پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ایران برای دو سال، دو واحد پولی همزمان خواهد داشت / همتی: با حذف صفر هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند
همتی در جریان تصویب یک‌فوریت لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی در مجلس گفت: «سالی نزدیک به یک میلیارد اسکناس امحا می‌شود. نزدیک به ۹ میلیارد اسکناس در جریان است که اگر چهار صفر از پول ملی حذف شود تعداد اسکناس‌ها به ۲.۲ میلیارد می‌رسد این یعنی با حذف چهار صفر شاهد کاهش حجم اسکناس و هزینه‌ها و وارد شدن مسکوکات به چرخه کار هستیم.»
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز گذشته، یک‌فوریت لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور را تصویب کردند. این لایحه به دنبال حذف چهار صفر از پول ملی کشور و تبدیل واحد پولی ریال به تومان است.
.
نگاهی به ماده واحده لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور
به گزارش ایسنا، در ماده واحده لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور آمده است که ماده یک قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۸ تیر 1351 به شرح ذیل اصلاح می‌شود:
الف- واحد پول ایران تومان است و هر تومان برابر ۱۰۰۰۰ ریال جاری و معادل یک‌صد پارسه است.
تبصره ۱ – برابری پول‌های خارجی نسبت به تومان و نرخ خریدوفروش ارز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نظام ارزی حاکم با رعایت ذخایر ارزی و عنداللزوم تعهدات کشور در مقابل صندوق بین‌المللی پول محاسبه و تعیین می‌شود.
تبصره ۲- دوره گردش موازی و اعتبار همزمان تومان و ریال که در این قانون دوره گذار نامیده می‌شود حداکثر دو سال با رعایت تبصره ۴ این بند خواهد بود. طریق جمع‌آوری و شرایط خروج اسکناس‌ها و سکه‌های ریال از جریان بر طبق مفاد بند ب ماده ۳ و بند ج ماده ۴ قانون پولی و بانکی کشور حسب مورد تعیین یا اجرا می‌شود.
تبصره ۳ – پس از پایان دوره گذار تعهداتی که پیش از این بر اساس واحد پول ریال ایجاد شده است تنها با واحد پول تومان قابل ایفا خواهد بود.
تبصره ۴- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون ترتیبات اجرایی لازم را جهت آغاز دوره گذار فراهم کند.
تبصره ۵- آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف سه ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
.
همتی: با اصلاح قانون پولی و بانکی، هزینه‌ها در میان‌مدت کاهش پیدا می‌کند
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در جریان جلسه دیروز مجلس گفت: «سالی نزدیک به یک میلیارد اسکناس امحا می‌شود. نزدیک به ۹ میلیارد اسکناس در جریان است که اگر چهار صفر از پول ملی حذف شود تعداد اسکناس‌ها به ۲.۲ میلیارد می‌رسد این یعنی با حذف چهار صفر شاهد کاهش حجم اسکناس و هزینه‌ها و وارد شدن مسکوکات به چرخه کار هستیم.»
همتی با اشاره به اینکه مردم در مکالمات روزانه خود از ریال استفاده نمی‌کنند، هدف این لایحه را راحت‌تر شدن کار برای مردم دانست تا بتوانند اسکناس‌ها با واحد پولی جدید را در امور بازرگانی و مالی خود به نحو احسن استفاده کنند. او گفت: «در حال حاضر رابطه پول ملی با ارزهای خارجی هم خوب نیست مثلا معادل دلاری یک ریال ۰.۰۰۰۰۰۸ است. این مبادله به فرآیند مبادلات مردم کمک می‌کند. با توجه به بی‌ارزش شدن واحدهای پولی عملا سکه و مسکوکات از جریان مبادله مردم خارج شده به طوری که ضرب یک سکه بیشتر از آن هزینه می‌برد. نمونه آن سکه ۵۰۰ تومانی است که ضرب آن ۸۰۰ تومان هزینه دارد.»
یکی از انتقادات نسبت به حذف چهار صفر این است که در شرایط فعلی، با توجه به تورم و عدم ثبات اقتصادی، حذف چهار صفر دوباره اثر خود را از دست می‌دهد. همتی در پاسخ به این انتقاد گفت: «به باور ما اکنون فرصت خوبی برای این کار است چون واقعا صفرهای جلوی پول ملی ارزش خود را از دست داده باید به اعتبار ظاهری پول هم توجه کرد، لذا موکول کردن آن به آینده مشکلی را حل نمی‌کند.»
به گفته همتی، برای ایجاد تعادل در مجموعه پولی کشور به زمان چهار ساله نیاز است. او گفت: «اگر امروز مجلس شورای اسلامی به فوریت این لایحه رای دهد یعنی چهار سال کار طول می‌کشد تا ما با انجام مقدمات لازم به تدریج پول‌های جدیدی را جایگزین پول‌های قدیمی کنیم. با اصلاح قانون پولی و بانکی هزینه‌ها در میان‌مدت کاهش پیدا می‌کند.»
.
چاپ پول جدید به دلیل حذف صفر هزینه چندانی ندارد
شاید در نگاه اول، به نظر برسد که چاپ پول جدید به دلیل حذف صفر، هزینه‌بر است. اما رئیس‌کل بانک مرکزی بارها اشاره کرده که حذف چهار صفر و چاپ پول‌های جدید، هزینه‌ای ایجاد نمی‌کند. او مردادماه هم پس از حضور در جلسه ویژه کمیسیون اقتصادی مجلس در جمع خبرنگاران گفت: «سالانه ۷۰۰ میلیون اسکناس امحا و چاپ مجدد می‌شود. علاوه بر این ۷ میلیارد قطعه اسکناس رایج در کشور داریم که با این کار به سه میلیارد قطعه تبدیل خواهد شد. در واقع هزینه امحا و چاپ جایگزین می‌شود و هزینه خیلی زیادی تحمیل نمی‌شود.»
ببینید: رئیس‌کل بانک مرکزی: از سال ۱۳۵۰ ارزش پول ملی ۳۵۰۰ برابر کاهش یافته است
او با تاکید بر اینکه مسکوکات در کشور از رده خارج شده، گفت: «الان کسی پول سکه‌ای را قبول نمی‌کند و بالاترین سکه ما که سکه ۵۰۰ تومانی است قیمتش ۸۲۰ تومان است یعنی ما هر چه سکه ضرب می‌کنیم از رده خارج می‌شود تا آن را آب کنند و از آن استفاده دیگری داشته باشند.»
.
اصلاح نظام پرداخت خرد؛ فرصتی که با حذف صفر فراهم می‌شود
ماهنامه عصر تراکنش در گزارشی در شماره تیر 98 به مزایای حذف چهار صفر پرداخته است. در این گزارش اشاره شده که تغییر واحد پولی از ریال به تومان علاوه بر اینکه واحد رسمی و غیررسمی پول را یکی می‌کند، استفاده از واحد فرعی پول را هم امکان‌پذیر می‌کند.
در وضعیت فعلی، واحد فرعی ما که قرار بوده دینار باشد (۱۰۰ دینار مساوی یک ریال است) هیچ کاربردی ندارد. اما با حذف چهار صفر می‌توانیم از واحد فرعی (که در لایحه دولت، پارسه نامیده شده) استفاده کنیم. واحد فرعی کاربردی خواهد داشت که سنت در یورو و دلار و کروش در لیر دارد. در اقتصادی که واحد فرعی پول ملی در آن کاربردی نداشته باشد، یک نظام غیربهینه پرداخت و تسویه نقدی حاکم است. با حذف چهار صفر دیگر چاپ اسکناس‌های ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی توجیهی ندارد و تبدیل این اسکناس‌ها به سکه می‌تواند با بالا بردن عمر این ابزارها هزینه‌ها را کاهش دهد.
از طرف دیگر، در کشور ایران برخلاف کشورهای توسعه‌یافته که از سکه برای پرداخت خرد استفاده می‌شود، از پرداخت‌های الکترونیکی استفاده می‌شود که به مراتب هزینه بیشتری را به بانک‌ها و در نتیجه اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند. با کاربردی شدن واحد فرعی پول و ضرب سکه‌های جدید می‌توان دوباره پرداخت خرد با سکه را در کشور رواج داد و از افزایش پایه پولی کشور به دلیل استفاده اشتباه از پرداخت الکترونیکی و تورم جلوگیری کرد.
.
نماینده موافق: حذف چهار صفر کسری‌های مزمن را کاهش می‌دهد
در جلسه روز گذشته مجلس، هادی قوامی به عنوان موافق لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور، با بیان اینکه نظام پرداخت کشور از 3 بخش الکترونیکی، اعتباری و نقدی تشکیل شده است، گفت: «تلاش می‌شود کیفیت این نظام‌ها افزایش یابد اما به خاطر تورم‌های بالا، عمده آن به خاطر کسری بودجه دولت، تحقق نیافته است.»
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، هادی قوامی، نماینده مردم اسفراین در مجلس اشاره کرد که دولت‌ها در طول سال‌های اخیر عمدتاً با کسری مواجه بوده‌اند و آن را از طرق مختلف که سهل‌الوصول‌ترین آن، استقراض از بانک است، کسری خود را جبران کرده‌اند که باعث کاهش ارزش پول ملی شده است.
او در ادامه با بیان اینکه نقدینگی کشور در سال 57، 250 میلیارد تومان بود، عنوان کرد: «امروز این میزان به‌نسبت به آن زمان 6 هزار برابر شده است در حالی که تولید ملی رونق نیافته و رشد نقدینگی هر ساله بیش از 20 درصد شده است.»
نایب‌رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه در شرایط حساس فعلی حذف 4 صفر کسری‌های مزمن را کاهش می‌دهد، گفت: «همچنین حذف چهار صفر از واحد پول ایران، ارزش پول ملی را تقویت می‌کند و تا 40 سال دیگر در نقطه فعلی قرار نداریم.»
اما سیدناصر موسوی لارگانی، نماینده دیگر مجلس در مخالفت با این لایحه، با بیان اینکه این اقدام در حال حاضر هزینه سنگینی به کشور وارد می‌کند، اعتقاد داشت که اگرچه تجربه سایر کشورها درباره حذف صفر مثبت ارزیابی می‌شود، این کار در شرایط تورم فعلی کشور، مردم را از نظر معیشتی با مشکل مواجه می‌کند.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی گفت: «اگر بحث تغییر لفظ آن است که در حال حاضر نیز مردم برای خرید از لفظ ریال استفاده نکرده و از لفظ تومان استفاده می‌کنند و اگر بحث تغییر سکه‌ها و اسکناس‌ها است که هزینه سنگینی برای کشور خواهد داشت چنانچه هم‌اکنون تفکیک دو وزارتخانه باعث تحمیل هزینه دو هزار میلیاردی به کشور شده است و این موضوع هزینه دیگری خواهد بود.»
