پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سیدمرتضی بکاء: بانک‌ها نباید درگیر مسائل فناوری اطلاعات شوند / دوری‌ها و دوستی‌ها
ماهنامه عصر تراکنش شماره 30 / زیاد دور نمی‌شوم. همین چند سال پیش شعب بانک‌ها نقش مهمی در ارائه خدمات به مشتری داشتند و بانکی برنده آن بود که شعب بیشتری داشته باشد. کمی که گذشت دستگاه‌های خودپرداز هم به شعب اضافه شدند و ارائه خدمات سرعت بیشتری گرفت. پس از آن شاهد ظهور تلفن‌بانک‌ها و اینترنت‌بانک‌ها بودیم. تا امروز که این گزارش نوشته می‌شود، گوشی‌های هوشمند تقریبا می‌خواهند همه‌کاره ارائه این خدمات شوند و بانک‌ها هم در ارائه نرم‌افزارهایی که بتوانند در کسری از ثانیه خدمات را به مشتری ارائه دهند، رقابت می‌کنند.
شاید امروزه سرعت، سهولت و حتی امنیت خدمات بیشتر شده باشد و افراد دیگر به مدت طولانی در صف شعبه‌ها و دستگاه‌های خودپرداز منتظر نمانند، اما پشت فراهم‌کردن خدماتی که بیشتر نرم‌افزاری است، دنیای بزرگ‌تری شکل گرفته است. بسیاری از بانک‌ها در حال حاضر تلاش می‌کنند حوزه فناوری اطلاعات را با توجه به گستردگی آن از حوزه بانک جدا کنند. در واقع سامانه‌های بانکداری متمرکزی ایجاد شود تا تمام خدمات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بانک را پوشش دهد.
موسسه اعتباری ملل یکی از نهادهای مالی است که از سال 1395 پروژه مهاجرت بخش معاونت و فناوری اطلاعات خود را به شرکتی با نام تجارت الکترونیک فناوری اطلاعات ملل یا به اختصار فام آغاز کرد. سیدمرتضی بکاء، مدیرعامل این شرکت که پیش از این معاون فناوری و اطلاعات موسسه اعتباری ملل بوده و حالا رئیس هیات‌مدیره این موسسه نیز هست معتقد است که بانک یک حوزه کسب‌وکاری دارد و این کسب‌وکار وابسته به فناوری اطلاعات است. بنابراین اگر بانک‌ها بخواهند هزینه‌های جاری خود را کاهش دهند، باید مسائل بانک را از حوزه فناوری جدا کنند.
گفت‌وگوی ما با سیدمرتضی بکاء بیشتر از یک ساعت طول کشید. او نه‌تنها به همه سوال‌های ما باطمانینه جواب داد؛ بلکه در معرفی شرکت و نیروهای آن هم با ما همراه می‌شود. شرکت فام پنج طبقه داشت که مصاحبه در طبقه چهارم و اتاق مدیرعامل انجام شد. این شرکت در حال حاضر حدود 115 کارمند دارد که در تهران مستقر و در حوزه‌های بانکداری متمرکز، شبکه، نرم‌افزار، امنیت، فین‌تک، مرکز داده و پشتیبانی سیستم‌های بانکداری الکترونیک مشغول به فعالیت هستند. بکا ضمن اینکه همه نیروهای مستقر در شرکت را به ما معرفی می‌کند، می‌گوید: «علاوه بر این 25 نفر نیز در سراسر کشور به‌عنوان نماینده‌های شرکت، حوزه‌ها را پشتیبانی می‌کنند.»
سخت، اما شدنی بود
گفت‌وگو از چگونگی شکل‌گیری این شرکت و احساس نیازی که برای جدایی یک مجموعه مستقل از بانک به وجود آمد، شروع می‌شود. به گفته او از آنجایی که حوزه فناوری اطلاعات، گستردگی زیادی دارد و ممکن بود جزء بدنه بانک‌بودن مشکلاتی را ایجاد کند، تصمیم گرفتیم این بخش را از بانک تفکیک کنیم.
تفکیک معاونت فناوری از بدنه بانک به شرکت راحت نیست و بکاء هم معتقد است که این کار چالش‌های خودش را دارد. او ادامه می‌دهد: «در حوزه بانکی کسب‌وکارهایی وجود دارند که معمولا با توجه به نیازی که فناوری‌ها برای آنها ایجاد می‌کنند، می‌خواهند توسعه پیدا کنند و سهولت و سرعت داشته باشند. زمانی یک دستگاه کامپیوتر می‌توانست به‌صورت دوره‌ای، شعبه‌ای و جزیره‌ای برای یک کسب‌وکار مفید باشد. به‌تدریج بحث شبکه‌های داخلی مطرح شد و اکنون هم سال‌هاست که بحث شبکه‌های جهانی در کسب‌وکارها مطرح شده است. بنابراین اگر حوزه فناوری حوزه ضعیف و کمرنگی باشد آن کسب‌وکار نمی‌تواند در دنیای رقابتی با سایر کسب‌وکارها همراه شود و حرفی برای گفتن داشته باشد.
در حوزه بانکی نیز شاید بتوان گفت بهترین تجهیزات و نرم‌افزارها در اختیار گرفته می‌شود تا با توجه به گردش مالی و نیازی که مردم در هر لحظه به پول خود دارند، یک بانک از حوزه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مناسبی برخوردار شود.»
داستان یک تغییر
موسسه اعتباری ملل که از سال 1365 شروع به فعالیت کرد هم از کسب‌وکارهای حوزه فناوری جدا نبود و در هر مقطع زمانی از ابزارهای موجود استفاده می‌کرد. بکاء در این‌باره توضیح می‌دهد: «بر همین اساس به‌تدریج در حوزه ساختار سازمانی، معاونت فناوری اطلاعات در موسسه ملل شکل گرفت، اما متوجه شدیم که گستردگی معاونت و نوع جنس فعالیت این بخش با کارهای اداری تفاوت دارد. با توجه به تلاش شبانه‌روزی که باید در حوزه ابزارهای فناوری وجود داشته باشد، این ایده شکل گرفت که اگر بخواهیم در موسسه کسب‌وکار بهتری در حوزه فناوری داشته باشیم، باید توسعه ایجاد شود و در این راستا ممکن بود جزء بدنه بانک‌بودن، مشکلاتی را ایجاد کند. از این رو بود که این بخش از بانک تفکیک پیدا کرد و شرکتی به نام تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات (فام) به وجود آمد.»
آذرماه 1395 بود که ثبت سازمانی و مراحل رسمی این شرکت انجام شد و همان بدنه‌ای که تحت معاونت فناوری اطلاعات در موسسه اعتباری ملل وجود داشت به این شرکت منتقل شده است. بکاء می‌گوید که این کار به چابکی بانک و روند قراردادهایی که در حوزه فناوری با دیگر شرکت‌ها بسته می‌شود، کمک کرد. او ادامه می‌دهد: «پیشینه این شرکت همان پیشینه بیش از 30ساله موسسه است، به همین دلیل چون توسعه خدمات بانکی وابستگی مستقیمی به حوزه فناوری اطلاعات دارد، هرچه حوزه فناوری اطلاعات مستقل‌تر باشد، بهتر می‌تواند برنامه‌ریزی کند و بانک هم از زیرساخت مستقلی بهره‌مند خواهد شد.»
نتیجه مهاجرت؛ خوب یا بد؟
از بکاء درباره فعالیت این شرکت پرسیدیم. حوزه ارتباطات زیرساخت و شبکه، امنیت، استانداردسازی‌هایی مانند مشاوره، تحلیل، تولید، توسعه و بهینه‌سازی؛ چه در حوزه نرم‌افزار و چه در حوزه مراکز داده‌ها و شبکه جزء فعالیت‌های شرکت است. او می‌گوید: «یکی از فعالیت‌های ما خرید و تامین تجهیزات است که می‌توان در این خصوص با توجه به مشکلاتی که اکنون وجود دارد، مشاوره داد، بررسی کرد و با حداقل هزینه‌ها تجهیزات مناسبی را برای حوزه‌های بانکی در نظر گرفت. بنابراین در حوزه سخت‌افزاری برنامه ما فعلا واردات و خریدوفروش نیست، اما طراحی زیرساخت‌های امن با توجه به جدیدترین فناوری‌های روز از توانمندی‌های مهم شرکت است.»
او ارائه این خدمات را به‌صورت مستقل و جداگانه از بانک مزیت می‌داند. بکاء معتقد است: «از آنجا که بانکداری یک صنعت است و کسب‌وکاری را در حوزه مالی برای مردم به وجود می‌آورد، حوزه فناوری نیز صنعت جداگانه‌ای است. اگر این دو صنعت جداگانه رشد کنند و نتیجه رشد و برآیند خود را استفاده کنند، توسعه صورت خواهد گرفت. از سوی دیگر شرکت می‌تواند با سایر بانک‌ها و جاهایی که نیاز به خدمات فناوری اطلاعات دارند، وارد مذاکره شود و آنها را هم از محصولاتی که وجود دارد، بهره‌مند کند.»
از نظر مدیرعامل فام مشتریان این شرکت به سه بخش تقسیم می‌شوند؛ اول شرکت اعتباری ملل است، دوم شرکت‌های وابسته به گروه اقتصاد ملل که حدود 30 شرکت در حوزه حمل‌ونقل، ساختمان، پزشکی، بورس و سهام، لیزینگ و غیره را شامل می‌شود. سوم سایر شرکت‌های دریافت‌کننده خدمات فناوری اطلاعات هستند. همه می‌توانند خدماتی نوین و منحصربه‌فرد را از ما دریافت کنند. اکنون با چند شرکت نیز تفاهم همکاری را امضا کرده‌ایم و از سال آینده وارد حوزه عملیاتی خواهیم شد که هم در حوزه کسب‌وکارهای جدید مانند حوزه گردشگری و هم در حوزه پرداختی و فین‌تکی مشغول به فعالیت هستند. در کنار آن مجوز پرداخت‌یاری را از شاپرک گرفته‌ایم و می‌توانیم درگاه اینترنتی را به‌طور مستقیم در اختیار کسب‌وکارهای حوزه پرداخت قرار دهیم.»
او ادامه می‌دهد: «تفاهم و همکاری ما با شرکت‌های دیگر در دو قالب است. یکی در قالب فناوری اطلاعات مانند نرم‌افزار، سخت‌افزار، مشاوره‌ها، شبکه و مسائلی که به‌صورت عام در حوزه فناوری هستند و دیگری هم به‌صورت خاص در حوزه پرداخت است. یعنی هر سامانه‌ای که بخواهد عملیاتی بانکی انجام دهد، می‌توانیم با آنها قرارداد انعقاد کرده و مدل‌های نوین بانکی را طبق ضوابط و مقررات بانک مرکزی در اختیارشان قرار دهیم.»
حرفی برای گفتن داریم
معمولا بخش عمده‌ای از بانک‌های کشور در حوزه‌های بانکی از نرم‌افزار شرکت‌هایی مانند توسن استفاده می‌کنند، بخشی دیگر نیز از نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز شرکت خدمات انفورماتیک استفاده می‌کنند. بخش‌هایی هم هستند که یا سامانه مستقل دارند یا به‌صورت استیجاری و رهنی عمل می‌کنند.
با توجه به این موضوع که شرکت‌های دیگری هم وجود دارند که خدمات مشابه شرکت فام را ارائه می‌دهند، از بکاء می‌خواهیم توضیح دهد وجه تمایزی که این شرکت می‌تواند نسبت به دیگر شرکت‌های ارائه‌دهنده راهکارهای بانکی ایجاد کند، چیست؟ او می‌گوید: «واقعیت این است شرکت‌هایی که خدمات بانکداری ارائه می‌دهند، کم نیستند، اما شرکت‌هایی که خدمات بانکداری متمرکز ارائه می‌دهند، شرکت‌های محدودی هستند. ما هم از جمله شرکت‌هایی هستیم که خدمات نرم‌افزار بانکداری متمرکز را ارائه می‌دهیم و از این رو موسسه اعتباری ملل نیز نرم‌افزار بانکداری متمرکز مستقلی دارد.
می‌توانم بگویم چون ما شرکتی در حوزه بانکی داریم، تمام راهکارهای بانکی را بر اساس زیرساخت اولیه آن که نرم‌افزار بانکداری متمرکز است، ارائه می‌دهیم. پس سامانه متمرکز جامعی که هم سوئیچ دارد و هم کانال‌های پرداخت دارد، می‌تواند کمک شایانی برای بانک‌ها باشد. البته نرم‌افزار در بانک‌ها یک تغییر ساختاری است و چالش‌های خودش را دارد؛ بنابراین بانک به‌سادگی سیستم خود را تغییر نخواهد داد، مگر اینکه به این نتیجه برسد که این سیستم پاسخگوی نیازهایش نیست و نمی‌تواند توسعه دهد.
در این زمینه شرکت ما ارائه‌دهنده راهکار و برنامه‌ریزی انجام مهاجرت از نرم‌افزار بانکی فعلی به سامانه متمرکز دیتامیت است و تجربه موفق دو مهاجرت از سامانه قبلی موسسه اعتباری ملل به سامانه متمرکز را داریم.»
به گفته او اکنون شرکت‌های خوبی در حوزه فناوری اطلاعات در کشور داریم که رقبای خوب ما هستند و می‌توانند باعث شوند در کنار آنها رشد کنیم، اما در فاز تخصصی‌تر، شرکت‌هایی که نرم‌افزار بانکداری متمرکز ارائه می‌دهند، شرکت‌های محدودی هستند و معمولا به بانک وابسته هستند. از این جهت ما جزء شرکت‌های ارائه‌دهنده سیستم یکپارچه بانکی به‌عنوان پایه اصلی یک بانک و محصولات بانکداری هستیم. رویکرد ما این بوده که موسسه اعتباری ملل نیز در کنار بانک‌ها حرفی برای گفتن داشته باشد و در عین حال برای مشتریان خود نیز سهولت ایجاد کند. بنابراین سعی کرده‌ایم هر تغییری را به‌موقع در اختیار این نهاد قرار دهیم. مثال آن هم دریافت رمز دوم پویاست.
او ادامه می‌دهد: «تمام کسب‌وکار یک بانک بر اساس بانکداری متمرکز است و این خدمات در مقاطعی که نیاز به توسعه و رقابت دارند، می‌توانند برای بانک نقطه قوت یا ضعف باشند. اگر به طرح رمز دوم پویا نگاه کنیم، می‌بینیم که از ابتدای اجرای این طرح که در خردادماه و پس از آن دی‌ماه سال قبل قرار بود الزامی شود، بانک‌هایی که سیستم‌های فناوری در کنار آنها بود، راحت‌تر توانستند وارد این موضوع شوند. بنابراین اگر بانک بتواند در حوزه فناوری اطلاعات خودش را زودتر به مرحله رقابتی برساند، طبیعتا در حوزه کسب‌وکار هم می‌تواند موفق باشد.»
مدیرعامل فام با بیان اینکه در جریان رمز دوم پویا جزء بانک‌هایی بودیم که در همان اول خردادماه اپلیکیشن رمز دوم پویا را به نام «پویانگار» فعال کردیم و در اختیار بانک قرار دادیم، توضیح می‌دهد: «با توجه به تغییری که در رویکرد اجرای این طرح به وجود آمد و درصد بسیار بالایی از مردم از گوشی‌های غیرهوشمند استفاده می‌کردند، روش نرم‌افزار و اپلیکیشن به‌عنوان یک روش فراگیر نبود و باعث شد که بانک‌ها رمز دوم پویا را از طریق پیامک فعال کنند تا هر فرد با هر نوع گوشی بتواند این کار را انجام دهد. این تغییر از طریق ایجاد سامانه هریم ایجاد شد. بنابراین کل این موضوع هم در فاصله دو ماه عملیاتی و پیاده‌سازی شد. موسسه اعتباری ملل نیز از جمله نهادهای مالی بود که از ابتدای دی‌ماه امسال این مرحله را طراحی و راه‌اندازی کرد. در خصوص سامانه هریم نیز ما آزمون موفق با بانک مرکزی را گرفته‌ایم و منتظر اجرای این طرح از سوی بانک مرکزی هستیم.»
تامین امنیت در برابر ترویج فرهنگ
از ابتدای اجرای طرح رمز دوم پویا حدود 20 درصد از مشتریان ما از رمز دوم پویا استفاده کرده‌اند که این آمار با توجه به اطلاع‌رسانی‌ها از اول دی‌ماه روبه‌رشد است. بکاء با بیان این آمار توضیح می‌دهد که با این حال نمی‌توان مشتریان را اجبار به استفاده از رمز دوم پویا کرد و باید در این خصوص فرهنگ‌سازی بیشتری صورت گیرد. اینکه انتظار می‌رود بانک امنیت لازم را پوشش دهد، کافی نیست، بلکه برای امنیت باید با فرهنگ‌سازی توسعه پیدا کند. در حوزه مالی افراد معمولا به سراغ بانکی می‌روند که بیشترین منفعت مالی و سهولت کاری را داشته باشد و به امنیت توجه زیادی ندارند؛ بنابراین در این مورد چالش‌هایی داریم.
یکی از راهکارها برای حفظ امنیت بیشتر این است که برای خرید اینترنتی از کارتی استفاده کنیم که مبلغ زیادی در آن نباشد. برخی افراد به این موضوع توجه ندارند، در حالی که به‌راحتی می‌توان این موضوع را دسته‌بندی کرد. در عین حال انتظار می‌رود رمز پویا بتواند 90 درصد امنیت را پوشش دهد. از سوی دیگر مردم باید بدانند که امنیت نیز هزینه دارد و کمترین هزینه آن این است که برای امنیت وقت بگذارند.
او می‌گوید: «رمز دوم پویا برای مشتریان اگر از اپلیکیشن استفاده کنند، هزینه‌ای ندارد، در خصوص پیامک نیز ارسال پیامک از سوی بانک هزینه‌ای برای مشتریان ندارد، اما در روش پیامکی هزینه پیامکی که مشتری برای بانک ارسال می‌کند به اپراتورهای همراه تعلق می‌گیرد و رایگان نیست.»
ارائه میکروخدمات به فین‌تک‌ها
امروزه توسعه راهبرد بانکداری باز و تعامل با فین‌تک‌ها و ارائه محصولات و خدمات جدید بر بستر فناوری‌های نوین به‌عنوان یک راهبرد کلیدی جهت ارائه خدمات به مشتریان مطرح است. شرکت فام نیز یکی از روش‌هایی که در همکاری با شرکت‌های دیگر در حال انجام دارد، روش بانکداری باز است. بکاء در این‌باره توضیح می‌دهد: «این روش جزء روش‌های بسیار مناسب است و از طریق آن می‌توان حوزه پرداخت را در سطح مشتریان بر اساس استانداردهای بانک مرکزی تعمیم داد. به همین جهت با شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، به‌عنوان بانک عامل وارد تعامل می‌شویم.»
بیشترین سعی شرکت فام در تجارت الکترونیک این است که تمام خدمات بانکی را از حوزه بانکداری متمرکز تبدیل به میکروخدمات کند؛ یعنی خدمات ریزی که بتوان در اختیار حوزه پرداخت قرار داد. مدیرعامل فام می‌گوید: «این موضوع هم می‌تواند زیرساختی برای بانکداری باز باشد و هم سرویس‌های پرداختی را برای شرکت‌ها ایجاد کند. در حوزه ارائه تسهیلات و توسعه آنها نیز بانک می‌تواند سرویس مناسب را برای مشتریان خود فراهم کند. به‌عبارتی در بانکداری باز ما خدمات را طبق استانداردها در محل کار مشتری در اختیارش قرار خواهیم داد. هدف ما این است که در کنار سایر شرکت‌ها محصولات خود را در حوزه پرداخت و نرم‌افزاری به شرکت‌هایی که با آنها همکاری می‌کنیم، ارائه دهیم و برای آنها مرکز داده ایجاد کنیم یا مرکز داده خود را در اختیار آن شرکت قرار دهیم.»
دانش پشت نرم‌افزار، مشکلات ما را حل می‌کند
پیشرفت‌های روزافزون باعث شده شرکت‌هایی مانند فام روزبه‌روز به فکر تولید نرم‌افزارهای به‌روزتر باشند. این شرکت در طول مسیر چندساله خود آیا مجبور شده در این راستا سیاست‌های خود را تغییر دهد یا محصولاتی را حذف کند؟
بکاء در پاسخ به این سوال می‌گوید: «هر شرکتی بر اساس وضعیت موجود نیازهای خود را با توجه به صرفه و صلاح انجام می‌دهد. صرفه، هزینه ریالی و زمانی و صلاح هم آن چیزی است که شرکت در همان مقطع می‌خواهد به آن دست پیدا کند. بنابراین فرایند تولید نرم‌افزار، فرایندی است که با یک چشم‌انداز؛ تحلیل، طراحی و تولید می‌شود. در این مسیر هر قدر بتوانیم معماری نرم‌افزار را به‌روزتر انتخاب کنیم، قابلیت توسعه و عدم نیاز به تغییر آن منطقی‌تر خواهد بود.
سامانه جامع متمرکز بانکی در این مورد می‌تواند به ما کمک کند و شاید بتوان گفت با همین روند فعلی، برنامه پنج‌ساله سازمان را تضمین کند، اما وقتی بانکداری باز و بانکداری دیجیتال مطرح می‌شود، طبیعی است که این نگاه از پنج سال به سه سال پیش‌بینی شود. به عبارت بهتر ما در زمان طراحی و تولید یک نرم‌افزار اگر بر اساس پژوهش، دانشی را ایجاد کنیم، می‌توانیم بدانیم در حال حاضر چه چیزی مناسب است و بحث معناداری صرفه را داشته باشیم. پس از آن چشم‌انداز آن را هم تعیین می‌کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «در حوزه فناوری اطلاعات یک سخت‌افزار ممکن است 20 سال کار کند، اما در کمتر از پنج سال نه بهروزرسانی آن وجود دارد و نه شرکتی می‌تواند از آن پشتیبانی کند. در حوزه نرم‌افزار نیز به همین تناسب تلاش بر این است که نرم‌افزارهایی که ایجاد می‌شود، حداقل پنج سال قابلیت استفاده داشته باشند. نکته دیگر این است که معماری این نرم‌افزارها باید طوری طراحی شود که قابلیت توسعه داشته باشد. بنابراین اگر نرم‌افزاری برای پنج سال طراحی می‌شود، می‌توان همان نرم‌افزار را استفاده کرد؛ چراکه مهم‌ترین بخش یک نرم‌افزار یا کسب‌وکار داشتن اطلاعات و جمع‌آوری داده‌هاست و با وجود آنها تغییر در نرم‌افزار مشکلی را ایجاد نمی‌کند.»
دستاوردهای اکنون و پیش‌رو
از مدیرعامل شرکت فام درباره محصولاتی که تاکنون عرضه کرده‌اند یا قرار است عرضه شوند، می‌پرسیم و همچنین ویژگی‌هایی که این محصولات دارند. او به پنج محصول نرم‌افزار کارگزینی، بانکداری متمرکز، نرم‌افزار فام، پویانگار و نرم‌افزار کشف تقلب بر مبنای هوش مصنوعی اشاره می‌کند و درباره آنها توضیح می‌دهد.
پویانگار: پویانگار رمزساز رمز دوم پویاست که وابسته به بانک خاصی نیست و هر بانکی می‌تواند مشتری ما باشد. این نرم‌افزار در حال حاضر فقط روی موسسه اعتباری ملل فعال است. با توجه به اینکه اجرای طرح رمز دوم پویا موضوع فشرده‌ای بود، تلاش ما بر این بود که بیشتر مشکل بانک را حل کنیم و به سمت بازاریابی نرویم، اما اکنون با یک بانک صحبت کرده‌ایم که در مرحله بازدید از نرم‌افزار قرار دارد.
نرم‌افزار منابع انسانی: این نرم‌افزار در حوزه نرم‌افزارهای اداری است. نرم‌افزار منابع انسانی می‌تواند از لحظه‌ای که یک کارمند وارد مجموعه‌ای می‌شود، تا ساختار حقوقی او را پوشش دهد.
نرم‌افزار بانکداری متمرکز: این نرم‌افزار بسیار حائز اهمیت است و کلیه نیازمندی‌های یک بانک را در صف و ستاد بر اساس قوانین و ضوابط بانک مرکزی پوشش می‌دهد و مصرف کاغذ را در بانک به حداقل می‌رساند و کارها را سهولت می‌بخشد.
نرم‌افزار کشف تقلب بر مبنای هوش مصنوعی: با توجه به اینکه در این حوزه نرم‌افزار جامعی تاکنون نداشته‌ایم و معمولا به‌صورت قاعده‌نگار بوده است، بنابراین برنامه شش‌ماهه‌ای برای این موضوع در نظر گرفته‌ایم که تاکنون یک ماه از آن گذشته است. نرم‌افزار کشف تقلب بر مبنای هوش مصنوعی می‌تواند رفتارهایی را که در حوزه بانکی مشکوک هستند، شناسایی کند و بانک از طریق یادگیری ماشین می‌تواند به این جایگاه برسد که بسیاری از اتفاقات را رصد و در حوزه ریسک عملیاتی به بانک کمک کند. فاز اول راه‌اندازی این نرم‌افزار تا آخر سال صورت می‌گیرد و فاز دوم آن با اضافه‌شدن ماژول‌های مختلف تا پایان شهریورماه سال آینده ادامه دارد. این نرم‌افزار پایه برای سامانه پیشگیری از تقلب به‌صورت هوشمند خواهد بود.
نرم‌افزار فام: این نرم‌افزار جهت ارائه سرویس‌های ارزش‌افزوده به مشتریان طراحی و پیاده‌سازی شده که می‌تواند کلیه سرویس‌های ارزش‌افزوده را پوشش دهد.
فین‌تک‌ها، خلاء حوزه بانکی را پر می‌کنند
در ساخت یک نرم‌افزار ممکن است عواملی به وجود آید که مانع رشد آنها شود یا اصلا امکان فعالیت آنها طبق شرایطی مختل شود. مانند مساله‌ای که دو ماه پیش در خصوص قطعی اینترنت بین‌المللی رخ داد و باعث شد برخی کسب‌وکارها متضرر و فعالیت برخی سامانه‌ها هم مختل شود.
بکاء درباره این موضوع و اینکه آیا نرم‌افزارهای این شرکت هم محدودیتی در مواقع خاص مانند قطعی اینترنت دارند یا نه، توضیح می‌دهد: «در بحث شبکه ارتباطی اگر نرم‌افزارها روی اینترانت در داخل کشور حرکت کنند، در زمان قطعی اینترنت اختلالی در آنها ایجاد نمی‌شود، اما اگر شبکه نرم‌افزارها اینترنت باشد، طبیعی است که به محض برخورد با مشکل، از کار خواهند افتاد. یکی از توصیه‌هایی که در این حوزه، مخصوصا حوزه بانکی می‌شود، این است که ما از شبکه داخلی استفاده کنیم. بنابراین موبایل‌بانک، اینترنت‌بانک و نرم‌افزار فام همگی روی اینترانت و اینترنت ـ هر دو ـ فعالیت می‌کند و اگر اینترنت قطع شود، در اختلال برنامه‌ها مشکلی ایجاد نمی‌شود.»
به گفته او اگر ما بتوانیم هر خدماتی را که بانک ارائه می‌دهد، از طریق نرم‌افزار بر اساس استانداردهای بانک مرکزی در اختیار مشتری بگذاریم، خلأهای بانک را پر کرده‌ایم. حوزه‌های فین‌تک معمولا این خلأها را پر می‌کنند. از این رو ما در شرکت هم بخش همکاری با فین‌تک‌ها را داریم و هم به‌دنبال این هستیم مباحث فین‌تکی را به وجود بیاوریم؛ بنابراین یک تیم خاص مالی در شرکت تشکیل شده و نرم‌افزار فام و پویانگار هم جزء خدمات فین‌تکی ماست.
فام را در آینده چگونه می‌بینیم؟
در پایان از چشم‌انداز شرکت فام در حوزه بانکداری الکترونیک می‌پرسیم، بکاء با اشاره به اینکه شرکت فام در نظر دارد تا تمامی خدمات خود را روی گوشی‌های همراه ارائه دهد، می‌گوید: «در حال حاضر بحث گوشی‌های هوشمند به‌عنوان نسل پنجم بانکداری مطرح است که هرچه در این خصوص تلاش کنیم، می‌توان نیازهای بیشتری را از مشتری رفع کرد و خدمات مناسب را با امنیت، سرعت و سهولت کار ارائه داد. اکنون باید این خلأ شناسایی شود که مردم چه خدماتی را می‌خواهند روی گوشی‌های خود دریافت کنند و در این جهت فعالیت کرد.»
او در ادامه گفت با داشتن همکاران بسیار خوب و باتجربه و دانش در حوزه‌های فناوری اطلاعات در مقیاس بزرگ ویژه سامانه جامع بانکداری متمرکز و متصل به کلیه سامانه‌های بانک مرکزی، سامانه جامع استعلامات فام، سامانه منابع انسانی، سامانه فام و سامانه پویانگار فام تلاش خواهیم کرد با جامعه بانکداری میهن اسلامی همکاری و برای هموطنان‌مان خدمات امن و راحت و فراگیر را فراهم سازیم.
