پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گزارش آذرماه شاپرک منتشر شد / رشد ۱۱ درصدی تعداد کارت‌خوان‌های فروشگاهی کم‌تراکنش و فاقد تراکنش در این ماه
گزارش اقتصادی آذرماه شاپرک (شماره ۶۶) منتشر شد. طبق این گزارش، در آذرماه ۱۳۹۹ بالغ‌بر ۲۶۹۱ میلیون تراکنش با ارزش ۴۱۹۱ هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده که نسبت به آبان‌ماه رشد منفی ۲.۴۶ درصدی در تعداد و رشد منفی ۴.۳۱ درصدی در ارزش ریالی داشته است. در جدول زیر آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک در آذرماه ۱۳۹۹ و درصد تغییرات آن نسبت به ماه گذشته درج شده است.
طبق جدول زیر، تعداد ابزارهای شاپرکی در مجموع نسبت به آبان‌ماه رشد ۳.۶۳ درصدی را تجربه کرده‌اند که به نظر می‌رسد سبب این تغییر، افزایش ۴.۱۵ درصدی تعداد ابزار کارت‌خوان فروشگاهی است. ابزارهای پذیرش اینترنتی در آذر ۱۳۹۹ نسبت به آبان‌ماه رشد ۲.۸۷ درصدی را تجربه کرده است و تعداد ابزار پذیرش موبایلی نیز در مدت مشابه با افزایش ۱.۰۶ درصدی همراه بوده است.
عملکرد هر ابزار پذیرش به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش‌ها
همان‌طور که در جدول زیر مشخص است کارت‌خوان فروشگاهی با سهم ۸۹.۴۷ درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
متوسط تراکنش هر ابزار پذیرش شاپرکی در آذر ۱۳۹۹، ۲۱۸ تراکنش است که این تعداد نسبت به مقدار مشابه در ماه گذشته کاهش ۱۳.۵۸ درصدی را تجربه کرده است. بیشترین کاهش متوسط تعداد تراکنش مربوط به کارت‌خوان فروشگاهی است. در آذرماه متوسط تعداد تراکنش‌های اینترنتی با افزایش ۸.۷۴ درصدی از ۱۱۱ تراکنش در آبان‌ماه ۱۳۹۸ به ۱۱۹ تراکنش رسیده است. متوسط تعداد تراکنش هر ابزار پذیرش موبایلی ۷۷ تراکنش است که این مقدار نسبت به ماه گذشته با کاهش ۱.۴۲ واحدی همراه بوده است. متوسط تعداد تراکنش هر ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز با ۱۹.۷۸ واحد کاهش نسبت به آبان ۱۳۹۹ به ۲۵۴ عدد در آذرماه رسیده است.
جدول زیر حاوی اطلاعات متوسط مبلغ هر تراکنش در هر یک از ابزارهای پذیرش است. بر اساس این جدول، تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی به‌طور متوسط کمترین ارزش ریالی را داشته و ابزار کارت‌خوان فروشگاهی از این منظر رتبه نخست را دارد.
عملکرد شاپرک به ازای نوع خدمت
طبق گزارش آذرماه شاپرک، در آذر ۱۳۹۹، ۸۶.۱۱ درصد خدمات ارائه‌شده توسط شبکه شاپرک از نوع خدمات «خرید کالا و خدمات» بوده که با توجه به شکل زیر، نسبت به ماه گذشته این سهم کاهش ۰.۸۱ درصدی داشته است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود، خدمت «مانده‌گیری» با ۵.۲۰ درصد سهم، کمترین سهم از کل خدمات در بین خدمات ارائه‌شده داشته است.
استان‌های دارای بیشترین تعداد کارت‌خوان فروشگاهی فعال سیستمی
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و خوزستان به ترتیب دارای بیشترین تعداد کارت‌خوان فروشگاهی فعال در آذر ۱۳۹۹ بوده‌اند.
همچنین در آذر ۱۳۹۹ بیشترین افزایش در تعداد کارت‌خوان فروشگاهی فعال با ۵۴۲۹۲ افزایش متعلق به استان تهران است.
دامنه مبلغی تراکنش‌های ابزار کارت‌خوان فروشگاهی در آذرماه ۱۳۹۹
در آذرماه ۱۳۹۹، تعداد تراکنش‌های با مبلغ زیر ۵۰ هزار ریال در ابزار کارت‌خوان فروشگاهی برابر با ۴۰۰۴۲۱۵۶۰ عدد تراکنش بوده است. همچنین تعداد تراکنش‌های با مبلغ بین ۵۰۰۰۱ ریال و ۲۵۰ هزار ریال برابر با ۸۸۴۱۶۱۱۰۱ عدد تراکنش بوده و کل تعداد تراکنش‌های با مبلغ بالای ۲۵۰۰۰۱ ریال برابر با ۹۸۶۷۶۹۵۲۴ عدد تراکنش است.
با توجه به نمودار دامنه مبلغی ابزار کارت‌خوان فروشگاهی می‌توان بیان کرد که نزدیک به ۹۰ درصد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی دارای مبلغ کمتر از ۵ میلیون ریال است.
سهم تراکنش‌های موفق از کل تراکنش‌ها
جدول زیر اطلاعات مربوط به تعداد تراکنش‌های موفق و ناموفق کل شبکه شاپرک را نشان می‌دهد که این بررسی حکایت از سهم ۹۱.۵۶ درصدی تراکنش‌های موفق و ۸.۴۴ درصدی خطاهای رخ‌داده در آذر ۹۹ دارد.
همان‌طور که در شکل زیر ملاحظه می‌کنید، کمترین سهم در تراکنش‌های خطادار مربوط به خطای شاپرکی با سهم ۰.۰۱ درصدی از کل تراکنش‌ها بوده است. این نوع خطا سهم ۰.۱۷ درصدی را در بین تراکنش‌های خطادار داشته است.
عملکرد کلی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت
طبق این گزارش به ترتیب شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، تجارت الکترونیک پارسیان، آسان پرداخت پرشین و کارت اعتباری ایران کیش بیشترین سهم بازار را ازنظر تعداد تراکنش‌ها در آذر ۹۹ داشتند.
همچنین بر اساس این گزارش، به ترتیب شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، تجارت الکترونیک پارسیان، کارت اعتباری ایران کیش و پرداخت الکترونیک سداد بیشترین سهم بازار را ازنظر مبلغ تراکنش‌ها در آذر ۹۹ داشتند.
همان‌گونه که در دو شکل فوق مشاهده می‌کنید، شرکت به‌پرداخت ملت با سهم ۲۰.۲۹ درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم ۲۱.۳۴ درصدی از مبلغ آن‌ها، همچنان بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست هر دو بازار قرار گرفته است. در این ماه همچنان اختلاف سهم مبلغی شرکت پرداخت الکترونیک سامان (دومین شرکت بازار) با این شرکت بالغ‌بر ۴ درصد است. این شاخص در مولفه تعدادی رقمی در حدود یک درصد گزارش می‌شود.
مقایسه دو شکل بالا با شکل‌های مشابه در گزارش آبان‌ماه سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که نوسانات این سهم‌ها در مولفه تعدادی و مبلغی چندان قابل‌توجه نبوده اما با این وجود در مولفه سهم مبلغی جابه‌جایی بین شرکت‌های تجارت الکترونیک پارسیان و کارت اعتباری ایران کیش اتفاق افتاده است.
همچنین در جدول زیر سهم شرکت‌های مختلف ارائه‌دهنده خدمات پرداخت از تعداد تراکنش‌های هر یک از ابزارهای پذیرش نمایش داده شده است. بیشترین اختلاف بین سهم تعدادی تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی به شرکت به‌پرداخت ملت تعلق دارد. اختلاف سهم این شرکت در ابزار کارت‌خوان فروشگاهی در آذرماه نسبت به ماه گذشته، رقم منفی ۰.۸۱ درصد بوده است. بالاترین اختلاف بین سهم تعدادی تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی با ۲.۳۳ درصد کاهش به شرکت کارت اعتباری ایران کیش تعلق دارد. این مقدار در ابزار پذیرش موبایلی با ۰.۳۴ درصد ریزش به شرکت آسان پرداخت پرشین تعلق دارد.
شکل زیر نیز سهم شرکت‌های PSP از مبلغ تراکنش‌های ابزارهای پذیرش مختلف را در آذر ۱۳۹۹ نمایش می‌دهد. نتایج بررسی‌های این بخش حاکی از آن است که شرکت الکترونیک کارت دماوند همچنان کمترین سهم تعدادی و مبلغی تراکنش‌ها را در بین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت داشته و سهم آن از بازار کلیه ابزارهای پذیرش بسیار ناچیز است.
عملکرد شرکت‌های PSP در تعداد خطاهای تراکنش‌ها
در ماه آذر شرکت سایان کارت با رقمی برابر با ۰.۰۱۵ درصد، بهترین عملکرد از منظر نسبت خطای پذیرندگی به مجموع تراکنش‌ها را داشته است. در مقابل شرکت الکترونیک کارت دماوند با کسب رقم ۰.۱۲۶ درصد بالاترین عدد شاخص مذکور را به خود اختصاص داده است. در ماه جاری عملکرد کاهشی برخی از شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های فن‌آوا کارت و آسان پرداخت پرشین سبب کاهش بیش از ۱۵ درصدی در خطای پذیرندگی شبکه شده است.
در مقایسه ماهانه عملکرد این شرکت‌ها ملاحظه می‌شود که بیشترین کاهش در نسبت خطای پذیرندگی به کل تراکنش‌ها (عملکرد مثبت)، با کاهشی برابر با ۰.۱۷۳ درصد در شرکت فن‌آوا کارت رخ داده است. همچنین شرکت کارت اعتباری ایران کیش با رقم ۰.۰۲۰ درصد، بیشترین افزایش را نسبت به سایر شرکت‌ها در این شاخص تجربه کرده است.
وضعیت کارت‌خوان‌های فروشگاهی کم‌تراکنش و فاقد تراکنش
تعداد کارت‌خوان‌های فروشگاهی کم‌تراکنش و فاقد تراکنش در آذرماه رشد نشان داده است. این کارت‌خوان‌ها در ماه جاری بیش از ۱۱ درصد افزایش یافته‌اند. بالا رفتن تعداد آن‌ها تقریبا در تمامی شرکت‌ها به‌ویژه شرکت «سایان کارت» مشاهده می‌شود. این افزایش در رقم شاخص سهم تعداد کارت‌خوان‌های فروشگاهی کم‌تراکنش و فاقد تراکنش مالی از کارت‌خوان‌های فعال سیستمی شرکت سایان کارت نیز تاثیرگذار بوده است.
در ماه آذر ۹۹ سهم کارت‌خوان‌های کم‌تراکنش و فاقد تراکنش مالی، ۱۹.۷۸ درصد از کل کارت‌خوان‌های فروشگاهی فعال سیستمی شبکه شاپرک را شامل شده است. عدد فوق نسبت به رقم مشابه در آبان‌ماه بالغ بر یک درصد بالاتر رفته است. جدول زیر سهم تعداد کارت‌خوان‌های فروشگاهی کم‌تراکنش و فاقد تراکنش مالی از کارت‌خوان‌های فعال سیستمی هر شرکت را ارائه می‌دهد.
وضعیت بانک‌های صادرکننده و پذیرنده
طبق این گزارش به ترتیب بانک‌های ملت، ملی، صادرات، سپه، پارسیان و کشاورزی بیشترین سهم از کل تعداد تراکنش‌های شبکه پرداخت را در آذر ۹۹ داشتند.
همچنین به ترتیب بانک‌های ملت، صادرات، ملی، کشاورزی، تجارت و سپه بیشترین سهم از کل مبلغ تراکنش‌های شبکه پرداخت را در آذر ۹۹ داشتند.
تعداد کل هر یک از انواع کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در سوئیچ شاپرک
در آذرماه ۱۳۹۹، تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در سوییچ شاپرک مجموعا ۱۱۱ میلیون و ۸۰۴ هزار و ۵۹ عدد بوده است که بیشترین آن با ۱۰۷ میلیون و ۴۲۹ هزار و ۶۸۹ عدد و سهم تعدادی ۹۶.۰۹ درصدی متعلق به کارت برداشت و کمترین تعداد آن با ۱۸۲ هزار و ۴۸۵ عدد و سهم ۰.۱۶ درصدی متعلق به کارت اعتباری بوده است. این اطلاعات در جدول زیر ارائه شده است.
طی آذرماه ۹۹ تعداد کارت‌های دارای حداقل یک تراکنش، متعلق به تعداد ۳۷ بانک صادرکننده بوده که سهم تعدادی کارت‌های این بانک‌ها از تعداد کل کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در شکل زیر ترسیم شده است.
ملاحظه می‌شود که در آذرماه ۹۹ بانک‌های ملی ایران، ملت و صادرات ایران دارای بیشترین سهم از تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در شبکه شاپرک بوده‌اند. همچنین در این ماه، بیشترین سهم از تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار از نوع کارت برداشت با ۲۲.۵۱ درصد متعلق به بانک ملی ایران، از نوع کارت اعتباری با ۳۵.۴۰ درصد متعلق به بانک ملی و از نوع کارت هدیه و بن کارت با ۱۷.۶۳ درصد متعلق به بانک ملت بوده است.