پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سازمان امور مالیاتی چه پیشنهادی برای رگولاتوری رمزارز ارائه داده است؟ / از ارائه مجوز به صرافی‌ها تا منع برخوردهای سلبی
گزارش ناقصی تحت عنوان «شناسایی فعالان اقتصادی حوزه رمزارز» در فضای مجازی منتشر شده که به مقررات‌گذاری و اخذ مالیات در حوزه رمزارزها مربوط است. این فایل که به معاونت درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور منسوب شده است، در ده فصل چارچوب اخذ مالیات در حوزه این نوع از ارزهای دیجیتال را تبیین می‌کند. در اینجا به بخشی از مفاد این گزارش می‌پردازیم.
لزوم مقررات‌گذاری تجارت رمزارزها
در مقدمه این گزارش لزوم ورود سازمان‌های رگولاتور به حوزه رمزارزها تبیین شده است. در این گزارش آمده است: «امروزه استفاده از ارزهای دیجیتال هم در معاملات تجاری و هم به‌عنوان سرمایه‌گذاری در اقتصاد و تجارت جهانی به روش متداول و رایجی تبدیل شده است. در کشور ما نیز اشخاص حقیقی و حقوقی زیادی بدون شناخت کافی از مخاطرات و پیامدهای آتی فعالیت در این عرصه وارد معاملات ارزهای دیجیتال شده‌اند که لزوم قانونمند شدن و شفافیت فعالیت در این عرصه جهت ایجاد انسجام در نظام پولی و اقتصادی کشور و جلوگیری از ورود ضرر و زیان احتمالی به سرمایه‌گذاران و همچنین ممانعت از خروج سرمایه از کشور بسیار حائز اهمیت است.»
مقدمه ادامه می‌دهد: «به‌همین منظور ابتدا به معرفی مبانی این فناوری و انواع رمزارزها و صرافی‌های دیجیتال و نحوه خریدوفروش رمزارزها پرداخته و در ادامه نحوه شناسایی فعالان این حوزه و تجربه سایر کشورها در اخذ مالیات از فعالان این حوزه اشاره می‌شود.»
تعریف اصطلاحات و مفاهیم
یکی از اقدامات این گزارش، تلاش برای ارائه تعریف مشخص از مفاهیم و اصطلاحات رایج در این حوزه بوده و مفاهیمی ازجمله بلاکچین، انواع رمزارز، پایگاه داده سنتی، توکن و کوین تعریف می‌شوند.
به‌عنوان نمونه، رمزارزها در این گزارش این‌گونه تعریف شده است:
رمزارز به پول دیجیتالی گفته می‌شود که پردازش و ذخیره‌سازی آن با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری انجام شده است. در دنیا بیش از چندهزار نوع ارز دیجیتال داریم لیکن اساس ارزهای دیجیتال بر دو نوع استوار است:
1- توکن‌ها: توکن ارز دیجیتالی است که خودش بلاکچین (زنجیره بلوکی) مستقلی ندارد و بر روی شبکه‌های میزبان دیگر مثل اتریوم جابجا می‌شود. مثل تتر و چین لینک و….
2- کوین‌ها: کوین‌ها ارزهای دیجیتال‌اند که دارای زنجیره بلوکی اختصاصی و مستقلی بوده و طی فرایندی توسط دستگاه‌های ماینر استخراج می‌شوند. کوین‌ها هر کدام دارای کیف‌پول اختصاصی و همچنین آدرس خاص خود هستند و در کیف‌پول خاص خود ذخیره و منتقل می‌شوند.
صرافی‌های دیجیتال و فعالان مبادله ارز دیجیتال
سه بخش بعدی این گزارش به «انواع صرافی‌های دیجیتال»، «فرایند انجام معاملات و نحوه انتخاب بهترین صرافی» و «نحوه شناسایی فعالان عرصه مبادلات ارز دیجیتال در ایران» می‌پردازند.
این گزارش صرافی‌های دیجیتال را به دو دسته «صرافی ارز دیجیتال متمرکز (CEX)» و «صرافی رمزارز غیرمتمرکز (DEX)» تقسیم‌بندی می‌کند؛ با تعریف این گزارش، دسته اول، مانند صرافی‌های سنتی به‌عنوان واسطه خریدار و فروشنده رمزارزها هستند؛ آنها ابتدا پول رایج کشور (فیات) را از کاربران دریافت کرده و در کیف‌پول مجازی نزد خود ذخیره می‌کنند و سپس طبق درخواست مشتریان و در قبال دریافت کارمزد، امکان معامله بین خریدار و فروشنده را فراهم می‌کنند.
دسته دوم (صرافی‌های رمزارز غیرمتمرکز) نیز در این گزارش به صرافی‌هایی گفته شده که نیاز به افتتاح حساب و کیف‌پول مجازی نزد صرافی نداشته و وجوه کاربران در این صرافی‌ها ذخیره نمی‌شود؛ این قابلیت که باعث افزایش ایمنی و جلوگیری از هک و سرقت از صرافی می‌شود، باعث می‌شود که این شرکت‌ها به‌عنوان شبکه‌های توزیع جهانی میزبانی فعالیت کنند.
در بخش شناسایی فعالان عرصه مبادلات ارز دیجیتال در ایران دو روش معرفی شده است؛ روش اول اخذ اطلاعات هویتی این صرافی‌های ارز دیجیتال از سازمان‌هایی است که مسئولیت ثبت و اعطای مجوز را داشته‌اند و روش دوم، اخذ اطلاعات مشتریان، میزان تراکنش و معاملات اشخاص در این صرافی‌هاست.
در ادامه و با توجه به ضرورت مقابله با پولشویی و فعالیت‌های مجرمانه، این گزارش پیشنهاد داده است که برای کاربرانی که «به‌صورت حرفه‌ای و بدون ثبت اطلاعات هویتی و از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز و به‌طور ناشناس» فعالیت می‌کنند، براساس ماده 104 آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی، حد نصاب تراکنش بانکی تعیین شود.»
گفتنی است گزارش منتشر شده در این قسمت تا میانه فصل هفتم (اخذ مالیات بر ارز دیجیتال در سایر کشورها) ناقص است.
روش‌های اخذ مالیات از فعالان حوزه رمزارز
این گزارش پس از تأکید بر ضرورت مقررات‌گذاری در حوزه رمزارز با توجه رونق یافتن تجارت آن با توجه به عواملی مثل ریزش قیمت‌ها در بازار بورس و سایر بازارهای موازی و مصرف بالای انرژی در استخراج بیت‌کوین، به روش‌های اخذ مالیات از فعالان این حوزه وارد می‌شود. در این گزارش به سه راهکار در اخذ مالیات اشاره شده است:
- اخذ مالیات بر عایدی سرمایه (مشابه مالیات بر عایدی سرمایه ارزش‌های واقعی)؛
- اخذ مالیات مقطوع از معاملات و تبدیل رمزارزها به پول رایج؛
- اخذ مالیات تحت‌عنوان مالیات مشاغل خریدوفروش رمزارز (مانند مالیات شغلی معاملات ارزهای واقعی با اعمال حد آستانه در معاملات اشخاص)
این گزارش اضافه می‌کند که لازم است با تصویب قوانین، مجوز فعالیت صرافی‌های اختصاصی رمزارز به‌طور رسمی صادر شده و اجازه هرگونه خریدوفروش ارزهای دیجیتال و تبدیل آن به پول رایج به این صرافی‌ها داده شود و کیف‌پول‌های مجازی نیز فقط در نزد این صرافی‌ها افتتاح شده و کلیه معاملات خارج از این صرافی‌ها نیز قاچاق محسوب شود.
در پایان، این گزارش با منع برخوردهای سلبی، پیشنهاد می‌کند با بررسی کارشناسی دقیق و همه‌جانبه، در این دستاورد نوین فناورانه و تجاری، مقرره‌گذاری‌های لازم انجام شود تا نقدینگی‌هایی که به این بازار وارد می‌شوند، به سمت تولید و اشتغال‌زایی هدایت شده و موجب امنیت اقتصادی و روانی و پیشرفت و توسعه کشور شود.
