راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

ویروس کرونا چقدر اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

سرانجام ویروس کرونا به ایران هم رسید و موج گسترده‌ای از نگرانی کشور را فراگرفت. نگرانی به همین‌جا خلاصه نمی‌شود؛ خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس نه‌تنها برای چین، بلکه برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است؛ اگرچه در برخی از کشورها این خسارت بیشتر و در بعضی دیگر کمتر است. برای اقتصاد ایران که با تحریم‌ها از یک سو و ورود به لیست سیاه FAT از سوی دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ چه بخواهیم چه نه این تاثیر بیشتر خواهد بود. از سوی دیگر چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است، علاوه بر این، این پرسش مطرح است که گسترش ویروس کرونا چه اثری روی روند روابط اقتصادی و تجاری دو کشور دارد؟



تاکنون آمار دقیق و رسمی درباره خسارت کنونی ظهور ویروس کرونا منتشر نشده است، اما رییس صندوق بین‌المللی پول گفته اقتصاد چین در اثر گسترش ویروس کرونا در فصل اول سال جاری میلادی ضربه خواهد خورد و از سیاست‌گذاران کشورهای مختلف خواست اقداماتی سریع برای مقابله با این بحران را سرلوحه کار خود قرار دهند. کریستالینا جورجیوا، رییس صندوق بین‌المللی پول بعد از نشست دو روزه نشست گروه ۲۰ گفت: «رشد جهانی بعد از بازگشت متوسط در سال جاری به ۳.۳ درصد رسید که این رقم در سال گذشته ۲.۹ درصد بوده ‌است.»

او با اشاره به روند آهسته بازگشت رشد اقتصادی به وضعیت عادی گفت: «روند بازگشت بسیار شکننده است. ویروس کرونا فعالیت اقتصادی چین را مختل کرده و می‌تواند روند بهبود رشد جهانی را نیز در معرض خطر قرار دهد. شیوع ویروس کرونا می‌تواند رشد اقتصادی چین را به ۵.۶ درصد برساند که این میزان چهار دهم درصد پایین‌تر از چشم‌انداز رشد اقتصادی چین در ژانویه است.»

همچنین روز دوشنبه، نخست‌وزیر نیوزلند، جاکیندا آردن، اعلام کرد پیش‌بینی می‌شود به علت تأثیرات منفی اقتصادی ناشی از ویروس کرونا، در سال ۲۰۲۰ رشد اقتصادی این کشور کند شده و تنها ۲ تا ۲.۵ درصد خواهد شد.

بانک مرکزی تایلند هم که به دنبال محافظت از دومین اقتصاد بزرگ جنوب شرقی آسیا در برابر تأثیرات اقتصادی منفی شیوع ویروس کرونا است، حالا با اعلام میزان رشد اقتصادی این کشور در سال گذشته، تحت فشار بیشتری قرار گرفته است. اقتصاد تایلند در سال ۲۰۱۹ پایین‌ترین رشد اقتصادی در ۵ سال گذشته را ثبت کرد و تنها ۲.۴ درصد رشد کرد. این در حالی است که اقتصاد این کشور در سال گذشته ۴.۲ درصد رشد کرده بود.

همچنین در ماه ژانویه کسری تجاری اندونزی، بزرگ‌ترین اقتصاد آسیای جنوب شرقی، هم به شدت افزایش پیدا کرد. در ماه ژانویه ۲۰۲۰ کسری تجاری اندونزی به ۸۷۰ میلیون دلار رسید، در حالی که اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کردند این کسری تنها ۲۷۰ میلیون دلار شود. کسری تجاری اندونزی در ماه دسامبر ۶۱.۷۰ میلیون دلار بود.


روابط تجاری ایران و چین در سایه کرونا


مجیدرضا حریری، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین درباره تاثیر این ویروس بر اقتصاد چین می‌گوید: «کرونا یک‌سری تاثیرات کوتاه‌مدت ملموس و غیرقابل جبران دارد. برای مثال، در بازار داخلی چین بیش از ۲ میلیارد سفر متوقف شده است. این یعنی ۲ میلیارد بلیت اتوبوس، قطار، هواپیما، هنل، تاکسی، رستوران و… . برای مثال، در حدود ۲۰۰، ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه بیمارستان، پیشگیری، پزشکی و… است. از سوی دیگر، بیمارستان ساختند. به طور حتم از نظر درمانی و پزشکی یک‌سری هزینه‌هایی در پی دارد. از سوی دیگر، توریسم داخلی و خرده‌فروشی با زیان روبه‌رو شد. به‌هرحال دم عید بوده و قرار بوده مردم خرید کنند. همه این‌ها ضربه کوتاه‌مدت به اقتصاد چین بوده است.»



او همچنین به برگزاری نمایشگاه‌هایی اشاره می‌کند که تا اردیبهشت ماه در چین لغو شده و اینکه خیلی از کارخانه‌ها دیگر کار نمی‌کنند. به تبع وقتی کارخانه‌ها کار نمی‌کنند، مواد اولیه نمی‌خواهند. اینجا روی اقتصاد دنیا اثر می‌گذارد. چین، نفت، سنگ‌آهن، فولاد، مس و… خریداری می‌کرده، قیمت‌هایشان امروز در دنیا ریزش کرده، به طوری که از ۱۰ درصد تا بیشتر در این بازه کمتر از یک‌ماهه قیمت‌ها کاهشی بوده است. البته یک‌بخشی از این کاهش قیمت هر سال به دلیل عید چینی‌ها اتفاق می‌افتاده، چون مصرف کارخانه‌ها کاهش می‌یافته است.»

به گفته حریری در عین حال، توریسم بین‌الملل نیز ضربه دیده است. همان‌طور که می‌دانید، چین بیشترین توریسم را به دنیا می‌فرستد، اما در تعطیلات دو هفته‌ای سال نو که همه می‌توانستند به مسافرت بروند، سفرهای خارجی متوقف شده است. همه این‌اثرات اقتصادی غیرقابل جبران است. سال ۲۰۰۳ یک چنین شرایطی را در چین با ویروسی به نام سارس داشتیم که یک درصد روی رشد اقتصادی چین اثرگذار بود، اما نکته این‌جاست که آن زمان اقتصاد چین خیلی کوچک‌تر از الان بود.»


تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران


پس از اعلام شیوع ویروس کرونا در ایران، از هفت همسایه‌ای که با ایران مرز مشترک زمینی دارند، پنج همسایه یعنی عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان تدابیری را برای محدودیت رفت‌وآمد با ایران به اجرا گذاشتند که از بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی تا توقف پروازها به مبدأ و مقصد ایران در نوسان بوده است. از آنجاکه تجارت زمینی ایران با عراق بعد از تحریم اهمیت بیشتری پیدا کرده است، بستن مرزها یعنی کند شدن تجارت با این کشور و تاثیر آن بر اقتصاد کشور. درحقیقت بسته شدن مرز این کشورها، جریان ورود ارز به کشور را با چالش روبه‌رو می‌کند و از سرعت آن می‌کاهد.

 پدرام سلطانی، نایب رئیس سابق اتاق ایران معتقد است این ویروس، فعالیت‌های اقتصادی را در بخش‌های مختلفی که با مردم در ارتباط است، بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد و به فعالیت‌هایی نظیر «گردشگری، رستوران‌داری، ورزشگاه، سینما، مراکز خرید، برگزاری همایش‌ها، سالن‌های زیبایی، هتل‌داری، حمل‌ونقل در حوزه‌های مختلف زمینی، ریلی، هوایی» و سایر مورادی که در آنها اجتماعاتی شکل می‌گیرد، بیشتر لطمه می‌زند.

او می‌گوید: «شاید در نگاه نخست اینطور به‌نظر برسد که شیوع چنین بیماری، اقتصاد سلامت را در کشور رونق می‌بخشد؛ اما در واقعیت آن ‌دسته از فعالیت‌های پزشکی که جنبه اورژانسی ندارند (همچون جراحی‌های زیبایی، قلب، مغز و اعصاب و…) که اغلب نقش اساسی در تأمین هزینه‌های بیمارستان و پزشکان دارند، به‌شدت کاهش خواهند یافت. در چنین شرایطی تخت‌های بیمارستانی به بیماران عفونی اختصاص می‌یابد. درمان این دسته از بیماران، نیازمند تجهیزات خاص و مواد یک‌بار مصرف است. بیمارستان‌ها نیز موظف به ارائه خدمات به بیماران هستند؛ در چنین شرایطی موضوعاتی چون درآمدزایی نهادهای درمانی به حاشیه رانده می‌شود.»

او با اشاره به اینکه تنها حوزه‌ای که با افزایش تقاضا مواجه شده را باید تجهیزات قرنطینه و بهداشتی دانست و گفت: «از آنجا که تولید این محصولات نیز نیازمند واردات مواد اولیه است، امکان افزایش تولید این محصولات با سرعت وجود ندارد. درنتیجه تنها تأثیر قابل توجهی بر درآمد و فروش این دست تولیدکنندگان به‌صورت یک‌باره و در کوتاه‌مدت پدید خواهد آمد. از آنجا که این ویروس در آستانه تعطیلات نوروز، همه‌گیر شده، بدون شک از حجم مسافرت‌های داخلی و خارجی می‌کاهد و فعالیت آژانس‌های گردشگری و تمامی فعالان صنعت توریسم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»

سلطانی درباره تبادلات اقتصادی ایران و چین و تاثیر آن بر اقتصاد کشور گفت: «بررسی‌های آماری نشان از این دارد که طی یکماه اخیر، قیمت نفت، فرآورده‌های نفتی، مواد پتروشیمی، مواد معدنی، مواد خام و سایر کالاهای صادراتی ایران به چین، افت 10 تا 20 درصدی را تجربه کرده است. حال اگر در مقایسه یاد شده حجم کل صادرات ایران به چین لحاظ شود، ضربه‌ای که در اثر شیوع این بیماری بر پیکره اقتصاد کشور وارد شده، بیش از پیش آشکار خواهد شد. از سوی دیگر، توجه به این نکته نیز ضروری به‌نظر می‌رسد که مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی کشور به چین بالغ بر 1.5 تا 2 میلیارد دلار در ماه برآورد می‌شود. افت یاد شده به این معناست که کاهش صادرات به چین، حدود 250 تا 500 میلیون دلاری در ماه از درآمد ارزی کشور می‌کاهد.»

این تحولات، کسب‌وکارهای آنلاین را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است. مهراد عبدالرزاق، رئیس هیات مدیره اسنپ‌فود در گفت‌وگو با پیوست اعلام می‌کند که در چند روز گذشته این سرویس کمترین میزان ثبت سفارش غذا را تجربه کرده است. او در این مورد توضیح می‌دهد: «به خاطر نگرانی‌های موجود در مورد ویروس کرونا و همچنین تاکید برخی بر این نکته که مردم نباید غذاهای فست‌فودی تهیه کنند آمار ثبت سفارش در اسنپ‌فود کاهش داشته است. اگر در زمان قطعی اینترنت سراسری ما میزان کاهش سفارشمان تنها به دو روز ختم شد و بعد توانستیم به حالت عادی فروش بازگردیم؛ اما حالا با توجه به مشخص نبودن این موضوع که شیوع کرونا چه زمانی متوقف می‌شود هر روز با کاهش فروش مواجه هستیم.»

از سوی دیگر از آنجا که حضور در مکان‌های عمومی، احتمال ابتلا به این ویروس را تشدید می‌کند، سامانه‌های فروش آنلاین بلیط نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.

مدیر Tik8، سامانه فروش آنلاین بلیط سینما، تئاتر و کنسرت از قطع شدن فروش آنلاین بلیط از طریق این سامانه به دلیل شیوع ویروس کرونا و خسارت صددرصدی بر کسب‌وکارش خبر داده است.

صفحه رسمی علی‌بابا در توییتر، یکشنبه چهارم اسفندماه در توئیتی اعلام کرد: « با توجه به حجم زیاد استرداد‌های ناشی از کنسلی پروازها، بازگشت وجه به حساب شما کمی بیشتر از حالت عادی به زمان نیاز دارد. از صبوری شما سپاسگزاریم‌‌. کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.»

مسعود طباطبایی، مدیرعامل علی بابا در گفت‌وگو با پیوست از تاثیر جدی شیوع ویروس کرونا در ثبت سفارش بلیط از طریق این پلتفرم خبر می‌دهد. او در این مورد می‌گوید: «براساس پیش‌بینی چون در فصلی هستیم که سفر‌ها افزایش پیدا می‌کند پس طبیعتا باید میزان فروش ما نیز افزایش پیدا می‌کرد؛ اما به دلیل شیوع ویروس کرونا بسیاری از سفرها هم از سمت سیستم هوایی کشور لغو شده و هم از سمت خود مسافران با کاهش ثبت سفارش مواجه بوده‌ایم. طبیعتا این شرایط ما را با کاهش فروش مواجه کرده است.»

1 دیدگاه
  1. مجتبی می‌گوید

    بسیار عالی و مفید بود

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.