پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بحث این روزهای بسیاری از افرادی که تا حدودی با فناوری‌های نوین آشنا هستند، توکن‌های غیرمثلی یا NFT ها (non-fungible tokens) است؛ اما آنچه باعث جلب‌توجه شده است، فروش یک کلاژ متشکل از 5.000 تصویر دیجیتالی بود که توسط حراج کریستی در 21 مارس سال 2021 در معرض فروش گذاشته شده بود. مارک وینکلمن، معروف به بیپل (Beeple) این اثر را خلق کرده بود، سپس یک NFT از آن ایجاد کرد و آن را برای فروش گذاشت. قیمت پیشنهادی از 100 دلار آغاز شد اما ادامه فرآیند حراج این اثر، آن را به رویداد تاریخی تبدیل کرد. 69 میلیون دلار آخرین قیمت پیشنهادی برای این تصویر دیجیتالی بود.
اما اثر بیپل تنها توکنی نبود که در ماه‌های اخیر سروصدای زیادی به پا کرد. فایل گیف نمادین یک گربه کارتونی به نام «Nyan Cat» به‌عنوان یک اثر هنری به قیمت 300 اتر (حدود 600 هزار دلار) به فروش رسید و در ادامه جک دورسی، بنیان‌گذار توییتر، اولین توییت خود را به قیمت 2.9 میلیون دلار به فروش رساند.
اما نکته قابل‌تأمل این است که ارزش بنیادی یک NFT از کجا ناشی می‌شود. مسئله مهمی که وجود دارد این است مفهوم آنچه این خریداران برایش پول پرداخت می‌کنند هنوز از نظر حقوقی به رسمیت شناخته نشده است. بازارهای NFT اغلب ارزش کالایی که می‌فروشند را به‌طور دقیق توصیف نمی‌کنند. واقعیت این است که ارزش هر NFT نسبی و بر مبنای حدس و گمان است و ارزش آن با توجه به اینکه خریداران چه میزان تمایل دارند پرداخت کند تعیین می‌شود و نه چیز دیگر.
تبدیل چیز ناپایداری همچون یک توییت به کالایی که می‌تواند فروخته شود به دو چیز احتیاج دارد: منحصربه‌فرد ساختن آن و اثبات مالکیت آن. همین فرآیند در مورد رمزارزها نیز وجود دارد که در آن رشته‌های بیت به سکه‌های مجازی‌ای که ارزش واقعی دارند تبدیل می‌شوند.
توکن غیرمثلی یا NFT چیست؟
در اقتصاد، یک دارایی مثلی (همانند پول) چیزی متشکل از واحدهایی است که می‌توانند به‌راحتی مبادله شوند. شما به‌وسیله پول می‌توانید یک اسکناس 10 پوندی را با دو اسکناس 5 پوندی معاوضه کنید که هردوی این‌ها ارزش یکسانی خواهند داشت. حال اگر چیزی غیرمثلی باشد، این کار غیرممکن است چراکه دارای خصوصیات منحصربه‌فردی است که نمی‌توان آن را با چیز دیگری مبادله کرد. این نوع دارایی می‌تواند یک خانه یا یک اثر هنری چون تابلوی مونالیزا باشد که در نوع خود بی‌نظیر است. شما می‌توانید از این نقاشی عکس بگیرید یا آن را چاپ کنید اما تنها یک نسخه اصلی از آن در جهان وجود دارد.
NFT ها یک نوع دارایی منحصربه‌فرد در دنیای دیجیتال هستند که می‌توان آن را مانند هر دارایی دیگری خریدوفروش کرد اما شکل ملموسی ندارند. این توکن‌های دیجیتال را می‌توان به‌عنوان یک گواهی مالکیت برای دارایی‌های مجازی یا فیزیکی در نظر گرفت.
NFT چطور کار می‌کند؟
آثار هنری سنتی همانند نقاشی ارزشمند هستند چراکه تنها یک نمونه از آن‌ها در جهان وجود دارد؛ اما فایل‌های دیجیتال را می‌توان به‌آسانی و به‌طور نامحدود تکثیر کرد. به‌وسیله NFT ها، آثار هنری می‌توانند برای ایجاد یک گواهی مالکیت دیجیتال که می‌تواند خریدوفروش شود «توکنیزه» شوند.
همانند رمزارزها، سوابق کالاهای خریداری‌شده در یک دفتر کل توزیع‌شده به نام بلاکچین ذخیره می‌شود. نمی‌توان این سوابق را جعل کرد چراکه این دفترکل توسط هزاران کامپیوتر در سراسر جهان نگهداری می‌شود. همچنین NFT ها می‌توانند شامل قراردادهای هوشمندی باشند که بخشی از درآمد آتی فروش این توکن‌ها را به هنرمند خالق آن اعطا کند.
هرچند توکن‌های غیرمثلی در سال 2021 توجه همگان را به خود جلب کردند اما تاریخچه کوتاهی هم دارند.
تاریخچه کوتاهی از حوزه NFT
NFT ها در سال 2017 با یک بازی ویدیویی به نام «CryptoKitties» موردتوجه قرار گرفتند. این بازی به این صورت است که می‌توان در آن یک سری گربه‌های مجازی را خریداری و پرورش داد. از آن زمان، توسعه‌دهندگان بازی‌های ویدیویی NFT ها را به‌طور گسترده به کار گرفتند. هیچ شخصی نمی‌توانست کالاها، دارایی‌های دیجیتال و یا آیتم‌های بازی که به دست آورده و یا تولید کرده را به فروش برساند و اگر هم موفق به انجام این کار می‌شد، باز هم در معرض محدودیت‌های اعمال‌شده توسط آن پلتفرم بود. توکنیزاسیون دارایی‌های بازی‌های ویدیویی یک رویداد تحول‌آفرین بود چراکه از طریق بازارهای بلاکچینی تخصصی NFT امکان انتقال توکن‌ها بین بازی‌ها یا گیمرهای مختلف را فراهم می‌کرد.
در چنین شرایطی گیمرها در مدل اقتصادی جدیدی به نام Play to Earn یا «بازی کن تا درآمد کسب کنی» مشارکت می‌کنند. در آینده نزدیک ممکن است شاهد شغل‌های متفاوتی در این اقتصاد مجازی باشیم.
کاربران ایرانی نیز که به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند از پرداخت‌های آنلاین در بازی‌ها استفاده کنند به‌وسیله این توکن ها و فناوری بلاکچین قادر خواهند بود از این قابلیت بهره‌مند شوند.
علاوه بر بازی‌های ویدیویی، NFT ها اغلب برای فروش طیف گسترده‌ای از کالاهای کلکسیونی مجازی، ازجمله تصاویر مجازی، موسیقی، کلیپ‌های ویدیویی به کار می‌روند. به‌طور مثال در بازی Decentraland که یک سرزمین غیرمتمرکز بر بستر بلاکچین اتریوم است کاربران می‌توانند با NFT ها به‌طور مجازی املاک و مستغلات را هم خریدوفروش کنند و ساخت‌وساز انجام دهند.
وب‌سایت NonFungible.com که پروژه‌ها و بازارهای NFT را رصد می‌کند، ارزش کل بازار NFT را 250 میلیون دلار برآورد کرده است که بخش بسیار کوچکی از بازار سکه‌های مجازی است اما هنوز هم برای خالقان محتوا بسیار جذاب است. قراردادهای موجود در این توکن که بر پایه استاندارد ERC-721 برای ایجاد NFT هاست می‌توانند طوری تنظیم شوند که خالقان محتوا همچنان درصدی از کل فروش‌های آتی را کسب کنند.
بازار NFT احتمالاً رشد پیدا خواهد کرد چراکه هرگونه اطلاعات دیجیتالی می‌تواند به‌آسانی در یک NFT گنجانده شود که روشی بسیار کارآمد برای مدیریت و ایمن‌سازی دارایی‌های دیجیتال است.
بهترین پلتفرم‌های خریدوفروش NFT
صرافی‌های NFT همچون صرافی‌های رمزارز به شما امکان خرید، فروش و معامله NFT ها و همچنین بارگذاری و توکنیزه‌سازی دارایی‌های دیجیتال شما به‌عنوان یک توکن مبتنی بر بلاکچین را فراهم می‌کنند.
دنیای NFT ها به‌سرعت در حال رشد است. بازارهای آن روزبه‌روز در حال افزایش هستند تا امکان مدیریت این مصنوعات دیجیتال را فراهم سازند؛ اما تعدادی از این بازارها پیشرفت بسیار خوبی نسبت به رقبای خود داشتند. در ادامه قصد داریم به چند مورد از آن‌ها اشاره کنیم.
OpenSea: بهترین به لحاظ تنوع
OpenSea بزرگ‌ترین بازار NFT است که هم‌اکنون در حال فعالیت است و یکی از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در حوزه NFT است. اگر قصد دارید همه انواع NFT ها را مشاهده کنید، از آثار هنری دیجیتال گرفته تا کالاهای کلکسیونی کمیاب، این صرافی در خدمت شماست. ثبت‌نام و بارگذاری NFT خود برای حراج در این صرافی بسیار ساده است و آن را به گزینه‌ای محبوب برای خالقان و خریداران تبدیل کرده است.
مانند بسیاری از صرافی‌ها، OpenSea به رمزارز متکی است و شما باید برای تأمین وجه مزایده‌ها، انجام معاملات و پرداخت کارمزدها اتریوم داشته باشید.
OpenSea به یک کیف پول فعال نیاز دارد و «MetaMask» را به‌عنوان بهترین گزینه پیشنهاد می‌کند.
Nifty Gateway
این پلتفرم منحصراً روی آثار کلکسیونی تمرکز دارد. نیفتی گیت‌وی یکی از صرافی‌های اصلی NFT است که با قبول کارت‌های اعتباری، خود را از خرده‌فروشان دیجیتال دیگر در این فهرست جدا می‌کند.
چندی پیش خبری منتشر شد که هکرها به این پلتفرم حمله کرده‌اند و توکن‌های کاربران را به سرقت برده‌اند. بااین‌وجود، به گفته این شرکت نشانه‌ای مبنی بر نفوذ به این پلتفرم وجود ندارد و ارزیابی‌های اولیه از محدود بودن حملات حکایت دارد.
SuperRare
یک پلتفرم حراج آثار هنری دیجیتال است که در آن علاقه‌مندان می‌توانند کلکسیون خود را جمع‌آوری کنند. این پلتفرم به‌عنوان یک شبکه اجتماعی نیز عمل می‌کند و در آن خریداران و خالقان آثار هنری می‌توانند به‌راحتی با یکدیگر تعامل کنند.
با خاموش شدن چراغ موزه‌ها و گالری‌ها به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، فروش آثار هنری فیزیکی بسیار کاهش یافته است؛ اما از طرفی آثار هنری دیجیتال مبتنی بر NFT رونق بی‌سابقه‌ای گرفته‌اند. اگر SuperRare با نهادها و مؤسسات هنری معتبر و شناخته‌شده همکاری مستمری داشته باشد این شبکه اجتماعی چشم‌اندازی خوبی پیش روی خود خواهد داشت.
Sorare: بهترین برای طرفداران فوتبال
Sorare یک بازی فوتبال مبتنی بر بلاکچین اتریوم است که در آن کاربران می‌توانند با خرید، جمع‌آوری، مبادله کارت‌های دیجیتالی مبتنی بر NFT بازیکنان، تیم فوتبال فانتزی خود را تشکیل دهند و با دیگر کاربران رقابت کنند و امتیاز کسب کنند. بیش از 125 باشگاه فوتبال در این پلتفرم حضور دارند که هرروز به تعداد آن‌ها اضافه می‌شود. شما در بازار Sorare می‌توانید با دیگر طرفداران باشگاه‌های فوتبالی مختلف ارتباط برقرار کرده و معامله کنید.
توکن‌های غیرمثلی در ایران
NFT ها هنوز در ایران چندان فراگیر نشده‌اند بااین‌حال چند روز پیش هیچکس، هنرمند ایرانی ، کاور آلبوم «جنگل آسفالت» که در سال ۱۳۸۵ منتشر شد را به‌صورت یک NFT در پلتفرم foundation قرار داد و در یک مزایده آن را به قیمت ۱۹۰ اتر (حدود 400 هزار دلار) فروخت.
