پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هیچ‌چیز به‌اندازه شلوغی خیابان‌ها و دشواری در رفت‌وآمد روی زندگی ساکنان به کلانشهرها تأثیرگذار نیست، نشریه اکونومیست در آخرین گزارش خود اعلام کرد طی سال ۲۰۱۹ میلادی صاحبان اتومبیل در شهرهای بزرگ جهان حدود ۱۲ ساعت از زمان خود را در خیابان‌های شلوغ و پشت ترافیک سپری کردند.
در این میان زندگی را تصور کنید که سیستم حمل‌ونقل هوشمند ابتدای روز روی تلفن همراه به شما اطلاع می‌دهد کدام خیابان‌ها پرترافیک هستند و بهتر است برای رسیدن به محل کار از مسیرهای دسترسی جایگزین استفاده کنند.
در چنین شرایطی اگر در طول روز درد ناگهانی یا سرفه‌های خسته‌کننده مخل آسایش شما شود، هیچ نگرانی برای رفتن به مطب پزشک در نقطه دیگر شهر وجود ندارد و به‌راحتی می‌توانید از طریق ابزارهای مجهز به فناوری اینترنت اشیاء تمام علائم حیاتی لازم ازجمله فشارخون و ضربان قلب را بررسی کنید تا به کمک اپلیکیشن نصب شده روی گوشی هوشمند به پزشک متخصص انتقال دهید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهترین دستورات و توصیه‌های درمانی را در اختیار بگیرید.
با پایان ساعت کاری هنگامی که در خیابان‌های مرکز شهر، قدم می‌زنید و قصد رفتن به یک رستوران خوب را دارید، کیوسک‌های هوشمند نصب شده در نقاط مختلف به شما کمک می‌کنند. این کیوسک‌ها نمایشگر لمسی و اینترنت مجهز هستند و هر سؤالی از آنها بپرسید، در کوتاه‌ترین زمان بهترین پاسخ را ارائه می‌دهند.
با این کیوسک‌ها حتی می‌توانید بلیت سینما خریداری کنید یا میز موردنظر در رستوران را رزرو کنید. هنگام شب پیش از آنکه به خانه برگردید از طریق فناوری اینترنت اشیاء دمای خانه را متعادل می‌کنید و فهرست تمامی کارهایی که قرار است فردا انجام دهید به‌صورت خودکار برای شما نمایان می‌شود تا برنامه‌ریزی دقیق داشته باشید. این‌ها نمایی از زندگی در یک شهر هوشمند است که پیش‌بینی می‌شود تا اواسط قرن حاضر نیمی از مردم جهان چنین زندگی را تجربه کنند.
گفتنی است در سال ۲۰۵۰ میلادی جمعیت جهان از ۹ میلیارد نفر هم فراتر می‌رود و دوسوم آنها شهرنشین خواهند بود. شهرهای هوشمند که به نسل جدید فناوری‌های کاربردی مجهز شده‌اند مهم‌ترین راهکار برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون انسان در دهه‌های آتی محسوب می‌شوند.
نشریه اکونومیست با همکاری شرکت اینتل به‌تازگی مطالعه‌ای را روی ۱۲۳۴ مدیر ارشد در شرکت‌های بزرگ جهان انجام داد و در پایان مشخص شد ۸۴ درصد این افراد با ورود فناوری‌های نوظهور نظیر هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیا (IoT)، نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی و ارتباطی (5G) و سیستم‌های روباتیک خودکار به شهرهای هوشمند موافق هستند.
در این بررسی ۸۶ درصد مدیران ارشد در بزرگترین شرکت‌های جهان اعلام کردند در سال‌های پیش رو این فناوری‌ها به میزان قابل توجه شیوه زندگی در شهرهای بزرگ را تغییر می‌دهند، نحوه کار کردن در مشاغل مختلف را عوض می‌کنند و دسترسی به خدمات عمومی شهری را ارتقا می‌دهند.
از زمان ظهور عبارت «شهر هوشمند» حدود دو دهه می‌گذرد و این روزها بیش از هر زمان دیگر این مفهوم در زندگی روزمره نمود واقعی پیدا کرده است. این شهر رؤیایی در اصل مکانی برای پاسخگویی به تمام نیازهای شهروندان محسوب می‌شود و در آن حسگرهای مجهز به هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء تمامی داده‌ها را به صورت لحظه به لحظه دریافت می‌کنند تا زندگی در آن با آسایش و آرامش کامل پیش رود.
تاریخچه شهرهای هوشمند
برنامه ریزی برای زندگی آسان‌تر در شهرهای شلوغ از قرن‌ها پیش آغاز شد و در این میان بسیاری از تاریخ نویسان معتقدند اصول شهرسازی مدرن که همچنان این روزها دنبال می‌شود، به یونان باستان برمی گردد.
تقریبا می‌توان گفت تمامی شهرهای بزرگ سراسر جهان از نظر طراحی، عملکرد، زیباسازی شهری و… اصولی را پیش می‌برند که ساکنان یونان باستان آنها را رعایت می‌کردند. در این میان با گذشت قرن‌های متمادی، معماران، متخصصان و کارشناسان سعی کردند برای توسعه شهرهایی که در قالب مراکز تجاری پررونق ساکنان زیادی را در خود جا داده‌اند، خدمات شهری را به گونه‌ای ارائه دهند که امکان دسترسی عموم مردم به آنها وجود داشته باشد وزیرساخت های لازم به شکلی تعریف شود که از فرآیند رشد جمعیت حمایت کند.
از «هیپوداموس میلتوس» یونانی نخستین برنامه ریزشهری گرفته تا «لا کاربوزیره» بنیانگذار «شهرزیبا»، تمامی برنامه‌ریزی‌های شهری در راستای بهبود کیفیت زندگی مردم دنبال شده است تا امروز با مفهومی به نام «شهر هوشمند: رو‌به‌رو شویم.
منشأ اصلی توجه به فناوری و توسعه فنی شهرها توسط طرفداران شهر هوشمند ریشه قدیمی دارد. نخستین تصویر شهر هوشمند منطبق با فناوری‌های کاربردی «فرانسیس بیکن» با انتشار کتاب «آتلانتیس جدید» در سال ۱۶۷۳ میلادی نمایان کرد.
فلسفه مطرح شده از سوی بیکن از نظر زمانی در دورانی مطرح شد که بذر مدرنیته یک قرن پیش از آن توسط بنیانگذاران رنسانس کاشته شده بود.
«فرانسیس بیکن» که از او به عنوان دانشمند و فیلسوف انگلیسی یاد می‌کنند در سال ۱۶۲۰ میلادی کتابی را با نام «ابزار جدید علوم» منتشر کرد که برای نخستین بار استدلال می‌کرد علم می‌تواند در «قالب فناوری» به عنوان ابزاری برای استفاده در زندگی شهری و آسایش بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.
او معتقد بود که به کمک این نوع علم می‌شود طبیعت را کنترل کرد ودرراستای پاسخگویی به نیازهای انسان شهرنشین آن را مورد استفاده قرار داد. این ایدئولوژی به «شهر ایده آل بیکن» منتهی شد.
در کتاب «آتلانتیس جدید» راوی داستان از جزیره‌ای به نام «بن سالم» یاد می‌کند که توسط گروهی از دانشمندان مدیریت می‌شود و شرایط ایده آل برای زندگی شهروندان را فراهم می‌کند. بن سالم در اصل یک آزمایشگاه بزرگ برای شهروندانی است که قصد دارند یک زندگی نوآورانه و فناورانه را تجربه کنند.
در میان خلاقیت‌های مطرح شده توسط «فرانسیس بیکن» برای این جزیره هوشمند، اشکالی از وسایل حمل‌ونقل مطرح شده است که ازجمله آنها می‌توان به زیردریایی‌ها یا وسایل پرنده و روبات‌ها اشاره کرد. ویژگی و اهمیت سهم فکری بیکن برای به تصویر کشیدن ومفهوم سازی محیط شهری به گونه‌ای بود که تاریخ نویسان «فرانسیس بیکن» را نخستین بنیانگذار «شهرهوشمند» می‌دانند.
طی قرن‌ها پس از انتشار «آتلانتیس جدید» و در جریان تکامل شهرها و جوامع بشری، توسعه فنی و زیرساختی شهرها به یکی از موضوعات عمده تبدیل شد. این پدیده از نظر جغرافیایی و زمانی در هر گوشه از کره خاکی به صورت متفاوت دنبال می‌شود.
از نظر تاریخی دو اتفاق اصلی را که همزمان با دوتحول فناورانه در جهان صورت گرفت می‌توان در گسترش شهرهای هوشمند تاثیرگذار دانست. نخستین پیشرفت و توسعه فنی و شهرسازی با انقلاب دوم صنعتی شکل گرفت و طی آن اختراعات مطرح شده از سوی دانشمندان به صورت بی سابقه متناسب با محیط‌های شهری و زندگی مردم معرفی شد.
تحول دوم صنعتی با هم افزایی بین علم، صنعت و اقتصاد گروه‌های مختلف دانشمندان و شرکت‌های خصوصی را گرد هم آورد تا زندگی شهری دگرگون شود. «جنسن»، از مشهورترین مخترعان در سال ۱۹۹۳ میلادی، این عصر را «تولید فشرده سرمایه» توصیف می‌کند که منجر به «رشد سریع بهره وری» می‌شود. در این دوره زمانی فناوری‌ها در چارچوب زندگی شهری شکل تازه می‌گیرند و با نحوه زندگی مردم در شهرها سازگار می‌شوند.
اتفاقات مذکور نخستین پایه‌های شکل گیری شهر هوشمند را فراهم کرد. با وجود این «مارک والیاناتوس» از مشهورترین تحلیلگران این عرصه نخستین پایه‌های شهر هوشمند به معنای امروزی را در لس آنجلس معرفی می‌کند.
او در این خصوص می‌گوید: «از اواخر دهه ۱۹۶۰ تا اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی فعالیت‌های سازمانی به نام «دفترتحلیل جامعه» در امریکا بسیار قوت گرفت. این سازمان به صورت گسترده رایانه‌های مخصوص مراکزداده، سیستم‌های خوشه‌ای تحلیل داده، سیستم‌های عکسبرداری هوایی مبتنی بر فناوری مادون قرمز و… را برای جمع آوری اطلاعات و تهیه گزارش‌ها در لس آنجلس مورد استفاده قرارداد تا درنهایت بتواند با دراختیار داشتن آمار جمعیتی هر محله، کیفیت زندگی ساکنان آن را به بهترین شکل ارتقا دهد و از منابع اطلاعاتی برای مدیریت رفت‌وآمد شهری استفاده کند. این اتفاق در واقع نخستین شهر هوشمندی را شکل داد که با تعاریف امروزی همسو است.»
ببینید: این ۱۰ شهر، شهرهای هوشمند برتر دنیا هستند
والیاناتوس به طور خاص بر استفاده از فناوری برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات شهری تمرکز داردو در کتاب خود می‌نویسد که «دفتر تحلیل جامعه» در لس آنجلس از سال ۱۹۷۴ میلادی به صورت ویژه روی توسعه هوشمند شهرسازی تمرکز داشته است.
او در این خصوص می‌گوید: «تصویرجامعی که از لس آنجلس ۵۰ سال قبل به جامانده است، گزارش تحلیلی را شامل می‌شود که برای مناطق مختلف این شهر برنامه ریزی‌های مجزا دارد و سیستم‌های رایانه‌ای برای ساکنان لس آنجلس و حومه آن به صورت متفاوت خدمات را درنظر گرفته‌اند تا در نهایت فاصله بین فقرا و ثروتمندان به حداقل برسد و کیفیت زندگی مردم تا حد ممکن افزایش یابد.»
بینش فناوری محور در شهرهای هوشمند اولیه محیطی را برای مبتکران فناوری شهری ایجاد کرد تاد بتوانند پتانسیل‌های جدید در زمینه فرصت‌های شغلی و خدمات کاربردی را به وجود اورند. این روند همچنین تاثیرات قابل ملاحظه‌ای را روی اقتصاد جوامع برجا گذاشت و به همین نسبت میزان دسترسی ساکنان این شهرها به منابع مالی بیشتر شد.
سه نسل متفاوت
شرکت‌های فناوری، کارآفرینان، دولت‌های محلی و جوامع معدنی در سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگر توسعه شهرهای هوشمند را مورد توجه قرار داده‌اند. کارشناسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، توسعه شهرهای هوشمند ازابتدا تا کنون را در سه نسل متفاوت پیش روی خود می‌بینند. نخستین نسل «شهر هوشمند 1.0» نام دارد که طی آن آی بی ام و چند شرکت فناوری ملیتی دیگر از پتانسیل‌های خود برای تبدیل شهرهای بزرگ به پناهگاه‌های هوشمند پیشرفته استفاده کردند.
برخی از نخستین شهرهایی که با این روند سازگار شدند، رقابت‌های گسترده را با یکدیگر آغاز کردند تا آسایش بیشتری را برای ساکنان خود به همراه آورند. این بینش فناوری محور در شهرهای هوشمند اولیه محیطی را برای مبتکران فناوری شهری ایجاد کرد تا بتوانند پتانسیل‌های جدید در زمینه فرصت‌های شغلی و خدمات کاربردی را به وجود آورند.
این روند همچنین تاثیرات قابل ملاحظه‌ای را روی اقتصاد جوامع برجاگذاشت و به همین نسبت میزان دسترسی ساکنان این شهرها به منابع مالی بیشتر شد. «شهر هوشمند 1.0» به واسطه آن دسته از شرکت‌های فناوری تعریف شد که جوامع را به تطبیق با راهکارهای هوشمند خود تشویق کردند و البته شهرهای مذکور هیچ یک از این تجهیزات و فناوری‌ها را در زیرساخت‌های خود مورد استفاده قرار نمی‌دادند.
این فرآیند در نخستین فاز راه‌اندازی شهرهای هوشمند به گونه‌ای دنبال می‌شد که مدیران شهری در انتظار ظهور یک فناوری جدید بودند تا آن را بومی سازی کنند و در اختیار شهروندان قرار دهند.
از این نظر گفته می‌شود که نخستین دور راه اندازی شهرهای هوشمند شبیه به این اتفاق بود که یک کاربر در انتظار عرضه گوشی هوشمند جدید اپل باشد تا آن را با گوشی قبلی عوض کند و حتی به درستی نداند که گوشی جدید به چه فناوری‌های مجهز شده است و آیا این فناوری‌ها برای او کاربرد دارد یا خیر.
در این فاز مدیران شهری سعی می‌کردند فارغ از اینکه نیازهای خود را مورد سنجش قرار دهند، فناوری مذکور را در اختیار بگیرند «شهر هوشمند 1.0» البته اصلی‌ترین و مهم‌ترین فلسفه بنیادین برای راه اندازی شهرهای هوشمند بعدی دردیگر نقاط جهان بود.
از نخستین مناطقی که در جهان به نسل اول خدمات شهر هوشمند مجهز شدند می‌توان به لیسبون در کشور پرتغال و شهر سانگدو در کره جنوبی اشاره کرد. این شهرهای هوشمند با پشتیبانی شرکت‌های خصوصی از جمله «لیوینگ پلن آی تی» و «سیسکو» توسعه یافتند.
پروژه «شهر هوشمند 2.0» در کنار شرکت‌های توسعهدهنده فناوری به گونه‌ای پیش رفت که طی آن مدیران شهری حضور پررنگ‌تری داشتند. در این مرحله شهرداری به کمک شهرداران آینده نگر و مدیران شهری سعی می‌کرد آینده شهر خود را به گونه بهتر ترسیم کند و نقش فناوری‌های هوشمند و سایر نوآوری‌ها و استقرار بهینه آنها در نقاط مختلف را نمایان سازد.
در این مرحله مدیران شهری به طور فزاینده روی راه حل‌هایی تاکید داشتند که بتواند به صورت عمده کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشد. یکی از بهترین نمونه‌هایی که در زمینه «شهرهوشمند 2.0» می‌توان مورد توجه قرار داد پروژهای بود که شهردار شهر ریو در برزیل به کمک شرکت آی‌بی‌ام‌ای محلی پیش برد تا بتواند یک شبکه جامع و هوشمند را برای کاهش اثرات ناشی از رانش زمین در این منطقه انجام برساند.
این پروژه بسیار مورد توجه رسانه‌های جهانی قرار گرفت و شهردار ریو در مرحله بعد سیستم هوشمند خود را به گونه‌ای توسعه داد که یک شبکه جامع به دوربین‌های هوشمند موجود در نقاط مختلف شهر ریو متصل شد تا از آن برای کشف و پیگیری هریک از جرائم صورت گرفته در این شهر مورد استفاده قرار گیرد و با مدیریت یکپارچه، خدمات اضطراری در بستر کاملا هوشمند در اختیار مردم قرار گیرد.
بسیاری از شهرهای هوشمند بزرگی که هم اکنون موارد مختلف را در سراسر جهان پیش می‌برند در خانواده از «شهر هوشمند 2.0» طبقه بندی می‌شوند به عنوان مثال، بارسلونا در اسپانیا هم اکنون بیش از ۲۰ طرح جامع مبتنی با شهر هوشمند را در اختیار دارد و همچنین ۱۰۰ پروژه کوچکتر برمبنای خدمات وای-فای نیز برای توسعه خدمات شهری در فضاهای عمومی، سیستم حمل‌ونقل، سیستم مدیریت روشنایی معابر و ارتقا زیرساخت‌های شهری برای شارژ الکترونیکی وسایل نقلیه در آن تعریف شده است.
در این میان، طی یک سال گذشته مدل جدیدی از شهرهای هوشمند تعریف شد که از آن با عنوان «شهر هوشمند 3.0» یاد می‌کنند. در این اتفاق به جای آنکه نظیر پروژه «شهر هوشمند 1.0» رویکرد ارائه دهندگان فناوری پیش رو قرار گیرد یا مشابه پروژه «شهر هوشمند 2.0» یک مدل فعال شده مبتنی بر فناوری پیش برود، فصل جدیدی روی کار آمد که در آن مدیران شهری مدل‌هایی را برای حضور فعال شهروندان در اختیار گرفتند تا از این طریق به هدایت نسل بعدی شهرهای هوشمندتر کمک کنند.
به عنوان مثال، وین در کشور اتریش ازجمله شهرهای هوشمند پیشرو محسوب می‌شود که براین اساس توسعه یافته است و در صدررتبه های سالانه شهرهای هوشمند جهان قرار دارد. در این پروژه جدید که مدل «شهر هوشمند 2.0» نظیر بارسلونا همچنان فعال است، مدیران شهری می‌کوشند بیش از ۱۰۰ پروژه فعال مشارکتی با شهروندان را نیز پیش ببرند.
برخی از این پروژه‌ها تجربیات متفاوتی را برای کاربران به همراه می‌آورند، به عنوان مثال، «شرکت نوین انرژی» که یکی از کمپانی‌های محلی برای تأمین انرژی در شهر وین محسوب می‌شود شهروندان را به عنوان سرمایه‌گذار در نیروگاه‌های خورشیدی محلی به کار می‌گیرد تا در سال ۲۰۵۰ میلادی تمامی خانه‌ها در این منطقه با استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر نیروی مورد نیاز خود را تأمین کنند. همچنین در این طرح، تمرکز جدی برمشارکت شهروندان در توسعه مسکن ارزان قیمت و برابری جنسی مشاهده می‌شود.
ونکوور در کانادا نیز یکی از بزرگترین طرح‌های نوآورانه و بلندپروازانه را پیش روی خود قرار داده است و با درگیر کردن بیش از ۳۰ هزار شهروند سعی دارد «پروژه عملیاتی ونکوورسبزترین شهر ۲۰۲۰» را به انجام برساند. بارسلونا نیز به تازگی یک طرح جامع نوآورانه را با نام «بی سیان اوین چلنج» به انجام رسانده است که در آن شش چالش بزرگ مطرح شده است و براساس یک پلتفرم جامع موسوم به «سیتی مارت» ایده‌های تمامی شهروندان محلی و جهانی و همچنین مبتکران را برای توسعه خدمات شهری در اختیار می‌گیرد.
«شهر هوشمند 3.0» فقط برای شهرهای بزرگ جهان طراحی نشده است و در این زمینه تمامی مناطق کوچک و بزرگ در نقاط مختلف جهان می‌توانند استراتژی‌های آن را به صورت عملیاتی در اختیار بگیرند.
«مدلین» به عنوان برترین پروژه آمریکای لاتین در حوزه شهر هوشمند به صورت ویژه با درگیر کردن شهروندان از مناطق آسیب پذیر شهری پروژه‌های مختلف ازجمله کابل‌کشی، راه اندازی پله برقی، تجهیز فناورانه مدارس، بازسازی شهری و … سعی می‌کند اهداف خود را پیش ببرد.
«مدلین» که یکی از بهترین نمونه‌ها در توسعه «شهر هوشمند 3.0» محسوب می‌شود، بیشتر بر موضوعات مرتبط یا حقوق شهروندان تاکید دارد. در مجموع، این روزها شهرهای هوشمند بزرگ با استراتژی‌های مختلف در هریک از این سه فاز متفاوت پروژه‌های خود را توسعه می‌دهند و در این زمینه شهرهای موفق فراوانی در نقاط مختلف جهانی وجود دارند که برخی از آنها را اینجا مورد بررسی قرار می‌دهیم.
لندن شهروند محور
اگرچه اجرای طرح «برگزیت» برای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا اثرات فراوانی را براقتصاد این منطقه برجا گذاشته است، ولی در فهرست جهانی شهرهای هوشمند، لندن همچنان یکی از بهترین عناوین را در اختیار دارد و امسال به عنوان هوشمندترین شهر جهان انتخاب شده است.
این رتبه بندی بواسطه نتایج عالی لندن در همه استانداردهای یک شهر هوشمند ایده آل به دست آمده است و توسط شاخصهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. با توجه به اینکه درلندن مراکز آموزش تجاری و دانشگاه‌های معتبر فراوانی وجود دارد و همچنین تحقیقات بین المللی گسترده در این شهر انجام می‌شود، این شهر اروپایی توانسته است از دیگر شهرهای جهان پیشی بگیرد.
لندن از نظر میزان مشارکت شهروندان در توسعه شهر هوشمند رتبه نخست در جهان را در سال ۲۰۱۹ میلادی به خود اختصاص داد و همچنین در زمینه ارائه خدمات هوشمند در حوزه حمل‌ونقل رتبه سوم، در زمینه ارائه خدمات دولت الکترونیک رتبه هفتم، خدمات عمومی فناوری رتبه هشتم ودر زمینه برنامه ریزی‌های شهری برای توسعه شهر هوشمند رتبه نهم جهان را از آن خود کرده است.
بدترین عملکرد لندن در این عرصه به انسجام خدمات اجتماعی آن مربوط می‌شود که لندن را در رتبه چهل و پنجم جهان قرار می‌دهد. پایتخت انگلستان این روزها میزبان استارتاپ های فراوانی است که هرکدام از آنها پروژه‌های مختلف شهر هوشمند را پیش می‌برند ودر این میان تعداد زیادی از برنامه نویسان برای توسعه پلتفرم جامع متن باز «لندن دیتااؚستور» بایکدیگر همکاری می‌کنند و در این طرح بیش از ۵۰ هزار نفر از شهروندان لندن، شرکت‌های خصوصی و دولتی، محققان، توسعه دهندگان و… به صورت مستمر حضور دارند.
نوآوری‌های این پروژه به صورت ویژه بر توسعه خدمات حمل‌ونقل تأکید دارد و از مهم‌ترین اقداماتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته است می‌توان به نصب کپسول‌های هوشمند در نقاط مختلف لندن اشاره کرد که ارتباط میان شهروندان و انتقال آنها به فرودگاه «هیثرو» را آسان می‌کند.
«هیثرو» یکی از پر ترافیک‌ترین فرودگاه‌های جهان محسوب می‌شود و همچنین یکی از بزرگترین پروژه‌های ساخت و ساز اروپا موسوم به کراس ریل در این فرودگاه ارائه شده است که بر اساس آن ۱۰ خط جدید راه آهن به این فرودگاه و قلب شهر لندن اضافه می‌شود تا در کنار ۳۰ خط راه آهن کنونی بتوانند یکی از گسترده‌ترین خدمات ریلی اروپا را در اختیار مردم بگذراند.
نیویورک حامی محیط‌زیست
این شهر که بواسطه برج‌های سربه فلک کشیده خود شهرت جهانی دارد از نظر توسعه خدمات هوشمند اقتصادی رتبه نخست جهانی را در اختیار گرفته است و همچنین در زمینه خدمات انسانی رتبه سوم، برنامه ریزی شهری رتبه دوم، دسترسی بین المللی رتبه هشتم و دسترسی شهروندان به خدمات فناوری در رتبه یازدهم جهانی قرار دارد و در مجموع دومین شهر هوشمند برتر جهان در سال ۲۰۱۹ میلادی محسوب می‌شود نیویورک همچنین در زمینه خدمات حمل و نقل و جادهای هوشمند هم رتبه پنجم جهان را دارد.
نیویورک به جر آنکه یکی از بزرگترین و مهم تریر قطب‌های اقتصادی جهان است، بیش از ۷ هزار شرکت فناوری پیشرفته را در خود جا داده است و بواسطه خدمات فناوری یکپارچه خود نظیر سروس عمومی وای–فای رایگان مبتنی بر طرح «لینکان وای سی» مورد توجه جهانیان قراردارد.
با این حال، در حالی که اقتصاد نیویورک روبه شکوفایی است، انسجام اجتماعی آن در سطح بسیار ایده آل قرار دارد و می‌توان آن را یکی از استانداردترین شهرهای جهانی دانست مجموع این خدمات و عوامل باعث شده است تا نیویورک خود را به عنوان یکی از بهترین شهرهای هوشمند جهان معرفی کند.
نیویورک دومین شهر پرجمعیت آمریکا محسوب می‌شود و یکی از قطب‌های جهان از نظر سرمایه انسانی و اقتصادی است به همین خاطر توسعه خدمات هوشمند شهری در آن اهمیت فراوان دارد.
باید توجه داشت که نیویورک برای دومین سال پیاپی به عنوان یکی از توسعه یافته ترین شهرهای هوشمند جهان این رتبه را به خود اختصاص داده است. این شهر بیش از ۸۵ میلیون نفر جمعیت دارد و در آن هر روز از یک میلیارد گالن آب استفاده می‌شود به عنوان بخشی از توسعه شهر هوشمند نیویورک، سازمان حفاظت از محیط زیست این شهر برای به دست آوردن یک تصویر جامع از میزان مصرف آب و بهبود آن یک سیستم را مستقر کرده است و به شهروندان امکان می‌دهد (AMR) سنجش خودکار در مقیاس بزرگ به صورت روزانه میزان مصرف آب خود را کنترل و مدیریت کنند.
این شهر همچنین به سطل‌های زباله هوشمند به نام «بیگیلی» مجهز شده است که هرکدام از آنها پنل خورشیدی را شامل می‌شوند تا انرژی مورد نیاز خود را تأمین کنند. این سطل‌های هوشمند میزان و نوع زباله‌هایی را که داخل آنها ریخته می‌شود تشخیص می‌دهند و برای تجزیه و تفکیک انواع مختلف زباله‌ها برنامه‌ریزی دقیق رادر اختیار دارند.
زندگی با دوچرخه در آمستردام
براساس آخرین شاخص جهانی منتشرشده آمستردام به عنوان پایتخت هلند مجموعه‌ای از فناوری‌های مالی، خدمات بهره وری انرژی و فرهنگ جامع را مورد توجه قرار داده است تا به یکی از قطب‌های اصلی اروپا تبدیل شود.
حدود ۹۰ درصد خانواده‌های ساکن آمستردام صاحب دوچرخه هستند و برای آنها سیستم پیشرفته خدمات خودکار برای استفاده عمومی از دوچرخه درنظرگرفته شده است تا آنها بتوانند به صورت رایگان دوچرخه‌های الکترونیکی را برای رفت‌وآمدهای روزانه شهری در اختیار بگیرند.
علاوه بر این، پروژه جامع ممنوعیت حرکت اتومبیل‌های بنزینی و دیزلی تا سال ۲۰۲۵ در مرکز شهر آمستردام نیز در دستور کار شهرداری این شهر قرار گرفته است و به این ترتیب آمستردام در آینده نزدیک به نخستین شهر اروپا با میزان آلایندگی صفر تبدیل می‌شود.
علاوه بر عملکرد خوب در ساخت‌های مختلف آمستردام توانسته است نام خود را بین ۲۰ قلب برتر اقتصادی، فناوری، برنامه‌ریزی شهری، دسترسی بین‌المللی توسعه خدمات حمل‌ونقل قرار دهد.
آمستردام در سال ۲۰۱۸ میلادی رتبه دهم در فهرست شهرهای هوشمند جهان و رتبه چهارم در منطقه اروپای غربی را در اختیار داشت و در سال ۲۰۱۹ میلادی توانست به رتبه سوم صعود کند. به صورت ویژه از پایتخت هلند به عنوان سومین شهر برتر جهان از نظر توسعه فناوری‌های عمومی، ششمین شهر جهان برای دسترسی بین‌المللی و سیزدهمین شهر جهان برای برنامه‌ریزی‌های شهری یاد می‌شود.
پروژه شهر هوشمند آمستردام (ASC) هم اکنون به یکی از جامع‌ترین طرح‌های جهانی در این زمینه تبدیل شده است. این پروژه به گونه‌ای پیش می‌رود که مشاغل و شرکت‌های مختلف و البته شهروندان با آن درگیری مستقیم دارند و برای توسعه این طرح تلاش‌های گسترده انجام می‌دهند.
در یکی از طرح‌های زیرمجموعه این پروژه موسوم به «کلایمت استریت» شهروندان در مدیریت بهینه انرژی برای روشنایی معابر مشارکت می‌کنند، میزان ضایعات شهری را به حداقل می‌رساند، زمان توقف وسایط نقلیه عمومی مدیریت می‌شود و در مجموع میزان مصرف انرژی در منطقه‌ای که این طرح در آن اجرا شده ۱۰ درصد کاهش یافته است.
پاریس توریستی
پاریس و لندن یکی از قطب‌های مالی اروپا محسوب می‌شوند. پایتخت فرانسه در فهرست کلی شهرهای هوشمند جهان رتبه چهارم را از آن خود کرده است و از نظر اقتصادی رتبه هشتم جهان، از نظر دسترسی بین المللی رتبه سوم، دسترسی عموم شهروندان به فناوری رتبه پانزدهم و ارائه خدمات هوشمند حمل‌ونقل رتبه چهارم جهان را دارا است.
«سیتی لایت» نام پروژهای است که برای ترویج حمل‌ونقل پاک با استفاده از دوچرخه و وسایل نقلیه برقی دنبال می‌شود و نوآوری‌های مختلف برای توسعه این طرح درنظر گرفته شده است تا ساکنان پاریس و سایر جهانگردانی که از این شهر دیدن می‌کنند امکان دسترسی بدون آلایندگی به تمام نقاط شهر را داشته باشند. با استفاده از خدمات اینترنت اشیا نیز تلاش‌های گسترده صورت گرفته است تا سرویس‌های عمومی شهری ارتقا یابد و دسترسی به وسایل نقلیه عمومی بهتر شود.
«پروژه بزرگ پاریس اکسپرس» یکی از جامع‌ترین طرح‌های توسعه حمل‌ونقل هوشمند در اروپا محسوب می‌شود که با بازنگری و طراحی مجدد شبکه حمل‌ونقل درکلان شهر پاریس به انجام می‌رسد. پاریس هم اکنون ۱۱ خط مترو دارد که قرار است طی این اتفاق ۴ خط متروی دیگر هم به آن اضافه شود.
ببینید: نگاهی به چند اپلیکشین شهروندی محبوب در شهرهای مختلف جهان
رؚیکاویک ناشناخته
گرچه ممکن است نام «رؚیکیاویک» را کمتر شنیده باشید، ولی این شهر کوچک در کشور ایسلند توانسته است به عنوان یکی از بهترین شهرهای هوشمند جهان خود را معرفی کند. ریکیاویک، پنجمین شهر هوشمند برتر جهان در سال ۲۰۱۹ میلادی نسبت به وسعت و موقعیت جغرافیایی خود بسیار موردتوجه قرار گرفته است.
این منطقه که پرجمعیت‌ترین شهر ایسلند محسوب می‌شود. برای دومین سال متوالی توانسته است این عنوان را از آن خود کند. براساس آخرین گزارش منتشرشده حدود ۹۶ درصد از تولید برق و حدود ۸۰ درصد مجموع انرژی تولید شده در ریکیاویک از طریق منابع هیدروالکتریک و زمین گرمایی تأمین می‌شود و این فرآیند باعث شده است ساختمان‌های این شهر به یکی از سبزترین ساختمان‌های جهان تبدیل شوند تا کمترین میزان درگیری با سوخت‌های فسیلی را داشته باشند.
این شهر همچنین یک برنامه جامع مبتنی بر سیاست‌های اقلیمی را با یک برنامه عملیاتی پیش روی خود قرار داده است که در آن اهداف گسترده برای توسعه خدمات شهری با میزان انتشار کرین صفر، تاسال ۲۰۴۰ میلادی برای آن در نظرگرفته شده است.
ریکیاویک به عنوان پایتخت کشور ایسلند از نظر جغرافیایی در یکی از سردترین نقاط قرار دارد و با وجود این مدیران شهری آن بهترین خدمات هوشمند را در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند. این شهر به صورت ویژه‌ای به دلیل ابتکارات در حوزه محیط زیست هوشمند توجه مدیران جهانی را به خود اختصاص داده است.
به عنوان مثال شهر ریکیاویک به تازگی یک برنامه جامع حمل و نقل عمومی را برای اتوبوس‌های شهر ارائه کرده است که با نام «استرائتو» شناخته می‌شود. در این طرح کلیه شهروندان یک اپلیکیشن رایگان در اختیار دارند که تا کنون بیش از ۸۵ هزار بار دانلود شده است و از طریق آن می‌توانند با جایگزین کردن وسایل نقلیه عمومی به جای اتومبیل‌های شخصی، از شهرداری امتیاز بگیرند.
پایتخت ایسلند تلاش‌های فراوان کرده است تا بواسطه طرح جامع «ریکاوک بهتر» که یک فرم آنلاین عمومی را نیز شامل می‌شود، به تمام شهروندان کمک کند تا در مورد خدمات شهری تصمیم بگیرند و برای توسعه آن مشارکت کنند.
جزیره‌ای به نام توکیو
برخلاف پایتخت کوچک ایسلند، شهر بعدی که در این فهرست قرار گرفته است یکی از پرجمعیت‌ترین و شلوغ‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود. توکیو به عنوان پایتخت ژاپن با قرار گرفتن در رتبه ششم برترین شهرهای هوشمند جهان ازجمله مناطقی محسوب می‌شود که بالاترین میزان بهره‌وری نیروی کار را در اختیار دارد و همچنین بالاترین رتبه در زمینه مدیریت شهری به آن اختصاص می‌یابد.
این شهر بویژه رتبه سوم توسعه اقتصاد هوشمند در جهان را در اختیار گرفته است و از نظر سرمایه انسانی رتبه نهم و مدیریت محیط زیست رتبه ششم را از آن خود کرده است. علاوه بر این، در ابعاد برنامه‌ریزی شهری، حمل‌ونقل وفناوری، توکیو در جمع ۳۰ شهر برتر جهان قرار گرفته است.
همچنین گفته می‌شود که در زمینه منابع انسانی و مدیریت خدمات هوشمند عمومی، توکیو از سال ۲۰۱۳ تاکنون توانسته است رتبه وجود این مدیران شهری آن بهترین خدمات هوشمند نخست جهانی را از آن خود کند. با وجود این بعداز وقوع زلزله فوکوشیما و سونامی‌های متعدد، توکیو در زمینه انجام انسجام خدمات اجتماعی رتبه بالای خود را از دست داده است.
توکیو بهترین شهر هوشمند در منطقه آسیا پاسیفیک محسوب می‌شود و یکی از بزرگترین کلانشهرهای جهان است. بالاترین میزان بهره وری از نیروی کار را در خود جا داده است. از نظر اقتصادی سرمایه انسانی، توکیو در رتبه بسیار ایده آلی قرار دارد و با توجه اینکه این شهر میزبان بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ محسوب می‌شود، از حدود یک سال قبل تشخیص چهره برای ارتقا خدمات امنیتی در تمامی مناطق توکیو مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنین پیش‌بینی شده است در جریان اجرای مسابقات المپیک ۲۰۲۰ ورزشکاران و گردشگران بتوانند با استفاده از تاکسی‌های بدون راننده با مقاصد مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند.
سنگاپور؛ پایتخت کشور سنگاپور
پایتخت کشور سنگاپور که با نام سنگاپور شناخته می‌شود چهار فرودگاه با قابلیت پروازهای بین المللی را در خود جا داده است. در سنگاپور همه چیز حول محورفناوری می‌چرخد: تمام مناطق این شهر به شبکه فیبرنوری مجهز شده است، طول وعرض این جزیره پوشیده از فناوری‌های عمومی است، به ازای هر دو شهروند سنگاپوری سه سیم کارت فعال وجود دارد، بیمارستان‌های آن با کارمندان انسانی و روباتیک خدمات خود را ارائه می‌دهند، تاکسی‌های بدون راننده هر روز مردم را جابه جا می‌کنند باغ‌ها و مزارع عمودی به صورت هوشمند آبیاری می‌شوند، دمای هوا و میزان پراکندگی گرمابه صورت الکترونیکی کنترل می‌شود و در مجموع مردم یک زندگی کاملاً هوشمند را تجربه می‌کنند.
سنگاپور با تلاش‌های خود در زمینه توسعه فناوری، ارائه خدمات دولت الکترونیک، دسترسی بین‌المللی و توسعه محیط زیست هوشمند توانسته است برای چندمین سال متوالی نام خود را در فهرست بهترین شهرهای هوشمند جهان قرار دهد. این شهر به عنوان بخشی از تلاش‌های هوشمندانه خود سیستم حمل‌ونقل «وان مانیتورینگ» را اجرا کرده است که در اصل پرتال جامع برای مدیریت هوشمند سیستم حمل‌ونقل شهری محسوب می‌شود و شهروندان می‌توانند به اطلاعات ترافیک جمع آوری شده از دوربین‌های نظارتی نصب شده در جاده‌ها و همچنین اطلاعات به دست آمده از گیرنده ماهواره‌ای تاکسی‌ها دسترسی داشته باشند.
علاوه بر این سنگاپور یک سیستم هوشمند راهنمای پارکینگ را نیز در اختیار مردم را می‌دهد. این شهر همچنین در سال ۲۰۱۵ میلادی سطل زباله هوشمند را به عنوان بخشی آر یک برنامه جامع مدیریت هوشمند پسماند در اختیار شهروندان قرار داد.
کپنهاگ بدون آلاینده‌های کربنی
در فهرست برترین شهرهای هوشمند جهان کپنهاگ هشتمین رتبه را به خود اختصاص داده است، مدیران این شهر متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۲۵ میلادی تمامی آلاینده‌های کربنی را حذف کنند وب راین اساس جای تعجب نیست که کپنهاگ برای عملکرد خود در زمینه مسائل زیست محیطی رتبه سوم جهان را دارا باشد.
همچنین از دیگر برتری‌های کپنهاگ نسبت به دیگر شهرهای بزرگ جهان می‌توان به مقام دهم برای دسترسی به خدمات عمومی فناوری، رتبه یازدهم جهان در زمینه انسجام برنامه‌های اجتماعی، رتبه دوازدهم در زمینه توسعه خدمات دولت الکترونیک، رتبه شانزدهم در زمینه دسترسی بین‌المللی، رتبه بیست پنجم در زمینه توسعه هوشمند خدمات حمل‌ونقل و رتبه بیست‌وپنجم دنیا در زمینه توسعه اقتصادی اشاره کرد.
برلین هوشمندترین شهر آلمان
برلین به عنوان نهمین شهر هوشمند برتر در جهان توانسته است چندین رتبه جهانی را هم به خود اختصاص دهد و ثابت کند که بهترین خدمات ممکن را در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهد.
بر اساس آخرین بررسی صورت گرفته مشخص شد برلین از نظر سرمایه انسانی پنجمین شهر جهان محسوب می‌شود، در زمینه دسترسی بین‌المللی رتبه پنجم جهان را دارد، میزان توسعه خدمات دولت الکترونیک این شهر را در رتبه ششم جهان قرار داده است و توسعه خدمات هوشمند حمل‌ونقل رتبه هفتم جهانی را برای این شهر به ارمغان آورده است. درحقیقت می‌توان گفت این شهر آلمان نسبت به دیگر شهرهای این کشور در صدر قراردارد.
برلین یکی از ۵۰ شهر آلمان با کمترین میزان آلایندگی هوا محسوب می‌شود ازنظرحفظ محیط زیست در رتبه ۴۷ جهان ایستاده است. ازجمله مزایایی که وین را از دیگر شهرهای جهان متمایز می‌کند برنامه ریزی شهری دقیق وخدمات گسترده دولت الکترونیک است.
دولت آلمان در قالب بخشی از تلاش‌های شهر هوشمند برلین همکاری‌های گسترده‌ای را با شرکت گوگل پیش می‌برد و در برنامه‌ریزی‌های کلی، شهری برای آینده مجهز به فناوری‌های دیجیتال پیش بینی شده است تا در مناطقی که تعداد بیشتری از جمعیت را در خود جا داده‌اند زیرساخت‌های پایدار خدمات هوشمند با هزینه مقرون به صرفه و با قابلیت ایجاد، فرصت‌های شغلی جدید را در اختیار مردم بگذارند.
وین؛ کاملا هوشمند
وین به عنوان پایتخت کشور اتریش دهمین شهر هوشمند جهان محسوب می‌شود و همواره نام آن در فهرست برترین شهرهای هوشمند جهان موجود بوده است. وین در حوزه‌های مختلف عملکرد قابل قبول داشته است.
با وجود این در سال ۲۰۱۹ میلادی رتبه هفتم جهانی در زمینه حمل‌ونقل و رتبه هفتم در زمینه دسترسی‌های بین‌المللی را از آن خود کرده است. در زمینه دسترسی عموم مردم به خدمات فناوری نیز وین در رتبه سیزدهم جهان قرار دارد، در زمینه حفظ محیط‌زیست رتبه پانزدهم را به خود اختصاص داده است و از نظر سرمایه انسانی در رتبه بیست‌وسوم جهان ایستاده است.
همان طور که شاخصهای مذکور برای انتخاب این مناطق به عنوان بهترین شهرهای هوشمند نشان می‌دهد، باید بپذیرم که یک شهر ایده آل و کامل وجود ندارد. در این زمینه بسیاری از شهرهای هوشمند دیگر ازجمله میلان، سئول، تورنتو، ونکوور، هنگ کنگ و… نیز جزو برترین‌های جهان محسوب می‌شوند و مدیران شهری در گوشه و کنار جهان می‌کوشند در سال‌های پیش روسطح کیفی و کمی خدمات مورد نیاز شهروندان را مبتنی بر آخرین استانداردهای شهر هوشمند پیش ببرند.
منبع: تهران هوشمند