پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ساعتی گشت‌وگذار در باشگاه کسب‌وکار دانش‌بنیان باکس؛ بازوی استارت‌آپی گروه بهسازان فردا
«باکس» نه فضای کار اشتراکی، نه شتابدهنده و نه صندوق سرمایه‌گذاری، بلکه باشگاه کسب‌وکار دانش‌بنیانی است که سعی کرده اجزای اکوسیستم فناوری را در یک پلتفرم قرار دهد. در این باشگاه استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، فریلنسرها و افرادی که می‌خواهند کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند، حضور می‌یابند. هرچند تمرکز باکس بر حوزه فناوری و تکنولوژی است، اما از دیگر ایده‌های نوآورانه در حوزه‌های متفاوت نیز استقبال کرده است.
در نزدیکی دانشگاه صنعتی شریف جایی به مساحت سه هزار و 600 متر مربع به مجموعه‌ای تعلق دارد که هدف خود را توسعه کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین قرار داده است. این مرکز که هنوز در حال ساخت‌وساز ساختمان‌های دیگر خود است، حدود یک سال است فعالیت خود را آغاز کرده و در این مدت کم استارت‌آپ‌ها، تیم‌ها و شتابدهنده‌های متنوعی از دل آن رشد کرده‌اند.
ساختمان در حال فعالیت باکس از دفاتر متعدد کاری، فضای مشترک کاری برای استارت‌آپ‌ها، محل برگزاری جلسات و رویدادها تشکیل شده بود. فضای کار اشتراکی باکس، جایی گسترده‌تر از بقیه را به خود اختصاص داده بود که تیم‌های استارت‌آپی و فریلنسرها در آن فعالیت می‌کردند.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر فعالیت این مجموعه به سراغ مدیرعامل باکس، سید محمدرضا حسینی رفتیم و با او به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
.
«باکس» با نگاه به سرمایه‌گذاری شکل گرفت
به گفته حسینی ایده شروع باشگاه کسب‌وکار دانش‌بنیان باکس از حدود دو سال پیش شکل گرفت. او توضیح می‌دهد: «در فضای فناوری کشور همیشه سمت سرمایه‌پذیرها بوده‌ایم و در راستای تقویت و ارتقای آنها فعالیت می‌کردیم. به‌عنوان مثال شتابدهنده را راه‌اندازی کردیم تا سرمایه‌پذیرها و استارت‌آپ‌ها قوی شوند و اگر وامی داده شده به شرکت‌های دانش‌بنیان داده‌ایم.»
او بازوی فناوری کشور را شامل دو بخش سرمایه‌پذیری و سرمایه‌گذاری می‌داند و می‌گوید: «در این بازو همیشه بخش سرمایه‌پذیر قوی‌تر و مورد توجه بیشتری بوده و از بخش سرمایه‌گذاری غافل بوده‌ایم. اما همانطور که سرمایه‌پذیرهای ما نیاز به نگهداشت و منتوری دارند، سرمایه‌گذارها هم نیاز به آموزش، منتوری و حمایت دارند. این نگاهی بود که از ابتدای تأسیس این باشگاه به آن توجه داشته‌ایم.»
.
هدف اولیه، برقراری ارتباط بیشتر
اما اساس کار این باشگاه آنطور که حسینی می‌گوید، سرمایه‌گذاری نیست. بلکه هدف، راه‌اندازی مکانی بود که سرمایه‌گذاران در آن رویدادها و استارت‌آپ‌ها را ببینید و از نزدیک با آنها ارتباط برقرار کنند. خاستگاه باشگاه باکس از اینجا شکل گرفت که استارت‌آپ‌ها در تعامل با هم توسعه یابند.
او در ادامه اشاره می‌کند: «مهرماه 1396 بود که پیشنهادی از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری درباره راه‌اندازی مجموعه‌ای نوآور در زمینی حدود سه هزار و 600 متر مربع جنب جهاد دانشگاهی صنعتی شریف مطرح شد. ما ایده باشگاه کسب‌وکار باکس را مطرح کردیم و تقریباً دی‌ماه 1396 قرارداد بسته و 26 اسفندماه این مکان به ما تحویل داده شد. راه‌اندازی این باشگاه در ابتدا توسط دو سرمایه‌گذار گروه بهسازان فردا و عطار سریعاً به نتیجه رسید و از شهریور 1397 به‌طور رسمی این مکان افتتاح شد. اما استقرار شرکت‌ها در خط سرمایه‌گذاری از مهرماه اتفاق افتاد.»
.
پلتفرمی برای ارتباط با اکوسیستم استارت‌آپی کشور
او در ادامه از همکاری که با گروه بهسازان فردا دارند می‌گوید. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «در فاز اول شروع‌به‌کار این باشگاه، هلدینگ بهسازان فردا به‌دنبال این هدف بود که پلتفرمی در حوزه فناوری ایجاد کند و ارتباطی با اکوسیستم استارت‌آپی کشور برقرار کنند. شاید باکس مجموعه خوبی برای این هدف بود و همینطور هم شد.»
از نظر او بخش فناوری از پازل بهسازان فردا در باکس تکمیل شد و این باشگاه به‌عنوان بازوی استارت‌آپی هلدینگ بهسازان فردا شکل گرفت. او می‌گوید: «طی جلساتی که با رئیس هیات‌مدیره این هلدینگ برگزار شد، ایده‌های خوبی برای تکمیل این زنجیره مطرح شد. در مجموع در برنامه‌ای که بهسازان فردا ترسیم کرده بود، باکس توانست نقش خوبی را ایفا کند. تا این مدت هم توانسته جذب خوبی از سوی استارت‌آپ‌ها انجام دهد.»
حسینی توضیح می‌دهد: «اتفاقی که در ارتباط ما با بهسازان فردا شکل گرفت این بود که یک بخش خصوصی توانست به خوبی به مجموعه بانکی متصل شود و این سهامداری به خوبی جلو رود، چراکه هیات‌مدیره این هلدینگ نیز پویا و فعال است. همین مکانی که ما اکنون در آن صحبت می‌کنیم، به مدت 35 سال تعطیل بوده است، به نظر من آبادکردن نقطه‌ای از کشور آن هم در نزدیکی دانشگاهی مانند شریف، جذابیت خاصی ایجاد می‌کند که این مساله جز با حمایت هلدینگی مانند بهسازان فردا اتفاق نمی‌افتاد.»
.
موجودیتی به نام باشگاه
حسینی با اشاره به موجودیت و ماهیت این باشگاه توضیح می‌دهد: «موجودیت این باشگاه نه قابل مقایسه با فضای اشتراکی و نه مرکز نوآوری است، اما از لحاظ نوع کارکرد مانند کارخانه استارت‌آپی عمل می‌کنیم. پلتفرم ما شبیه به مکانی مانند هتل است. در این هتل ما به اینکه استارت‌آپ برای چه کاری وارد فضای ما شده است کاری نداریم. شاید مزیت ما این است که با وجود اینکه مرکز کار اشتراکی، شتابندهنده، مرکز نوآوری محسوب می‌شویم، اما ماهیت ما به این موارد ربطی ندارد. بنابراین عنوان باشگاه برای این فضا مفهوم بهتری است. به این دلیل که اگر از این واژه استفاده کنیم، مفاهیم دیگر از بین نمی‌رود.»
.
حمایت از مجموعه باکس، حمایت از فین‌تک است
از حسینی درباره نوآوری آنها در حوزه فین‌تک می‌پرسیم، او با اشاره به اینکه در حوزه فین‌تک نیاز به هوشمندی داریم که این فرایند بیشتر اتفاق بیفتد، توضیح می‌دهد: «هر حوزه استارت‌آپی با فین‌تک عجین است. به‌طور مثال خدمتی که اکنون در باکس با همکاری به‌پرداخت ملت انجام شده این است که درگاه پرداخت را با فرایند سریع‌تر و راحت‌تری برای استارت‌آپ‌ها فراهم کنیم. ما با ارتباط مستقیمی که با به‌پرداخت ملت و ناحیه نوآوری شریف برقرار کرده‌ایم، فرایند ارائه درگاه پرداخت را به استارت‌آپ‌ها تسریع کرده‌ایم. بنابراین حمایت از مجموعه باکس ممکن است حمایت از فین‌تک باشد.»
او ادامه می‌دهد: «از دیگر بحث‌های در زمینه فین‌تک این است که با توجه به نزدیکی که با دانشگاه شریف داریم، میتوانیم از ظرفیت آن برای پلتفرم‌هایی مانند بازی یا گیم استفاده کنیم. اگر این مورد فراهم شود، قطعاً می‌تواند در راستای رشد کسب‌وکار اصلی به‌پرداخت ملت قرار بگیرد.»
.
مساله عدم مجوز و تأمین مالی، مشکلات اصلی استارت‌آپ‌های فین‌تکی
مدیرعامل باکس از ورود این باشگاه به طرح‌هایی در حوزه ارزهای رمزنگاری‌شده گفت. او با توضیح اینکه این طرح قرار است از آبان‌ماه امسال انجام شود، می‌گوید: «در این زمان قرار است رویدادی به نام هفته فین‌تک در چهار روز برگزار شود. اینوست دی، چلنج دی، مارکت دی و تک‌ترند مواردی است که در این چهار روز به آن پرداخته می‌شود. در این رویداد از تمام بانک‌ها دعوت کرده‌ایم که شرکت کنند و به‌نظر می‌آید این هفته می‌تواند هفته جذابی در اکوسیستم باشد.»
حسینی با بیان این حرف از مشکلاتی که گریبان‌گیر استارت‌آپ‌های فین‌تکی است هم می‌گوید، او در این‌باره اشاره می‌کند: «از جمله مشکلات ما در حوزه فین‌تک بحث مجوز است. دیگر اینکه لایه‌های صنعت مالی برای استارت‌آپ‌هایی که می‌توانند ایده طراحی کند، مغفول و بسته است. درواقع بیشتر کسانی که استارت‌آپی راه‌اندازی می‌کنند، باید دارای پشتوانه مالی مانند بانک‌ها باشند یا اینکه کارمند بانک هستند.»
او با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم از استارت‌آپ‌ها حمایت کنیم، از فین‌تک حمایت کرده‌ایم، ادامه می‌دهد: «این موضوع به‌عنوان پیش‌فرض در باشگاه باکس در نظر گرفته شده است. اینکه این مجموعه راه‌اندازی شده در راستای فین‌تک بوده است. اما چیزی که در هلدینگ بهسازان فردا مطرح کرده‌ایم این است که حوزه‌های دیگر نیز مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا نیز به اندازه حوزه فین‌تک اهمیت دارد و در آن زمینه‌ها هم فعالیت می‌کنیم.»
.
به‌دنبال تمایز با دیگر مجموعه‌های مشابه نیستیم
مجموعه‌هایی مانند باکس که در اکوسیستم نوآوری فعالیت می‌کنند، معمولاً به‌دنبال متمایز ساختن خود هستند و می‌خواهند ارزش افزوده‌ای نسبت به دیگر رقبای خود داشته باشند. اما حسینی در این باره به ما می‌گوید که لزومی برای متمایز کردن باکس نسبت به دیگر رقبا که کار مشابه انجام می‌دهند، نمی‌بیند.
او توضیح می‌دهد: «حوزه فناوری نیاز به یکسری پلتفرم برای فعالیت افراد دارد. ما تفاوت آنچنانی با دیگر فعالان در این اکوسیستم نداریم. اما به‌طور مثال می‌توانم بگویم در کار اشتراکی کمترین قیمت را باشگاه باکس ارائه می‌دهد. به دلیل اینکه درآمد اصلی ما کار اشتراکی نیست. از سوی دیگر خدماتی مانند ارائه کد پستی برای امکاناتی مانند میز که در اختیار افراد قرار داده می‌شود، وجود دارد که تقریباً بقیه مجموعه‌های مشابه به این صورت نیست.
.
برای ایجاد کسب‌وکار سنگ‌اندازی نمی‌کنیم
حسینی نزدیکی باشگاه باکس را به دانشگاه شریف یک مزیت به حساب می‌آورد. او می‌گوید: «هدف ما در باکس این است که اصل انقلاب استارت‌آپی از بین نرود. بحث انقلاب استارت‌آپی وقتی اتفاق افتاد که در کارخانه‌های بزرگ صنعتی و تجاری در امریکا جلوی ایجاد بعضی از کسب‌وکارها را می‌گرفتند. به‌طور مثال فردی که می‌خواست کسب‌وکاری راه بیندازد، این ذهنیت را داشت که حتماً باید جایی را اجاره کند و منشی داشته باشد. عملاً انسدادی برای ایجاد شغل به‌وجود آمده بود.»
مدیرعامل باکس با این توضیحات درباره فعالیتی که در این مجموعه شکل گرفته، می‌گوید: «ما در باکس، کاری می‌کنیم که این امر تسهیل شود. درواقع وقتی مفهوم فضای اشتراکی در ادبیات کارآفرینی آورده شد، این ذهنیت به‌وجود آمده که افراد در راه‌اندازی یک کسب‌وکار درگیر پیدا کردن مکان آن نباشند. در بعضی از فضاهای اشتراکی این مساله وجود دارد که از افرادی که وارد مجموعه می‌شوند، سفته می‌گیرند. اما ما چنین فرایندی نداریم. بلکه در ابتدا مصاحبه اولیه‌ای انجام می‌دهیم که بیشتر نیز هدف انجام آن، به‌دلیل آشنایی با افراد است.»
.
هدفمند کردن استارت‌آپ‌ها در حوزه‌های جدیدتر
هدفمند کردن استارت‌آپ‌ها راهی است که باکس برای رشد تیم‌های خود در نظر گرفته است. حسینی توضیح می‌دهد که باکس با این تفکر فعالیت می‌کند، اما تاکید می‌کند که به این معنی نیست که به استارت‌آپ‌ها جهت داده شود. او در این‌باره می‌گوید: «به‌طور مثال در حوزه دریا پتانسیل‌های کسب‌وکاری را که در این زمینه وجود دارد، شناسایی و با تیم‌های استارت‌آپی صحبت می‌کنیم. در این راستا از نهادهای مرتبط مانند وزارت دفاع، سازمان کشتیرانی نیز دعوت می‌شود تا آنها هم فرصت‌های خود را مطرح می‌کنند. این جرقه‌ای که در ذهن تیم‌ها زده می‌شود باعث می‌شود که نوآوری در این زمینه ایجاد کنند.»
او ادامه می‌دهد: «به همین منوال در حوزه دیگر مانند گردشگری و هوانوردی هم می‌توان این فرصت‌ها را برای استارت‌آپ‌ها ایجاد کرد. هدف این است که ذهن بچه‌ها را جز در حوزه موبایل و کامپیوتر در حوزه‌های دیگر هم درگیر کرده تا نوآوری را ایجاد کنند. ما سعی می‌کنیم این فضاها را باز کنیم، اما اجباری برای اینکه در این زمینه ورود کنند، ندارند. مهم این است که از فضاهای جدیدتری هم که کپی نمونه‌های خارجی نباشد، حمایت کنیم.»
.
تصمیم‌گیری‌های سریع یک حامی چابک، حسن مطلع ما است
مدیرعامل باکس درباره نوع رابطه و همکاری خود با بهسازان فردا و ارزش افزوده‌ای که این هلدینگ برای آنها ایجاد کرده، می‌گوید و توضیح می‌دهد: «مجموعه بهسازان فردا خود به مجموعه‌ای بانکی مرتبط است و به‌همین دلیل وقتی به این هلدینگ وارد شدیم، توانستیم ظرف یک هفته مجوز بگیریم، این حسن مطلع خوبی برای ما بود، چراکه نشان می‌داد این هلدینگ چابک است و سریع تصمیم می‌گیرد.
مشکلی که در کشور ما وجود دارد هم در رابطه با عدم تصمیم‌گیری سریع است. معمولا ما تصمیم‌گیری انجام نمی‌دهیم، بلکه تصمیم گرفته می‌شود. اما باشگاه باکس در کنار هلدینگ بهسازان فردا در طول مسیر هیچوقت نبود این هلدینگ را حس نکرده است، چراکه در بدترین زمان نیز این هلدینگ همیشه از ما حمایت کرده است.»
او ادامه می‌دهد: «وقتی هیات‌مدیره و سهامدار قوی وجود داشته باشد راحت می‌توان فکر کرد و بزرگ شد. این اتفاقی بود که در همکاری با بهسازان فردا و به‌پرداخت ملت برای ما افتاد. تاکنون هر طرحی که از سوی ما به آنها داده شده، مخالفتی با آن نشده است.»
.
باکس، چه ظرفیت‌هایی دارد؟
از حسینی درباره استارت‌آپ‌های حاضر در این مجموعه می‌پرسیم. او توضیح می‌دهد: «اکنون حدود 45 استارت‌آپ در باکس مستقر هستند که نزدیک به 10 مورد از آنها به‌صورت فریلنسر فعالیت می‌کنند. حوزه‌های فعالیت آنها بازاریابی دیجیتال، باشگاه مشتریان، فین‌تک، گردشگری، سلامت، کودک، آموزش، حمل‌ونقل عمومی و بین‌المللی، تاکسی اینترنتی، گردشگری پزشکی، استعدادیابی تحصیلی، داروخانه اینترنتی و غیره است.»
او اضافه می‌کند: «در مسیری که برای باکس در نظر گرفته بودیم، این برنامه‌ریزی مطرح شده بود که از مهر 1397 تا شهریور 1398 ظرفیت دفاتر ما تکمیل شود. اما حدود دوماه بعد، یعنی در آذر 1397، 95 درصد ظرفیت ما تقریباً پر شد و اسفند 1397 نیز به صددرصد رسیدیم.
در حال حاضر نیز هفت شرکت در صف انتظار برای رزرو اتاق‌هایمان هستند. در فضای اشتراکی نیز برنامه ما این بود که در سه ماهه اول 1398 صددرصد ظرفیت‌ها پر شود، اما زودتر از موعد، در دی‌ماه 1397 ظرفیت 150 نفره فضای اشتراکی باکس پر شد. همچنین در حوزه رویدادها نیز، تقریباً هر ماه سه رویداد برگزار می‌کنیم.»
.
ایجاد فضای اشتراکی جدید
مدیرعامل باکس اشاره می‌کند که در حال حاضر بیشترین درگیری ما درباره ساخت‌وساز است. او می‌گوید: «به دنبال این هستیم که فضای اشتراکی دیگری حدود 800 متر در ضلع جنوب شرقی ایجاد کنیم. سالنی نیز برای رویدادهای خود قرار است ایجاد کنیم.»
باشگاه باکس در بیست‌وپنجمین نمایشگاه الکامپ هم حضور دارد. حسینی درباره این حضور در مقابل دیگر استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها توضیح می‌دهد: «ساختاری که ما داریم در مدل نمایشگاهی دیده نمی‌شود، ما استارت‌آپ نیستیم، در مقابل شرکت بزرگی مانند بهسازان فردا نیز نیستیم. به همین دلیل ترجیح می‌دهیم با گروه هلدینگ بهسازان فردا وارد شویم و حضور داشته باشیم.»
