي‌آيد و هر کسي خيالش راحت است که با سازمان معتبري سر و کار دارد.

.

چه کساني وارد تجارت تلفن همراه شوند؟

مسلما هر تجارتي احتياج به افرادي دارد که در آن حيطه تخصصي داشته باشند و بتوانند از پس نيازهاي مشتريانشان به خوبي برآيند. در زمينه تجارت تلفن همراه تاکنون که هيچ محدوديت خاصي وجود نداشته است و تقريبا هر نوع کالا و خدمات را مي‌توان در اين نوع تجارت ارائه کرد. براي ارائه کنندگان کالاها و خدمات هم دسته بندي وجود دارد که به اين صورت است. در دسته اول ارائه کنندگان خدمات قرار مي‌گيرند در اين دسته هر سازمان، موسسه يا شرکتي که خدماتي را ارائه مي‌کند، مي‌تواند قرار گيرد. فقط کافي است که با ميزان کمي ابتکار يا خلاقيت تصميم به ارائه خدماتشان با استفاده از فناوري‌هاي تلفن همراه بگيرند. مسلما در هر کشوري يکي از بزرگ‌ترين ارگان‌هايي که مي‌تواند خدمات بسيار زيادي را به مردم ارائه کند، دولت آن کشور است. تا به حال صحبت از دولت الکترونيک زياد بوده است و هيچ بعيد نيست که در سال‌هاي بعد صحبت از دولت موبايلي هم بشود. در دسته دوم توليد کنندگان کالاهاي مختلف قرار مي گيرند. هر توليد کننده‌اي مي‌تواند با ايجاد راهکارهاي مختلف به عرضه کالاهاي خود از طريق تلفن همراه بپردازد. در حقيقت مي‌توان تجارت تلفن همراه را يک مکمل براي روش‌هاي قبلي تجارت مانند تجارت سنتي يا تجارت الکترونيک دانست. در دسته سوم هم شرکت‌هاي تبليغاتي قرار خواهند گرفت. اين روزها يکي از موثرترين راه‌هايي که براي تبليغات پيشنهاد مي‌شود، استفاده از تبليغات تلفن همراه است. اين نوع از تبليغات تاثيرگذاري بسيار زيادي دارد البته در صورتي که به شکلي صحيح انجام شود و در مقياس وسيع به کار گرفته شود.

.

مشتریان تجارت تلفن همراه چه کسانی هستند؟

بعد از ارائه دهندگان کالاها و خدمات، بد نيست که به سراغ مشتريان اين نوع از تجارت برويم و ببينيم که بيشتر با چه دسته از افرادي سرو کار داريم. به طور کلي بايد گفت که تمامي اقشار يک جامعه مي‌توانند مشتريان کالاها و خدماتي باشند که از طريق تجارت تلفن همراه قابل ارائه هستند. اگر بخواهيم مشتريان را هم در يک دسته بندي ساده قرار دهيم بايد بگوييم که در دسته اول تجار و بازرگانان قرار مي‌گيرند که مي‌توانند اطلاعات کالاهاي مورد نياز خود را در هر لحظه‌اي که دوست داشتند از طريق شرکت‌هايي که ارائه کننده خدمات ارزش افزوده هستند، دريافت کند. علاوه بر اين تجار و بازرگانان مي‌توانند از همين راه به خريد و فروش بپردازند يا اين که به صورت مستقيم با مشتريان خود ارتباط برقرار کرده و نظرات آنها را در مورد کالاها و نحوه ارائه خدماتشان بپرسند. در دسته دوم مي‌توان جوانان و علاقه‌مندان به اخبار را قرار داد و آنها را از طريق پيام کوتاه از آخرين اخبار در زمينه‌هاي مختلف مطلع کرد. در دسته ديگري مي‌توان مديران را قرار داد که برنامه‌ها يا قراردادهاي خود را با استفاده از خدمات و سرويس‌هايي که در تجارت تلفن همراه وجود دارد، هماهنگ کنند. به هر حال هيچ محدوديتي در اين زمينه وجود ندارد و در حقيقت شما مي‌توانيد هر کالا يا سرويسي را که دوست داشتيد را به هر کسي که دوست داشتيد ارائه کنيد و نگران اين نباشيد که مخاطب شما قشر خاصي هستند.

.

روش‌هاي پرداخت

يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي هر نوع تجارتي، راه و روشي است که براي تراکنش‌ها و پرداخت‌هاي مالي آن در نظر گرفته مي‌شود. اين روزها پرداخت الکترونيک يکي از مهم‌ترين و داغ‌ترين مباحثي است که در کشور ما وجود دارد و اين که چگونه مي‌توان توجه و اعتماد تمامي مردم را به بکارگيري اين دسته از خدمات جلب کرد، مسئله بسيار مهمي است. پرداخت از طريق تلفن همراه هم امکان پذير شده است اما به دليل عدم فرهنگ سازي مناسب در اين زمينه هنوز تعداد قابل توجهي از مردم از آن استفاده نمي‌کنند. اما به صورت کلي چندين روش براي انجام پرداخت‌ها در تجارت موبايلي وجود دارد. در روش اول اين امکان وجوددارد که شما هزينه خود را روي قبضتان پرداخت کنيد. در حال حاضر در بعضي از کشورها، اپراتورهايي وجود دارند که هزينه خدمات و مبادلات مالي را روي قبض مشترکان خود وارد نموده و در انتهاي هر دوره اين هزينه‌ها را از مشترک دريافت مي‌کنند. در روش دوم مي‌توان از خدمات بانکداري تلفن همراه استفاده کرد که در اين روش يک بانک يا موسسه مالي و اعتباري نقش واسط بين خريدار و فروشنده را به عهده خواهد داشت. براي انجام يک تراکنش مالي، خريدار بايد به درگاه پرداخت بانک وارد شده و پس از تاييد مبلغ توسط فروشنده، پرداخت انجام خواهد شد. در دسته سوم مي‌توان به ايجاد يک قرارداد بين فروشنده و خريدارانش رضايت داد. در اين روش يک فروشنده قراردادي را با مشتريان خود امضا خواهد کرد و به اين ترتيب فرد داراي يک حساب مالي در فروشگاه مي‌شود و مشتري بايد در ابتدا مبلغي را وارد اين حساب بکند و تا زماني که اين مبلغ به اتمام نرسيده است، مي تواند با آن خريد کند. اگر اعتبار مشتري تمام شود، مي‌تواند ميزان اعتبار خود را شارژ کرده و دوباره از اين روش براي پرداخت‌هايش استفاده کند. در روش آخر هم مي‌توان به اين مورد اشاره کرد که مشتري رسيد خريد را روي تلفن همراهش دريافت کند اما مثلا از طريق پست کالاي خود را تحويل گرفته و هزينه کالا را به مامور پست بپردازد. اين روش در سال‌هاي پيش در کشور ما مورد استفاده قرار مي‌گرفت.

.

در سال 2017 چه خبر مي شود؟

هميشه اين گونه است که براي هر صنعت نوظهوري که مورد توجه قرار مي گيرد، يک سري پيش بيني هم توسط کارشناساني که در آن صنعت، فعالانه حضور دارند، انجام مي شود. در زمينه تجارت تلفن همراه هم شرکت آمريکايي تحقيقات بازار فناوري ABI Research، تحقيقاتي را انجام داده و با توجه به نفوذ بسيار سريع تلفن‌هاي همراه هوشمند در بازارها رشد يافته و همچنين بازارهاي در حال توسعه اعلام کرده است که بازارهاي فروشي که در آن فروشندگان عمده در حال اجراي استراتژي‌هاي چند منظوره براي رويارويي با افزايش رقابت با تامين کنندگان اينترنتي هستند، در چند سال اخير رشد چشم گير و عمده‌اي داشته اند. در اين گزارش اعلام شده است که در حال حاضر تجارت تلفن همراه بخش بسيار کوچکي از بازار تجارت الکترونيک را به خود اختصاص داده است اما اين بازار کوچک با سرعت بسيار زيادي در حال رشد است. صنعت تلفن همراه در سال 2011 به نقطه اوج خود رسيده است و اکنون هم به دليل رونق گرفتن بازار تلفن هاي هوشمند و وجود اپليکيشن‌هاي مستقل تلفن همراه، پلت فرم‌هاي تجارت تلفن همراه، اپليکيشن‌ها و خدماتي که از طريق اين بستر انجام مي‌شوند، تقويت شده‌اند. در حال حاضر مردم مي‌توانند با استفاده از تلفن همراه خود طيف گسترده‌اي از کالاهاي فيزيکي و ديجيتال را خريداري کرده و از راه‌هاي مختلفي مبلغ آنها را پرداخت کنند. کارشناسان آي تي معتقد هستند که بعد از معرفي HTML 5، جست وجوي بصري و سرويس NFC و همچنين تقويت مرورگرهاي اينترنتي، تجارت تلفن همراه قابل اعتمادتر شده و طيف بيشتري از مردم به استفاده از سرويس‌هاي آن تمايل پيدا کردند. در انتهاي اين گزارش اعلام شده است که انتظار مي‌رود تا انتهاي سال 2017 بازار تجارت تلفن همراه رشد خوبي داشته باشد و به 24.4 درصد از کل درآمد تجارت الکترونيک دست پيدا کند. اين پيش بيني از روي ميزان رشد اين تجارت در سال 2012 انجام شده است و جالب است که بدانيد بازار تجارت آنلاين تلفن همراه در آن سال دو برابر رشد داشته است و شايد بتوان گفت که شروع متفاوتي براي اين صنعت به حساب مي‌آيد.

.

تفاوت‌هاي تجارت الکترونيک با تجارت تلفن همراه

سال‌هاي مديدي است که واژه تجارت الکترونيک به ادبيات کسب و کار وارد شده است اما تجارت تلفن همراه پديده‌اي است که مي‌توان گفت به نسبت جديد است. اين که ما مي‌توانيم با استفاده از گوشي‌هاي تلفن همراهمان از اينترنت بدون در نظر گرفتن زمان و مکان استفاده کنيم فرصت جديدي را براي تعاملات و تبادلات تجاري فراهم آورده است. در اين زمان است که اگر شرکت‌ها يا سازمان‌هاي مختلف بتوانند خدمات فردي يا عمومي خود را از طريق اين بستر به مردم ارائه کنند، وارد فاز جديدي از تجارت خواهيم شد. در تجارت الکترونيک عواملي مانند قابل اعتماد بودن سيستم و بستر الکترونيک، رقابت پذير بودن در حوزه فعاليت و عوامل ديگري مانند کيفيت و منحصر به فرد بودن محصول تاثير گذار هستند، در کنار تمامي اين موارد حفظ امنيت اطلاعات حرف اول را مي زند. در حوزه تجارت تلفن همراه علاوه بر کليه عواملي که از آن‌ها صحبت شد بايد اين نکته هم در نظر گرفته شود که هزينه اتصال به اينترنت بالاتر از هزينه هاي خطوط معمولي است و همچنين برخلاف وب سايت هاي معمول اينترنتي در اين نوع از تجارت، مشتري از طريق پورتال‌هاي تلفن همراه به سايت مورد نظر خود وصل خواهد شد. به همين خاطر در اين جا خدمات مبتني بر مکان، مشتري و سفارش مشتري بيشتر از قبل موضوعيت پيدا خواهد کرد. بايد در اين راستا، به رفتار مشتري و ميزان جديت و قصد او از خريدي که دارد توجه شود زيرا اين رفتار با توجه به در دسترس بودن امکانات مورد نظرش در مکان‌ها و زمان‌هاي مختلف تغيير پيدا خواهد کرد. با توجه به اين که اندازه صفحه نمايش تلفن همراه، محدوديت‌هايي را دارد يکي از عوامل مهمي که بايد در تجارت تلفن همراه در نظر گرفته شود اين است که تمامي اطلاعات با توجه به اندازه‌هاي مختلف صفحه‌هاي نمايش، به خوبي قابل رويت باشند. در تجارت تلفن همراه عواملي نظير قابل اعتماد بودن محتوا، در دسترس بودن، سادگي فرآيند خريد و سهولت خدمات مشتري جزو عوامل کليدي به حساب مي‌آيند در حالي که در تجارت الکترونيک مواردي مانند قابل رويت بودن، امنيت و سفارشي‌سازي بسيار پر رنگ‌تر به نظر مي‌رسند. به هر حال اين گونه به نظر مي‌رسد که در سال‌هاي آينده تجارت تلفن همراه بخش مهمي از تجارت الکترونيک را به خود اختصاص داده و افراد بيشتري روي اين نوع از تجارت سرمايه گذاري کرده و از سرويس‌هاي آن استفاده کنند.

منبع: خراسان