پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نامداری: صنعتی به نام رگتک در ایران شکل نمی‌گیرد / نگاهی به موانع شکل‌گیری رگتک در ایران
نیما نامداری معاون توسعه و نوآوری ارتباط فردا در سخنرانی خود در رویداد رگتک، درباره چارچوب نظری فناوری نظارتی و حوزه‌های تاثیر و کاربرد آن صحبت کرد. به عقیده نامداری صنعتی به نام رگتک در ایران شکل نخواهد گرفت و آن هم به دلیل مشکلات رگولاتوری کشور است.
.
دلیل شکل‌گیری رگتک
نامداری در ابتدا به داستان شکل‌گیری رگتک اشاره کرد و گفت: «داستان رگتک با بحران مالی ایالات‌متحده شروع شد. زمانی که مردم متوجه شدند بخش مهمی از دارایی خود را از دست داده‌اند و دولت آمریکا حدود ۴۳ تریلیون دلار بدهی داشت یعنی هر آمریکایی چیزی حدود ۴۰ هزار دلار سرانه بدهی داشت که بار این ورشکستگی ملی به بانک‌ها و نهادهای مالی وارد شد.»
به گفته او فشاری که مردم در آن زمان به رگولاتوری برای سروسامان دادن به نهادهای مالی وارد کردند، باعث پیچیده شدن رگولاتوری شد. اگر در سال ۲۰۰۸ در آمریکا مجموع رگولیشینی که نهادهای مالی باید رعایت می‌کردند را کنار هم قرار می‌دادیم به‌اندازه یک کتاب ۸ هزار صفحه‌ای می‌شد اما سال ۲۰۱۶ یک کتاب حدود ۵۰ هزار صفحه‌ای می‌شد؛ یعنی درمجموع رگولیشن ۸ برابر شد و این موضوع باعث گیج شدن نهادهای مالی شده بود که چه قانونی را باید رعایت می‌کردند. نتیجه این موضوع افزایش هزینه compliance بود.
او ادامه داد: «نهادهای مالی و بانک‌های بزرگ در دنیا در سال چیزی حدود ۲۷۰ میلیارد دلار هزینه برای تطبیق با رگولیشن می‌کنند که این موضوع شامل تحلیل ریسک، گزارش دهی، جریمه و … می‌شود. بعد از بحران مالی 2008، در سال 2016 فقط در آمریکا بانک‌ها 300 میلیارد دلار به رگولاتور جریمه دادند.»
به گفته نامداری شرکت‌های تکنولوژی حدود ۲۳ هزار و ۸۶۴ پتنت در سال ۲۰۱۶ در حوزه فین‌تک ثبت کردند و باعث ایجاد انبوهی از ایده‌های فین‌تکی برای کسانی که با رگولاتور مالی کار نکردند، شد و هزینه‌ها و پیچیدگی رگولاتوری نیز بالا رفت؛ اما در این بین یک اتفاق سومی نیز رخ داد و اینکه تکنولوژی وارد ماجرا شد.
معاون توسعه و نوآوری ارتباط فردا در ارائه خود، به مطالعه‌ای که PWC انجام داده است نیز اشاره کرد و گفت که مهم‌ترین دغدغه و نگرانی ۸۱ درصد مدیران عامل بانک‌ها، تکنولوژی است و این عدد در صنعت بانکی بیش از سایر صنایع است؛ یعنی در هیچ صنعتی به‌اندازه صنعت بانکی مدیران عامل نگران رشد تکنولوژی نیستند و مهم‌ترین مسئله تکنولوژی برای مدیران بانک‌ها، داده است. دیتایی که حجمش زیاد و سرعت تغییر آن نیز بسیار بالا رفته است و باعث سردرگمی مدیران عامل بانک‌ها شده است. درنتیجه تمامی این موارد باعث شکل‌گیری مفهومی به نام رگتک شده است.
به گفته نامداری رگتک چیز جدید نیست بلکه یک دسته‌بندی جدید است؛ درواقع شرکت‌های رگتک از قبل وجود داشتند. برای مثال شرکت نبض افزار و داده‌کاوان توسن از اولین شرکت‌های رگتک در ایران هستند.
به گفته نامداری، رگتک محصول هم‌پوشانی بخش مالی، تکنولوژی و رگولاتوری است. به نظر او صنعت رگتک خیلی زودتر از آنچه انتظار می‌رود رشد خواهد کرد و پیش‌بینی‌شده که تا سال 2022 سرمایه‌گذاری در حوزه رگتک به حدود 76 میلیارد دلار برسد؛ این عدد در سال 2017 حدود 10 میلیارد دلار بوده. در حال حاضر نیز در بانک‌های بزرگ دنیا بین 10 تا 15 درصد نیروهای بانک‌ها درگیر مسائل مربوط به رگولاتوری هستند.
.
پنج حوزه اصلی رگتک
نامداری همچنین در ارائه خود درباره پنج حوزه اصلی که رگتک در آنها معنا دارد نیز صحبت کرد و گفت: «۲۹ درصد سرمایه‌گذاری‌هایی که در رگتک می‌شود، در بخش Compliance است. دومین بخش نیز identity management and control است. Transaction monitoring سومین بخشی است که ۱۷ درصد سرمایه‌گذاری‌های رگتک در انجام می‌شود. چهارمین بخش مدیریت ریسک و پنجمین بخش که حدود 10 درصد سرمایه‌گذاری‌های رگتک در آن انجام می‌شود، reporting است.»
به گفته معاون توسعه و نوآوری ارتباط فردا، چیزی حدود 85 درصد شرکت‌های رگتک در دنیا سایزشان زیر 50 نفر است؛ درنتیجه رگتک در شرکت‌های بزرگ خیلی کم است.
.
رگتک در ایران به یک صنعت تبدیل نمی‌شود
به عقیده نامداری، رگتک در ایران به یک صنعت تبدیل نمی‌شود و آن هم به دلیل مشکلات رگولاتوری کشور است. او به چهار موردی که از هر رگولاتوری در صنعت مالی انتظار می‌رود که انجام دهد نیز اشاره کرد و توضیح داد: «تضمین و ثبات مالی، اعمال اقدامات احتیاطی، برخورد بی‌طرف و تضمین رقابت و توسعه چهار موردی هستند که انتظار می‌رود رگولاتور صنعت مالی انجام دهد؛ اما به این دلیل رگتک در ایران به صنعت تبدیل نمی‌شود چون رگولاتوری در ایران تنها به دو مورد اول توجه می‌کند؛ این در حالی است که رگتک در دو مورد آخر رشد می‌کند.»
معاون توسعه و نوآوری ارتباط فردا در ارائه خود همچنین به الگویی در رگولاتوری به نام نقطه کور رگولاتوری نیز پرداخت: «کسب‌وکارهای جدیدی در صنعت مالی در کشور شکل می‌گیرند اما در ابتدا چون آن‌قدر کوچک هستند، کسی به آنها توجهی نمی‌کند؛ اصطلاحا به آنها در این مرحله Too small to care میگویند درنتیجه رگولاتوری نیز انرژی خود را برای این دسته هدر نمی‌دهد ولی بعد این کسب‌وکارها بزرگ‌تر می‌شوند و به مرحله‌ای می‌رسند که گفته می‌شود Too large to ignore؛ درواقع به‌اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که نمی‌شود آنها را نادیده گرفت و باید به آنها توجه کرد و درنهایت دسته‌ای از کسب‌وکارها وجود دارند که در مرحله Too big to fail هستند که رگولاتور به دلیل بزرگی آنها نمی‌تواند کاری انجام دهد.
درنتیجه دو دسته Too small to care و Too big to fail دو نقطه کور رگولاتوری هستند که به این دو بخش به دلیل کوچکی و بزرگی کسب‌وکارها توجهی نمی‌کند و تنها تمرکزش در قسمت Too large to ignore است و همین موضوع نیز کار را برای کسب‌وکارهایی که در این بخش فعالیت می‌کنند، بسیار سخت کرده است و درنهایت باعث شده که ایده دیگر در این قسمت بزرگ نشود و همین موضوع نیز مانع رشد رگتک در ایران است.»
.
دو رویکرد قانون‌گذاری
نامداری گفت که هیچ رگولاتوری را در صنعت مالی در کشورهای توسعه‌یافته نمی‌شناسد که برای قانون‌گذاری خود، یک سبک و رویکرد انتخاب نکرده باشد و درباره دو رویکرد Product Based و Functional Based در قانون‌گذاری صحبت کرد.
«Product Based یعنی رگولاتور در ابتدای شکل‌گیری کسب‌وکار مداخله‌ای نمی‌کند و صبر می‌کند اگر کسب‌وکار و محصولی آن‌قدر بزرگ شد که ارزش توجه داشته باشد، ورود می‌کند؛ نمونه بارز این حرکت چین است که علی‌بابا شکل گرفت و از دل آن نیز علی‌پی به وجود آمد.
در الگو Functional Based نیز رگولاتور با کسب‌وکار کاری ندارد بلکه با عملکرد آنها کار دارد و ضوابط و الزامات را مشخص می‌کند تا هر کس خواست خودش را با آنها تطبیق دهد؛ که درواقع سندباکس نیز در این الگو قرار دارد.»
ببینید: ماهیت رگولاتوری در ایران پرچالش است / گزارش ویدئویی
.
موانع شکل‌گیری رگتک در ایران
من فکر می‌کنم اساسا مفهوم رگولاتوری شکل نمی‌گیرد مگر اینکه مفهوم Corporate Governance در صنعت مالی شکل بگیرد و اساسا جایی رگتک معنا دارد که Reg درد ایجاد کند. درنتیجه با توجه به این که Reg در ایران درد ایجاد نمی‌کند، Tech به کار نمی‌آید و صنعتی به نام رگتک شکل نخواهد گرفت.
نامداری با اشاره به اینکه به رفتار رگولاتوری در ایران خوش بین نیست توضیح داد: «رگولاتوری در ایران هیچ سبک و رویکردی را دنبال نمی‌کند و چون نظام بوروکراتیک ما در دولت سیاست زده است، آمادگی برخورد علمی با مفهوم رگولاتوری را ندارد و همین‌طور چون سطحی از عوام‌زدگی در رفتارها وجود دارد، مانع از شکل‌گیری رگتک در ایران می‌شود.»
نامداری در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد که رگولاتور باید سه ویژگی داشته باشد؛ بی‌طرف باشد حتی نسبت به حاکمیت، مسئولیت‌پذیر و پیش‌بینی پذیر باشد.