هنوز مجوز واردات ماینر توسط وزارت صمت صادر نشده است / کاهش انگیزه فعالان ماینینگ برای سرمایه‌گذاری و واردات ماینر

گمرک ایران 22 تیرماه در بخشنامه‌ای به ستادهای نظارت و گمرکات اجرایی، اعلام کرد که دستگاه‌های استخراج رمزارز با عنوان ماینر در ردیف گمرکی ۸۴۷۱۹۰۹۰ قرار می‌گیرند و با این ردیف گمرکی ترخیص می‌شوند.

ردیف گمرکی ۸۴۷۱۹۰۹۰، در سیستم کدگذاری گمرک، ذیل ردیف تعرفه ۸۴۷۱ طبقه‌بندی می‌شود که مربوط به ماشین‌های خودکار داده‌پردازی (Automatic data processing machines)، ماشین‌های انتقال داده‌ها (Machines for Transcribing data) و ماشین‌های بررسی داده‌ها (Machines for processing data) است. دستگاه‌های کارت‌خوان، پین پد یا رمزخوان‌ها و برخی دیگر از ابزارهای بانکی هم در همین ردیف گمرکی ۸۴۷۱۹۰۹۰، قرار دارند.

زمانی که بخش‌نامه گمرک در رسانه‌ها منتشر شد، هنوز موضع‌گیری رسمی دولت در خصوص استخراج رمزارزها ابلاغ نشده بود و مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران در واکنش به خبرها درباره صدور مجوز واردات دستگاه ماینر تصریح کرد که تعیین ردیف تعرفه دستگاه‌های استخراج ارزهای مجازی توسط گمرک، به معنای آغاز ترخیص این دستگاه‌ها نیست. او در گفت‌وگو با روزنامه ایران، گفت: «حتی کالاهای ممنوع‌الورود مانند برخی از مواد پیش‌ساز مواد مخدر یا روانگردان نیز در گمرک دارای ردیف تعرفه است تا مشخص شود که قانون چه نظری درباره آن دارد.»

به گفته جمال ارونقی، زمانی که برای یک کالا ردیف تعرفه تعیین می‌شود، مشخص می‌شود که برای واردات به چه مجوزهایی نیاز دارد و باید چه مراحلی طی شود و هر زمان که سیاست‌گذاران این بخش در خصوص واردات این دستگاه‌ها به نتیجه برسند و مجوزهای قانونی آن صادر شود گمرک ایران به‌عنوان یک دستگاه اجرایی ملزم به اجرای آنهاست.

جمال رونقی ادامه داد: «گمرک در این زمینه تصمیم‌گیرنده نیست و درصورتی که دولت با واردات دستگاه‌های تولید ارز مجازی موافقت کند، بخشنامه‌های قانونی را اجرا می‌کند. واردات این دستگاه‌ها به ثبت سفارش قانونی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین موافقت و اعلام نظر بانک مرکزی نیاز دارد. بنابراین تا زمانی که این مجوزها صادر نشده است، امکان واردات رسمی وجود ندارد.»

جمال رونقی، معاون امور گمرکی گمرک ایران، چند روز بعد، در گفت‌وگوی دیگری باز تاکید کرد که اعلام ردیف تعرفه دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین از سوی گمرک، امری مرسوم و قانونی بوده و هیچ ارتباطی با شرایط ورود این کالا به داخل کشور و سایر سیاست‌گذاری‌ها در این خصوص ندارد.

جمال رونقی، روال واردات ماینر را مشابه واردات سایر کالاها دانست و باز هم تاکید کرد که ممکن است واردات کالا، به مجوزهای مختلفی نیاز داشته باشد. او گفت: «اگر کالایی علاوه بر «ثبت سفارش»، نیاز به اخذ مجوز از سایر سازمان‌ها برای ترخیص کالا داشته باشد این مجوز یا مجوزها به‌صورت سیستمی اخذ و سپس اجازه خروج کالا از گمرک داده می‌شود.»

.

آیین‌نامه دولت درباره ماینینگ،‌ درباره واردات ماینرها تصمیم‌گیری نکرده است

13 مرداد، آیین‌نامه اجرایی استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده در کشور (یا همان استخراج رمزارزها) توسط دولت ابلاغ شد. بر اساس این مصوبه، استخراج رمزارزها (ماینینگ) با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت و تحت شرایط ابلاغ‌شده در آیین‌نامه مجاز اعلام شد.

ببینید: ماینینگ با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز شد

در این مصوبه، تنها در بند سه و به‌صورت غیرمستقیم به بحث واردات دستگاه‌های ماینر اشاره شده بود و در آن ذکر شده بود که سازمان ملی استاندارد ایران موظف است با همکاری وزارتخانه‌های نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات استانداردهای لازم برای تولید و واردات دستگاه‌های ماینر را تدوین کند.

اما در این مصوبه، در زمینه مجوز واردات ماینرها و نهادهای تصمیم‌گیرنده در این خصوص، هیچ توضیحی ارائه نشد و در بحث واردات دستگاه‌های ماینر هیچ تغییری ایجاد نشد.

.

بانک مرکزی در زمینه واردات ماینرها ممانعتی ندارد

معاون امور گمرکی گمرک ایران در صحبت‌هایش اشاره کرده بود که صدور مجوز واردات ماینرها، به موافقت و اعلام نظر بانک مرکزی هم نیاز دارد. اما در پیگیری‌هایی که داشتیم،‌ بانک مرکزی ممانعتی در خصوص واردات دستگاه‌های ماینر ندارد.

تنها نکته‌ای که در بحث واردات ماینرها برای بانک مرکزی مهم است،‌ بحث منشا ارز است. بنابر قوانین، هر کالایی که برای واردات، ثبت سفارش می‌شود،‌ از نظر بانک مرکزی باید تعیین منشا ارز شود. از طرف دیگر، واردات هر کالایی که تعیین منشا ارز می‌شود،‌ از نظر بانک مرکزی بلامانع است و فرقی ندارد که این کالا ماینر باشد یا هر دستگاه دیگری. بنابراین صدور مجوز واردات ماینرها، در صف اعلام نظر بانک مرکزی نیست.

.

دغدغه‌های وزارت صمت و فعالان استخراج رمزارز

با توجه به پیگیری‌هایی که داشتیم، در حال حاضر صدور مجوز واردات ماینرها در انتظار تصمیم‌گیری وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت است. کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران، در جریان مذاکرات با نهادهای مختلف برای تسهیل فعالیت استخراج‌کنندگان رمزارز،‌ جلسات مشورتی را هم با مسئولان وزارت صمت در خصوص بحث واردات دستگاه‌های ماینر داشته است.

محمدرضا شرفی، رئیس کارگروه استخراج رمزارزهای انجمن بلاکچین، با اشاره به این جلسات، یکی از دغدغه‌های وزارت صمت در بحث صدور مجوز واردات را بحث استانداردهای عملکردی لازم برای دستگاه‌های ماینر عنوان می‌کند. او پیش‌بینی می‌کند که به‌زودی وزارت صمت طرح اولیه‌ای را برای صدور مجوز صادرات ماینرها تدوین کند و این طرح در ادامه و پس از اجرایی شدن، مورد اصلاح و بهبود قرار بگیرد.

البته محمدرضا شرفی اشاره می‌کند که ورود قانونی ماینرها از طریق گمرک، دغدغه اصلی این روزهای فعالان ماینینگ نیست و می‌گوید: «هم‌اکنون محموله‌ای از دستگاه‌های ماینر در صف گمرک نمانده و در واقع سرمایه‌ای در این زمینه معلق نمانده است. اما سرمایه بسیاری از فعالان ماینینگ در داخل کشور، به دلایل مختلف معلق است که با توجه به روند کاهشی روزانه بازدهی ماینینگ، این سرمایه‌ها تلف شده و فعالان با خسران زیادی مواجه می‌گردند. انتقادات بسیاری نسبت به شرایط مطرح‌شده در آیین‌نامه دولت در خصوص استخراج رمزارزها وجود دارد و با این شرایط، بحث واردات ماینرها و سرمایه‌گذاری جدید در زمینه ماینینگ به‌طور کلی در حاشیه قرار می‌گیرد.»

ببینید: تعطیلی فارم‌های استخراج در ایران / مقصدهای اصلی کوچ ماینرهای ایرانی کجاست؟

جمع‌بندی گفته‌های مسئولان سازمان‌های مختلف نشان می‌دهد که هنوز پروسه انجام قانونی واردات ماینرها تکمیل نشده است. تعیین شدن ردیف گمرکی در شرایط فعلی که مجوز صادرات توسط وزارت صمت صادر نشده،‌ تنها در تعیین کالاهای قاچاق کشف‌شده و ساماندهی آنها کاربرد دارد. وزارت صمت در حال تدوین شرایط لازم برای واردات است اما دستورالعمل اخیر دولت در خصوص استخراج رمزارزها، انگیزه فعالان رمزارز برای سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه و به تبع آن واردات ماینر را کاهش داده است.