پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
نشست جی 20 با حضور اتحادیه اروپا و 19 کشور قدرتمند اقتصادی نظیر آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا، چین، ژاپن، روسیه، عربستان سعودی، اندونزی، استرالیا، ترکیه، برزیل، آرژانتین، کانادا، هند، کره جنوبی، آفریقای جنوبی و مکزیک برگزار شد. کشورهای عضو این گروه 90 درصد تولید ناخالص ملی و 80 درصد تجارت جهانی و دو سوم جمعیت جهان را نمایندگی میکنند. در این نشست که هفتم و هشتم تیرماه برگزار شد، ایران یکی از محورهای اصلی مذاکرات بود و در عین حال، غایبی بزرگ!
حالا نشست جی 20 بهانهای است تا به این بپردازیم که چرا ایران در این نشست جایگاهی ندارد؟ عدهای تحریم را دلیل این موضوع میدانند و عدهای عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی و اینکه صادرات و تولید در اقتصاد کشورمان جایگاهی ندارد و درنهایت این اقتصاد سنتی ماست که نتوانسته در مجامع بینالمللی راه پیدا کند. این راه یافتن به مجامع بینالمللی همان مسالهای است که احتمالا خیلیها با آن دستوپنجه نرم کردهاند، مثلا اینکه ایرانیان امکان دسترسی به بسترهای پرداخت بینالمللی را ندارند.
علی اصغر زرگر کارشناس اقتصاد بینالملل درخصوص عدم حضور ایران در بین اعضای جی 20 معتقد است: «بسیاری از اعضای جی 20 کشورهایی هستند که یک منطقه نفوذ اقتصادی برای خودشان ایجاد کردهاند. برزیل در آمریکای لاتین، روسیه در شرق اروپا این منطقه نفوذ را دارند و اروپا و آمریکا نیز که جای خودشان را در اقتصاد جهانی دارند. اگر هیچ مانع سیاسی هم بر سر راه عضویت ایران در گروه 20 نباشد ما به لحاظ شاخصهای اقتصادی هنوز با عضویت در این گروه فاصله داریم.»
او دلیل ادامه حیات اقتصاد ایران در دوران تحریم را همین اقتصاد سنتی میداند و میگوید: «ایران از یک اقتصاد بالقوه خوبی برخوردار است اما بخش اعظم این اقتصاد، سنتی است. حدود 40درصد اقتصاد ایران اقتصادی مدرن است که مبتنی بر بانکداری، تجارت و خدمات است اما بخش اعظم اقتصاد ما سنتی است. البته مزیت این اقتصاد سنتی این است که میتواند روی پای خود بایستد و یکی از علل مقاومت اقتصاد ایران در برابر تحریمها نیز همین نکته بود.»
.
برجام ما را به اهدافمان رساند؟
مهرماه ۱۳۹۴ بود که برجام با ۱۳۹ رأی موافق، ۱۰۰ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این توافق دیری نپایید و در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ دونالد ترامپ رسماً اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج خواهد شد.
بانکهای بزرگ پس از برجام راهی ایران نشدند؛ طوری که مدیرعامل بانک ملی ایران در این باره گفته بود: «با توجه به اینکه بانکهای بزرگ پس از برجام هم با ایران همکاری نمیکردند، خروج احتمالی آمریکا از این توافق، مشکلی برای روابط بانکی ایران ایجاد نخواهد کرد. بانکهای بزرگ جهان به دلیل حضور گسترده و مراودات تجاری بالا در بازار آمریکا، در 2.5 سال گذشته احتیاط کرده و با بانکهای ایرانی همکاری نمیکردند.»
اما از سوی دیگر، با اجرایی شدن برجام بانکهای ایرانی توانستند با ۲۳۸ بانک خارجی روابط خود را برقرار کرده و تا ۶۸۶ رابطه کارگزاری ایجاد کنند. نقل و انتقالات ارزی، آزادسازی داراییهای بلوکه شده، ایجاد شرایط برای فروش طلا، کاهش هزینه مبادلات، اتصال به سوئیفت، گشایش LC از جمله مواردی است که در پسابرجام بانکها توانستهاند به آن دست پیدا کنند.
.
تنها یک کانال مالی
حالا اما تمام روابط مالی ایران به یک کانال مالی میرسد که در بیانیه سه کشور اروپایی درباره آن این طور آورده شده است: «اینستکس در ابتدا با تمرکز بر بخشهای حیاتیتر برای مردم ایران، مانند دارو، لوازم پزشکی و مواد غذایی؛ از مبادلات مشروع اروپا با ایران حمایت میکند.»
هرچند حالا اینستکس راه افتاده اما تاخیر راهاندازی آن به دلیل مسائل فنی بود که تحریمها عامل اصلی آن بودند. «بهدلیل اینکه شبکه بانکی ایران سالها در تحریم به سر میبرد، بسیاری از استانداردها که به طور مدام در حال تغییر است در بانکهای ایران به روز نشده بود و این مهمترین مانع بر سر راه همکاری با بانکهای خارجی است.» اینها را علی اصغر نوری، مدیرعامل نهاد متناظر اینستکس در ایران گفته است در توضیح تاخیر در اجرای این سازوکار مالی.
ببینید: آیا تحریم، سازمانهای ایرانی عضو و سهامدار شرکت «اینستکس» را تهدید میکند؟
هرچند به نظر میرسد بخشی از مشکلات مرتفع خواهد شد ولی حشمتالله فلاحتپیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی میگوید: «یکی از مشکلات اساسی اینستکس این است که هنوز اقدامات توسعهای در ایران و نیز فروش نفت و از همه مهمتر، وارد شدن پول به اینستکس حل نشده است.»
او با تأکید بر اینکه اروپاییها در اجرای تعهداتشان ذیل برجام و عملیاتی کردن اینستکس تعلل میکنند، اظهار داشت: «شکل فعلی اینستکس و آنچه که اروپاییها دم از راهاندازی آن میزنند، منافع جمهوری اسلامی ایران را تأمین نمیکند.»