پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چگونگی مدیریت ریسک فناوری‌های جدید در داده‌ورزی فرادیس البرز از زبان مدیر برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های راهبردی این شرکت
شرکت فرادیس البرز که نام آن در کشور با دستگاه خودپرداز گره خورده است، در سال ۱۳۸۳ با هدف ارائه خدمات نوین بانکداری و تولید سخت‌افزارهای بانکی توسط شرکت خدمات انفورماتیک تأسیس شد و در سال ۱۳۸۹ عملاً وظایف و فعالیت‌های معاونت پشتیبانی و نصب و راه‌اندازی شرکت خدمات انفورماتیک به این مجموعه منتقل شد و در حال حاضر این شرکت شبکه فروش و پشتیبانی چندین برند از دستگاه‌های خودپرداز و خوددریافت و تولید داخلی سخت‌افزارهای بانکی را دارا است و یکی از بازیگران جدی و مطرح صنعت در این حوزه به حساب می‌آید. هر شرکتی ضمن برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهدافی که بر اساس آنها تأسیس شده، برای حفظ تداوم حضورش به‌عنوان یک بازیگر جدی و اصلی در آن صنعت، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد.
ازآنجایی‌که شرکت فرادیس البرز نیز سال‌هاست که یکی از بازیگران اصلی ماشین‌های بانکی در ایران است، توجه به رویکرد این شرکت در برنامه‌ریزی برای حفظ این جایگاه، می‌تواند حائز اهمیت و توجه باشد. از همین رو با شاهین لطفی مدیر برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های راهبردی شرکت فرادیس البرز درباره نگاه فرادیس البرز به آینده و فعالیت‌هایی که در راستای رسیدن به اهدافشان انجام می‌دهند، صحبت کردیم و به چالش‌هایی که واحد برنامه‌ریزی این شرکت با آنها روبه‌رو است نیز پرداختیم.
نگاهی به چیستی واحد برنامه‌ریزی فرادیس البرز
در ابتدای صحبت‌هایمان از مدیر برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های راهبردی شرکت فرادیس البرز خواستیم تا درباره مفهوم برنامه‌ریزی برایمان توضیح دهد. به گفته او، «برنامه‌ریزی» اولین اصل و مهم‌ترین اصل از اصول پنج‌گانه «مدیریت» است که فقدان آن اثرات نامطلوبی را برای سازمان ایجاد خواهد کرد. برنامه‌ریزی شامل بررسی وضعیت فعلی سازمان، بازار، رقبا، مشتریان و … نیز تعیین اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت و اولویت‌بندی آنها و پیش‌بینی عملیات سازمان و تعیین مسیرها و روش‌های موردنیاز جهت انجام آنها به‌منظور تحقق اهداف تعیین شده است.
برنامه‌ریزی در کل یک سازمان جاری است و مختص بخش خاصی از آن نخواهد بود زیرا در صورت عدم هماهنگی بخش‌های مختلف سازمان، قطعاً دسترسی به اهداف تعیین شده میسر نمی‌شود. باید در برنامه‌ریزی، آینده‌ای مطلوب سازمان و راهی که سازمان باید طی کند تا به اهداف خود برسد، تعیین شود.
او گفت: «همان‌طور که می‌دانیم برای تعیین مسیر حرکت و رشد شرکت نیاز به تدوین برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت داریم. در این راستا هر شرکتی باید ابتدا سیاست‌های کلی و برنامه راهبردی بلندمدت خود را تعیین و پس از تأیید سهامداران و مدیران ارشد خود ابلاغ کند تا بر اساس این برنامه راهبردی، مدیران اجرایی بتوانند با تدوین برنامه‌های عملیاتی کوتاه‌مدت، مسیر تحقق اهداف راهبردی مصوب خود را هموار کنند.» برنامه راهبردی برنامه‌ای است که حوزه‌های کلی را پوشش می‌دهد؛ تعیین مأموریت و چشم‌انداز شرکت، توسعه استراتژی و سطح سازمان، تعیین و اولویت‌بندی اهداف کلی سازمان، تدوین ابزارهای تحقق اهداف، توسعه استراتژی کسب‌وکار و پیش‌بینی موضوعات استراتژیک موثر بر احکام راهبردی از نکات مهمی است که در تدوین برنامه راهبردی باید به آنها توجه شود.
به گفته لطفی، چون نگاه واحد برنامه‌ریزی به آینده است و آینده نیز با تغییر همراه است، همواره شرکت با چالش‌هایی مواجه می‌شود چراکه تغییر و تحول با چالش همراه است. او در این باره این‌طور توضیح داد: «تغییر همواره با مقاومت و ایجاد ابهام و مسئله همراه است، درنتیجه شرکت باید آمادگی و توانایی رفع ابهامات ایجاد شده و پاسخگویی جهت حل این مسائل را داشته باشد؛ یعنی برای مثال اگر بانک‌ها با موضوعات دیجیتالی شدن تحت‌فشار هستند و برای آنها دغدغه مهمی حساب می‌شود و نیاز به برنامه‌ریزی در این راستا دارند، ما نیز به‌نوبه خود به‌عنوان شرکتی که فناوری‌ها را در اختیار بانک قرار می‌دهیم، باید از قبل آمادگی رفع دغدغه‌های مشتریان در این حوزه را داشته باشیم و به نحوی عمل کنیم که با توجه به نیازهای بانک‌ها، وضعیت موجود خود را تطبیق دهیم. درواقع چون تغییر در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در بانک‌ها زیاد است، برای ما نیز به‌عنوان شرکتی که محصولات بانکی ارائه می‌دهد، تغییر زیاد است؛ درنتیجه نگاه و وضعیتی که ما در قسمت برنامه‌ریزی با آن درگیر هستیم، این است که چگونه می‌توانیم با این چالش‌ها روبه‌رو شویم و بر آنها غلبه کنیم و برای این کار به چه ابزارهایی نیاز داریم و برای اینکه شرکت فرادیس البرز همچنان نقش خود را در نظام بانکی به پررنگی بازی کند، باید چه مواردی را رعایت کند و انجام دهد.»
حرکت از مدیریت تغییر به مدیریت تحول
لطفی در پاسخ به این سؤال که مدیریت تغییر موضوع پیچیده‌ای است و شرکت فرادیس البرز تغییر را چگونه مدیریت می‌کند، توضیح داد: «درست است که مواجه‌شدن با تغییر کار پیچیده و سختی است و نیاز به ابزارهای خاص خود دارد و قطعاً پیش‌بینی مناسب تغییرات احتمالی در برنامه‌ریزی‌های سازمان یکی از عوامل موثر در برخورد با تغییرات و جلوگیری از ایجاد خلل در روند کاری شرکت است، اما داستان زمانی پیچیده‌تر می‌شود که بدانیم ما در حال گذر از تغییر به‌سوی تحول هستیم و چون تحول مانند تغییر نقطه‌ای نیست و ادامه‌دار و مستمر است، مدیریت آن نیز سخت‌تر می‌شود؛ درنتیجه به جای بهبود مستمر باید توانایی تحول مستمر را داشته باشیم و با توجه به قابلیت‌هایی که داریم بتوانیم با آن روبه‌رو شویم.»
به گفته مدیر برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های راهبردی شرکت فرادیس البرز، تغییر جنبه افزایشی دارد یعنی می‌تواند به‌طور مستمر به شکل نقطه‌ای اتفاق افتد ولی تحول این‌طور نیست و موقعی اتفاق می‌افتد که دیگر نمی‌توان به روش قبل کار را ادامه داد. در تحول باید ذهنیت را کاملاً تغییر داد و متناسب با شرایط جدید آن را منطبق کرد و البته با ابزارهای قدیمی نیز نمی‌توان به سراغ آن رفت. برای مثال پرداختن به موضوع «چابکی» به‌عنوان بحثی که در سازمان‌ها مطرح است و استقرار آن مستلزم درک خوبی در داخل سازمان است؛ درنتیجه برای چابکی باید یک برنامه تحول در سازمان‌ها اجرا شود و این چیزی است که در فرادیس البرز در حال پیاده‌سازی است.
تدوین سند Purpose شرکت فرادیس
لطفی با اشاره به اینکه در حال تهیه پیش‌نویسی از برنامه استراتژیک شرکت هستند، گفت: «در حال نوشتن سند Purpose هستیم که تا پیش از این نداشتیم و خیلی از سازمان‌ها نیز آن را ندارند. درواقع این سند به این سؤال‌ها پاسخ می‌دهد که چرا سازمان تأسیس شده است و چه خیری به جامعه می‌رساند. پاسخ دادن به این سؤالات بسیاری از مشکلات سازمان را رفع می‌کند و برخلاف سایر مستنداتی که می‌توانند کاربرد کوتاه‌مدت داشته باشند، این سند، اهداف طولانی‌مدتی را بیان می‌کند. نکته‌ای که وجود دارد این است که شرکت‌هایی که سند Purpose دارند، بسیار پایدارتر هستند و این سند نگاه بلندمدتی به سازمان عرضه می‌کند که به‌عنوان یک راهنمای کلی است تا سازمان هیچ‌گاه راه خود را گم نکند.»
او با اشاره به اینکه در شرکت‌های ایرانی، فقدان سند Purpose احساس می‌شود، توضیح داد که شکل‌گیری شرکت خدمات انفورماتیک برای ایجاد تحولی در نظام بانکی کشور بود که با دغدغه‌ها و مشکلات زیادی روبه‌رو بود که خوشبختانه به‌خوبی پیاده‌سازی شد و نقش موثر این شرکت در تحول نظام بانکی کشور غیرقابل‌انکار است ولی تحول در صنعت بانکی کشور تمام نشده و اکنون موضوع تحول دیجیتالی مطرح است. او توضیح داد: «اکنون بانک‌ها برای رسیدن به بانکداری دیجیتال راه‌حل‌های جدیدی نیاز دارند و نظام بانکداری الکترونیکی به‌تنهایی دیگر پاسخگوی این نیازها نیست. بدین ترتیب اگر سند Purpose، تحول نظام بانکی را نشانه بگیرد، بسیاری از حرکت‌های آتی شرکت مشخص می‌شود؛ یعنی اینکه شرکت تمرکز می‌کند که الگوهایی تحول آتی را کشف کند و دریابد که چگونه باید در برابر آنها رفتار کرد؛ یک مسیر حرکتی مستمر و روبه‌جلو. این موضوع برای سایر شرکت‌ها هم صدق می‌کند و اگر با این سند به چرایی شرکت پاسخ ندهند دچار رخوت و روزمرگی می‌شوند. در مجموعه‌هایی که کیفیت این سند مطلوب بوده، بازده سرمایه‌گذاری موفق‌تری هم داشته‌اند. این سند به مجموعه‌ها کمک می‌کند تا نگاهی به آینده بلندمدت خود هم داشته باشند. شرکت گوگل به‌عنوان نمونه‌ای موفق و از قضا چابک، محتوای اصلی سند خود از ابتدای تأسیس آن تاکنون یعنی بیش از بیست سال تغییر نداده است: ساماندهی به اطلاعات جهان و قابل‌دسترس و مفید ساختن آن برای جهانیان. همین اکنون هم شرکت‌های موفقی هستند که در بازه بسیار طولانی محتوا این سند را حفظ کرده‌اند.
آینده را چگونه ببینیم؟
لطفی با اشاره به اینکه فرادیس البرز نیز به‌عنوان شرکتی که محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد، گفت: «در فرایند حرکت بانک‌ها به سمت تحول و بانک دیجیتال، شرکت فرادیس البرز نیز درگیر این ماجرا است و باید متناسب با شرایط جدید تغییراتی را در شرکت انجام دهیم و محصولات و خدمات دیجیتالی که نیازمندی‌های بانک‌ها است را در اختیار آنها قرار دهیم.»
او در پاسخ به این سؤال که آینده را چگونه می‌بیند، گفت که آینده را می‌توان به چند روش پیش‌بینی کرد. برای مثال می‌توان آن را بر اساس سناریو دید؛ یعنی حالت‌های محتملی که در آینده ممکن است به وجود آید را تصور کنیم و خود را برای تمامی موارد آماده و سعی کنیم به سمت آینده مطلوب حرکت کنیم که این روش بیشتر برای زمانی مناسب است که ابهامات زیادی نسبت به آینده وجود دارد. ولی در برخی موارد آینده قطعی است برای مثال حوزه‌های تکنولوژی که پیشرفت آن را می‌توانیم ببینیم، از این دست هستند که می‌توانیم روندها را با قطعیت زیادی شناسایی و بر اساس آن آینده را پیش‌بینی کنیم. ادغام فناوری‌های اینترنت اشیاء، خدمات ابری، رمزارزها و احراز هویت که همگی در خدمت و با محوریت مشتری باشند از روندهای قطعی است که البته بسیار از کاربردهای آن نیاز به سرمایه‌گذاری و آزمایش دارد. او گفت: «نکته مهم این است که نیازی نیست هدف‌هایمان را برای 20 سال آینده ببینیم بلکه می‌توانیم کوتاه‌مدت برای آنها برنامه‌ریزی کنیم که این مورد نیز به داشتن سند Purpose برمی‌گردد که نشان می‌دهد برای چه مقصودی برنامه‌ریزی کرده‌ایم.»
ترس از چالش‌های فناوری‌های جدید باید منجر به مدیریت ریسک شود، نه فرار از فناوری
استفاده از فناوری در هر صنعتی با وجود پتانسیل بالای مثبتی که دارد، همیشه با خودش ریسک به همراه دارد؛ درواقع می‌توان گفت که نوآوری همواره با ریسک همراه است. لطفی در پاسخ به این سؤال که شرکت فرادیس چگونه این ریسک را مدیریت می‌کند، توضیح داد: «همان‌طور که می‌دانید یکی از کارهای واحد برنامه‌ریزی شرکت، پیش‌بینی آینده است که آینده نیز با تغییر و تحول همراه است درنتیجه ما باید بتوانیم با تمام توان چالش‌های این تغییر و تحولات را مدیریت کنیم. به عقیده من، در حال حاضر در شرایطی هستیم که اگر به سمت نوآوری نرویم، ریسک‌هایمان بیشتر است؛ درست است که ورود به یکسری مسائل جدید با ریسک همراه است ولی مکانیسم‌هایی برای مدیریت ریسک‌های موجود، وجود دارد؛ برای مثال کارشناسان و تحلیلگران می‌توانند نوآوری را قبل از ورود سازمانی به آن، تحلیل و بررسی کنند تا بدنه بانک یا شرکت درگیر یک سرمایه‌گذاری و تصمیم‌گیری سنگین و اشتباه نشود. درنتیجه در حال حاضر نرفتن به سراغ یکسری از نوآوری‌ها با ریسک بیشتری همراه است و ممکن است باعث از دست رفتن سهم بازار و درنهایت از بین رفتن کسب‌وکار شود.»
کارکشته تجهیزات بانکداری / گزارشی از کارخانه شرکت فرادیس البرز؛ باسابقه‌ترین کارخانه تولید سخت‌افزارهای بانکی در کشور
جایگاه فرادیس البرز در صنعت بانکی
به گفته لطفی، شرکت فرادیس البرز تاریخچه طولانی در زمینه تأمین و پشتیبانی تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری حوزه بانکداری دارد و بیش از 20 سال است که در حال فعالیت در این حوزه است. او گفت: «شرکت خدمات انفورماتیک و به‌تبع آن شرکت فرادیس البرز در این دوران طولانی مسئولیت‌های سنگینی را ایفا کرده‌اند و اعتبار خوبی را نیز در نظام بانکی توانستند کسب کنند. این مسیر می‌تواند ادامه‌دار باشد و با استفاده از نوآوری‌های جدید شرکت فرادیس البرز همچنان می‌تواند یک شریک مطمئن فناوری برای بانک‌ها باشد.»
در حال حاضر این شرکت رتبه اول در حوزه فروش و ارائه خدمات پس از فروش انواع خودپرداز در کشور را دارا است و در سال جاری نیز با توجه به برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های انجام‌شده این شرکت با حضور فعال در حوزه کیوسک‌های بانکی و انعقاد قرارداد با بزرگ‌ترین بانک‌های کشور رشد قابل‌توجه‌ای نسبت به رقبا داشته و به یکی از بازیگران اصلی در این بخش تبدیل شده است.
در ادامه مدیر برنامه‌ریزی و کنترل پروژه‌های راهبردی شرکت فرادیس البرز با اشاره به اینکه در حال حاضر مشغول تدوین سند Purpose هستند، اضافه کرد: «قطعاً برنامه‌ریزی‌های بعدی به سمت افزایش لاین‌های کسب‌وکاری شرکت خواهد بود و تدوین این سند راهگشای توسعه کسب‌وکار شرکت است و ما به‌واسطه آن به نیازمندی‌های جدید بانک‌ها و محصولات جدید پی می‌بریم و در این راستا باید منطبق با تکنولوژی‌های جدید دنیا، محصولاتی را به بانک‌های کشور ارائه دهیم که بانک‌های داخل کشور را از نظر دسترسی به آخرین تحولات تکنولوژی بروز نگه دارد.»
او در پایان صحبت‌هایش به همکاری شرکت‌های این حوزه با یکدیگر اشاره کرد و گفت: «درصورتی‌که شرکت‌ها با یکدیگر همکاری کنند، قدرتشان بیشتر می‌شود و اگر هدف همه آنها تحول نظام بانکی باشد، با یکدیگر می‌توانند این هدف را به بهترین نحو پیاده‌سازی کنند.»