پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نیمه نخست امسال بیش از ۱.۵ میلیارد تراکنش بانکی در بازار تجارت الکترونیکی انجام شده است. ۸۸ درصد از فعالان این بازار را افراد ۲۰ تا ۵۰ سال تشکیل می‌دهند. ارزش اسمی این بازار بیش از ۶۳۹ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی و پایش آثار اقتصادی کرونا، تعطیلی بسیاری از مراکز خدماتی و محدود شدن تعاملات حضوری در یک سال گذشته، بازارهای کشور را به سمت دیجیتالی شدن پیش برده است. چنان که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی گزارش داده، امسال ارزش معاملات الكترونيكی ۲.۷ برابر بیشتر از سال گذشته بوده است.
این در حالی است که ارزش این نوع معاملات در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ تنها دو برابر رشد داشته است. به بیان دیگر در سال ۹۹ ارزش معاملات الکترونیکی حدود ۶ برابر بیشتر از سال ۹۷ بوده است، رقمی که رشد بسیار بالا و چشمگیر در دیجیتالی شدن کسب‌وکارها در ایران را نشان می‌دهد. به بیان دیگر کرونا روند رو به رشد توسعه بازارهای الکترونیکی را نزدیک به دو برابر تسریع کرده است.
ارزش اسمی معاملات الکترونیکی در نیمه اول سال گذشته ۱۶۶ هزار میلیارد تومان گزارش شده که این رقم امسال به ۶۳۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش حقیقی این نوع معاملات نیز از ۳۵۰ میلیارد تومان در نیمه اول سال ۹۸ به بیش از ۱۱۰۰ میلیارد تومان در نیمه اول امسال رسیده است. تعداد تراکنش‌های الکترونیکی نیز از ۱.۰۱ میلیارد تراکنش در نیمه اول ۹۸ به ۱.۵۳ میلیارد تراکنش در نیمه اول امسال رسیده است.
بازارها کجا هستند؟
چنان که مرکز تجارت الکترونیکی تصریح کرده است علاوه بر سایت‌ها، ۸۱ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از شبکه‌های اجتماعی به منظور ارائه کالا یا خدمات خود استفاده می‌کنند. ۱۸ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از اپلیکیشن موبایل و ۴۵ درصد نیز از پیامرسان‌ها به منظور ارائه کالا یا خدمات خود بهره می‌برند.
در میان شبکه‌های اجتماعی، اینستاگرام به عنوان پرکاربرترین شبکه اجتماعی فعال در ایران، بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیکی کشور به لحاظ گستردگی کاربران و عرضه کالا و خدمات است.
حدود ۴۹ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی صرفاً در حوزه‌ی فروش کالا فعالیت می‌کنند، این میزان نسبت به سال ۹۸ حدود ۱۷ درصد رشد داشته است، حدود ۲۷ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی نیز فقط به ارائه خدمات می‌پردازند که این میزان نسبت به سال گذشته ۲۱ درصد کاهش داشته و ۲۴ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی در هر دو حوزه فروش کالا و ارائه خدمت فعالیت دارند. در واقع کسانی که در سال ۹۹ وارد بازار تجارت الکترونیکی شده‌اند، فروشنده کالا بوده‌اند.
بازار اقتصادی جوانان
آمارها نشان می‌دهد که بازارهای الکترونیکی در ایران عمدتاً در دست جوانان است. ۸۸ درصد از متقاضیان دریافت اینماد برای ورود به بازارهای الکترونیکی در نیمه اول امسال زیر ۵۰ سال سن دارند. در این مدت اعطای اینماد به تفکیک گروه سنی به صورت زیر بوده است. گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال نزدیک به ۴۶ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی را تشکیل می‌دهند. درخواست دهندگان اینماد در گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال ۲۳ درصد بوده و در گروه سنی ۴۰ تا ۵۰ سال نیز ۱۹ درصد بوده‌اند. همچنین ۱۱ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی که در سال ۹۹ درخواست دریافت اینماد داشته‌اند در گروه سنی بالای ۵۰ سال هستند.
بر اساس نتایج به دست آمده از یک پژوهش پیمایشی که در این راستا انجام شده، جوانان بیش از ۵۸ درصد از خریداران بازارهای الکترونیکی را تشکیل می‌دهند و میانسالان با ۲۷ درصد، سالمندان ۱۰ درصد و کودکان و نوجوانان با ۵ درصد به ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند.
اگرچه ۸۷ درصد از عرضه کالا و خدمات در بازارهای الکترونیکی ایران در دست آقایان و تنها ۱۳ درصد از اختیار خانم‌ها است اما سهم زنان و مردان در خریداران این بازار، یکسان و ۵۰ درصد است.
بازار کار
با توجه به آخرین آمار تعداد کل شاغلان بالای ۱۵ سال کشور در تابستان سال ۹۹، که توسط مرکز آمار ایران ارائه شده است، می‌توان گفت بصورت میانگین حدود ۲۱ درصد از نیروی کار در کل کشور را شاغلان واحدهای تجارت الکترونیکی تشکیل می‌دهند. تعداد شاغلان در بازارهای مختلف تجارت الکترونیکی حدود ۵ میلیون نفر برآورد می‌شود. نکته جالب این که بیش از ۸۵ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از سرمایه شخصی خود جهت راه‌اندازی و توسعه استفاده می‌کنند.
افزایش ۱۰ درصدی کاربران تلفن هوشمند
طبق آمار جهانی، تعداد کاربران تلفن همراه هوشمند در جهان حدود ۳.۵ میلیارد نفر و به‌طور میانگین ضریب نفوذ تلفن هوشمند در جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۵ درصد برآورد می‌شودکه نسبت به سال گذشته میلادی نشان دهنده ۹ درصد افزایش است.
اما این شاخص در ایران رشد بیشتری داشته است. ایران در سال ۲۰۲۰، حدود ۵۴.۳۳ میلیون نفر کاربر تلفن همراه هوشمند داشته و از این نظر در جایگاه پانزدهم جهان قرار گرفته است. در مقایسه با جمعیت کل کشور، که مطابق با آمار ارائه شده در مرکز آمار ایران حدود ۸۴ میلیون نفر اعلام شده است، ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند در سال ۲۰۲۰ در ایران حدود ۵۵ درصد برآورد می‌شود که نسبت به سال قبل میلادی حدود ۱۰ درصد رشد داشته است.
افزایش ۱۷ درصدی کاربران اینترنت پهن باند
در این شاخص تعداد کاربران اینترنت با سرعت بالای ۲۵۰ کیلو بیت بر ثانیه به کل جمعیت محاسبه می‌شود. مطابق با آمار ارائه شده توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تا پایان شهریور ماه سال ۹۹، ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند ۱۰۲ درصد اعلام شده است.
این رقم نسب به مدت زمان مشابه در سال قبل حدود ۱۷ درصد رشد داشته است. این شاخص با توجه به این که مشترکان اینترنت تلفن همراه، ثابت خانگی و ثابت در محل کار را می‌سنجد، جمعیتی بیش از جمعیت کل کشور و به بیان دقیق‌تر ۸۶ میلیون کد کاربری را دربرمی‌گیرد.
در نهایت با در نظر گرفتن آمارهای ارائه شده، می‌توان نتیجه گرفت که هر چند تجارت الکترونیکی در ایران به طور کلی در مسیر رشد قرار دارد اما همچنان با موانعی از قبیل شرایط اقتصادی پر نوسان، ایجاد محدودیت‌های متعدد، سیاستگذاری‌های نادرست و عدم آموزش و اطلاع‌رسانی کافی به عموم در خصوص تجارت الکترونیکی روبه‌روست که می‌بایست جهت رفع آنها به بهبود عملکرد در حوزه سیاست‌گذاری، فرهنگسازی و آموزش پرداخته شود.
