آیا منابع انسانی‌مان را برای بحران بعدی آماده کرده‌ایم؟

مینا والی، مدیر مسئول ماهنامه عصر تراکنش / در سالی که گذشت، ما در کسب‌وکارها بیش از گذشته با مفاهیمی در رابطه با محیط کار و سلامت منابع انسانی مواجه بودیم. برای همه ما مهم بوده و هست که به‌عنوان صاحبان کسب‌وکار شرایطی را ایجاد نکنیم که جان دیگران را به خطر بیندازیم.

بسیاری از کسب‌وکارها حتی در ابعاد بزرگ، درصد بالایی از کارکنان‌شان را دورکار کردند، ساعات کاری کاهش یافت و تجهیزات برای رعایت بهداشت بیش از گذشته فراهم شد. تمام این تغییرات قطعاً برای کسب‌وکارها در کنار افزایش هزینه‌ها ریسک کاهش درآمدها را داشت. همه اینها را باید با شرایط طبیعی یک بحران سلامت که به بحران اقتصادی منجر شده، مرور کنیم.

ممکن است برخی کسب‌وکارها از این فرصت برای شو و نمایش استفاده کرده باشند که در ذات اگر باعث افزایش حساسیت نسبت به جان کارکنان باشد، اتفاق بدی نیست؛ اما در کل کمتر واحد اقتصادی بود که در این زمان؛ شرایط و محیط مناسب را مهیا نکرده باشد.

گرچه اندیشیدن و عمل به این تمهیدات، وظیفه کسب‌وکارها بوده، اما نباید از تعهد منابع انسانی هم غافل شد. شرایط سخت معیشتی به‌طور طبیعی می‌تواند هر بشری را تحت فشار قرار دهد. حتماً در این یک سال و اندی به همه ما شرایط سختی تحمیل شده است. فشار اقتصادی در کنار فشار روانی مرگ عزیزان‌مان یا احتمال ابتلا یا مرگ خودمان و عزیزان‌مان همه را آسیب‌پذیر کرده است. این آسیب‌پذیری را محدودیت‌هایی که مجال رفع خستگی را از ما گرفته‌اند، تشدید می‌کند. اگر مردم پیش از این با یک مسافرت یا یکی، دو ساعت شنا در پایان هفته می‌توانستند قدری انرژی برای ادامه راه خود بگیرند، در این وضعیت این امکان وجود ندارد.

قطعاً در این دوران، تاب‌آوریِ برخی بیش از دیگران بوده است. کسانی که از یک قدرت روحی بالا برخوردارند و تاب‌آوری‌شان بیش از دیگران است، توانستند خود را با وضعیت موجود وفق دهند، اما ما همه‌مان در اطراف خود ناامیدی زیادی را دیدیم.

برای ما که در ایران زندگی می‌کنیم، همه این مسائل در کنار یک واژه آشنا به نام «تورم» قرار داشت. در این دوره ما صعود و نزول یکباره بازار سهام را تجربه کردیم. ما همچون گذشته افزایش نرخ ارز را دیدیم و افزایش قیمت مسکنی که بیش از گذشته مردم را از خانه‌دار شدن دور می‌کند.

همه این شرایط می‌تواند کوهی را به زانو درآورد، ولی آیا ما برای این شرایط آماده بودیم؟ به نظرم نه. نه اینکه دنیا آماده بود و ما نبودیم؛ نه. بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته هم در مواجهه با پاندمی نمره بدی گرفتند، ولی ما به‌عنوان انسان نتوانستیم خود را تطبیق دهیم.

در این مدت محتوای زیادی در دنیا در رابطه با نیاز تطبیق کسب‌وکارها با شرایط بحران تولید شده است، راهکارهایی برای دورکاری منابع انسانی مطرح شده‌ و پلتفرم‌های متعددی برای برگزاری جلسات کاری از راه دور معرفی شده‌، اما چقدر به این موضوع پرداخته‌ایم که چطور منابع انسانی‌مان را برای مواجهه با بحران آماده کنیم؟ چطور به افراد یاد دهیم که در این بحران خود را حفظ کنند و با این وجود خود را توسعه دهند؟

به نظرم در این زمینه کم کار کرده‌ایم. حتماً پاندمی برای ما درس‌هایی داشته و شاید زمینه را برای رشد چیزهای خوب هم فراهم کرده، ولی من فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آن می‌توانست رشد روحی آدم‌ها باشد. رشد تاب‌آوری آدم‌ها. ما بعد از این، باز هم بحران‌های جهانی از این دست خواهیم داشت و سؤالم این است که چقدر افراد را برای مواجهه با این شرایط آماده کرده‌ایم؟

گاهی حتی این وضعیت آن‌قدر منابع انسانی ما را تحت فشار قرار داد که رفتارهای غیرقابل انتظاری را از آنها دیدیم. در سختی است که عیار افراد مشخص می‌شود؛ همان‌طور که در قدیم که سفر کار سختی بود، می‌گفتند می‌خواهی کسی را واقعاً بشناسی با او به سفر برو. می‌خواهم بگویم این افراد برای شرایط سخت آماده نبودند و گاهی در ترازوی عمل به تعهدات، کفه سمت صاحبان کسب‌وکار سنگین‌تر از کفه منابع انسانی آنان بود.

موضوع منابع انسانی موضوع پیچیده‌ای است، اما انسان‌‌ها به چیزی بیش از ماسک، الکل و دورکاری نیاز دارند. انسان‌‌ها در سطوح بالاتر و بعد از تأمین نیازهای اولیه‌شان، نیاز دارند که رشد کنند و تعالی یابند. امیدوارم تمام مشکلات این دوران ما را به انسان‌‌های محکم‌تری تبدیل کرده باشد.