پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
در این مقاله، کارشناسان امور مالی به بیان نظرات خود در مورد آینده پول میپردازند و توضیح میدهند که طی سالهای آتی، چگونه سرمایه از شکل سنتی خود بیرون خواهد آمد و نحوه استفاده از آن دگرگون خواهد شد.
.
1) پایان پول نقد
اغلب اقتصادهای توسعه یافته به سرعت در حال تبدیل شدن به جوامعی بدون پول نقد هستند. در بریتانیا، تنها 30 درصد از پرداختها از طریق اسکناس و سکه انجام میگیرند و انتظار میرود که این رقم تا سال 2034 به 10 درصد کاهش پیدا کند. در میان کشورهای اروپایی، سوئد کمترین میزان استفاده از پول نقد را دارد. در این کشور اسکناس و سکه تنها دو درصد از ارزش تراکنشها را شامل میشوند.
کره جنوبی نیز قصد دارد تا سال 2020، استفاده از پول نقد را به کلی حذف کند. پاول آمری، بنیانگذار نیو ماندی ریویو میگوید:
پول نقد در عرض پنج سال آینده به کلی ناپدید خواهد شد. این امر خیلی زودتر از آنچه مردم و بانکهای مرکزی فکر میکنند، اتفاق خواهد افتاد.
البته باید توجه داشته باشیم که جامعه بدون پول نقد، لزوما یک آرمانشهر نخواهد بود. افراد مسن، کسانی که به تکنولوژی اعتماد ندارند، مردمی که در مناطق دورافتاده زندگی میکنند و به اینترنت دسترسی ندارند و گروهی از مردم که از ریسک به خطر افتادن حریم شخصی واهمه دارند، به انزوا کشیده خواهند شد. درست است که زیرساختهای پرداخت دیجیتال در مقایسه با پولهای کاغذی از کاربری آسان، امن و ارزانتری برخوردارند، ولی ریسک آسیبپذیری آنها در برابر حملات سایبری و اشکالات فنی بیشتر است.
از منظر روانشناسی پول، این احتمال وجود دارند که با فراگیر شدن پرداختهای بدون پول نقد، مشتریان در چنگال هزارتویی از بدهیها گیر بیفتند. طبق اعلام فایننشیال تایمز، در کشورهایی که پرداخت دیجیتال در آنها رواج بیشتری دارد، سطح بدهیهای شخصی به شکل نگرانکنندهای بالا است. اد ماسلاوکاس، مدیریت اجرایی شبکه مالی باد را به عهده دارد. او معتقد است یک جامعه بدون پول نقد، از نظر کلاهبرداری و جرم نیز آمار پایینتری خواهد داشت. وی میگوید: «دزدیدن 50 پوند از جیب شما، آسانتر از به سرقت بردن آن از طریق هویت دیجیتالتان است.»
.
2) عمر بانکها به پایان خواهد رسید
بانکها جایگاه برتر خود را در زنجیره مالی از دست خواهند داد. این موسسات مالی به احتمال زیاد به صدور اعتبار ادامه خواهند داد، ولی بخش پرداخت آنها ضعیفتر خواهد شد. این همان روندی است که با ظهور قدرتهایی همچون علیپی و ویچت پی در کشور چین آغاز شده است. آقای آمری از نیو ماندی ریویو اعلام کرد:
دوران آن دسته از بانکها سنتی که در خیابانهای مطرح دنیا شعبه دارند، به پایان خود نزدیک شده است. جای این بانکها را اپلیکیشنهای پرداخت خواهند گرفت. البته شایان ذکر است که این بانکها همانند گذشته به عرضه اعتبار ادامه خواهند داد. جداسازی پرداخت از بخش اعتباری بانکداری یک پیشرفت بسیار بزرگ اقتصادی – سیاسی به شمار میرود که ما را از اصطلاح بانکداری ذخیره کسری رها خواهد کرد.
اسوار پراساد، استاد دانشگاه کرنل نیویورک است و از اعضای ارشد موسسه بروکلین در واشنگتن به شمار میرود. وی معتقد است که در آینده، بانکها برای انجام فعالیتهای اقتصادی رانتجویانه با مشکل مواجه خواهند شد. آقای ماسلاوکاس میگوید: «شاهد هستیم که بانکداری جهانی از محصول محوری به خدمات مبتنی بر پلتفرم حرکت میکند. به عنوان نمونه، به کشور چین اشاره میکنم که بانکداری مبتنی بر پلتفرم در آن پیشرفتهای خوبی داشته است. در بریتانیا و اروپا نیز حرکت به سمت پلتفرمیسازی آغاز شده است. این نوع از بانکداری، بوسیله تجربیات مشتری و بانکداری باز هدایت میشود.»
او پیشبینی میکند که در آینده، تعداد پلتفرمهای جهان به شش عدد خواهد رسید و تعدادی از آنها به عنوان بانک فعالیت خواهند کرد. آقای ماسلاوکاس همچنین اعلام کرد: «امیدوارم که از حاشیه سود محصولات کمتر شود و بر مزایای ارائه شده به مشتری افزوده شود.»
.
3) تنوع ارز چند برابر خواهد شد
دوران ارزهای واحدی مانند یورو و دلار به پایان خواهد رسید و این قابلیت برای مشتریان فراهم خواهد شد که از بین مجموعهای از ارزهای مختلف، گزینههای دلخواه خود را انتخاب کنند. پروفسور کریس اسپید استاد انفورماتیک طراحی در دانشگاه ادینبورگ است. او ارزیابی میکند که جهان از ارزهای مبتنی بر تراکنش فاصله خواهد گرفت و به سمت ارزهای مبتنی بر قرارداد حرکت خواهد کرد. وی میگوید:
در کنار استرلینگ و یورو، هر مشتری دست کم از چهار یا پنج ارز فعال دیگر نیز استفاده خواهد کرد.
او میافزاید: «شاید یک ارز تسکو به وجود بیاید که در قراردادهای شرکت تسکو با مردم کاربرد داشته باشد و مردم را به اشتراکگذاری بیشتر داده با این شرکت وادارد. اگر اندکی خلاقیت به خرج دهید، به راحتی بانکهای مرکزی و ایالتی را از مسند قدرت به پایین خواهید کشید.»
آقای آمری از نیو ماندی ویویو معتقد است:
در آینده تنوع ارزها و شبه پولها در کیف پولهای موبایلی بیشتر خواهد شد. پول وفاداری و ارزهای رمزنگاری شده جزو همین پولها هستند.
در نوامبر سال گذشته، کریستین لاگارد که ریاست صندوق بینالمللی پول را به عهده داشت، طی سخنرانی خود در سنگاپور اعلام کرد که احتمال دارد در دنیای بدون پول نقد آینده، دولتها نسبت به عرضه ارزهای رمزنگاری شده ملی اقدام کنند. آقای ماسلاوکاس در این خصوص گفت: «این اقدام هزینه زیادی را برای اقتصادها تحمیل خواهد کرد. ارزهای رمزنگاری شده ملی، درست ماند پولهای فیات عمل خواهند کرد و دولت بر آنها کنترل خواهد داشت.» امروزه، بانکهای مرکزی با یک معضل مواجه هستند؛ به طوری که اگر خیلی سریع وارد عمل شوند، در فعالیت بانکهای معمولی اختلال ایجاد خواهد شد و اگر دست روی دست بگذارند، پول فیات خیلی زود از چرخه خارج میشود.
.
4) رابطهای برنامهنویسی کاربردی باز، بانکداری را دگرگون خواهند کرد
به جای مجتمع نظامی صنعتی که رئیس جمهور آیزنهاور در سال 1961 به آن اشاره کرد، شاهد ظهور مجتمع کالاها و خدمات مالی مصرفی خواهیم بود. در صورت تحقق این پدیده، دادههای بانکی و غیربانکی در یک اکوسیستم فوق شخصیسازی شده مبتنی بر رابط برنامهنویسی کاربردی باز و هوش مصنوعی جمعآوری خواهند شد. نیازهای مشتریان پیشبینی خواهد شد، میزان توان مالی آنها به صورت خودکار ارزیابی خواهد شد و برنامههای تشویقی صرفهجویی در هزینهها مهندسی خواهند شد. اد ماسلاوکاس از شرکت باد میگوید:
فروشگاههای مبتنی بر هوش مصنوعی، رباتهایی خواهند ساخت که بخشی از پول شما را به صورت خودکار کنترل میکنند. من تصور میکنم که نسخه مبتنی بر هوش مصنوعی وبسایت Money Saving Expert به وجود خواهد آمد و به مردم کمک خواهد کرد تا با استفاده از چند ترفند کوچک، پول خود را به حداکثر مقدار ممکن برسانند. این امر ممکن است اندکی عجیب و خطرناک به نظر برسد. در صورت توسعه چنین ابزارهایی، مردم مجبور خواهند بود به رباتها اعتماد کنند، ولی سوال اینجاست: چه قوانینی باید تبیین شوند تا مردم مورد محافظت قرار بگیرند؟
ماسلاوکاس پیشبینی میکند که یک پلتفرم واحد، بالغ بر 50 میلیون مشتری خواهد داشت که همگی از یک رژیم تغذیهای گیاهی خاص تبعیت میکنند. در صورت تحقق این امر، پلتفرم مذکور به یک خردهفروشی بزرگ تبدیل خواهد شد که بر بازار تهیه و عرضه محصولات مرتبط تسلط دارد و آنها را با کمترین قیمت ممکن به فروش میرساند. او همچنین برآورد میکند در آینده، از میزان علاقه مردم به مالکیت اشیا کمتر خواهد شد، به طوری که تعداد زیادی از افراد تمایلی به خرید خودرو نخواهد داشت و به استفاده از سرویسهای پرداخت به اندازه مصرف و مدلهای مبتنی بر اشتراک روی خواهند آورد.
کریس اسپید از دانشگاه ادینبورگ تایید کرد که رابطهای برنامهنویسی کاربردی باز و دستگاههای هوشمند مردم را از اقتصاد مبتنی بر تراکنش، به اقتصاد مبتنی بر قرارداد سوق خواهند داد. او به عنوان نمونه، به بیمه وایتالیتی اشاره کرد که یک مدل محرک را به کار گرفته است. در این مدل اگر مشتریان یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرند، از تعرفه بیمه آنها کاسته میشود.
.
5) قابلیت برنامهنویسی پولها فراهم خواهد شد
در جامعه بدون پول نقد، پول به یک هدف دیگر پیوست خواهد شد. در صورت استفاده از قراردادهای هوشمند، پرداخت تنها زمانی انجام میگیرد که فروشنده اعتبار و شایستگی خود را نشان داده باشد. وگانکوینز یک ارز رمزنگاری شده مدافع حقوق حیوانات است که در سال 2018 راهاندازی شده است. فیرکوین نیز ارزی اجتماعی است و در سال 2014 عرضه شد. این دو، نمونههایی هستند که نشان میدهند برخی از ارزها با هدف پشتیبانی از نوع خاصی از سبک زندگی توسعه داده میشوند و وجوه مالی را به سمت کانالهای پشتیبانی از این سبک زندگی هدایت میکنند.
وگان نیشن نام شرکتی است که وگانکوین را توسعه داده است. اسحاق توماس، همبنیانگذار و مدیرعامل وگان نیشن اعلام کرد که هدف از ایجاد ارز رمزنگاری شده مذکور، ایجاد اتحاد بیشتر بین انسانهایی بوده که سبک زندگی گیاهخواری را انتخاب کردهاند و تعداد آنها به بیش از 300 میلیون نفر میرسد. وی میگوید:
در عصر دیجیتال امروزی، افراد میتوانند با یکدیگر متحد شوند، گروه بسیار بزرگی را ایجاد کنند و همگی با هم در مسیر ایجاد یک تغییر موثر حرکت کنند.
پروفسور اسپید از دانشگاه ادینبورگ میگوید: «ارزهای وگانکوینز را میتوان برنامهنویسی کرد تا صرفا به سمت فضای گیاهخواری حرکت کنند.»
فیرکوین که یک ارز دوستدار محیط زیست است، از دل شورای یکپارچه کاتالونیا ظاهر شد. این ارز که از حمایت اکوسیستم فیرکوپ برخوردار است، یک چرخه اقتصادی را ایجاد میکند که در آن، هزینه تولید و فرآیندهای توزیع به شکلی سازگار با محیط زیست پرداخت میشوند. نمونههای مشابهی از این نوع از کریپتوکارنسیها نیز وجود دارد که محلی هستند و تنها در یک شهر خاص قابلیت استفاده دارند. چنین ارزهایی اگر در منطقه دیگری مورد استفاده قرار بگیرند، ار ارزش آنها کاسته میشود.
منبع: راکونتر