پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست «سندباکس؛ راهکار جایگزین مجوز برای مدل‌های تجاری جدید» مطرح شد: طرح‌های مربوط به رمزارز در انتظار راه‌اندازی سندباکس بانک مرکزی
عبداللهی در پاسخ به راه پرداخت: «یکسری از طرح‌های مربوط به رمزارز به مدت ۶ ماه به تعویق افتاده است که تا الآن ۲ ماه از آن گذشته است. اگر بانک مرکزی دستورالعمل صادر نکند یا اقدامی انجام ندهد یا سندباکس راه‌اندازی نشود دوباره این طرح‌ها در کارگروه سندباکس بررسی می‌شود.»
طی دو سال گذشته در ایران اقداماتی در حوزه رگ‌تک انجام شده؛ رویدادهایی برگزار شده‌اند و اولین کتاب با موضوع رگ‌تک نیز در ایران منتشر شده است. همچنین سازمان‌های مختلفی به سمت ایجاد سندباکس رفته‌اند. ایده سندباکس در دنیای رگ‌تک از آن ایده‌هایی است که در سال ۱۴۰۰ می‌تواند فرصتی تاریخی را پیش روی رگولاتور در کشور قرار دهد.
موضوعات مربوط به شکل‌گیری سندباکس و سازوکارهای آن در نشست کلاب هاوس «سندباکس؛ راهکار جایگزین مجوز برای مدل‌های تجاری جدید» با حضور علی عبدالهی، مدیر کارگروه سندباکس و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد و امور دارایی، جعفر محمدی، نماینده‌ی بخش خصوصی در سندباکس و نائب رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران و رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین‌تک و عضو هیئت‌مدیره‌ی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران و همچنین نمایندگان بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفت.
در دوسال اخیر مجوز دهی در زمان مناسب به کسب‌وکارها به‌قدری دشوار شده است که یک توافق نظری وجود دارد که باید از سمت مجوز سالاری به سمت تنظیم‌گری حرکت کنیم و به جایی برسیم که از ابتدا همه جوانب را مشخص کنیم و مجوز بدهیم. باید یکسری چارچوب‌های کلان را مشخص کنیم و به کسب‌وکارها اجازه فعالیت بدهیم در حالی که این چارچوب‌ها برای تنظیم یک سری از فعالیت‌های جدید و نوآورانه هم مشکل‌ساز است. اینجاست که سندباکس به کمک می‌آید،رگولاتورها و تنظیم‌گران بخشی در کنار کسب‌وکارها این فضا را فراهم می‌کنند که در تعاملی دوسویه همزمان با شناخت حوزه فناوری این چارچوب‌ها هم‌شکل می‌گیرد.
محمدی در ادامه مقدمه خود گفت: «سندباکس در کشور با مصوبه شورای عالی فضای مجازی توانست شروع به کار کند. مصوبه سندباکس سال ۹۸ بود و پس از طی کردن مراحل متعدد در مهرماه ۹۹ اولین جلسات سندباکس برگزار شد. در سندباکس نمایندگانی از وزارت اقتصاد، وزارت ارتباطات، وزارت صنعت معدن و تجارت، وزارت فرهنگ و ارشاد، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مرکز تحقق و پیشرفت دیجیتال، سازمان بورس و اوراق بهادر، بانک مرکزی، نیروی انتظامی و دادستانی کشور، دو نماینده از نمایندگان سازمان نظام صنفی یارانه‌ای و اتحادیه کسب‌وکارهای فضای مجازی و دو نفر متخصص و دانشگاهی با حکم رئیس مرکز ملی فضای مجازی در این فضا حضور دارند.»
عبدالهی با اشاره به وضعیت سندباکس در سایر کشورها گفت: «تاکنون حدود ۷۳ رگولاتوری سندباکس شکل گرفته است که ۴۹ مورد از آن، محیط‌های آزمون در حوزه نوآوری خدمات مالی دیجیتال و بلاکچین است. ۴۲ مورد در حوزه نوآوری و خدمات مالی است و ۷ مورد اختصاصاً مربوط به بلاکچین است که البته ۴۲ مورد ذکر شده قابلیت هم‌پوشانی با بلاکچین را نیز دارد. ۶ مورد مربوط به اینشورتک، ۶ مورد مربوط به سیستم پرداخت، ۴ مورد درخصوص خدمات اوراق بهادار بورس است. همچنین ۴ مورد مربوط به KYC و تشخیص هویت دیجیتال و ۲ مورد نیز در ارتباط با رگ‌تک است.»
او در ادامه با اشاره به جایگاه سندباکس در ایران افزود: «یکی از الزامات آینده‌نگری‌های ما بحث تنظیم‌گری هوشمند است که این درخواست مطرح شد و از طرفی مرکز ملی فضای مجازی هم پیگیری کرد. با پیگیری‌های آقای فیروز‌آبادی و درخواست اعضای جامعه فین‌تک دستورالعمل ایجاد محیط‌های یکپارچه آزمون تنظیم‌گری کسب‌وکارهای نوآورانه در جلسه شماره ۸۸ کمیسیون عالی تنظیم مقررات مورخ ۹۸/۱۰/۳۰ مصوب و سپس از طرف ریاست جمهوری ابلاغ شد.»
به گفته رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد، کارگروه سندباکس چنین تعریفی را برای سندباکس در نظر گرفته‌است: «محیط آزمون سندباکس به صورت محیطی متشکل از گروه متخصص و مجموعه‌هایی از رویه‌ها و سنجش ایده نوآورانه نسبت به ایجاد محیطی کنترل‌گر برای شروع فعالیت در دوره موقت و زمان‌بندی‌شده با شرایطی مختص ایده تعریف شده است. اگر شاخصه‌های موفقیت طی شود کنترل رفتار و ریسک انجام می‌شود و می‌تواند مجوز دائم را صادر کند.»
عبدالهی تصریح کرد: «مشخصاً در ایران سندباکس‌های بازار پول و سرمایه باید شکل بگیرند. کارگروه سندباکس متشکل از اعضای دولتی و خصوصی است و حیطه‌های نیاز به محیط آزمون را مشخص می‌کند. تنظیم‌گران، ایده‌های نوآورانه را بررسی می‌کنند و تشخیص می‌دهند که آیا بایستی براساس معیارهایی که تنظیم شده است طرح باید وارد محیط آزمون شود یا خیر و در نهایت خروجی‌های فرایند را کنترل می‌کند.»
طرح‌های مربوط به سندباکس عمدتا مربوط به بلاکچین هستند
مدیر کارگروه سندباکس در ادامه گفت: «تاکنون حدود ۱۲ طرح دریافت شده که بررسی ۳ طرح در کارگروه طی شده است. بارزترین آنها بحث راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه است که حدود ۳ ماه پیش مجوز رونمایی‌اش آن صادر شد. سفته مبتنی بر بلاکچین اولین طرحی بود که وارد محیط آزمون شد و طرح‌هایی که وجود دارند عمدتاً مبتنی بر بلاکچین هستند.»
او در ادامه اظهار کرد: «ممکن است هر رگولاتور بخشی (مربوط به بورس، بانک مرکزی، تنظیم مقررات رادیویی، وزارت بهداشت و …) برای خود سندباکس ایجاد کند ولی ممکن است خیلی از طرح‌ها پذیرفته نشود. کارگروهی که در وزارت اقتصاد شکل‌گرفته یک پنجره واحد برای این است برخوردهای سلیقه‌ای شکل نگیرد. اگر طرحی واقعاً مانع جدی برایش وجود ندارد یک الزام به سندباکس‌های بخشی بشود که حتماً این کار را بپذیرند و در زمان قابل قبولی به کسب‌وکارها کمک کند که فعالیت خود را شروع کنند. پس عملاً اینجا یک تنظیمی ایجاد می‌شود و اگر کسب‌وکاری بیاید و فعالیتی را معرفی کند و این فعالیت برایش تنظیم خاصی نداشته باشد کارگروه این امکان را دارد که از آن نهاد یا رگولاتور درخواست کند که بیاید، به این قضیه ورود کند و به این نیاز بازار پاسخ بدهد.»
عبدالهی در خصوص این سؤال که شروع فعالیت کسب‌وکارها باید به‌صورت عادی یا از طریق سندباکس باشد پاسخ داد: «طرح‌هایی وارد سندباکس می‌شوند که در واقع شامل برهم‌زدن یک سری از قوانین و مدل فعلی کسب‌وکار باشد مثل همین طرح‌های بلاکچینی که آمده‌اند و بانک مرکزی را دچار چالش کرده و یا بحث رمزارزها و سایر موضوعاتی که برایشان قاعده و قوانینی وجود ندارد مانند طرح‌های همچون سفته مبتنی بر بلاکچین و یا ترکیبی از این موارد.»
به گفته او برای طرح‌های نوآوری مسیر سنتی که در کشور وجود دارد مناسب نیست چرا که زمان را تلف می‌کند، ثانیاً قوانین و مقرراتی که در این مسیر شکل می‌گیرد چرخه معیوبی است که در حال حاضر با آن سروکار داریم. برای رفع این چرخه همه بخش‌ها در کنار هم در فضای آزمون قرار می‌گیرند و طرح‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند.
برات دیجیتال ققنوس اولین طرح مربوط به سندباکس
اولین طرحی که از سندباکس اجازه فعالیت را گرفت طرح برات دیجیتال (سفته مبتنی بر بلاکچین) ققنوس است. در این نشست محمدجواد صمدی راد، قائم‌مقام شرکت ققنوس از تجربه و فرآیندی که طی کرده‌اند در ادامه گفت: «فرآیند اقدام کردن به یک طرح در محیط آزمون موضوع پیچیده‌ای نیست، یک پنجره واحد و فرم‌های مشخص و از پیش تعیین شده روشنی وجود دارد. در شرایطی که سکوت قانونی وجود دارد و ایده و طرح نوآورانه‌ای که در تضاد یا مخالفت یک ایده باشد می‌تواند به سندباکس ارائه شود. فرایند ارزیابی ایده به شکل مشخص توسط ۱۴ رگولاتوری که در کمیته راهبری هستند به شکل همزمان انجام می‌شود.»
صمدی در ادامه افزود: «فرایند مدیریت ریسک یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که انتظار می‌رود که در طرح پیشنهاد شده محیط آزمون توجه شود. ققنوس در مرحله‌ای است که وارد کمیته اجرایی طرح شده است. در کارگروه تخصصی در حال تلاش هستیم یک mvp از محصول و ایده را طرح کنیم و وارد فضای محصولات و خدمات مبتنی بر تعریف دامنه طرح آزمون شویم.»
جعفر محمدی، نماینده بخش خصوصی در سندباکس در این نشست بیان کرد:«افراد در حوزه‌هایی همچون تبادل رمزارز که با موانعی مواجه هستند با ارسال درخواست‌هایشان در کارگروه می‌توانیم راهکاری برای آن پیدا کنیم. آن دسته از فعالین حوزه رمزارز که فعالیتشان متوقف شده، موانع و مشکلاتی برای اجرای برنامه‌های تجاری دارند حتماً درخواست خود را به سندباکس ارائه دهند.»
راه‌اندازی سندباکس بانک مرکزی تا آخر تیرماه
علیرضا امیری، مدیر پروژه سندباکس بانک مرکزی با اشاره به طرح سندباکس بانک مرکزی گفت: «پروژه سندباکس بانک مرکزی در حال اجرا است و تا انتهای ماه جاری این پروژه سندباکس رگولاتوری بانک مرکزی تحقق پیدا می‌کند و استقبال می‌کنیم از فعالانی که در این حوزه بوده‌اند تا بتوانیم از تجربه‌شان استفاده کنیم.»
با توجه به صحبت‌های آقای محمدی کسانی که در حوزه رمزارز مشکلاتی دارند و درخواستشان در کارگروه سندباکس مورد بررسی قرار می‌گیرد چه لزومی دارد غیر از بانک مرکزی رسیدگی به این موضوع برعهده بخش دیگری باشد؟ محمدی در پاسخ به راه پرداخت گفت: «یکسری از موضوعات که برای سندباکس ارسال می‌شود، رگولاتورهای بخشی ممکن است اعلام کنند که این موضوع نیاز به ورود سندباکس ندارد و در آینده‌ای نزدیک برایشان برنامه داریم که این موضوع باید به صورت رسمی مدیریت شود یا ممکن است ملاحظات دیگری وجود داشته باشد. ما بررسی این طرح‌ها را به تعویق می‌اندازیم ولی اگر بازه زمانی گفته شده بگذرد یا تعداد درخواست‌ها افزایش پیدا کند و رگولاتور پاسخی ندهد، مجدداً طرح در دستور کار قرار می‌گیرد. با توجه به اتفاقاتی که رخ داده موضوع رمزارزها بنا به درخواست به تعویق افتاده ولی اگر درخواست‌ها افزایش پیدا کند خود کارگروه هم می‌تواند پیگیری کند.»
عبدالهی نیز در ادامه افزود: «یکسری از طرح‌های مربوط به رمزارز به مدت ۶ ماه به تعویق افتاده است که تا الآن ۲ ماه از آن گذشته است. اگر بانک مرکزی دستورالعمل صادر نکند یا اقدامی انجام ندهد یا سندباکس راه‌اندازی نشود دوباره این طرح‌ها در کارگروه سندباکس بررسی می‌شود.»
ندا بشیری، مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران با اشاره به طرح سندباکس بورس در محل فرابورس گفت: «به عقیده من برای موفقیت طرح‌های جدید در سندباکس، همکاری‌هایی لازم است. اگر فردی از سندباکس بازار سرمایه و فردی هم از سندباکس بانک مرکزی با هم جلسات مشترکی داشته باشند یا چیزی شبیه به آن، فرابورس اماده است که پروپوزال همکاری آنها را بنویسد.»
