راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

كنكور برخط مي‌شود، انتخابات نيز هم

چرا یک آزمون باید تعیین‌کننده نهایی پذیرفته‌شدگان باشد؟ چرا با تعمیم مدل دانشگاه پیام نور، با پذیرش چند برابر ظرفیت (حتی به شکل از راه دور و آنلاین) توسط دانشگاه‌های حضوری، تصمیم نهایی را به عملکرد پذیرفته‌شدگان درترم (های) اول منوط نکرد؟

علی حاجی‌زاده‌مقدم، فعال حوزه فناوری/ بیماری کرونا از یک سو دیوارهایی بین مردم و کشورها کشیده و از سوی دیگر برخی دیوارهای قدیمی در فکر آدم‌ها، مدیران و تصمیم‌گیران را خراب کرده است. سال‌هاست در فضای تصمیم‌گیری ارشد کشور در کشاکش این هستیم که چه خدماتی را می‌توان غیرحضوری ارائه داد و چه کارهایی حتماً باید با مراجعه فیزیکی اشخاص انجام شوند. کرونا با خانه‌نشین کردن خدمت‌دهنده و خدمت‌گیرنده، ارائه غیرحضوری بسیاری خدمات را ممکن کرد، بسی بهتر و بهینه‌تر از روش‌های پیشین.

بزرگ‌ترین چالش و مانعی که در ذهن بسیاری از مدیران مانع اصلی برای دل‌کندن از فرآیندها و روش‌های جاری و قدیمی و رها کردن ارباب رجوع از دردسرهای رفت‌وآمد است، شناسایی و احراز هویت آدم‌هاست: چطور بفهمیم کسی خودش است؟ تقلب و جعل و نفوذ را چه کنیم؟ زیرساختش را نداریم، امن نیست! اول باید پروژه‌های الف و ب و ج انجام شود تا بعد ببینیم چه کار می‌شود کرد. شاید به همین دلیل است که با وجود سال‌ها برنامه‌ریزی و بحث، هنوز رویدادی سراسری مانند انتخابات یا کنکور با هزینه‌های گزاف به شکل کاغذی برگزار می‌شود.

غافلگیری کرونا ولی ناممکن‌ها را ممکن کرد. در اولین گام، هجوم نامنتظره مردم برای ورود به بورس به ناچار درهای دژ احراز هویت فیزیکی را باز کرد و برای نخستین‌بار یک خدمت حساس حاکمیتی بدون نیاز به حضور فیزیکی مردم و به شکل کاملاً آنلاین ارائه شد. این را باید به فال نیک گرفت و این تجربه را به سایر حوزه‌های بحرانی یا حتی غیربحرانی بسط داد. ناگاه مدیران ارشد با این واقعیت روبه‌رو شدند که فناوری بسیاری از غیرممکن‌ها را ممکن کرده و کاربرد تشخیص چهره دیگر تنها باز کردن قفل گوشی تلفن همراه نیست، بلکه می‌توان با آن قفل همه خدمات حاکمیتی را گشود و با دقتی حتی بیشتر از مراجعه حضوری، هویت متقاضی را با داده‌های ثبتی مطابقت داد.

 موضوع برگزاری کنکور سراسری دانشگاه‌ها، امروز به چالش و دغدغه بسیاری از خانواده‌های ایرانی تبدیل شده است. در شرایطی که فاصله‌گذاری و دوری از گردهمایی‌های عمومی به عنوان یک باید بهداشتی (و حتی وظیفه‌ای انسانی و ملی برای جلوگیری از شیوع و سقوط بیشتر) توصیه و تبلیغ می‌شود، خانواده‌ها با انتخابی سخت روبه‌رو می‌شوند که آیا اجازه دهند فرزندشان در جلسه‌ای طولانی و بسیار شلوغ شرکت کند، یا در خانه بماند و یک‌سال از ورود به دانشگاه محروم شود.

در واقع جز کسانی که دسترسی نامحدود به ثروت (و قدرت) دارند، بقیه انتخابی جز پذیرفتن این خطر نمی‌یابند. برگزاری آنلاین رویدادی به گستردگی و حساسیت کنکور حتماً کاری حساس و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است، ولی به هیچ‌وجه غیرممکن نیست.

در واقع به نظر می‌رسد در این موضوع هم مانع و دیوار ذهنی و پیش‌فرض‌های بدبینانه، در کنار ترس از ورود به قلمرو ناشناخته‌ها و تجربه نشده است که این گزینه را تاکنون کسی حتی روی میز هم نیاورده است. بیایید این عینک نفی و نشد را لحظه‌ای برداریم و ببینیم واقعاً برگزاری کنکور به شکل اینترنتی ممکن است چه موانع و مشکلاتی داشته باشد؟


چطور زیرساختی بسازیم که پاسخگوی این حجم از درخواست همزمان باشد؟


بسیار ساده! با برنامه‌ریزی قبلی. ویژگی مهم کنکور سراسری این است که بسیاری از پارامترهای اساسی آن از قبیل تعداد و پراکندگی متقاضیان، حجم اطلاعات ردو‌بدل شده و زمان شروع و پایان پروسه آزمون، کاملاً و بادقت بسیار زیاد قابل تعیین و اندازه‌گیری قبلی است و مثلاً شبیه ثبت‌نام خودرو یا فروش بلیت کنسرت استاد شجریان نیست (که در آنها با حجم ناشناخته و غیرقابل تخمینی از متقاضی و رقابت همزمان روبه‌رو هستیم و تجربه شکست در آنها را بارها تکرار کرده‌ایم).

حتی اگر ناشناخته‌ها و ریسک‌هایی از این حیث متصور باشد، با برگزاری آزمایشی یک یا دو آزمون رایگان توسط سازمان سنجش، به خوبی تمامی این ریسک‌ها شناسایی و مدیریت می‌شود و روان‌ترین و بی‌حاشیه‌ترین آزمون سراسری با کمترین هزینه (در مقایسه با تدارکات عظیم آزمون حضوری) برگزار خواهد شد.


چطور هویت متقاضیان را شناسایی کنیم؟


بگذارید ببینیم در برگزاری فیزیکی کنکور این کار چطور انجام می‌شود؟ با دریافت یک قطعه عکس که متقاضی موقع ثبت‌نام در کنکور در سایت سنجش آپلود می‌کند و مقایسه چشمی آن با شخصی که در محل آزمون حاضر شده است. ولی از کجا معلوم که تصویر آپلود شده متعلق به خود شخص است؟ کسانی که مقایسه را انجام می‌دهند چه آموزشی دیده‌اند و چطور سطح مهارت (و حتی صداقت) آن‌ها در این تطابق کنترل می‌شود؟

از قضا با برخط شدن آزمون، این امکان فراهم خواهد شد که الگوریتم‌های به شدت کارآزموده هوش مصنوعی با دقتی بسیار بالا در تشخیص و تطبیق چهره، هویت متقاضی را با داده‌های ثبت شده در پایگاه داده‌ای ثبت احوال (یا همین تصاویر دریافت شده از متقاضی در هنگام ثبت‌نام و حتی تصاویر فرد در شبکه‌های اجتماعی) مطابقت دهند؛ آن هم نه یک‌بار در ابتدا که به دفعات، در زمان‌های نامشخص و تصادفی در میان آزمون.


در دسترس نبودن امکانات آزمون برخط برای برخی از داوطلبان


حتی اگر نتوان همه متقاضیان را ملزم به حضور برخط در این آزمون کرد، با ایجاد این گزینه و دادن اختیار انتخاب به شرکت‌کنندگان در آزمون، حجم زیادی از مشکل کاسته می‌شود و اقلاً در بسیاری از شهرهای بزرگ (شلوغ و دارای ریسک شیوع بیشتر) بسیاری از شرکت‌کنندگان امکانات و دسترسی و تجربه کافی برای این نوع حضور را دارند.

نکته در اینجاست که از پیش می‌توان کاملاً مشخص کرد که چه کسانی داوطلب استفاده از این روش هستند، موقعیت جغرافیایی دقیق محل شرکت آنها در آزمون را مشخص کرد و تدارکات فیزیکی را برای بخش کوچک‌تری از شرکت‌کنندگان انجام داد.


چطور امنیت آزمون را تأمین کنیم؟


تأمین امنیت چنین سامانه‌ای امروز خدمتی کاملاً قابل برنامه‌ریزی و حتی برون‌سپاری است و تیم‌های توانمند امنیت نرم‌افزار و زیرساخت داخلی، با ابزارهای کاملاً در دسترس، به خوبی امنیت سامانه را طراحی و تأمین می‌کنند. از سوی دیگر با کم‌شدن نیاز به چاپ و نشر و توزیع حجم زیادی از سؤالات در اقصی نقاط کشور، ریسک لو رفتن سؤالات از یکی از این نقاط کمتر می‌شود. حتی با حذف یا کم شدن زمان تدارکات، می‌توان زمان طراحی سؤال را به زمان برگزاری آزمون بسیار نزدیک‌تر کرد و از ریسک لو رفتن سؤالات کاست.


از کجا بفهمیم خود شخص به پرسش‌ها جواب می‌دهد؟


این شاید یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های باز در برگزاری هر آزمون برخط است و باید درباره پاسخ این سؤال عقل‌های بیشتری را به کمک گرفت. ولی در نگاه اول به نظر می‌رسد روش‌های تشخیص ناهنجاری و تحلیل داده‌های بزرگ بتوانند در این خصوص به کمک بیایند و با دریافت داده‌های دیگری مانند نمرات قبلی شخص در آزمون‌های تحصیلی سراسری و آزمون‌های آزمایشی (و در قیاس با خوشه‌هایی که شخص در آن قرار می‌گیرد، مانند مدرسه، شهر و دیار، خانواده و…) رفتار نامنتظر را شناسایی کنند. همچنین می‌توان برای تعداد محدودی از سوال‌ها راه‌حل تشریحی را نیز از شرکت‌کنندگان دریافت کرد.

 سپس در صورتی که بر اساس الگوریتم‌های تشخیص ناهنجاری احتمال تقلب در برخی موارد زیاد بود، اقدام به بررسی پاسخ‌های تشریحی و راستی‌آزمایی (حتی حضوری) کرد. همچنین استفاده از روش‌هایی که باعث متفاوت بودن سؤالات شرکت‌کنندگان شود هم باعث می‌شود امکان تقلب سازمان‌یافته و گسترده از بین برود؛ روش‌هایی مانند انتخاب تصادفی تعدادی سؤال از یک بانک سؤال بزرگ‌تر، تغییر ترتیب سؤالات و تغییر اعداد پارامترهای محاسباتی مساله‌ها.

یک راه‌حل دیگر برای این مشکل این است که اساساً منطق و نوع نگاه به آزمون را تغییر دهیم و از اهمیت سرنوشت‌ساز کنونی آن بکاهیم. سال‌هاست موضوع حذف کنکور و استفاده از نتایج آزمون‌های ضمن تحصیل برای ارزیابی و رتبه‌بندی داوطلبان مطرح است. مشکل اساسی که مانع این کار است، ناهمسان بودن سطح ارزیابی و تصحیح و نمره‌دهی در بین شهرها، مدارس و حتی مدرسان است.

با استفاده از روش‌های داده‌کاوی، می‌توان این نتایج را تراز کرد و از ترکیب داده‌های به دست آمده از این آزمون سراسری برخط با داده‌های قبلی آزمون‌های محلی، رتبه‌بندی منصفانه و قابل اتکاتری به دست آورد که حتی در آن نتایج روز آزمون و عدم دسترسی به مطالب تقویتی (و بعضاً دوپینگ آموزشی) پیش از آزمون کمتر نتایج را متأثر کند و نتایج دوران تحصیل بیشتر در نتیجه نهایی مؤثر باشند.

حتی فراتر از این، می‌توان این‌طور به موضوع نگاه کرد که چرا یک آزمون باید تعیین‌کننده نهایی پذیرفته‌شدگان باشد؟ چرا با تعمیم مدل دانشگاه پیام نور، با پذیرش چند برابر ظرفیت (حتی به شکل از راه دور و آنلاین) توسط دانشگاه‌های حضوری، تصمیم نهایی را به عملکرد پذیرفته‌شدگان درترم (های) اول منوط نکرد؟

حتی به نظر می‌رسد این پارادایم جدید (با برداشتن حدومرزها و محدودیت‌های فیزیکی و گسترش حوزه رقابت بین دانشگاه‌ها در سطح جهان) به‌طور کلی جایگاه دانشگاه و رقابت برای ورود به آن را دگرگون کرده است و بنابراین باید به آزمون ورودی دانشگاه نیز نگاهی دیگرگون داشت. کما اینکه هم‌اینک نیز رقابت اصلی در کنکور برای ورود به تعداد محدودی از دانشگاه‌های برتر است و بسیاری از دانشگاه‌های دیگر دغدغه تکمیل نشدن ظرفیت دارند.

بدون شک این‌ها تنها بخشی از سوالاتی هستند که باید به پاسخ‌شان فکر کرد و این پاسخ‌ها هم حتماً خام و نیازمند بازاندیشی‌اند. ولی تا زمانی که دیوار ذهنی و «نمی‌شود» پیش‌فرض را کنار نگذاریم و وارد گود یافتن ریسک‌ها و مشکلات و حل و مدیریت آنها نشویم، این اتفاق بزرگ (و ساده) نمی‌افتد و ما سردرگریبان دشواری روش‌های قدیمی می‌مانیم. شبیه همین قصه برای برگزاری انتخابات سراسری نیز تکرار می‌شود و گرهی که با چند کلیک گشوده می‌شد، کور و کورتر می‌شود. اولین قدم این است که باور کنیم: کنکور برخط می‌شود، انتخابات نیز هم!

منبع اعتماد
28 دیدگاه
  1. آتنا می‌گوید

    اوفففففف چ راه حلی عجب ذهنی حتما صحبتهاش را در نظر بگیرین کنکور مجازی خخخخ میگه تقلب نمیشه خخخخخ

  2. پویا می‌گوید

    خدایا…چرا دارید اینقدر لقمه رو دور دهنتون میچرخونید..دیگه اینم مونده ۴ ساعت بشینم پشت سیستم کنکوری رو بدم که سر تا پاش اشتباه و تقلبیه!!

  3. محمد می‌گوید

    خیلی ها بودن که کنکور قبلی 30 هزار آوردن اما با تلاش به زیر 500 آوردن .و از طرفی در سرجلسه کنکور سنوات قبل مشکلات تقلب داریم چگونه میتوان جلو تقلب در منزل را گرفت . برگزاری کنکور یک راه دارد و اون هم حضور داوطلب در جلسه کنکور و با قطع فضای مجازی و اینترنت

  4. زهرا می‌گوید

    سلام وقتتون بخیر، قطعا شما تصمیمی میگیرید ک به نفع همه است اما لطفا گاهی به شهر های مرزی هم فکر کنید ما اینجا در آبادان که البته در مسئله با کرونا شهر قرمزی هست و هم در گرمای بسیار شدیدی رنج می بریم مثلا اگر کنکور برگزار شود با ماسک خب کولر ها کفاف اینهمه آدم را نمی دهند شرایط سخت است وحتی اینکه پدر ومادر شاید واقعا راضی به شرکت فرزندانشان نباشند من خودم تک فرزند هستم و پدر ومادرم راضی به شرکت کردن من در کنکور نیستم واینگونه باید رشته ای را انتخاب کنم ک دوستش ندارم تمنا داریم دانشگاه یا با شرط معدل دانشجو بپذیرد یا هر راهی جز آزمون حضوری… با تشکر

  5. هانی می‌گوید

    توروخدا با این کارتون گند نزنین به همه چی از کجا معلوم طرف بابامامانش پولدار نباشه پنج تا معلم خصوصی نزار اینور گوشی ک این سوالارو اروم بخونه اون جواب بده .خودتونم میدونین به هر حال عده ای یه راه براش پیدا میکنن سوالای کنکور به قیمت کلان شب کنکور پخش میشه هیچ اینو کجای دلم بزارم .حلال نمیکنیم واقعا

  6. نگین می‌گوید

    سلام من خودم به عنوان دانش اموز دوازدهم میگویم که در مدرسه ما که نهایی ها برگزارشد بچه ها اصلا رعایت نکردند وشاید یکی از مهم ترین دلایل شیوع کرونا همین باشد
    لطفا سرسری نگیرید بابرگزاری کنکور اوضاع ازاین هم بدتر میشود ومن خودم آسم دارم اصلا برایم امکان اش نیست که با ماسک آزمون بدهم و حتی اگر من وامثال نن به کرونا مبتلا شدیم واقعا چی کسی جوابگوست؟؟

  7. بهار می‌گوید

    افرررین به شمااااا عالیه این راهکاررر هم ماهایی که خوندیم به دانشگاه میرسیم هم اونایی که میترسن و میگن تعویق مشکلشون حل میشه

  8. اشی می‌گوید

    برخط میشه یعنی چی؟
    یعنی برگزار میشه؟

  9. سیما می‌گوید

    من نمی دونم کدوم پدر و مادر نگرانند ولی اگه خیلی میترسن میتونن بچه هاشون رو نفرستند کنکور بدن…ما یه سال درس خوندیم دیگه واقعا توان نداریم بعدشم خود رییس سازمان سنجش گفت تعداد حوزه ها رو قراره نسبت به سال های قبل زیاد کنند و بچه ها با فاصله ی بیشتری سر جلسه بشینند….پس انقدر بحث نکنید و رو اعصاب ما هم راه نرین

  10. جواد می‌گوید

    با سلام …من خیلی درس خوندم و هر کاری لازم باشه انجام میدم که کنکور عقب نیفته ولی آنلاین فکر کنم خیلی حق ها ضایع بشه وخیلی از ثروت مندان با روشها وشگرد هایی تقلب کنن وحق خیلی از ما ها ضایع بشه ..ولی میدونم هر کار کنیم اینها یه روشی برای تقلب پیدا میکنن

  11. رضا زند می‌گوید

    انصافا خیلی نظر فوق العاده چرتی بود مگه میشه چهار ساعت پشت کامپیوتر بود و آزمون داد لطفا دیگه نظر پیشنهاد نده

  12. رئیسی می‌گوید

    بسیارعالی باکمترین هزینه وبدون هیچ دغدقه عالی خصوصا انتخابات فقط اثرانگشت هرفرد راروی سیستم پیش بینی کنن دیگه حق به حق دارمیرسه ورای هرفرد باشمارش خودسیستم ثبت بشه

  13. علی می‌گوید

    بسیارعالی باکمترین هزینه وبدون هیچ دغدقه عالی خصوصا انتخابات فقط اثرانگشت هرفرد راروی سیستم پیش بینی کنن دیگه حق به حق دارمیرسه ورای هرفرد باشمارش خودسیستم ثبت بشه

  14. رضا می‌گوید

    اگرانتخابات اینطورباشه باثبت کدملی واثرانگشت هرفرد درسیستم وبرنامه ای طراحی بشه ولا کمترین هزینه داره عالیییی

  15. محمد می‌گوید

    سلام
    این خبر واقعیت داره یا نه هنوز باید بررسی کامل بشه بعد تصمیم بگیرن

  16. خدیجه می‌گوید

    والا کنکور بی عتدالتیه … خود شما هم بهتر از خودم و خودشون میدونید . پذیرشو منوط به ترم اول کنید .

  17. ناشناس می‌گوید

    این بر خط شدن کنکور نیاز به زمان داره با یه ماه نمیتوان کاری بدون درد سر در اورد باید در طول سال بارها ازمایش بشه تا ایراد ان در بیاد از طرفی بچه های سمپاد حداقل ۴ ساله دارن درس میخونن بیچاره شاید لا رعایت پروتکل بهداشتی چنین اتفاقی نیفته ولی اگه امتحان عقب بیفته حتما همشون بیماری روانی میگیرن واقعا جای تاسفه از این که یه مسئولین کشور نمیتونن یه امتحان رو بر گزار کنن یه امتحان کنکور درماندشون کرده برسه به چیزهای دیگه

  18. صدف می‌گوید

    یعنی چی ..مسخرمون کردید؟؟؟خوده مسئولین میزارن بچه هاشون برن کنکور بدن؟؟؟نه…چون خونه بچه هاشون رنگین تره ما هم به درک ..جمع کنید این تبعیض رو …

  19. فاطمه می‌گوید

    عمرا برگزاری کنکور بصورت انلاین میخاین تقلب و پارتی بازی بشه حاضرم کرونا بگیرم ولی بیام سر جلسه

  20. zriiwe می‌گوید

    ببخشید ولی خیلی دیر متوجه این موضوع شدن مسئولین ک بخوان روش پذیرش دانشگاه ها رو تغییر بدن ب خیلی از ما دانش آموزا گفتن ک بخونید برا کنکور نهایی مهم نیس حالا بخان از روی نمره قبول کنن حق ماها چی میشه کنکور رو باید عقب بندازن ک بچها بتونن ت ی شرایط ایمن آزمون بدن ن اینکه ی ماسک دور دهنش باشه و حس خفگی بهش دست بده و نتونه اون جوری ک باید آزمونش رو بده

  21. دانیال می‌گوید

    سخنان ایشان برای بنده کاملا نامعقولانه بود و فقط میخواهند کنکور را از سر باز کنند و عدالت مهم نیست

  22. سنا می‌گوید

    الان منظورتون اینه که ما به صورت آنلاین کنکور بدیم

  23. ناشناس می‌گوید

    معلومه از اینکه دستتون از پارتی لازی در ورودی دانشگاه ها تا حد زیادی بسته شده خیلی دلخورین

  24. امیر می‌گوید

    کاملا با برگزاری کنکور به صورت انلاین مخافم چون اینجا ایران هستش و اجرا به اندازه حرف کیفیت نداره من خودم دانشجو هستم و به وضوح اینو دیدم که آموزش مجازی تو ایران از خیلی ضعف های زیر ساختی و اساسی برخوردار هستش . همچنین همونطور که قرار بود باید در تایم مقرر کنکور به صورت حضوری برگزار بشه والسلام

  25. ناشناس می‌گوید

    مزخرفه عزیزان بچه خر پولا ۸ تا دبیر ردیف میکنن تا هر درسو واسشون جواب بدن جواب تشریحی هم بده این یک و درضمن کلی از داوطلبا هیچ ازمون ازمایشی شرکت نمیکنن اونارو چطوری میخوای راستی ازمایی کنی؟ یعنی هیچ کس حق پیشرقت از اخرین ازمونش تا کنکور نداره ؟؟

  26. نازنین می‌گوید

    انشالا نمردیم و زنده موندیم برای فرزندانمون کنمور برخط طراحی میکنیم. در حال حاضر حتا انتخاب واحد دانشگاهها که آنلاینه رو باید شصت بار حضوری بری و دستی انتخاب کنی. نمیدونم شما در کدوم سیاره داری زندکی میکنی سلام من رو به هم سیاره ای هات برسون

  27. ناشناس می‌گوید

    با سلام اینجانب سه سال پشت کنکورم الان کلافه ام پیشنهاد دارم امسال کنکور حذف شود با ممعدل پذیرش کنند چطور

  28. سهراب می‌گوید

    سلام ببخشید پس اون کسایی که با معدل حتی زیر ده با تقویت دروس و با ذهنی آماده تر وارد آزمون سراسری میشوند و با رتبه بالا سربلند از آزمون میان بیرون آیا اینان متقلبن؟!
    بنده به شخصه معدلم خیلی پایینه و حتی تو دو تا ازمون سراسری قبلیم خراب کردم ولی امسال رو درسام متمرکز شدم و الان بیشتر درسام تقویت شدن و حتی شاید یکی دوتا عمومی هارو صد بزنم و مطمعنم تو ازمون سربلند ازآب بیام بیرون خب شما اینجا چه راهکاری دارین که بفهمین طرف متقلبه یا نه.
    الان اگه شنیده باشین یه چندتا موسسه هستن که مختص کنکور سراسری هست و مطابق همون شما رو در کمترین زمان ممکن به بالاترین رتبه ممکن میرسونن اینارو چجوری مشخص میکنین؟!

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.