پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
طی 12 ماه گذشته هوش مصنوعی شور و هیجان خاصی در صنعت بانکداری ایجاد کرده است. در طول این مدت تقریبا تمامی مشاوران و تحلیلگران برجسته، مقالاتی را در خصوص هوش مصنوعی در این حوزه منتشر کرده‌اند. بانک‌ها و موسسات مالی نیز با سرمایه‌گذاری در این بخش سعی در دست‌یابی به راه‌حل‌های نوآورانه دارند.
اما در کنار تمامی این شور و هیجان و خلاقیت‌ها، نگرانی‌های اجتناب‌ناپذیری نیز در این رابطه به وجود آمده است. این نگرانی‌ها ریشه در احساس عدم امنیت شغلی پس از تحولات هوش مصنوعی داشته و به یک سوال واحد ختم می‌شود: آیا هوش مصنوعی جایگزین مشاغل انسانی در بانکداری خواهد شد یا نه؟
درک استدلالی که در پس این نگرانی وجود دارد، بسیار ساده است. اگر یک بانک موفق به خودکارسازی فرآیند‌های خود شود، دیگر نیازی به نیروی انسانی انجام دهنده آن فرآیند نخواهد داشت. اما علی‌رغم سادگی درک صورت مسئله، پاسخ دادن به آن به هیچ وجه کار ساده‌ای نیست. چه بسا در نگاه اول چنین استدلالی از دید همه بسیار منطقی و عقلانی باشد.
در دهه گذشته دیجیتالی‌سازی خدمات مشتریان منجر به کاهش نیاز به نیروی کار انسانی در پیشخوان بانک‌ها و شعب آن‌ها شده است. از آنجایی که یکی از اصلی‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در بانکداری استفاده از راه‌حل‌های این فناوری در حوزه خدمات مشتری است، اغلب بانکداران از این که هوش مصنوعی جایگزین مشاغل انسانی بانکداری شود، بسیار نگران هستند.
تا به امروز چندین موسسه مالی اقدام به استفاده از محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی در خدمات خود کرده‌اند. چت‌بات‌ها و دستیارهای مجازی دو نمونه از رایج‌ترین محصولات از این دسته را شامل می‌شوند. به عنوان مثال جی‌پی‌مورگان (J.P. Morgan) با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به پاسخگویی به سوالات مشتریان و پیش‌بینی نیازهای آینده‌ی آن‌ها کرده، چنین محصولاتی گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال این که هوش مصنوعی جایگزین مشاغل انسانی شود را افزایش داده است.
اغلب این محصولات با تکیه بر الگوریتم‌های یادگیری از قابلیت یادگیری برخوردارند. همین موضوع باعث شده تا توان باالقوه آن‌ها برای استفاده‌های بیشتر در امور مختلف و همچنین انجام وظایف گوناگون بدون دخالت انسانی افزایش یابد.
به غیر از چت‌بات‌ها و اتوماسیون‌های روباتیک (RPA) که از روش‌های مشابهی برای خودکارسازی امور ساده اداری مانند وارد کردن اطلاعات مشتریان استفاده می‌کنند، استفاده‌های دیگر هوش مصنوعی در بانکداری در حال حاضر تهدید قابل توجهی برای مشاغل بانکداران به شمار نمی‌روند.
یکی از اولویت‌های اصلی بانک‌های رده بالا در استفاده از فناوری هوش مصنوعی، شناسایی فعالیت‌های جعلی و پولشویی است. این روش موفقیت‌های فراوانی را در پی داشته است. استفاده از فناوری هوش مصنوعی باعث شده تا مدت زمان لازم برای تشخیص فعالیت‌های جعلی و پولشویی به طرز چشم‌گیری کاهش یافته و منابعی که برای تعقیب موارد اشتباه به کار گرفته می‌شدند آزاد باقی بمانند.
در چنین مواردی هوش مصنوعی جایگزین مشاغل انسانی نمی‌شود. بلکه با ارائه ابزاری مفید باعث شده تا مدت زمان لازم برای بررسی پرونده‌های مشکوک کاهش یافته و محققان انسانی فرصت بیشتری برای رسیدگی به جزئیات امور داشته باشند.
همچنین باید به این نکته توجه کرد که زمینه‌های مورد علاقه‌ی بانک‌ها برای بهره‌مندی از فناوری هوش مصنوعی به شدت با یکدیگر متفاوت است. برخی از بانک‌ها و موسسات مالی از این فناوری در جهت تجارت الگوریتمی استفاده می‌کنند؛ این درحالی است که برخی دیگر از بانک‌ها به کمک هوش مصنوعی به دنبال توسعه راه‌حل‌هایی برای تطبیق شرایط خود و ارائه محصولات متناسب با هر مشتری هستند.
اغلب پروژه‌هایی که بانک‌ها برای هوش مصنوعی در نظر گرفته‌اند در مرحله توسعه و آزمایش خود قرار داشته و در حال حاضر به صورت عمومی گسترش نیافته‌اند.
در این میان، از نقش رسانه‌ها نیز نباید غافل شد. هنگامی که بحث استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری به میان می‌آید، اغلب رسانه‌ها روی صرفه‌جویی در هزینه‌های بانکداری از طریق کاهش نیروی انسانی تمرکز می‌کنند. یکی دیگر از اهداف اصلی موسسات مالی در استفاده از این فناوری، بهبود وضعیت در شرایط ریسک و خطر است. هر ریسکی در صنعت بانکداری یک شرایط مهم و اضطراری به شمار می‌رود. به همین دلیل بسیاری از کارمندان بانک‌ها بر روی اندازه‌گیری خطر با توجه به مشتریان خود تمرکز می‌کنند. فناوری‌های رایج و موجود کنونی نمی‌توانند همانند یک انسان تصمیم بگیرند. اما استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند این شرایط را ساده‌تر کند.
تجزیه و تحلیل و ارائه داده‌هایی که از طریق توانایی‌های هوش مصنوعی به دست آمده‌اند می‌توانند سوگیری‌های انسانی را در فرآیند تصمیم‌گیری کاهش دهند. بنابراین بدون این که کارکنان انسانی از این فرآیند حذف شوند، نتیجه این عمل هم به نفع موسسات مالی و هم به نفع مشتریان آن‌ها خواهد بود.
درنهایت، استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بانکداری همانند هر صنعت دیگری نیاز به دخالت‌های انسانی را کاهش خواهد داد. با این حال این جمله به معنای این نیست که هوش مصنوعی جایگزین مشاغل انسانی شده و در برابر بیکار شدن هزاران انسان مقصر خواهد بود. درحقیقت هوش مصنوعی پتانسیل ایجاد انقلاب در یک صنعت را به شیوه‌ای متفاوت فراهم می‌کند.
برای مثال در صنعت بانکداری، هوش مصنوعی شیوه‌ای کارآمد و متفاوت را برای عملیات منطقی مانند ردیابی پولشویی و همچنین افزایش تجربه‌ی مشتری را به ارمغان می‌آورد.
منبع: Forbes
