پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا می‌توانیم دو واژه بلاکچین و انقلاب را کنار هم بگذاریم؟ / نگاه‌ها به فناوری بلاکچین
عده‌ای فناوری بلاکچین و حضور و ظهور آن در زندگی افراد را به یک انقلاب تعبیر می‌کنند اما عده دیگر آن را تنها یک ابزار می‌دانند که قرار است مانند سایر فناوری‌ها زندگی افراد را تسهیل کند.
ماهنامه عصر تراکنش / میزگرد «چرا انقلاب؟ چرا بلاکچین؟» در حالی روز اول هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار شد که موضوع و تم اصلی این دوره از همایش به «بلاکچین» اختصاص داشت. در این میزگرد نوش‌آفرین مومن‌واقفی، معاون امنیت شرکت خدمت انفورماتیک؛ محمدجواد صمدی، مدیرعامل شرکت زنجیره بلوک پارس؛ علی میزانی اسکویی، مدیرعامل شرکت سیتکس؛ فرید امیر غیاثوند، مشاور شرکت داده‌کاوان هوشمند توسن؛ بهرنگ صادقی، مدیر توسعه تکنولوژی شرکت فرابورس ایران و رضا قربانی، سردبیر ماهنامه عصر تراکنش به بحث و گفت‌وگو پرداختند. مدیر جلسه هم سعید خوشبخت، مدیر توسعه و نوآوری شرکت آریاتک بود.
تغییر شکل بازار سرمایه
در ادامه محمد جواد صمدی، مدیر عامل شرکت زنجیره‌بلوک پارس با بیان اینکه در فناوری بلاکچین و دفتر کل توزیع شده قرار است شکل بازار پول و سرمایه تغییر کند، گفت: «انقلاب بلاکچین فضایی ایجاد می‌کند که بدون اعتماد به یکدیگر قرار است به هم اعتماد کنیم که این اتفاق اگر بیفتند با تغییر ساختار بازار، نقش بانک و نهادهای مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در فضای بلاکچین چند اصل وجود دارد و ساتوشی ناکاماتو با تعریف دفتر کل توزیع شده اجزایی را برای انجام فرآیندهای مالی بدون حضور نهاد واسط مرکزی فراهم کرد.»
به گفته صمدی پایبندی به مفاهیم بلاکچین نیازمند تمرین جمعی است. از این رو دسترسی به اطلاعات و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بلاکچین نیازمند تمرین کار گروهی در کشور است. فعالیت در فضای بلاکچین باید مساله محور دنبال شود و باید در موضوعاتی از این فناوری استفاده شود که آن موضوع با دیگر راهکارها قابل حل نباشد.
او با اشاره به اینکه در فضای بلاکچین واقعیتی در خصوص انجام کارهای گروهی و مشترک وجود دارد، یادآور شد: «کار مشترک و گروهی انجام دادن به معنای کنار گذاشتن رقابت نیست. دو دسته از افراد در فضای بلاکچین اظهار نظر می‌کنند؛ دسته‌ای آن را ابزاری جدید ارزیابی می‌کنند و عده‌ای آن را بیتکوین می‌دانند در حالی که به عقیده من این موضوع را به صورت صفر و یک نمی‌توان ارزیابی کرد.»
صمدی با بیان اینکه با کمبود متخصص در حوزه فناوری مواجه هستیم، گفت: «بلاکچین در حوزه فناوری اطلاعات تمام راه حل نیست و باید به دنبال راه حل‌های دیگری نیز در این بخش باشیم.»
شفافیت با بلاکچین
امیر غیاثوند، مشاور شرکت داده کاوان هوشمند توسن نیز در این میزگرد در پاسخ به این پرسش که بلاکچین می‌تواند ایجاد شفافیت کند یا خیر، اظهار کرد: «بلاکچین بستری برای صدور ارزهای رمزنگاری‌شده با دفتر کل توزیع‌شده است که از جمله کارهای حکومتی به شمار می‌رود. این موضوع که در بلاکچین برای افراد می‌خواهیم هویت قائل شویم یا خیر؛ یکی از مسائل مهم در این بخش است که اگر نخواهیم هویت برای افراد قائل شویم این موضوع منجر به ایجاد یک سری از چالش‌ها می‌شود و زمینه را برای انجام کارهای خلاف ایجاد می‌کند.»
او داشتن هویت مجهول در بستر بلاکچین را یکی از بهترین ابزارها برای خلافکاران عنوان کرد و گفت: «مسائل هویت در فناوری بلاکچین مشکلاتی ایجاد خواهد کرد ولی اگر هر فردی با هویت خود در بستر بلاکچین فعالیت کند، این مشکل برطرف می‌شود اما بحث محرمانگی اطلاعات نیز در این بستر مطرح است که باید مورد توجه قرار گیرد. وقتی که هویت افراد در بستر بلاکچین مشخص باشد به طور قطع موجب افزایش شفافیت می‌شود. من عقیده دارم بلاکچین یک ابزار است که بعضی وقت‌ها نیز متولی مشخصی ندارد و اگر افراد در آن هویت مشخص داشته باشند اما متولی مشخصی نداشته باشد اجرای قوانین در آن با مشکل مواجه خواهد شد.»
انقلاب‌ها بر علیه کسانی است که قصد ندارند تغییر کنند
در ادامه میزانی از اعتقاد خود مبنی بر اینکه بلاکچین یک انقلاب است، گفت و توضیح داد: «در سال ۲۰۳۰ ابرکامپیوترها وارد چرخه زندگی انسان‌ها با ظرفیت پردازشی بالایی می‌شوند، زمانی که ساتوشی ناکاماتو بلاکچین را معرفی کرد، پاسخ مطلق سؤالات را نداد و بسیاری ابهامات در خصوص آن وجود دارد. فناوری بلاکچین مقدمه‌ای برای توزیع قدرت است و صرفاً در حوزه مالی و بانکی کاربرد ندارد و در سایر حوزه‌ها می‌تواند یک راهکار زیرساختی باشد. بلاکچین یک شروع زیرساختی است که ایده مبتنی بر این فناوری ایجاد خواهد شد و همه این مساله باعث می‌شود تا بلاکچین یک انقلاب باشد. تمامی انقلاب‌ها بر علیه کسانی است که قصد ندارند تعییر کنند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
اقدام حاکمیت در برابر بلاکچین
قربانی: استخراج هر بیتکوین مساوی با مصرف 108 بشکه نفت است. امسال حدود 57 گیگابایت انرژی برقی که مورد احتیاج ماست حدود 80 میلیارد دلار یارانه حوزه نفت است که 30 درصد آن گاز طبیعی است و در نیروگاه‌های برق استفاده می‌شود. این را مقایسه کنید با درآمد نفتی 40 میلیاردی. اگر حاکمیت می‌خواهد کاری کند، این کار تولید رمزارز ملی نیست حتی اینکه بخواهد ماینینگ را قانونی بکند هم نیست؛ این است که شرایط آنقدر شفاف باشد که مرزهای قانونی بودن و نبودن روشن باشد.
[/mks_pullquote]
او همچنین به موضوع رمز ارز ملی اشاره کرد و گفت: «رمزارز ملی، قرار نیست جای بیتکوین را بگیرد یا تحریم‌ها را دور بزند و تمامی مشکلات کشور را حل کند، اما اجرای درست آن به نفع کشور خواهد بود.»
شروع انقلاب اشیا
مؤمن واقفی با اشاره به اینکه اشاره به موضوع انقلاب کار ما را راحت می‌کند، گفت: «انقلاب‌ها می‌توانند دستاوردهای بد یا خوبی داشته باشند و از سویی می‌تواند دستاوردهای خوب را از بین ببرند و انقلاب بلاکچین نیز از همین دسته از انقلاب‌هاست که می‌تواند ضربه‌ای وارد کند یا چالش‌ها را برطرف کند. انقلاب صحبت از یک فضای آرمانی دارد، هم خوب است و هم بد. بلاکچین شروع انقلاب اشیاست، که از ترکیب اینترنت اشیا و هوش مصنوعی ایجاد می‌شود و در هوشمندسازی تحولی بزرگ را به دنبال دارد. این روند یک موج دیجیتال است که نمی‌توان در برابر آن مقاومت کرد. فناوری بلاکچین در ذات آنارشی است اما تمام کسب‌وکارها را به سمت خود جذب کرده و این نشان می‌دهد دستاوردهای این انقلاب مثبت است.»
او تاکید کرد: «اگر بتوانیم واقع‌بینانه با بلاکچین برخورد کنیم، می‌توانیم از مزایای فناوری زنجیره‌بلوک استفاده کنیم و امیدوارم ما بتوانیم از آن استفاده کنیم. هاروارد معتقد است در ۱۰ سال آینده، فناوری بلاکچین دستاوردهای خوبی را به دنبال داشته باشد؛ بانک‌های مرکزی، غول‌های فناوری و شرکت‌های نوپا به دنبال بهره‌گیری از این فناوری هستند که نشان می‌دهد تا علاقه‌ای فراگیر از سوی کسب‌وکارها و رگولاتورها به این فناوری وجود دارد.»
مؤمن واقفی با بیان اینکه احراز هویت از دستاوردهای اصلی فناوری بلاکچین است، اظهار کرد: «ایجاد پروتوتایپ برای بررسی رمزارزهاست و بسیاری از بانک‌های مرکزی از جمله بانک مرکزی ایران برای تحقیق و بررسی درباره کاربردهای آن اقداماتی انجام داده است. رمزارز ملی با پشتوانه ریال می‌تواند در نهایت به ایجاد یک کیف پول آفلاین منجر شود تا مشکلات چاپ اسکناس با توجه به محدودیت‌ها را خنثی کرد.»
انقلاب و ایجاد حساسیت
صادقی با یک سؤال سخنان خود را شروع کرد. او گفت: «اگر کسی بخواهد در زمینه تولید ثروت انقلاب کند از دیدگاه بازار سرمایه باید چه کند؟ باید کاری کند که جابجایی دیتا آسان باشد، تراکنش‌ها را ردگیری کند و به همه اطمینان دهد که اطلاعات قابل تغییر نیست و جعلی اتفاق نمی‌افتد. اگر این سازوکارها اعمال شود تولید ثروت اتفاق می‌افتد و این با بلاکچین ممکن است. استفاده از واژه انقلاب موجب حساسیت است درحالی که کاربرد بلاکچین در بازار سرمایه این را نمی‌گوید.»
او با اشاره به دستورالعمل‌ها و شرایط پذیرش تکنولوژی‌ها گفت: «تکنولوژی باید مورد قبول مسائل شرعی باشد و در عین حال تراکنش‌ها قابل ردگیری شود چرا که نیاز حاکمیت به شمار می‌رود؛ از سویی دیگر این فناوری بتواند اطمینان دهد تا جعلی در شبکه به‌خصوص در شبکه‌های مالی با توجه به اهمیت بالا ایجاد نشود، همچنین می‌تواند در تولید ثروت موفق باشد که در بلاکچین شاهد آن هستیم و فناوری زنجیره‌بلوک می‌تواند در کشور به موفقیت دست پیدا کند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
آنارشیسم و بلاکچین
مؤمن واقفی: بلاکچین شروع انقلاب اشیاست، که از ترکیب اینترنت اشیا و هوش مصنوعی ایجاد می‌شود و در هوشمندسازی تحولی بزرگ را به دنبال دارد. این روند یک موج دیجیتال است که نمی‌توان در برابر آن مقاومت کرد. فناوری بلاکچین در ذات آنارشی است اما تمام کسب‌وکارها را به سمت خود جذب کرده و این نشان می‌دهد دستاوردهای این انقلاب مثبت است.
[/mks_pullquote]
مدیر توسعه تکنولوژی شرکت فرابورس ایران با بیان اینکه فناوری زنجیره بلوک کاربردهای متعددی دارد، گفت: «فناوری بلاکچین نیامده تا همه چیز را از بین ببرد یا زیرساخت‌ها را دچار تغییراتی اساسی کند بلکه با پیدایش قراردادهای هوشمند و اثبات قراردادها شاهد افزایش شفافیت هستیم و بلاکچین می‌تواند کاربردهایی متعدد در زمینه بازارهای مالی داشته باشد.»
صادقی معتقد است در استفاده از فناوری بلاکچین در بسیاری از کشورها جلوتر هستیم و ایران از جایگاه مناسبی در این زمینه برخوردار است.
کار حاکمیت تولید رمزارز ملی نیست
در ادامه رضا قربانی با بیان اینکه مفهوم انقلابی که در تصور ماست با مفهوم سیاسی آن خیلی متفاوت است، گفت: «درباره بلاکچین، هایپ شکل گرفته است. بلاکچین مفهوم ساده‌ای دارد، یک دفتر کل توزیع‌شده است که از طریق آن ارزش مبادله می‌شود ولی ما بار ارزشی زیادی را سوار آن می‌کنیم. این تکنولوژی معایبی دارد مانند اینکه گران و کند است و تنها دلیل رفتن به سمت آن نیز دور زدن واسطه‌هاست.»
قربانی پول‌های دیجیتال، قراردادهای هوشمند و توکنایز کردن را سه کاربرد این فناوری خواند. او گفت: «در حوزه پول‌های دیجیتال سؤال اساسی این است که آیا شما به پول دیجیتال احتیاج دارید؟ پاسخ شما اگر بله باشد پاسخ بیتکوین است. همه زیبایی بلاکچین این است که یک مفهوم متناقض را واقعی کرده است. من این را خیلی صریح می‌گویم اینکه بگویم بیتکوین نه بلاکچین آری کاملاً بی‌معناست.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
صفر و یک انقلابی
صمدی: کار مشترک و گروهی انجام دادن به معنای کنار گذاشتن رقابت نیست. دو دسته از افراد در فضای بلاکچین اظهار نظر می‌کنند؛ دسته‌ای آن را ابزاری جدید ارزیابی می‌کنند و عده‌ای آن را بیتکوین می‌دانند در حالی که به عقیده من این موضوع را به صورت صفر و یک نمی‌توان ارزیابی کرد.
[/mks_pullquote]
سردبیر ماهنامه عصر تراکنش با یک سؤال، صحبت‌های خود را ادامه داد و گفت: «بلاکچین مگر جغرافیا دارد که ما درباره ارز ملی و ملیت آن صحبت می‌کنیم؟ بلاکچین مفهومی بود که توزیع ارزش را غیرمتمرکز کرد. کاربرد دیگر بلاکچین، بحث قراردادهای هوشمند، فعلاً یک بازی کودکانه است. قراردادهای هوشمندی که در اتریوم قابل اجرا و پیاده‌سازی است و می‌تواند فراگیر شود قراردادهای به شدت ساده است. سومین حوزه بلاکچین بحث توکنایز کردن است که خیلی هنوز با آن فاصله داریم. ما از این تکنولوژی بدترین بخش آن را گرفته‌ایم و می‌خواهیم ارزرمز ملی بسازیم. در حوزه کسب‌وکارها به سمت تریدینگ می‌رویم، بعد از اینکه قیمت بیتکوین کاهش پیدا می‌کند تب ماینینگ همه را می‌گیرد.
حاکمیت به طور خاص دولت مصوبه تصویب می‌کند که جریان ماینینگ را هدایت کند، جریانی که به شدت خطرناک است. هر کسی که به سمت ماینینگ می‌رود پولدار می‌شود اما قیمت آن لگد زدن به منابع ملی است. استخراج هر بیتکوین مساوی با مصرف 108 بشکه نفت است. امسال حدود 57 گیگابایت انرژی برقی که مورد احتیاج ماست حدود 80 میلیارد دلار یارانه حوزه نفت است که 30 درصد آن گاز طبیعی است و در نیروگاه‌های برق استفاده می‌شود. این را مقایسه کنید با درآمد نفتی 40 میلیاردی. اگر حاکمیت می‌خواهد کاری کند، این کار تولید رمزارز ملی نیست حتی اینکه بخواهد ماینینگ را قانونی بکند هم نیست؛ این است که شرایط آنقدر شفاف باشد که مرزهای قانونی بودن و نبودن روشن باشد.»
