پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
علی هدایتی کیا، مسئول مهندسی مالی دارا / امروزه کارت اعتباری در دنیا یکی از متداول‌ترین ابزارهای پرداخت است و بیش از 70 درصد از افراد بالای 18 سال در آمریکا دارای کارت اعتباری هستند. دارا نیز گسترش دسترسی‌پذیری و استفاده از این ابزار در ایران را یکی از اهداف خود قرار داده است. در این متن علاوه بر معرفی محصولات اعتباری دارا، به تشریح مزایای ویژه اقتصادی این راهکار مالی و تبیین یکی از جدی‌ترین موانع موجود بر سر راه فراگیری آن پرداخته‌ایم.
طی سال‌های گذشته، نوسانات اقتصادی و تکانه‌های بیرونی تأثیرات به‌سزایی بر فضای کسبوکار و نیز معیشت خانواده‌های ایرانی گذاشته‌اند و اقتصاد کشور را با رکود تورمی مواجه کرده‌اند. راهکارهای تأمین مالی مصرف‌کننده ( Consumer Finance) علی‌الخصوص کارت‌های اعتباری را می‌توان یکی از راهکارهای موثر در برون‌رفت از این وضعیت و کاهش رنج‌های ناشی از آن برای مصرف‌کننده و بنگاه‌های اقتصادی دانست. ارائه این راهکارها علاوه بر تسهیل خرید کالا و خدمت برای افراد و کمک مستقیم به وضعیت معیشتی ایشان، با افزایش تقاضا در شرایط رکودی، نقشی بی‌بدیل در ادامه حیات بنگاه‌های اقتصادی خواهد داشت. استقبال بالا و شروع روند صعودی به‌کارگیری کارت اعتباری در ایالت متحده آمریکا در اوایل دهه 70 میلادی همزمان با مواجه با رکورد تورمی پس از جنگ ویتنام و بهبود شرایط اقتصادی به‌واسطه آن شاهدی بر این ادعا است. این درحالی است که معرفی نسخه اولیه کارت‌های اعتباری 20 سال پیش از آن در سال‌های 1950 و 1952 توسط شرکت‌هایی همچون American Express و Dinners Club در آمریکا انجام شده بود و تا پیش از آن به سهم قابل توجهی از تراکنش‌های مالی خانوار دست پیدا نکرده بود.
مراحل سخت تضامین دریافت وام
همانطور که پیش از این اشاره شد استفاده از کارت اعتباری برای تأمین مالی مصرف‌کنندگان و تقویت قدرت خرید جامعه، ابزاری متداول و مرسوم در دنیا است که متأسفانه به دلایل متعدد اجرایی، حقوقی و اقتصادی هنوز در کشور ما به حد کافی توسعه پیدا نکرده است. وثایق و تضامین مورد نیاز برای دریافت اعتبار را می‌توان یکی از جدی‌ترین موانع دریافت تسهیلات در کشور دانست؛ به‌گونه‌ای که متقاضیان دریافت وام برای دریافت تسهیلات بانکی که ارزان‌ترین نوع تسهیلات موجود در کشور است بایستی تضامین سنگینی همچون ملک یا ضامن رسمی را ارائه کنند، زیرا بانک‌ها به دلیل برخوردار نبودن از یک سیستم اعتبارسنجی مناسب با دریافت تضامین سنگین و با قابلیت نقدشوندگی بالا سعی در پوشش بهتر ریسک اعتباری تسهیلات‌گیرندگان دارند. این در حالیست که کاربرانی که اقدام به دریافت اعتبارخرید کالا در پلتفرم‌های فروش قسطی کالا می‌کنند، می‌توانند با پرداخت بهره‌های بالا ( تقریبا دو برابر بهره بانکی) اعتباری محدود اما با تضامین ساده‌تر دریافت کنند. نکته حائز اهمیت در این رابطه نبود رابطه منطقی بین افزایش نرخ بهره و میزان ساده‌سازی تضامین است و در این شرایط برخی از متقاضیان دریافت تسهیلات علی‌رغم برخورداری از اعتبار و توان بازپرداخت، به دلیل ناکارآمدی و عدم توسعه زیرساخت‌های این حوزه از قبیل اعتبارسنجی، مدیریت ریسک و بیمه‌های اعتباری، متحمل هزینه‌های ناعادلانه‌ای می‌شوند.
راهکار پیشنهادی دارا
دارا با بررسی نمونه‌های موفق جهانی و دلایل ناکامی نمونه‌های داخلی، و تطبیق الگوهای خارجی با استانداردهای مالی و حقوقی کشور، توانسته است مدل‌های مختلفی را جهت ارائه خدمات در قالب کارت‌های اعتباری و با نام «داراوام» به بازار ارائه کند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
مدل‌های سازمانی
کارمندان به طورکلی و به واسطه حقوق ماهانه دریافتی خود معتبر هستند و در محصول داراوام، سازمان‌ها با تضمین بازپرداخت تسهیلات دریافتی کارکنان به پشتوانه حقوق پرداختی آنها و با ارائه تضامین مورد تأیید بانک‌ها، که بسته به ماهیت کسبوکار آنها می‌تواند طیف وسیعی از تضامین از چک تا ملک را پوشش دهد، فرآیند دریافت اعتبار خرید را برای آنها به طرز چشم‌گیری تسهیل کند. دارا با ایجاد و ارائه پنل به سازمان‌ها امکان مدیریت و تخصیص اعتبار به هریک از کارمندان را بصورت یکپارچه به ایشان ارائه می‌کنند.
سازمان‌ها با استفاده از این پنل می‌توانند هر یک از کارکنان خود را تا سقف مشخصی تضمین کرده و امکان دریافت اعتبار را برای آنها ایجاد کنند. کارکنان با دریافت اعتبار به‌وسیله افتتاح پرونده اعتباری به نام خود و یا تخصیص اعتبار توسط سازمان از محل پرونده اعتباری ایجاد شده به نام سازمان (به نیابت از تمام کارمندان) می‌توانند اقدام به خرید در شبکه پذیرندگی دارا کنند. کاربران موظف هستند هر خرید خود را در 12 قسط ماهانه، از 30 روز پس از تاریخ خرید و با کارمزدی رقابتی تسویه کنند. لازم به ذکر است اعتبار قابل استفاده کاربران به‌صورت پیش‌فرض احیا شونده ( Revolving) تعریف می‌شود و پس از پرداخت هر یک از اقساط و پیش از تسویه کامل اعتبار مصرف‌شده، داراکارت کاربر به میزان قسط پرداختی مجددا شارژ می‌شود.
مدل فردی
در این مدل تمامی افراد (اعم از کارمندان و سایر) می‌توانند با ایجاد پرونده تسهیلاتی و ارائه تضامین نسبت به دریافت اعتبار و مصرف آن در شبکه پذیرندگی دارا اقدام کنند. دارا در این مدل با بهره‌گیری از سازوکارهای نوین مالی و مطابق با استانداردهای مالی و حقوقی کشور همچون قرارداد معاوضه ریسک نکول اعتباری(Credit Default Swap) و به‌کارگیری زیرساخت‌های اعتبارسنجی و احراز هویت، امکان دریافت اعتبار خرید کالا و خدمات را به‌صورت کاملاً آنلاین و با تضامین ساده‌تر برای کاربران خود ایجاد کرده است.
لازم به ذکر است مدل فردی داراوام هم‌اکنون در مرحله توسعه زیرساخت فنی و آماده‌سازی روندهای اجرایی است و انتظار می‌رود در فصل تابستان پیشِ‌رو، به متقاضیان عزیز قابل ارائه باشد.
علاوه بر محصولات اعتباری فوق با امکان بازپرداخت بلندمدت (داراوام)، دارا هم‌اکنون امکان خرید اعتباری بدون کارمزد و با تسویه 30 روزه و سه قسطه را برای کاربران خود ایجاد کرده است. دارا همچنین در تلاش است با مطالعه نمونه‌های برتر این حوزه، محصولات جدید و نوآورانه دیگری را نیز به بازار ارائه کند.