پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سازمان بورس؛ کارگزارهای بورسی و نهادهای دیگر چقدر از کارمزد معاملات بورس را برمی‌دارند؟
ارزش معاملات بازار بورس نسبت به سال گذشته 10 برابر شده است. آیا می‌دانید چقدر از سهامدارن در خریدوفروش کارمزد گرفته می‌شود؟ چه کسانی و چقدر از این کارمزد‌ها منتفع می‌شوند؟
تب بورس هر روز داغ‌تر و داغ‌تر می‌شود؛ حداقل تا زمانی‌که سهامداران خرسند از درصدهای سبز بورسی هستند، انگیزه‌ای برای فروش ندارند و فعلا به سبزها نگاه و رویابافی می‌کنند. این تب بورس نه تنها مردم را هیجان زده کرده بلکه این روزها استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نو برای اعلام ورود به بورس هم به رقابت با هم افتاده‌اند. برخی از کسب‌وکارهای نو هم تصمیم گرفته‌اند وارد بازی بورس شوند. پیش از این خبر ورود دیجی‌کالا و تپسی به بورس به گوش منتشر شده بود در آخرین آنها شیپور که تا مدت‌ها خبر خاصی نداشت اعلام کرد که قصد ورود به بورس تهران را دارد. وضعیت جوری است که کم مانده نخودهای آش هم اعلام کنند قصد ورود به بورس دارند!
از هفته پایانی فروردین‌ماه ارزش معاملات روزانه بورس هفت هزار میلیارد تومان است. حتی در برخی از روزها که عرضه اولیه‌ای هم انجام می‌شود، این رقم به 10 هزار میلیارد تومان می‌رسد. معمولا وقتی پای این مقدار از پول در میان است برای برخی سوال می‌شود که آیا کسانی هم هستند که از این پول‌ها سهم ببرند؟ یعنی فارغ از این که چه کسی سود کند و چه کسی ضرر کند آیا عده‌ای همیشه منفعت می‌برند؟ حالا برای برخی این سوال پیش آمده که از این معاملاتی که در بورس تهران انجام می‌شود چه مقدار به کدام سازمان‌ها و نهادها می‌رسد و هرکدام چقدر سهم می‌برند؟ درآمد سازمان بورس درهر روز چقدر است و علاوه بر سازمان بورس چه نهادهای دیگری هم منفعت می‌برند؟
مثلا چند روز پیش امیر سیاح از چهره‌های جوان سیاسی طیف اصولگرایان توئیتی منتشر کرد که در آن نوشته بود «روزانه حدود 9 هزار میلیارد تومان در فرابورس و بورس تهران معامله می‌شود و حدود 5.5 میلیارد تومان آن به سازمان بورس می‌رسد. سازمان بورس لطفاً شفاف کند با این 5.5 میلیارد تومان در روز چه می‌کند؟»
وقتی در بورس خریدوفروش می‌کنیم، چه کسانی منتفع می‌شوند؟
برای روشن شدن موضوع ما از خودمان پرسیدیم که وقتی در بورس خریدوفروش می‌کنیم، چه کسانی منتفع می‌شوند؟ در بورس اوراق بهادار دارایی‌های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و غیره مورد معامله قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم در بورس اوراق بهادار خریدوفروش سهام انجام دهیم، نمی‌توانیم به‌صورت مستقیم وارد معامله با شخصی شویم که می‌خواهد سهامش را بفروشد یا اینکه می‌خواهد سهام ما را بخرد. حال این سؤال پیش می‌آید که کارمزد واسطه‌های خریدوفروش سهام چقدر است و چگونه تقسیم می‌شود؟
در این میان برخی نهادهای واسطه‌ها وجود دارند که ما باید از طریق آنها اقدام به خرید و فروش سهام کنیم. کارگزاران بورس اشخاص حقوقی هستند که ما مستقیماً با آنها در ارتباط هستیم. کارگزاران به سازمان بورس و هسته مرکزی معاملات بورس متصل هستند. درحقیقت تمام معاملاتی که ما روزانه می‌توانیم به‌صورت آنلاین و در یک لحظه انجام دهیم از مسیری عبور می‌کند که عبور از این مسیر کارمزد و هزینه دارد و معامله‌گران بابت این تراکنش‌ها باید هزینه پرداخت کنند.
برای خرید سهام نیم‌درصد مبلغ خرید به‌عنوان کارمزد و برای فروش هم یک درصد از مبلغ فروش به عنوان کارمزد پرداخت می‌شود. در هنگام خرید سهام، این کارمزد به پنج قسمت تقسیم می‌شود و بین شرکت بورس یا فرابورس، شرکت سپرده‌گذاری، سازمان بورس، شرکت مدیریت فناوری بورس و شرکت کارگزاری تقسیم می‌شود؛ هنگام فروش هم یک درصد بین این پنج شرکت به علاوه سازمان مالیات تقسیم می‌شود. در نتیجه خرید سهام، مالیاتی ندارد، اما فروش آن دارای مالیات است. پس این که گفته می‌شود درآمدهای بورسی معاف از مالیات است هم جمله درستی نیست؛ چون مالیات این درآمدها چند بار پرداخت شده است.
بنابراین در مجموع برای در خرید سهام نیم‌درصد و در هنگام فروش سهام حدود یک درصد کارمزد پرداخت می‌کنیم. پس اگر یک سهمی را بخریم و حدوداً 1.5 درصد بالاتر، آن سهم را بفروشیم در واقع بدون اینکه هیچ سودی بدست بیاوریم فقط یک خریدوفروش سهام انجام داده‌ایم؛ نه چیزی از دست داده‌ایم و نه چیزی به دست آورده‌ایم.
همان‌طور که گفتیم، بابت خریدوفروش سهام مبالغی تحت عنوان کارمزد معاملات و مالیات کسر می‌شود که از آنها با عنوان کسورات یاد می‌شود. در جدول زیر شیوه محاسبات مربوط به کسورات در خریدوفروش سهام بورسی و صندوق آورده شده است.
هر ذی‌نفع چقدر کارمزد می‌گیرد؟
کارمزد معاملات بورس به کارگزاری و مالیات ختم نمی‌شود. روزنامه هفت صبح در گزارشی نوشته بود که خود شرکت بورس هم بخشی از مبلغ مورد معامله در بورس را برمی‌دارد. کارمزد شرکت سپرده‌گذاری از هر معامله حدود سه‌صدم درصد است که دوصدم درصد آن بر عهده فروشنده و یک‌صدم درصد آن بر عهده خریدار است. مدیریت فناوری هم از هر معامله ۲۵هزارم درصد کارمزد می‌گیرد که ۱۵ هزارم درصد آن برعهده فروشنده و یک‌صدم درصد آن بر عهده خریدار است. سازمان بورس برای نظارت بر معاملات، متحمل هزینه می‌شود و این هزینه را با دریافت کارمزد از معاملات جبران می‌کند. حق نظارت سازمان بر معاملات بازار بورس معادل شش‌صدم درصد است که نیمی از آن بر عهده خریدار و نصف دیگر بر عهده فروشنده است. البته این کارمزد در معاملات فرابورس کمتر است. تنها تفاوت کارمزد معاملات بورسی و فرابورسی همین جاست که حق نظارت سازمان در بازار فرابورس یک صدم درصد کمتر است.
فرابورس برای نظارت بر معاملات دوصدم درصد از خریدار و سه‌صدم درصد از فروشنده کارمزد می‌گیرد که جمعاً می‌شود پنج‌صدم درصد. اگر همه کارمزد و مالیات را با هم جمع کنیم می‌بینیم در یک معامله خریدوفروش سهام حدود 1.43 درصد کارمزد دریافت می‌شود که ۹۷۵هزارم درصد آن بر عهده فروشنده و ۴۶۴ هزارم درصد آن بر عهده خریدار است. با توجه به اینکه هر معامله جمعاً یک‌ونیم درصد کارمزد دارد، با خرید هر سهم باید از سود حداقلی یک‌ونیم درصدی مطمئن باشید. چراکه اگر یک سهم را هزار تومان بخرید و هزار و ۱۵ تومان بفروشید، عملاً هیچ تغییری در سرمایه شما ایجاد نشده و کل سودتان صرف پرداخت مالیات و کارمزد شده است.
10 برابر شدن ارزش معاملات نسبت به سال گذشته
از ابتدای سال شاهد هجوم زیاد مردم به دفاتر پیشخوان برای دریافت کد بورسی هستیم. تا جایی که در 25 روز نخست امسال 652 هزار نفر در سامانه سجام ثبت‌نام کردند و جمع ثبت‌نام‌کننده‌ها در این سامانه به چهار میلیون و 300 هزار نفر رسیده است. تعداد کسانی که از اول سال وارد بورس شده‌اند تا حدودی با کل سال 98 برابری می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از هفته پایانی فروردین به‌عنوان پیک هجوم مردم به کارگزاری‌ها، تا دیروز میانگین ارزش معاملات روزانه بورس هفت هزار میلیارد تومان است.
سال گذشته این موقع، ارزش معاملات بازار بورس در حدود هزار میلیارد تومان در روز بود که نشان می‌دهد، در یک سال اخیر میزان جابه‌جایی پول در بازار سرمایه ۱۰ برابر شده است. حالا سهامداران هر روز ۱۰ هزار میلیارد تومان سهام خریدوفروش می‌کنند و 1.44 درصد آن را یعنی حدود ۱۴۴ میلیارد تومان کارمزد و مالیات می‌پردازند. حال باید دید که با این رقم نسبت به سال گذشته تغییری در معاملات بورس و حداقل مشکل هسته معاملاتی رخ می‌دهد؟ سوال پایانی این است: حالا که درآمدهای سازمان بورس افزایش یافته است آیا این درآمدها برای توسعه خود بورس هزینه می‌شود و ما شاهد تحول در هسته‌ای که دیگر توان کافی برای پردازش تراکنش‌های بورسی را ندارد خواهیم بود؟ آیا سازمان بورس این درآمد را صرف توسعه زیرساخت‌های فناوری می‌کند یا صرف خرید ساختمان؟
من نمی دونم کارگزاری برای چی هم از خرید هم از فروش کارمزد برمی دارد؟
اصلا کارگزاری چه کار مفیدی انجام میده؟
اگر کسی می دونه لطفا برام بگه.
متشکرم.
مسخره ست. من ۱۰ تا شرکت رو آنالیز کردم در روزی که شاخص بورس مثبت بود زور میزدند یک درصد سود داشتند.
موقعی هم که منفی بود که یک تا چند درصد ضرر داشتند.
این یعنی فقط ضرر برای سهامدار و فقط سود برای واسطه (کارگزاری تا سازمان)