آینده متصل، یک ساختارسراسربین جهانی

مترجم: سپیده ترشگو / در ماه جولای، بانک مرکزی انگلیس اعلام کرد که روی اسکناس‌های جدید 50 پوندی عکس آلن تورینگ چاپ می‌شود. او ریاضیدان انگلیسی است که جهان او را به‌عنوان پدر روشنفکر علم کامپیوتر می‌شناسد.

روی این اسکناس جدید نقل قولی از او در سال 1949، زمانی که فقط تعداد معدودی رایانه در جهان وجود داشت و همچنین گزیده‌هایی از تز او در سال 1936 و تاریخ تولد او چاپ شده است. این نقل قول با این جمله آغاز می‌شود «این فقط پیش بینی اتفاقات آینده است». اظهارات تورینگ امروزه نیز کاربرد دارد.

رایانه‌ها دنیا را به گونه‌ای تغییر داده‌اند که مخترعین آنها هرگز نمی‌توانستند چنین تصوری از آن داشته باشند. سلبریتی‌های اینستاگرام و تجارت اینترنتی برای تورینگ قابل پیش‌بینی نبود اما کارل بنز، فرد پیشگام در صنعت خودرو، ‌توانست توسعه شهرها به حومه شهر و مراکز خرید محلی را پیش‌بینی کند و این اتفاق در دنیایی با ده‌ها میلیارد کامپیوتر رخ داده است. اگر پیش‌بینی‌های اینترنت اشیا درست باشد، این تعداد کامپیوتر صد برابر خواهد شد. نشانه‌های رویدادهای آینده را می‌توان در تغییراتی که اتفاق افتاده جستجو کرد.

در ربع قرن گذشته که اینترنت برای اولین بار به پدیده‌‌ای جدید برای مصرف‌کنندگان تبدیل شد، مشاغل زیادی بوجود آمدند. ارز دنیای آنلاین، داده‌ها هستند که با یک مدل تجاری این داده‌ها جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و فروخته می‌شوند و گاهی هم به سرقت می‌روند و همین داده‌ها باعث پیدایش برخی از شرکت‌های باارزش دنیا شده‌اند. اما این امر بطور فزاینده‌ای مورد نقد و بررسی‌های غیرمنصفانه دولت‌ها و رگولاتورها قرار می‌گیرد و منتقدان از آن با عنوان «نظام سرمایه‌داری نظارتی» نام می‌برند.

کامپیوتری شدن همه جانبه به شرکت‌هایی که به این کار تسلط دارند، امکان استخراج داده از دنیای واقعی را می‌دهد، به‌گونه‌ای که شرکت‌های بزرگ فناوری هم اکنون داده‌ها را از دنیای مجازی استخراج می‌کنند.

و نتیجه آن تحولی آرام درزمینه سنجش و اندازه‌گیری خواهد بود که در این تحول دانشی که درگذشته مبهم و ناقص بود یا حتی وجود نداشت، به طور فزاینده‌ای دقیق‌تر می‌شود. این امر به چیزی منجر می‌شود که مربیان ورزشی آن را «دستاوردهای حاشیه‌ای» می‌نامند. این دستاوردها کم کم در طول راه تبدیل به تغییرات خیلی بزرگ می‌شوند.

کاهش 10 درصدی هزینه‌ها یا کاهش 15 درصدی مصرف انرژی هر یک به تنهایی خیلی غیرمنتظره است. در حالی‌که کافی است تا درصد موجهی از هر یک را در کنار هم کاهش دهیم تا تبدیل به انقلابی در بهره‌وری شوند. این کار نحوه عملکرد شرکت‌ها را تغییر می‌دهد. در دنیایی که بیشتر اشیا کامپیوتریزه شده‌اند، شرکت‌های بیشتری شبیه به شرکت‌های کامپیوتری ایجاد می‌شوند.

در صنایع گران‌قیمت و پیشرفته‌ای که اقتصاد مبتنی بر اینترنت اشیا برای چندین دهه در آنها معنا پیدا کرده، نتایج این امر از پیش مشهود است. رولزرویس، سازنده بزرگ انگلیسی موتورهای جت، سرویس «power by the hour» خود را در سال 1962 راه‌اندازی کرد به طوری که در این سرویس تعمیر و نگهداری موتورها با هزینه ثابتی در هر ساعت انجام می‌شود. تحول دیجیتالی این شرکت بطور جدی در سال 2002 آغاز شد و این امکان باعث شد تا بتواند نظارت مستمر و به موقع روی محصولات خود داشته باشد.

داده‌های به موقع به این معناست که مهندسان شرکت می‌توانند موتورهای فرسوده را هنگام پرواز رصد کنند و زمانی که چیزی به تعمیر نیاز داشته باشد، تیم‌های تعمیر را به حالت آماده باش روی زمین نگهدارند. داده‌های این شرکت نکاتی مربوط به پرواز به خلبانان ارائه می‌دهد که منجر به ذخیره سوخت هواپیما و صرفه‌جویی صدها هزار دلار می‌شود.

یک تجارت درحال تغییر به معنای فرهنگ درحال تغییر است. شرکت رولز رویس هم‌اکنون درحال استخدام برنامه‌نویسان کامپیوتر و مهندسین هوانوردی است. در این شرکت یک واحد نرم‌افزار داخلی به نام آزمایشگاه r2 وجود دارد که مانند یک استارت‌آپ عمل می‌کند تا بتواند راه‌های جدیدی برای تبدیل سیل عظیمی از داد‌ه‌ها به کسب‌وکارهای جدید بیابد.

این شرکت حتی قصد دارد قسمت‌هایی از پردیس صنعتی خود را بازسازی کند و ساختمان‌های آجری را جایگزین ساختمان‌های با معماری شیشه‌ای و دیوارهای آیینه‌ای همانند ساختمان‌های سیلیکون ولی کند. اندرو هاتسون اسمیت، رئیس بخش r2، می‌گوید: «ما برای کارمندانمان با گوگل و فیس‌بوک در رقابت هستیم». در این عرصه رولز رویس تنها نیست. شرکت جنرال الکتریک رقیب اصلی او در تجارت موتور جت نیز خدمات مشابهی ارائه می‌دهد.

با کاهش هزینه‌ها این مدل کسب‌وکار توسعه خواهد یافت. اوایل سال جاری در کنفرانسی با موضوع اینترنت اشیا در لندن، شرکت‌هایی نظیر تی‌وی‌اچ، شرکت بلژیکی سازنده لیفتراک و وسایل نقلیه صنعتی و شرکت ای‌بی‌بی، شرکت مهندسی سنگین سوئدی، صف کشیده بودند تا از مزایای آنچه که الکساندر ریاک، متخصص اینترنت اشیا در شکرت اووم ،شرکت تحلیلگران، آن را «سرویس‌دهی» می‌نامد، صحبت کنند.

.

از زیر چشم مراقب باشید

چنانچه کامپیوتریزه شدن فراگیر، شرکت‌های اشیاء را تبدیل به شرکت‌های خدماتی نماید، اینترنت اشیا با هرآنچه که نشانگر این تغییر باشد، مصرف‌کنندگان اشیاء را تبدیل به کاربران کامپیوتر خواهد کرد. ابزارهای هوشمند نیز همانند شبکه‌های اجتماعی و ایمیل با خود راحتی و آسایش به همراه می‌آورند تا موجب شکل‌گیری اقتصاد مبتنی بر داده‌های بسیار گسترده‌تری شوند.

در حال حاضر تلویزیون‌های هوشمند به تماشاچیان خود نگاه می‌کنند و داده‌های مربوط به انتخاب برنامه و عادت‌های تماشاچی را در حافظه خود ذخیره می‌کنند. برخی از آنها حتی بر صدای مکالمات در حین پخش برنامه‌ها نیز نظارت دارند. این داده‌ها به شرکت‌های تبلیغاتی و برنامه‌سازان تلویزیونی فروخته می‌شوند یا توسط سیستم‌های ماشین یادگیرنده جمع‌آوری می‌شوند و خود داده‌ها یارانه قیمت تلویزیون‌ها هستند و این موضوع بیانگر این است که چرا مردم تلویزیون‌های بدون اتصال به اینترنت یا به اصطلاح «کور و کر» را به سختی می‌خرند.

در سال 2017 ویزیو، سازنده تلویزیون آمریكایی، پس از آن كه رگولاتورها متوجه شدند به درستی به دنبال کسب اجازه کاربران برای برداشت و فروش مجدد اطلاعات در مورد عادت‌های مشاهده آنها نبوده‌اند، توسط كمسیون بازرگانی فدرال 2/2 میلیون دلار جریمه شد. این موضوع فقط محدود به تلویزیون نمی‌شود.

وزنه‌های هوشمند وزن و درصد چربی بدن افراد را کنترل می‌کنند که معدن طلایی در صنعت تناسب اندام بشمار می‌رود. ایروبوت، سازنده جاروبرقی‌های ربات رومبا، در سال 2017 هنگامی که از برنامه‌ای رونمایی کرد که طی آن نقشه‌های ساخت خانه‌های کاربران خود را با گوگل، آمازون یا اپل به اشتراک می‌گذاشت، موجی از خشم مردم را به دنبال داشت و از آن زمان اعلام کرد که بدون رضایت صریح کاربرانش، چنین داده‌هایی را به اشتراک نخواهد گذاشت. گجت‌هایی با قفل‌های پیشرفته و اتومبیل‌های جدید ساخته شده‌اند که با حفظ حریم خصوصی کاربر با هزاران کلمه شروع به کار می‌کنند.

مخالفان اینترنت اشیا ممکن است تصمیم بگیرند چنین وسایلی را برای خانه خود نخرند، اما به هر حال در خارج از خانه و در اماکن عمومی آنها تحت کنترل خواهند بود. صنعت تبلیغات در حال حاضر در حال آزمایش روی بیلبوردهای «هوشمند» است که می‌تواند از دوربین‌ها و نرم‌افزار تشخیص چهره برای ارزیابی واکنش افراد نسبت به محتوای آنها استفاده کند.

رینگ یکی از شرکت‌های تابعه آمازون است که درهای مجهز به دوربین می‌سازد و صدها اداره پلیس آمریكا می توانند خواستار دسترسی به فیلم‌های ضبط شده توسط درهای رینگ شوند. ایمیل‌های داخلی شرکت نیز نشان می‌دهد رینگ این فیلم‌ها را در اختیار مأموران پلیس قرار می‌دهد تا به پلیس کمک کنند مالکان خانه را ترغیب به خرید محصولات آنها کنند و مردم نیز اجازه دهند فیلم‌های ضبط شده آنها به اشتراک گذاشته شود.

اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا، سازمان راه‌اندازی کمپین، به این وضعیت اعتراض می‌کند که نتیجه آن تشکیل شبکه نظارت ویدئویی به شکل نیمه‌ خصوصی و نیمه عمومی شده است. مصرف‌کنندگان نیز ممکن است نقاط ضعف دیگری را کشف کنند. کامپیوتریزه شدن اجازه می‌دهد تا جریان داده‌ها از سمت کاربران به شرکت‌ها برود، اما این اجازه را نیز می‌دهد تا عوامل قدرت و کنترل در جهت مقابل در جریان باشند. بیشتر سرویس‌های خانه‌های هوشمند نیاز به اتصال پایدار به سرورهای ریموت دارند که بدون سیستم اخطار از کار می‌افتند.

اپل حاضر نیست به مشتریان خود اجازه دهد تا آیفون‌های شکسته را در هر مکانی بجز نمایندگی‌های خودش تعمیر کنند و تا آنجا پیش رفته که در آپدیت‌های نرم‌افزارش، تاچ اسکرین جایگزین را غیرفعال می‌کند به این صورت که تاچ اسکرین‌های ارزانی که توسط تعمیرکاران متفرقه نصب شده باشند را غیرفعال می‌کند. جان دیر، شرکت تراکتورسازی آمریکایی، چهار سال است که درگیر شورش کشاورزان عصبانی است که مشمول محدودیت‌های مشابه شده‌اند. محصولاتش چنان کامپیوتری شده‌اند که این شرکت چنین استدلال كرده كه كشاورزان دیگر صاحب تراكتورهای خود نیستند، بلكه صرفاً مجوز کار با محصولات را خریداری کرده‌اند.

.

همه ما سرمایه‌داران نظارتی هستیم

اگر اینترنت اشیا به امتداد این مسیر ادامه دهد، این پتانسیل را دارد که کل جهان را به شکل سیلیکون ولی تغییر شکل دهد. یک برداشت تاریخی اینترنت این است که دست و پا زدن برای حفظ حریم خصوصی و کنترل کاربران در اینترنت، مثل حرکت سگ‌هایی می‌ماند که هرگز واقعاً پارس نکرده‌اند.

ظهور نظام سرمایه‌داری نظارتی ثابت می‌کند که در پایان مصرف‌کنندگان مایل هستند داده‌های خود را به ازای کالاها و آسایشی که دریافت می-کنند، مبادله کنند. نتایج نظرسنجی سال 2016 که توسط اداره تعاملی تبلیغات که یک سازمان تجاری است، نشان می‌دهد که 65درصد از کاربران اینترنت اشیا احتمالاً در ازای خرید با قیمت پایین‌تر از دیدن تبلیغات در دستگاه‌های خود خوشحال به نظر می‌رسند.

با این حال، برداشت دیگر این است که مدل‌های تجاری اینترنت خیلی زود شکل گرفتند، در زمانی که نه رگولاتورها و نه مصرف‌کنندگان به درک درستی از زیرساخت‌های فناوری‌ نرسیده بودند و هنگامی که حتی پیشروترین فناوری‌ها هم نمی‌توانستند همه پیامدهای خود را پیش بینی کنند.

این روزها همه چیز متفاوت است. بیگ‌تک که برای همه چیز از کودکان معتاد گرفته تا پرورش تروریسم مورد سرزنش جهانی قرار دارد، درخشش یوتوپیایی خود را از دست داده است. این سرخوردگی به پیشگویی‌های تاریک درمورد اینترنت اشیا برمی‌گردد. از بسیاری جهات این موضوع ارزشمند است زیرا اگر بتوان مشکلات را پیش بینی کرد، می‌توان از وقوع آنها راحت‌تر جلوگیری کرد.

اما اگر خوش‌بینی به تکنولوژی که در دهه 1990 و 2000 به دنیا تزریق شد که اکنون ساده‌لوحانه به نظر می‌رسد، بدبینی به تکنولوژی که امروزه مد روز است نیز می‌تواند به همین ترتیب بیش از حد اغراق‌آمیز بنظر برسد. اینترنت اشیا نیز مانند اینترنت نویددهنده دستاوردهای بزرگی است. برخلاف اینترنت، اینترنت اشیا درحال بلوغ در عصری است که نسبت به آینده آنلاین و کامپیوتری‌شده، تردیدهایی وجود دارد. اگر مجبور باشد اعتماد کاربران خود را بدست آورد، در دراز مدت برایش بهتر خواهد بود.

منبع: اکونومیست