پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شماره ۵5 «گزارش اقتصادی شاپرک»، بولتن تخصصی شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک)، حاوی اطلاعاتی از وضعیت پرداخت الکترونیک کشور در دی‌ماه ۱۳۹۸ منتشر شد.
گزارش شماره ۵5 «گزارش اقتصادی شاپرک» در پنج بخش اصلی بر موضوعاتی چون «جایگاه شاپرک در اقتصاد ملی»، «شاخص‌های عملکردی شاپرک در دی‌ماه 13۹۸»، «کیفیت انجام خدمات پرداخت الکترونیک کارتی»، «بررسی عملکرد کلی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت» و «بررسی وضعیت بانک‌های صادرکننده و پذیرنده» متمرکز شده است.
بر اساس گزارش شاپرک، در دی‌ماه ۱۳۹۸، بیش از ۲ میلیارد و ۲08 میلیون تراکنش به ارزش بیش از ۲.813.723.049 در شبکه شاپرک انجام شده که نسبت به آذرماه رشد 2/24- درصدی در تعداد و 0/82 درصدی در ارزش ریالی داشته است. در جدول زیر آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک در آذر و دی‌ماه 1398 و درصد تغییرات آن درج شده است.
عملكرد هر ابزار پذیرش به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش‌ها
از کل تعداد تراکنش‌های دی‌ماه شاپرک، ۸۸/88 درصد آنها از طریق کارت‌خوان فروشگاهی بوده و سهم ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی، به ترتیب 5/93 و 5/19 درصد بوده است. اگر مقایسه‌ای با ماه قبل یعنی آذرماه داشته باشیم متوجه می‌شویم که تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی نسبت با ماه قبل با کاهش روبه‌رو بوده است، در حالی‌که درصد تراکنش کارت‌خوان‌های فروشگاهی افزایش پیدا کرده است.
بر اساس جدول زیر نیز تعداد ابزارهای شاپرکی در مجموع نسبت به آذرماه رشد 2/33 درصدی را تجربه کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد سبب این تغییر، افزایش 2/55 درصدی تعداد ابزار کارت‌خوان فروشگاهی است. ابزارهای پذیرش اینترنتی در دی‌ماه 1398 نسبت به آذرماه رشد 2/03 درصدی را تجربه کرده‌اند و تعداد ابزار پذیرش موبایلی نیز در مدت مشابه با افزایش 1/26 درصدی همراه بوده است.
سهم تراکنش‌های هر یک از ابزارهای پذیرش نیز شاخص دیگری است که در شکل زیر نشان داده شده است. همانطور که مشخص است کارت‌خوان فروشگاهی با سهم 88/88 درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
همانگونه که در شکل بالا مشخص است، بیشترین سهم بازار تراکنش‌های شاپرکی در اختیار ابزار کارت‌خوان فروشگاهی است. این در حالی است که عواملی مانند وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، تعداد بالای ابزار کارت‌خوان فروشگاهی، فراگیر بودن این ابزار، عدم نیاز این ابزار به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل و عواملی از این دست را می‌توان از جمله عوامل تاثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی دانست.
این در حالی است که به منظور استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی، به بستر اینترنتی امن و در استفاده از ابزار پذیرش موبایل به وجود دستگاه گوشی تلفن همراه نیاز است که ممکن است هنگام خرید در دسترس همگان قرار نداشته باشد.
سهم شرکت‌های پی‌اس‌پی در تعداد و مبالغ تراکنش
طبق این گزارش به‌ترتیب شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، تجارت الکترونیک پارسیان، آسان پرداخت پرشین و ایران کیش بیشترین سهم را از نظر تعداد تراکنش‌های شاپرکی در دی‌ماه ۱۳۹۸ داشته‌اند.
به ترتیب شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، ایران کیش، تجارت الکترونیک پارسیان و پرداخت الکترونیک سداد بیشترین سهم را از نظر مبلغ تراکنش‌های شاپرکی دردی‌ماه ۱۳۹۸ داشته‌اند.
همانگونه که در دو شکل بالا ملاحظه می‌شود، شرکت «به‌پرداخت ملت» با سهم 22/71 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم 24/08 درصدی از مبلغ آنها همچنان بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست هر دو بازار قرار گرفته است.
اختلاف سهم مبلغی بیش از 8 درصدی بین دو شرکت نخست بازار، نقش شرکت «به‌پرداخت ملت» را در میزان ارزش ریالی تراکنش‌های پرداخت کارت به روشنی نشان می‌دهد. این در حالی است که شاخص بالا در مولفه تعدادی رقمی در حدود 4 درصد است. مقایسه دو شکل بالا با شکل‌های مشابه در گزارش آذرماه سال 98، حکایت از آن دارد که نوسانات این سهم‌ها چندان قابل توجه نبوده و در مولفه سهم تعدادی و مبلغی تغییری در ترتیب شرکت‌ها بر حسب بیشترین میزان سهم از حجم تراکنش‌ها رخ نداده است.
سهم بانک‌ها در تعداد و مبالغ تراکنش
براساس آمار منتشرشده در این گزارش به ترتیب بانک‌های ملت، ملی، صادرات، سپه، کشاورزی و پارسیان بیشترین سهم پذیرندگی از کل تعداد تراکنش‌های شاپرکی را در دی‌ماه ۱۳۹۸ داشته‌اند.
به ترتیب بانک‌های ملت، ملی، صادرات، سپه، کشاورزی و تجارت بیشترین سهم پذیرندگی از کل مبلغ تراکنش‌های شاپرکی را در دی‌ماه ۹۸ داشته‌اند.
از دو شکل بالا ملاحظه می‌شود که «بانک ملت» با سهم 24/17 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم 23/33 درصدی از مبلغ تراکنش‌ها، همچنان با اختلاف زیاد، بالاترین سهم از پذیرش تراکنش‌های بازار را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین تمام بانک‌های پذیرنده قرار گرفته است.
سهم بانک‌های صادرکننده از کل کارت‌های بانکی تراکنش‌دار
طی دی‌ماه 1398 تعداد کارت‌های دارای حداقل یک تراکنش، متعلق به تعداد 36 بانک صادرکننده بوده که سهم تعدادی کارت‌های این بانک‌ها از تعداد کل کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در شکل زیر ترسیم شده است.
ملاحظه می‌شود که در دی‌ماه 1398 بانک‌های «ملی ایران»، «ملت» و«صادرات ایران» دارای بیشترین سهم از تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در شبکه شاپرک بوده‌اند. همانگونه که مشاهده می‌وشد در نمودار بالا تنها نه بانک با سهم تعدادی بالاتر از کل تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار آورده شده‌اند و بقیه بانک‌ها در نمودار تحت عنوان سایر آمده‌اند.
