پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گام‌به‌گام تا جهان‌ترازی / مدیرعامل کارگزاری فارابی: هر حرکتی که ما را به سمت فناورانه‌محور شدن پیش ببرد، آن را انجام خواهیم داد
در دنیای امروز که فناوری و به‌کارگیری آن حرف اول را در توسعه کسب‌وکارها می‌زند، ایران در نیمه راه قرار دارد و محدودیت‌ها جلوی رشد بسیاری از کسب‌وکارها را گرفته است. کارگزاری فارابی در این میان تلاش دارد محدودیت‌ها را کنار بزند و نور تازه‌ای را به فضای کسب‌وکار مالی بتاباند.
ماهنامه عصرتراکنش / کارگزاری فارابی فعالیت خود را با این نام و عنوان از سال 1387 شروع کرده است. از همان زمان با دمیدن فلسفه سهام‌داران جدید در کالبد شرکت، به‌مرور اقدام به سرمایه‌گذاری روی توسعه زیرساخت‌ها جهت ارائه خدمات حداکثری به بازار سرمایه کرده است. این کارگزاری اکنون در بین سه کارگزار برتر آنلاین بازار سرمایه با سهم بازار حدود شش درصد قرار دارد.
شرکت‌ها و نهادهای مالی حاضر در بازار سرمایه در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به مساله فناوری‌های روز به‌منظور توسعه بازار خود و نیز سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا، فناوری‌های ثروت‌آفرین و استارت‌آپی کرده‌اند. در همین راستا از سوی مقام ناظر بازار سرمایه مجوزهای گوناگونی برای این بخش صادر شد، صندوق‌های مختلفی آغاز به کار کردند و به‌طور کلی هیجان خاصی در این حوزه شکل گرفت.
یکی از مجموعه‌هایی که در این دایره توانست خود را با شرایط جدید هماهنگ کند و از این فضا بهره‌مند شود، کارگزاری فارابی (به‌عنوان یکی از پنج کارگزار برتر ایران) بود. این شرکت توانست علاوه بر استفاده از فناوری‌های نوین در توسعه بازار خود، وارد سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فناوری‌محور نیز شود. همین مساله سبب شد که به سراغ این مجموعه برویم و زوایای آن را مورد واکاوی قرار دهیم.
.
تأسیس فارابی
کارگزاری فارابی در سال 1372 تأسیس و با نام دیگری فعالیت خود را آغاز کرد؛ این فعالیت تا سال 1387 ادامه داشت تا اینکه مالکیت و امتیاز آن به‌طور کلی به گروه جدید سهام‌داران واگذار شد. پس از آن نام کارگزاری، به «فارابی» تغییر کرد و در حقیقت می‌توان گفت که هویت اصلی کارگزاری فارابی در بیش از یک دهه اخیر با این عنوان شکل گرفته است.
این شرکت 150 نفره توانسته با توسعه فعالیت‌های خود شرکت‌های متعددی را نیز در زیرمجموعه کارگزاری وارد کند و به‌طور کلی 250 نفر را در راستای اهداف کلی خود هدایت کند. فارابی در اکثر استان‌ها و شهرهای مهم کشور شعبه داشته و در حال توسعه شعب به کل کشور و تقریباً تمام شهرهای ایران است.
کارگزاری فارابی همانند هر کارگزاری دیگر دارای دپارتمان‌های مشخصی است؛ این کارگزاری دارای بخش‌های متنوعی همچون معاملات سهام و اوراق بهادار، بخش معاملات بورس کالا و بورس انرژی و بخش معاملات آتی است که مربوط به معاملات مشتقه، آتی سکه و آتی زعفران می‌شود. به‌طور کلی بخش‌های عملیاتی این شرکت پیرامون این حوزه‌ها قرار دارد که اصلی‌ترین فعالیت، یعنی معاملات را انجام می‌دهند.
بخش دیگری که در این کارگزاری فعال است، مربوط به مشاوره سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها می‌شود که مدیریت دو صندوق «با درآمد ثابت» و «در سهام» را انجام می‌دهند.
بخش تحلیل نیز از دیگر دپارتمان‌های کارگزاری فارابی است. همچنین واحد بازاریابی در این شرکت مشغول فعالیت است که امور مربوط به توسعه را پیگیری می‌کند. واحد پذیرش مشتریان و منابع انسانی هم که جزء لاینفک هر کارگزاری است که در فارابی بخشی از کار را بر عهده دارد. این شرکت همچنین واحدی را تحت عنوان «واحد کنترل ریسک و اعتبارات» راه‌اندازی کرده که مشتریان را از ابعاد مختلف ریسک همچون پولشویی، کنترل وضعیت بدهی و اعتباری فرد مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
در آخر هم دپارتمانی را تحت عنوان فناوری ایجاد کرده‌اند که در حوزه راه‌اندازی بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آی‌تی را پشتیبانی می‌کند؛ اما به‌منظور آشنایی هرچه بیشتر با این مجموعه، مقابل رحمان بابازاده، مدیرعامل 45 ساله و هنردوست شرکت نشستیم تا ابعاد مختلف فعالیت‌های فارابی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
.یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که شاید علت اصلی حضور ما در جمع اهالی فارابی است، نرم‌افزارهای کاربردی این کارگزاری همچون فارابیکسو و موبیکسو و استفاده از آن در جهت توسعه بازار شرکت است؛ در همین راستا بابازاده بحث خود را این‌گونه آغاز کرد: «مدیریت و هدایت این بخش در دست یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ما به نام شرکت توسعه فناوری سوشیانت است. ما درکارگزاری فارابی با تعامل با این شرکت، زیرساخت‌های ارتباطی این نرم‌افزارها را شکل داده‌ایم. البته بخشی از راهبری عملیاتی آن را در درون شرکت قرار داده‌ایم که فعالیت‌هایی نظیر شبکه، ارتباطات و به‌طور کلی نگهداشت این سیستم را بر عهده دارد. بخش دیگر مربوط به استراتژی‌ها و نگاه کلی به فرایند خدمات به مشتریان است که این وظیفه را در تعامل با شرکت سوشیانت پیش می‌بریم.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
توسعه فناوری سوشیانت
«توسعه فناوری سوشیانت» با هدف تولید سرویس‌های با ارزش افزوده منطبق با فناوری‌های روز و در حوزه فناوري بازارهای مالی در سال ۱۳۹۲ تاسیس شده است كه سرویس‌هایی مانند زیرساخت معاملات برخط و پلتفرم معاملاتی و خدمات الگوریتمی و معاملات سریع، بازارگردانی، سوشال‌تریدینگ، ابزارهای معاملات پیشرفته در ثبت و ارسال سفارش، ابزارهای خاص در حوزه اوراق و option با مفهوم All in one و رویکرد کسب‌وکار Market place را طراحی کرده است. این شرکت در سال ۱۳۹۴ و پس از اخذ مجوز معاملات برخط (OMS) با کارگزاری فارابی رابطه سهام‌داری خود را آغاز کرده و تاثیر زیادی در پیشبرد اهداف آن کارگزاری (افزایش سهم بازار و گسترش فعالیت‌ها و بهینه‌سازی ساختار) داشته است. کارگزاری فارابی تا قبل از این اتفاق دارای رتبه ۱۰ در معاملات آنلاین بوده و بعد از یک سال از این شراکت و استفاده از زیرساخت و پلتفرم فارابیکسو به رتبه دوم معاملات آنلاین ارتقا یافت و در حال حاضر دارای سهم بازار بیش از شش درصد از معاملات آنلاین است.
[/mks_pullquote]
.
ورود به فناوری؛ تنها راه پیشرفت
امروزه فعالیت‌های مالی و مجموعه‌هایی که در این حوزه فعال هستند، در یک دوراهی قرار دارند؛ دوراهی پذیرش فناوری‌های جدید یا ادامه حرکت در مسیرهای سنتی. تجربه نشان داده که در عصر امپراتوری فین‌تک‌ها، شیوه‌های سنتی، سرنوشتی جز مرگ ندارند. هرچند نمی‌توان از سنت‌ها به‌طور کلی دست کشید، اما باید با استفاده از تجربیات حاصل از سنت‌ها، قدم در مسیرهای تازه گذاشت.
کارگزاری فارابی هم از این قاعده مستثنی نیست و در سال‌های اخیر تلاش زیادی را برای ورود فناوری‌های روز و خلاقانه به مجموعه، به کار بسته است. مدیرعامل فارابی در این خصوص می‌گوید: «به‌دلیل اینکه تخصص بنده مارکتینگ است، تمامی اجزا و متغیرهای اثرگذار بر پیشرفت یا پسرفت شرکت‌ها را به‌صورت مستمر مورد ارزیابی قرار می‌دهم. از زمانی هم که کارگزاری را تحویل گرفتیم، اساس و مبنای کار خود را بر بستر توسعه در راستای خدمات نوین قرار دادیم. منتها در مرحله‌ای به این نتیجه رسیدم که با ارکانی که قصد داشتیم فعالیت خود را بر آن مبنا توسعه دهیم، در عمل نتیجه مثبت حاصل نمی‌شد؛ بنابراین ما باید به‌دنبال متغیری می‌گشتیم که در ابرازهای ما نبود.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
پیشرو بودن فارابی
به عقیده مدیران کارگزاری فارابی، بسیاری از زیرساخت‌های فناورانه جذب مشتری در بازار سرمایه، توسط کارگزاری فارابی ایجاد شد؛ این اقدامات علاوه بر اینکه حرکتی جدید بود، سبب شد بسیاری از کارگزاری‌ها نیز مجبور به استفاده و به‌کارگیری آنها شوند. یکی از این موارد، ثبت‌نام آنلاین مشتریان بود.
[/mks_pullquote]
.
وی در این خصوص ادامه داد: «با توجه به رویه موفقی که شرکت‌های پیشرو این بازار طی کرده بودند، به این نتیجه رسیدیم که برای رشد و رسیدن به موفقیت، چاره‌ای جز ورود به حوزه فناوری‌های جدید نداریم؛ اما تنها نکته‌ای که در این بین مطرح می‌شد، این بود که باید بررسی می‌کردیم سرمایه‌گذاری‌های ما باید بر چه اساس باشد، میزان آن در چه سطحی قرار گیرد و در آخر هم چه کسانی باید برای انجام این کار انتخاب شوند. ریسک‌های ذاتی سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری بسیار بالاست؛ به‌طور مثال این نیاز قرار بود برای بسیاری از کارگزاران در قالب تأسیس یک شرکت آی‌تی‌محور جمعی با درصد مشارکت ناچیز، جواب بدهد و نیازهای مجموعه صنعت را در دل صنعت و به‌صورت مشاع پاسخگو باشد که به‌دلیل ماهیت تضاد منافع فعالان صنعت و تفاوت سلایق، عملاً تاکنون این شرکت راه به جایی نبرده و خوشبختانه فارابی با درک و پیش‌بینی این چالش از ورود و درگیر شدن به این نوع سرمایه‌گذاری احتراز کرد.»
.
خلاقیت، ساختارشکن و خارج از چارچوب است
بابازاده تاکید می‌کند که از روز اول به این نتیجه رسیدم که فناوری حوزه‌ای نیست که بتوان آن را به‌صورت مشاع پیش برد؛ چراکه بخش مهم موضوعات فناوری به مباحث نوآورانه و خلاقانه مربوط می‌شود. این را نباید فراموش کرد که همواره در حوزه‌های مربوط به خلاقیت، عده‌ای مخالف هستند؛ بنابراین وحدت فرماندهی و تصمیم‌گیری یکی از الزامات موفقیت در این کارهاست.
مدیرعامل این کارگزاری معتقد است که خلاقیت، معمولاً ساختارشکن و خارج از چارچوب رایج است؛ بنابراین اعتقادی به حرکت گروهی در این حوزه نداشتم.
وی در خصوص سرانجام تصمیم‌گیری برای ورود به این حوزه عنوان کرد: «پس از گذشت یک سال از این ماجرا، با بررسی‌های مجموعه‌های مختلف در نهایت به این نتیجه رسیدیم که مجموعه‌ای را که به‌منظور همکاری مشترک و سرمایه‌گذاری به‌دنبال آن می‌گردیم، پیدا کرده‌ایم. البته شرکت سوشیانت نیز پیش از حضور ما تعامل خود را با چند مجموعه دیگر به‌منظور ارائه خدمات آغاز کرده بود، اما به‌دلیل عدم درک متقابل دو گروه موفقیتی در پیشرفت کارها رخ نداده بود. ترکیب فارابی و سوشیانت ترکیب بسیار موثری بود، چون علاوه بر درک متقابل و مناسب دو شرکت، ظرفیت‌های فکری و زیرساختی هر دو مجموعه در پیشرفت بسیار سریع و کسب نتایج چشم‌گیر اثرگذار شد.»
.
فارابی و سوشیانت؛ دو هم‌تیمی قابل اعتماد
همواره هنگامی که دو هم‌تیمی بتوانند به‌خوبی یکدیگر را بشناسند، از آن پس قادر خواهند بود که سرانجام قابل قبولی را پدید آورند؛ فارابی و سوشیانت نیز به‌عنوان متناظر بیرونی این مثال همدیگر را پیدا کردند و گام‌های مثبتی را برداشتند که می‌توان در این راستا به فارابیکسو اشاره کرد.
بابازاده در خصوص این گام‌ها به عصر تراکنش می‌گوید: «70 تا 80 درصد فعالیت‌های صنعت کارگزاری را معامله اوراق بهادار و کالا به خود اختصاص داده است. در حال حاضر این درصد به‌مرور در حال کم‌شدن است و حوزه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری، مشاوره سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت نیز به مجموعه فعالیت‌های کارگزاری اضافه شده و سهم آنها بیشتر نیز خواهد شد، اما با این وجود در حال حاضر بیشترین سهم فعالیت‌های یک کارگزاری در حوزه‌ترید و تسهیل معاملات است؛ فلسفه ایجاد و عرضه فارابیکسو نیز چنین بود. البته بستر فارابیکسو برای بازار به‌مثابه زمین بازی است که علاوه بر تسهیل معاملات، هزاران ایده دیگر هم در آن به مشتریان عرضه شده و در آینده عرضه خواهد شد.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
تسهیل فرایندهای معاملاتی
تمامی اقدامات انجام‌شده توسط کارگزاری فارابی، به‌عنوان اقداماتی در راستای تسهیل فرایندهای معاملاتی هستند؛ چراکه به‌طور مثال یک معامله‌گر وقتی قصد دارد یک سهم را در بازه زمانی و قیمت مشخصی خریدوفروش کند، باید در همان لحظه پای سیستم باشد یا اینکه انجام این کار را به فرد دیگری بسپارد، اما حوزه الگوریتم تریدینگ توانسته این خلأ را پوشش دهد و این امکان را در اختیار شما قرار دهد که حتی وقتی در مسافرت هستید یا به‌طور کلی پشت سیستم ننشسته‌اید، خریدوفروش شما به‌صورت خودکار انجام شود. در نتیجه این حوزه به تسهیل فرایندهای معاملاتی منجر می‌شود.
[/mks_pullquote]
.
فارابیکسو؛ پنجره واحد معاملات
فارابیکسو یک پلتفرم هوشمند معاملاتی است که با طراحی ساده خود، ظرفیت‌های بی‌شماری را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. مشتریان با این پلتفرم دیگر نیازی به محاسبات ندارند، چراکه همه‌چیز به‌طور خودکار محاسبه می‌شود؛ پارامترهایی نظیر نقطه سربه‌سر، سود و زیان لحظه‌ای و… .
مدیرعامل کارگزاری فارابی در تشریح این سامانه می‌گوید: «افراد برای اینکه بتوانند در بازار سرمایه معامله داشته باشند، به چند شاخص و ضرورت نیاز دارند؛ اول آنکه نیاز دارند اطلاعات صحیحی به آنها برسد و از طرف دیگر باید به اطلاعاتی که در اختیار آنها قرار داده شده، در سریع‌ترین زمان ممکن، بهترین را واکنش نشان دهند. بنده به‌دلیل اینکه فعالیت خود را در بازار با تریدری آغاز کردم، به بخش عمده‌ای از این نیازها واقف بودم، اما شرکت‌های نرم‌افزاری این نیازها را پوشش نمی‌دادند. حتی نمی‌توان گفت که کارگزاری‌ها و دست‌اندرکاران درگیر سنت بودند، چراکه زیرساخت‌های آنلاین وجود داشت، اما مساله اینجاست که نیازی به امکانات یادشده حس نمی‌کردند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
فارابیکسو
فارابیکسو سامانه آنلاین خریدوفروش سهام است که تمام اطلاعات مربوط به بازار، از جمله وضعیت سهم، میزان سود و زیان، اخبار، کدال، تغییرات پرتفوی، میزان دارایی بر اساس قیمت لحظه‌ای و موارد دیگر را برای سهام‌دار به نمایش می‌گذارد. این سامانه امکاناتی مانند لینک به سر خط، ثبت سفارش لحظه‌ای، ثبت چند سفارش به‌صورت همزمان و ده‌ها امکان مشابه دیگر را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.
[/mks_pullquote]
.
او ادامه داد: «بنده تخصص آی‌تی ندارم، اما بدون اینکه حتی در گذشته با مفهوم UX آشنا باشم، ناخودآگاه ضرورت یوزرفرندلی‌بودن سیستم و نتایج راهگشای آن را درک می‌کردم. همیشه در تصمیم‌گیری در عرصه معاملات عنوان می‌شود که اگر بتوان دو گام را در یک گام طی کرد، بهتر است؛ چراکه باعث سرعت واکنش مشتریان و در نهایت بازدهی بالاتر می‌شود. ما بسیاری از نیازهای فراموش‌شده را در سیستم خودمان اجرا و «موج دوم» جریان معاملات آنلاین بازار سرمایه را رقم زدیم.»
.
فارابی و ایجاد موج دوم جریان معاملاتی در ایران
موج اول به اصل دسترسی آنلاین به معاملات می‌پردازد و موج دوم نیز کیفیت دسترسی آنلاین را مدنظر قرار داده است؛ بنابراین کارگزاری فارابی توانست با انجام این کار و فشار بر رقبا، حرکت جدیدی را در بازار آغاز کند. در همین راستا بابازاده می‌گوید که با انجام این کار، سبب شدند رقبا به تغییر روی بیاورند و بلافاصله نسخه موجود خود را در بازار ارتقا دهند.
مدیرعامل کارگزاری فارابی با ذکر مثالی، انجام این حرکت را به رقابت مابین خودروسازی‌های بزرگ دنیا با شرکت تسلا تشبیه کرد و گفت: «خودروسازهای بزرگ دنیا نظیر بنز و بی‌ام‌دبلیو، در این رقابت سعی کردند نسخه بومی خودروی برقی خود را ارائه دهند.»
.بنابراین به گفته او، این حرکت باعث شد موقعیت فارابی در بازار و در میان رقبا ارتقا یابد. به‌دلیل اینکه زمین بازی ما نامحدود است و فارابی هم با این موضوع شناخته شده، هزاران ایده دیگر هم در صف انتظار است که وارد این اتاق شود. در این بین بیشترین فعالیت و بررسی‌های ما در حوزه فارابیکسو صورت گرفته است. فلسفه ما هم از طراحی این محصول این بود که سعی کنیم تمامی نیازهای مشتری را در یک صفحه در اختیارش قرار دهیم تا دیگر نخواهد برای انجام فعالیت‌های مختلف، صفحات متعددی را باز کند.
گفتنی است در حوزه‌های مختلفی استارت زده‌ایم و شاید بتوان گفت در آنها اولین هستیم؛ حوزه‌هایی نظیر الگوریتم تریدینگ که در دنیا هم موجی در این خصوص شکل گرفته و زمان زیادی نیز از شکل‌گیری آن نمی‌گذرد. یا در مثالی دیگر، اسپانسر کتاب فناوری معاملات الگوریتمی شده‌ایم. این کتاب توسط مدیرعامل یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ما به‌عنوان شرکت تحلیلگر امید تألیف شده است. در این کتاب بسیاری از منطق‌ها و تحلیل‌ها به اتفاق فارابی نگاشته شده است. حتی می‌توان گفت که بیشتر این الگوریتم‌ها را بنده نام‌گذاری کرده‌ام.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
شرکت تحلیلگر امید
شرکت تحلیلگر امید، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سوشیانت است که در زمینه معاملات الگوریتمی فعالیت می‌کند. این شرکت، پیشرو در بازارگردانی الگوریتمی و فناوري‌‌های معاملاتی در بازار بورس تهران بوده و تمرکز خود را بر ارائه راهکارهای هوشمند، سریع و مطمئن جهت اجرای تصمیمات خریدوفروش در بازار قرار داده است.
[/mks_pullquote]
.. .
رشد فناوری‌های مالی در ایران، همپا با دنیا
شاید بتوان گفت که تمامی اقدامات انجام‌شده توسط کارگزاری فارابی، به‌عنوان اقداماتی در راستای تسهیل فرایندهای معاملاتی مطرح هستند؛ چراکه به‌طور مثال، یک معامله‌گر وقتی قصد دارد یک سهم را در بازه زمانی و قیمت مشخصی خریدوفروش کند، باید در همان لحظه پای سیستم باشد یا اینکه انجام این کار را به فرد دیگری بسپارد؛ اما حوزه الگوریتم تریدینگ توانسته این خلأ را پوشش دهد و این امکان را در اختیار شما قرار دهد که حتی وقتی در مسافرت هستید یا به‌طور کلی پشت سیستم ننشسته‌اید، خریدوفروش شما به‌صورت خودکار انجام شود. در نتیجه این حوزه به تسهیل فرایندهای معاملاتی منجر می‌شود.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
موبیکسو
موبیکسو ابزار معاملات آنلاین روی موبایل است. این محصول کارگزاری فارابی گزارش‌های دقیق در مورد خریدوفروش و پرتفوی هر کاربر را تولید می‌کند و همچنین اعلان‌های لحظه‌ای مربوط به سهام کاربران را به آنها اطلاع‌رسانی می‌کند. موبیکسو برای سیستم‌عامل‌های اندروید و آی‌اواس در دسترس قرار گرفته است. خریدوفروش سهام و اطلاع از آخرین وضعیت قیمتی و شرایط صف قیمتی در فارابیکسو و موبیکسو نیز در دسترس است. این دو محصول می‌توانند حتی کسانی را که تابه‌حال فعالیتی در بورس نداشته‌اند با چم‌وخم این بازار آشنا و آنها را به فعالان بورس تبدیل کنند.
[/mks_pullquote]
.
بابازاده در این خصوص خاطرنشان می‌کند که خوشبختانه ایران از نظر این فناوری در مقایسه با سایر کشورها، عقب نمانده است. یکی از همکاران ما در سفری که به یونان داشت، عنوان کرد با وجودی که این کشور در اروپا قرار دارد، اما در حوزه‌های مالی نسبت به ما بسیار عقب است. حتی مطرح شد که برخی زیرساخت‌هایی که در اختیار ماست، در آن کشور وجود ندارد. این فعال بازار سرمایه معتقد است که ایران یک زمین مستعد است که باید موانع پیش روی آن برداشته شود تا شکوفایی صورت گیرد.
.
الگوریتم تریدینگ و ماشین تریدینگ؛ آینده معاملات جهان
در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای از سوی نهاد ناظر بازار سرمایه و نیز شرکت‌های بزرگ به مساله الگوریتم تریدینگ صورت گرفته است، اما برای بررسی چشم‌انداز این فناوری باید دو گام جلوتر را نیز مشاهده کرد. در همین راستا این پرسش را می‌توان مطرح کرد که به غیر از کارکردهایی که امروزه از الگوریتم تریدینگ مشاهده می‌شود، چه ظرفیت‌های دیگری را نیز می‌توان در آن جست‌وجو کرد؟
مدیرعامل کارگزاری فارابی در این خصوص عنوان کرد که انتهای عملکرد الگوریتم تریدینگ، ماشین تریدینگ است؛ جایی که دیگر افراد ماشین‌ها را به‌دلیل قدرت بالای پردازش آنها به‌منظور انجام معاملات، به کار می‌گیرند. در حال حاضر شاهد حضور بیش از 500 شرکت در بورس هستیم؛ بنابراین نمی‌توان به‌دلیل حجم بالای نمادها، در تک‌تک سهم‌ها حضور داشت، اما وقتی بتوان منطق ابزارها را تعریف کرد، آنگاه ماشین قادر است که به جای انسان، همان حرکت را انجام دهد. همکاران ما در کارگزاری فارابی به‌مرور از متخصصان علوم انسانی، به کارشناسان رشته‌های مهندسی میل کرده‌اند؛ چراکه وقتی افراد نگاه پایه‌ای مهندسی دارند، بسیار سریع‌تر می‌توان در مباحث فناوری فعالیت‌ها را پیش برد.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
معاملات الگوریتمی
در بازارهای مالی الکترونیکی، معاملات الگوریتمی به معنای استفاده از برنامه‌های کامپیوتری برای ورود سفارش‌های معاملاتی است؛ یک یا چند الگوریتم در انتخاب و اعمال این سفارش‌ها از جنبه‌های مختلف مانند زمان‌بندی، قیمت یا حجم آن تصمیم می‌گیرند. در بسیاری اوقات ورود و انجام سفارش‌ها بدون دخالت انسان انجام شده و استفاده گسترده‌ای در بانک‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارد.
[/mks_pullquote]
.
ابزارهای تکنیکالیستی و فارابی
یکی از ابزارهای تحلیل و بررسی روندها در بازار سرمایه، استفاده از تحلیل تکنیکال است؛ با این روش به‌وسیله اندیکاتورها، سیر تاریخی معاملات هر سهم را می‌توان دریافت کرد و به‌وسیله آن تشخیص داد که رفتار سهام‌داران در بازه‌های زمانی مختلف و نیز واکنش آنها نسبت به تأثیر اتفاقات گوناگون در بازار سرمایه چگونه است. روش‌های مختلفی برای این تحلیل ابداع و مورد استفاده قرار گرفته است؛ روش‌هایی همچون فیبوناچی، نمودار شمعی ژاپنی یا کندل استیک، امواج الیوت، ابر ایچیموکو، خطوط حمایت و مقاومت، چنگال اندروز، تحلیل زمانی، پترن‌های هارمونیک و… .
در ایران نیز برخی کارگزاری‌ها جسته‌گریخته اقدام به بومی‌سازی برخی روش‌ها کرده‌اند؛ حال سوالی که مطرح می‌شود این است که برنامه‌های کارگزاری فارابی در این خصوص چیست؟ آیا قصد بومی‌سازی یا ابداع نوع تازه‌ای از تحلیل‌های تکنیکال را دارد یا خیر؟ فارابی آیا درصدد است که بتواند حلقه واسطی را بین تحلیل‌های تکنیکال و معاملات الگوریتمی ایجاد کند؟
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال، روشی برای پیش‌بینی قیمت‌ها در بازار از طریق مطالعه وضعیت گذشته بازار است. در این تحلیل از طریق بررسی تغییرات و نوسان‌های قیمت‌ها و حجم معاملات و عرضه و تقاضا می‌توان وضعیت قیمت‌ها در آینده را پیش‌بینی کرد. این روش تحلیل در بازار ارزهای خارجی، بازارهای بورس اوراق بهادار و بازار طلا و دیگر فلزات گرانبها کاربرد گسترده‌ای دارد. تحلیلگران تکنیکال ارزش ذاتی اوراق بهادار را اندازه‌گیری نمی‌کنند، در عوض از نمودارها و ابزارهای دیگر برای شناسایی الگوهایی که می‌تواند فعالیت آتی سهم را پیش‌بینی کند، بهره می‌جویند.
[/mks_pullquote]
.
بابازاده در این‌باره می‌گوید: «پیش از پاسخ به این پرسش باید عنوان کنم کاری که برخی کارگزاری‌ها در داخل ایران انجام داده‌اند، بومی‌سازی نیست؛ آنها یک برنامه به نام متاتریدر را با پرداخت هزینه‌ای تغییر داده‌اند، بنابراین ما در عمل با نسخه بومی‌سازی‌شده مواجه نیستیم، اما فارغ از این مسائل لازم به ذکر است که در درون پلتفرم فارابیکسو، امکان استفاده از تحلیل تکنیکال برای مشتریان وجود دارد. اتفاقاً هیچ‌کس از نسخه‌ای که ما در این پلتفرم قرار داده‌ایم، ندارد و شرایطی را ایجاد کرده‌ایم که می‌توانند به‌راحتی پردازش را انجام دهند، اما به هر ترتیب این نکته را باید مطرح کرد که برای ما صرفه اقتصادی ندارد که بخواهیم صفر تا صد یک فناوری را برای بازار محدود ایران طراحی و برنامه‌نویسی کنیم.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه استفاده از تحلیل تکنیکال به مثابه این است که بتوان از سایه یک شیء به حقیقت آن شیء دست یافت، تصریح کرد: «این ابزارها به‌مرور به اندازه‌ای توسعه داده شده که کار را برای کاربر بسیار راحت کرده است. امروزه نرم‌افزاری ابداع شده که وقتی آن را روی گوشی قرار می‌دهید تا 80 درصد قادر به تشخیص رمز تلفن همراه شماست. این نرم‌افزار به این نگاه می‌کند که روی صفحه موبایل شما کدام نقاط بیشتر و به طرز خاصی لمس شده است. آنگاه ترکیبی از توالی حرکت‌ها را شناسایی می‌کند و با سومین یا چهارمین احتمال تشخیص می‌دهد که رمز تلفن شما چیست. این روش هم به‌نوعی تحلیل تکنیکال است. دقیقاً در بورس هم این روند طی می‌شود. به‌طور مثال وقتی تعداد خریداران افزایش یافت، یا اگر رفتارها در یک سهم مدل خاصی به خود گرفت، علامت‌هایی را می‌دهد که می‌توان بر اساس آن سایه حقیقت را تشخیص داد و در نهایت اقدام به خرید یا فروش یک سهم کرد.»
.
اقدامات فارابی چه کمکی به رشد توسعه بازار خود کرده است؟
خلاقیت، نوآوری و ابداع راه‌های مختلف باید به توسعه بازار یک کسب‌وکار کمک کند؛ اساساً ابزارها به کمک انسان‌ها آمده‌اند تا محدودیت‌ها را برطرف کنند. در همین خصوص این نکته را می‌توان مطرح کرد که مجموع اقداماتی که کارگزاری فارابی انجام داده، چه کمکی به توسعه کسب‌وکار و ضریب نفوذ این شرکت در بین فعالان بازار سرمایه؛ به‌خصوص در مدت اخیر که بازار با رشد چشم‌گیری همراه بوده، کرده است؟
بابازاده در این خصوص پاسخ می‌دهد: «ما از همان 10 سال پیش که کار خود را آغاز کردیم، شروع به توسعه و خلق روش‌ها و امکانات جدید برای مشتریان کردیم. برای مثال خدمات رسانه تخصصی و تحلیلی «بورس 24» حرکت جدیدی در بازار سرمایه محسوب می‌شد که صادقانه تمامی وقایع و اتفاقات و تحلیل‌ها را در زمان سریعی در اختیار مشتریان فارابی و مشترکان خود قرار می‌داد. سرعت، دقت و صداقت در انتقال اطلاعات به مشتری رویداد جدیدی بود که بازار از این خدمت بسیار استقبال کرد و هنوز با وجود توسعه شبکه‌های اجتماعی و نشت سریع و غیررسمی اطلاعات، «بورس 24» به‌عنوان یک رسانه بسیار قابل اعتماد و قابل احترام پذیرفته شده و روند رشد خود را طی می‌کند.»
او در ادامه گفت: «این خدمات و نوآوری‌ها توانست در عرض پنج سال وضعیت ما را در بازار ارتقا دهد و سبب شد فارابی از جایگاه یک کارگزار خاموش به سهم یک‌درصدی بازار دست یابد. پس از آن احساس کردیم سهم ما از بازار در حال افت است و اینجا بود که چراغ قرمز ضرورت ما برای تغییر روشن شد. سپس اقدام به راه‌اندازی زیرساخت‌های آنلاین کردیم. گفتنی است در آن زمان سهم معاملات آنلاین از کل معاملات 20 تا 25 درصد بود، اما در حال حاضر این میزان به 50 درصد رسیده است. این روند سبب شد با ضریبی شتابان نسبت به سایر رقبا، سهم بازار خود را افزایش دهیم؛ موقعیت ما در آن زمان در میانه جدول و با رتبه‌ای بین 20 تا 40 بود و اکنون در بین پنج کارگزار برتر بازار قرار گرفته‌ایم.»
به گفته او تا قبل از توسعه معاملات آنلاین، کارگزار رتبه اول بازار؛ چهار درصد سهم بازار را در اختیار داشت، اما در حال حاضر 10 تا 12 درصد سهم بازار را در اختیار دارد. این مساله به این معنی است که فعالان بورس به سمت کارگزاری‌های فناوری‌محور آمده‌اند و کارگزاری فارابی نیز یکی از این سه کارگزاری فناوری‌محور است. در حال حاضر کارگزار رتبه یک کشور قدمت و ثبات مدیریتی 25 ساله دارد؛ بنابراین فرصت بیشتری برای توسعه زیرساخت‌های خود داشته‌اند؛ اما نکته‌ای که باید مدنظر قرار گیرد، این است که ضریب رشد ما نسبت به آنها بیشتر بوده و فارابی سریع‌تر از بقیه در بازه زمانی 10 ساله اخیر رشد داشته است.»
.
فارابی؛ جریان‌ساز بازار سرمایه
به عقیده مدیران کارگزاری فارابی، بسیاری از زیرساخت‌های فناورانه جذب مشتری در بازار سرمایه، توسط کارگزاری فارابی ایجاد شد؛ این اقدامات علاوه بر اینکه حرکتی جدید بود، سبب شد بسیاری از کارگزاری‌ها نیز مجبور به استفاده و به‌کارگیری آنها شوند. یکی از این موارد، ثبت‌نام آنلاین مشتریان بود؛ مدیرعامل کارگزاری فارابی در این خصوص تشریح کرد: «سهام‌داران تا پیش از این باید برای ثبت‌نام، در دفاتر و شعب کارگزاری‌ها حضور پیدا می‌کردند، اما با انجام این کار، افراد دیگر نیازی به حضور در دفاتر و شعب نداشتند و می‌توانستند در محل خود، ابتدا فرایند ثبت نام را در سایت انجام دهند، سپس همکاران ما با خدمت بیکسو پیک و شعار «شما زحمت نکشید» به سراغ آنها می‌روند و فرم‌های مربوطه را در همان محل امضا می‌کنند و در نهایت کد سهام‌داری برای آنها صادر می‌شود.»
وی در ادامه تصریح کرد: «از آن به بعد بود که بسیاری از کارگزاری‌ها نیز اقدام به انجام این کار کردند. البته گفتنی است که راه‌اندازی سامانه سجام و احراز هویت حضوری افراد، کار را تا حدی دشوار کرد، اما ما حاضر هستیم اگر سازمان بورس و اوراق بهادار این اجازه را به ما بدهد، مساله احراز هویت را نیز در محل مشتریان انجام دهیم.»
.
فارابی و استارت‌آپ‌ها
کارگزاری فارابی یکی از نهادهای مالی بازار سرمایه پیشگام در بحث استارت‌آپ‌ها بود؛ این شرکت توانست اقداماتی را نظیر راه‌اندازی شتاب‌دهنده‌ها و حمایت از استارت‌آپ‌ها انجام دهد. با وجود اینکه در ادامه مسیر با مشکلاتی مواجه شد، اما تا امروز نیز حمایت‌های خود را از استارت‌آپ‌ها برنداشته است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
شتاب‌دهنده فارابی
شتاب‌دهنده‌ها چند سالی است که همراه با استارت‌آپ‌ها راه خود را در کشور باز کرده‌اند و توسعه قابل‌توجهی نیز داشته‌اند. حالا تعداد و تنوع استارت‌آپ‌ها به‌قدری افزایش داشته که شتاب‌دهنده‌های تخصصی تشکیل شده‌اند و ترجیح می‌دهند تنها حوزه خاصی از استارت‌آپ‌ها را دنبال کنند. شتاب‌دهنده فارابی، یکی از این دست شتاب‌دهنده‌هاست كه در تلاش است به‌صورت تخصصی در حوزه فین‌تک فعالیت کند. این شتاب‌دهنده شهریورماه ۱۳۹۵ کار خود را شروع کرد و استارت‌آپ‌هایی در حوزه‌های پرداخت، بورس، تامین مالی جمعی یا کراودفاندینگ، بیمه و مانند آنها را حمایت می‌کند و آموزش می‌دهد.
[/mks_pullquote]
.
بابازاده در این خصوص با تشبیه استعداد به یک دریای خروشان، عنوان کرد: «هرازچندی موج این دریا به ما می‌رسد. کافی است به یک جوان 18 ساله نگاه کنید که توانسته با استعداد و توانایی خود حرکتی را آغاز کند که در رتبه اول ثروت‌آفرینی در کشور قرار گیرد. بسیاری از این افراد تنها نیاز به یک تلنگر کوچک دارند تا بتوانند توانایی‌های خود را بروز دهند؛ بنابراین از روز اول یکی از علائق بنده این بود که بتوانم این افراد را پیدا کنم؛ چراکه برخی مواقع این دسته از افراد تنها نیاز به شنیدن چند نکته اخلاقی یا فنی کوچک دارند. این افراد با همین اندرزها و راهنمایی‌های کوچک ممکن است حرکت‌های چشم‌گیری داشته باشند.»
.
گاهی می‌توان با یک تلنگر استعدادها را شکوفا کرد
مدیرعامل کارگزاری فارابی خود را یکی از این دست افراد معرفی می‌کند که توانست با یک تلنگر زندگی خود را تغییر دهد؛ بابازاده به عصر تراکنش می‌گوید که بنده در رشته علوم انسانی تحصیل می‌کردم و به ادبیات علاقه خاصی داشتم. به حدی که با رتبه 125 کنکور، انتخاب اول من دبیری ادبیات تبریز بود، اما یک مشورت در آخرین لحظات تصمیم‌گیری، باعث شد با رشته مدیریت بازرگانی و مزایا و آینده شغلی آن آشنا شوم و همین مساله سبب شد که چهار انتخاب اولم را پاک کردم و انتخاب اول مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران بود که خوشبختانه پذیرفته شدم. بعدها فکر می‌کردم که چقدر افرادی وجود دارند که یک تلنگر به‌موقع می‌تواند زندگی‌شان را تغییر دهد؛ بنابراین بسیار مشتاقم تجربه خودم را به بسیاری منتقل کنم و با شناسایی استعدادها هر کمکی را که بتوانم و برای انتخاب درست و شکوفایی‌شان لازم است؛ در اختیارشان بگذارم.
وی حتی از برنامه‌های خود برای اعطای بورسیه به دانشجویان سخن گفت و تاکید کرد: «ما قصد داشتیم که این کار را بدون ایجاد تعهد خدمت انجام دهیم، اما آقای قاسمی مدیرعامل سوشیانت که به مجموعه ما اضافه شد، پیشنهاد کردند که ما این روند را می‌توانیم در قالب استارت‌آپ‌ها پیگیری کنیم؛ چراکه راه‌اندازان استارت‌آپ‌ها افرادی خودانگیخته هستند که می‌توانند با انرژی‌های سرشار خود ایده‌های متنوعی را ارائه کنند.»
او در ادامه گفت: «در همین راستا به راه‌اندازی شتاب‌دهنده فارابی اقدام کردیم. منتها پس از راه‌اندازی آن مشاهده کردیم که این فرایند انرژی زیادی از ما گرفته است؛ محیط پرحرارت و باانگیزه و جوان آنجا و انرژی‌های سرشاری که در این محیط وجود داشت؛ انسان‌های بسیار دوست‌داشتنی که ما قلبا تمایل داشتیم که توجه ویژه‌ای به آنها داشته باشیم، اما باید کل تمرکز خود را به سمت آنها می‌چرخاندیم. در نهایت شرایط به گونه‌ای شده بود که عملاً صرف چنین وقت و انرژی غیرممکن بود.»
.
تغییر شیوه تعامل با استارت‌آپ‌ها
این فعال بازار سرمایه در ادامه با اشاره به اینکه سرانجام شرایط به گونه‌ای پیش رفت که شتاب‌دهنده فارابی را واگذار کردیم، تصریح کرد: «پس از این واگذاری شیوه و نحوه تعامل خود را با استارت‌آپ‌ها به گونه‌ای دیگر تنظیم کردیم؛ از آن به بعد استارت‌آپ‌ها را به‌صورت گزینشی بررسی و انتخاب کردیم. چهار مورد را پس از بررسی انتخاب کردیم و شرکت تحلیلگر امید یکی از آنهایی بود که در این مسیر انتخاب شد. این شرکت از راند اول که ما آن را ارزش‌گذاری کرده و وارد شدیم تا آخرین راند حدود 1200 برابر افزایش ارزش پیدا کرده بود.»
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا از طریق صندوق‌های خطرپذیر وارد این شرکت شدید یا اینکه به‌صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کردید؟ عنوان کرد: «ما به‌صورت مستقیم وارد این شرکت شدیم و سرمایه‌گذاری کردیم و پیش بردیم.»
بابازاده افزود: «برخی دیگر از این استارت‌آپ‌ها هم نظیر صدتحلیل، دارای ضعف‌های آشکار تصمیم‌گیری بودند، هرچند از دید ما ارزشمند بودند. این شرکت در شتاب‌دهنده فارابی بود، اما درحال شکست بود. وقتی به ما اضافه شد، درآمد ماهانه آن تقریباً ماهی دو میلیون تومان بود که حتی قادر به استخدام یک کارمند هم نبود، اما ما با یک تغییر خیلی ساده در حوزه قیمت‌گذاری و نوع تعاملش، درآمد آن را به رکورد 100 میلیون تومان در ماه رساندیم. به‌طوری که در کمتر از شش ماه، موقعیت درآمدزایی آن 50 برابر شد؛ بنابراین باید تک‌تک این شرکت‌ها را رفع ایراد یا تقویت می‌کردیم. این کار همانند تیونینگ ماشین می‌ماند؛ به‌طور مثال در ماشین وقتی متغیری را مقداری بالا می‌بریم یا بالعکس، در نهایت مشاهده می‌کنیم که بازدهی بالایی را ثبت می‌کند. این مساله جدای از اینکه یک وظیفه اجتماعی و به‌طور کلی جزئی از فلسفه ذهنی من است، از طرف دیگر احساس می‌کنم یک رابطه برد ـ برد هم هست.»
.
فارابی و صندوق‌های خطرپذیر
در تب‌وتاب شکوفایی استارت‌آپ‌ها، نام صندوق‌های خطرپذیر نیز به‌کرات به گوش می‌رسید و برخی نهادهای مالی اقدام به راه‌اندازی این دست صندوق‌ها کردند؛ در همین راستا این پرسش را از مدیرعامل کارگزاری فارابی مطرح کردیم که آیا برنامه‌ای برای تأسیس این مدل از صندوق‌ها دارند؟ بابازاده در پاسخ تصریح کرد: «در عمل، مجموع فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم، در همین راستاست، اما دیگر اسم و رسم صندوق‌های خطرپذیر را یدک نمی‌کشیم، چراکه شرکت به‌صورت یکجانبه اقدام به سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها کرده است. البته گفتنی است که برخی مواقع ما یا به‌دنبال کسب افتخار در حوزه‌ای هستیم که آن را در ویترین بگذاریم، یا اینکه به‌دنبال کسب نتیجه نهایی از آن اقدام هستیم؛ وقتی دستورالعمل‌های زیادی روی فرایندهای قانونی نوشته می‌شود، باعث می‌شود که موانع زیادی بر سر راه ایجاد شود. در نتیجه این فرایندها سبب شده که بنده علاقه‌ای برای ورود به آنها پیدا نکنم.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر، صندوقی است که سرمایه سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture Capital) را در خود جمع‌آوری می‌کند. این نوع سرمایه‌گذاری که از آن با نام‌های «سرمایه‌گذاری جسورانه» یا «سرمایه‌گذاری کارآفرینی» نیز یاد می‌شود، عبارت است از تأمین سرمایه لازم برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای نوپا (استارت‌آپ) و کارآفرین که مستعد جهش و رشد ارزش و البته ریسک فراوانی است. این شرکت‌ها در مراحل ابتدایی رشد و تکامل اقتصادی خود، مورد توجه سرمایه‌گذارانی هستند که با ارزیابی موشکافانه خود، شکاف سرمایه و کمبود نقدینگی شرکت‌های کارآفرین را جبران می‌کنند و در گروه سهام‌داران آنها قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر با مدیریت فعالانه و برنامه‌ریزی در توسعه مدل‌های راهبردی، در کسب‌وکار هدف و ارزش افزوده و افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
[/mks_pullquote]
.
او ادامه داد: «مگر اینکه به این نتیجه برسم که واقعاً باید انجام شود. به‌طور کلی در این حوزه حتی اگر احساس کنم، نه‌تنها در قالب صندوق، بلکه به همراه یکسری از سرمایه‌گذارانی که به بنده اعتماد دارند، این حرکت را پیش می‌برم.»
وی خاطرنشان کرد: «هنوز به آن باور نرسیده‌ام که این حوزه به حد کافی شکل گرفته باشد تا بخواهم حتماً در آن قالب فعالیت خود را ادامه دهم. ترجیح می‌دهم؛ چه در ورود و چه در خروج از استارت‌آپ‌ها، شخصی تصمیم بگیرم و سریع واکنش نشان دهم.»
بحث دیگری که در خصوص استارت‌آپ‌ها مطرح می‌شود، مساله اعتماد و چگونگی پرداختن به آنهاست؛ امروزه شاهد آن هستیم که بسیاری از استارت‌آپ‌ها با ارزش‌گذاری‌های دور از ذهن فضایی را پدید آورده‌اند که اگر این روند ادامه یابد، سرمایه‌گذاران به‌مرور اعتماد خود را به پروراندن آنها از دست می‌دهند. به‌نوعی دیگر برخی افراد استارت‌آپ، خود را به سرمایه‌گذاران دور از جایگاهی که دارد، معرفی می‌کنند و در نهایت باعث شکست آن پروژه می‌شوند. به‌خاطر همین فرایند است که شاید این روزها سخن از پایان استارت‌آپ‌ها مطرح می‌شود.
اما نظر مدیرعامل کارگزاری فارابی نسبت به مساله این‌گونه است که «وقتی ما در حال پیش‌بردن سوشیانت بودیم، یکی از دوستان به بنده متذکر شد که به نظر من سرمایه شما از بین رفته است، چراکه شما هیچ تخصصی نسبت به آی‌تی ندارید و ممکن است این افراد سر شما را کلاه بگذارند؛ نمی‌توان گفت که این دوست غیرواقع‌بینانه به مساله نگریسته باشد، چراکه اینجا بحث نگاه مطرح می‌شود. بنده وارد یک حوزه خطری می‌شدم که از دید خودم احتمال برد به باخت آن یک به صد بود، ولی دوست بنده این نگاه و اعتقاد را نداشت. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا شما وارد یک ریسک به ریوارد یک به صد نمی‌شوید؟ حتی اگر این مقیاس عدد بزرگی را پوشش دهد، به این صورت که اگر منجر به شکست شویم، یک میلیارد را از دست می‌دهیم، اما اگر برنده شویم 100 میلیارد برنده می‌شویم. وقتی اعداد بااهمیت می‌شوند، بزرگی عدد افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه شما جزء افراد «های‌ریسک» محسوب می‌شوید؟ عنوان کرد: «15 سال پیاپی همسر بنده هنگام جابه‌جایی خانه گلایه‌مند بود که چرا ما خانه نداریم و هر سال به امید اینکه ان‌شاءالله در سال آینده خانه می‌خریم، پول و سرمایه خود را در بورس سرمایه‌گذاری می‌کردم. البته جوان‌تر که بودم این روحیه بیشتر در من وجود داشت، ولی در حال حاضر غلظت آن در روحیاتم کمتر شده است. آن زمان من همواره یک نکته را به همکارانم می‌گفتم و آن این بود که در همه شرایط آماده هستم که با یک پیکان، در خط آزادی ـ انقلاب مسافرکشی کنم؛ بنابراین وقتی شما خود را برای بدترین شرایط هم آماده کنید و برای آن سناریو داشته باشید، دیگر ترسی نخواهید داشت، اما بسیاری از افراد این‌گونه نیستند و وقتی سرمایه‌ای به آنها می‌رسد، ابتدا می‌گویند که اول خانه را بخرم، بعد اگر پولی باقی ماند با آن ریسک می‌کنم.»
بابازاده با ذکر مثالی تصریح کرد: «صندوق سرمایه‌گذاری در سهام ما 10 سال پیش راه افتاد و روزهای بسیار بدی را نیز پشت سر گذاشتیم. در آن زمان قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری آن 100 هزار تومان بود؛ اما در حال حاضر قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری در این صندوق دو میلیون و 800 هزار تومان شده و رشدی 28 برابری را تجربه کرده است. منزل شما اگر در حال حاضر متری 28 میلیون تومان باشد، قطعاً در 10 سال پیش متری یک میلیون تومان نبود. ما حساب کردیم که در این 10 سال قیمت خانه در تهران حداکثر 10 برابر شده است، بنابراین ما در مدت طی‌شده توانستیم تقریباً سه‌برابر ارزش افزوده املاک در تهران، بازدهی کسب کنیم. در حالی که امروز هر کس بخواهد دلسوزانه مشورت بدهد، پیشنهاد می‌دهد که اول خانه بخر، بعد از آن هر کاری که خواستی انجام بده.»
.
به سمت جهان‌ترازی
نکته دیگری که می‌توان در این بحث مطرح کرد، مساله ساختارهای نظام‌مند در کارگزاری فارابی است؛ این شرکت به‌تازگی برنامه مدیریت فرایندهای کسب‌وکار را در داخل شرکت و در قالب آموزش به همکاران خود راه‌اندازی کرده است. این مسائل نشانگر توجه به اصلاح ساختارها و نگاه پرسنل و مدیران شرکت در طول مسیر است.
همین توجه ویژه به ساختارهای درونی هم زمینه تشکیل یک هلدینگ مالی را به وجود آورده است. امروزه بسیاری از نهادهای مالی همچون کارگزاری‌ها، شرکت‌های تأمین سرمایه یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌منظور گسترده‌تر کردن قالب‌های درآمدی، اقدام به راه‌اندازی هلدینگ‌های مالی می‌کنند. در همین خصوص این پرسش را از مدیرعامل کارگزاری فارابی مطرح کردیم که آیا قصد راه‌اندازی چنین هلدینگی را ندارید؟
بابازاده در پاسخ عنوان کرد: «بله این مساله در برنامه‌های ما وجود دارد؛ البته ساختار شرکت ما به‌نوعی شبه‌هلدینگ بوده و از گذشته هم این ساختار را شکل داده‌ایم، اما اینکه بخواهیم به‌صورت رسمی این کار را انجام دهیم، تاکنون اقدامی نکرده‌ایم، اما از زمانی که سازمان بورس و اوراق بهادار اجبار کرد که باید این مساله را رعایت کنیم، ما هم درصدد راه‌اندازی آن شده‌ایم؛ چراکه وقتی ما چندین شرکت مختلف نظیر سوشیانت، بورس 24 و … را داریم یا در شرکت‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم، به‌نوعی دارای ساختار هلدینگی هستیم.»
وی در ادامه به مساله اصلاح ساختارها در درون شرکت پرداخت و عنوان کرد: «هر حرکتی که ما را به سمت فناورانه‌محور شدن پیش ببرد، ما آن کار را انجام خواهیم دادیم. ما قصد داریم فردمحوری را در مجموعه خود کمرنگ کنیم و هر اتفاقی که به این مساله منجر شود، از آن استقبال می‌کنیم. همان‌طور که می‌دانید، هدف‌گذاری ما رسیدن به جایگاه یک کارگزاری جهان‌تراز است. ما فرض خود را گذاشته‌ایم که یک روز تحریم‌ها برداشته شده و درهای اقتصاد به روی دنیا باز می‌شود. در آن صورت باید به حدی قابلیت داشته باشیم که یک کارگزار یا بانک سرمایه‌گذار خارجی بتواند به‌راحتی با ما زمینه‌های مشترک همکاری را ایجاد کند؛ بنابراین ما در خصوص فناوری مدیریت نیاز به چنین افرادی داریم که بتوانند شرکت را در زمان مناسب به آن مسیر هدایت کنند. در نتیجه ابزارهای زیرساختی ما نیز باید آماده باشد تا بتوانیم به‌راحتی اتصال را برقرار کنیم.»
.
اصلاح ساختارها به سمت تمرکززدایی
البته گفتنی است که فرهنگ ایران تمایل زیادی به محوریت فرد و افراد دارد. به‌طور مثال وقتی یکی از همکاران در حوزه تخصصی یکی از مدیران مجموعه سوالی داشته باشد، به جای اینکه آن را با مدیر مربوطه مطرح کند، تمایل دارد که از من بپرسد. خودمان و جامعه ما این ساختار را ایجاد کرده است. در نتیجه این مساله یک ضدانرژی را ایجاد کرده که باید با آن مبارزه کنیم. در بلاکچین با مفهوم تمرکزگرایی و تمرکززدایی مواجه هستیم و همه موارد در این فضا به سمت تمرکززدایی گام برمی‌دارد؛ بنابراین اگر ما بخواهیم رشد کنیم، باید در مقابل تمرکزگرایی بایستیم. وی در ادامه تصریح کرد: «در همین خصوص و به‌منظور اینکه همکاران بنده بدانند که بدون من هم می‌توانند شرکت را مدیریت کنند، هفته گذشته تصمیم گرفتم و اعلام کردم که قصد دارم بی‌خبر به مسافرت بروم تا ببینم مجموعه تا چه اندازه می‌تواند خود را هدایت کند. این حرکت به‌منظور کاهش وابستگی باید انجام شود.»
.بابازاده بر این باور است که باید ساختارها به گونه‌ای تنظیم شود که یک مجموعه برای 200 سال عمر کند، چراکه هیچ‌کس نمی‌تواند این میزان عمر را داشته باشد که مدیریت یک مجموعه را پیش ببرد. در نتیجه باید تمرکززدایی را در دستورکار قرار دهیم تا بتوانیم به این هدف دست یابیم.
.
بلاکچین و بازار سرمایه
اخیراً مطرح می‌شود که چگونه می‌توان از این پلتفرم در معاملات اوراق بهادار و بورس بهره‌مند شد؛ سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان این دو مساله را کنار یکدیگر آورد و از آن بهره‌مند شد. اساساً کارگزاری فارابی تا چه حد به این پلتفرم نزدیک شده است؟
مدیرعامل کارگزاری فارابی عنوان کرد که درک بنده از بلاکچین مشابه آن داستان فیل در تاریکی مولاناست و به اندازه برداشت خودم این مساله را در شرکت مطرح کرده‌ام؛ برداشت من از مفهوم بلاکچین این است که می‌تواند بسیار مفید باشد، چراکه دانش و فناوری است که می‌تواند موضوعات مختلفی همچون امنیت، عدم وابستگی، ارتباطات بین فردی و … را حل‌وفصل کند. ساختار بلاکچین به اندازه‌ای قابل اعتماد و اتکاست که همچون تاروپود یک فرش درهم‌تنیده است و امنیت بالایی را ایجاد کرده، بنابراین احتمال رسوخ در امنیت این ساختار به مثابه احتمال جابه‌جایی گل‌های یک قالی فرش است، در نتیجه می‌توان از این فناوری با امنیت بالا، برای هر کاری استفاده کرد.
.این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: «ما در ساختار داده‌هایمان از این مفهوم استفاده کرده‌ایم و بخشی از ساختار دیتابیس ما مبتنی بر ساختار بلاکچین است.»
مدیرعامل کارگزاری فارابی در نهایت عنوان کرد که با تمامی این تفاسیر نسبت به این مساله بدبینی وجود دارد و حتی برخی افراد بیت‌کوین را کلاه‌برداری می‌پندارند، یا بلاکچین را معادل بیت‌کوین فرض می‌کنند و … بنابراین تا زمانی که اجماعی روی آن وجود ندارد، نمی‌توان به‌صورت گسترده وارد این حوزه شد.
جناب بابا زاده یک مدیر با یک فکر باز و فوق العاده هوشمند هستند به امید موفقیت های روز افزون برای این مدیر توانا وخوش فکر