پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به معضل جدید اپلیکیشن‌های ایرانی روی پلتفرم iOS / «گواهی توسعه‌دهنده سازمانی» دیگر جواب نمی‌دهد؟
اپلیکیشن‌های ایرانی روی پلتفرم iOS باز هم برای فعالیت با مشکل مواجه شدند. از چهارشنبه‌شب هفته گذشته، با محدودسازی «گواهی‌های توسعه‌دهنده سازمانی» (Enterprise Developer Certificates) توسط اپل، بسیاری از اپلیکیشن‌های خدماتی ایرانی از جمله ارائه‌دهندگان خدمات بانکی و پرداخت، اسنپ، تپسی، الو پیک، دیجی‌کالا، فروشگاه فروش اپ ios یعنی سیب‌اپ و … بر روی گوشی‌های اپل از دسترس خارج شدند.
این‌گونه بود که کسب‌وکارهای ایرانی هرچند به‌سرعت نسخه‌ها و راهکارهای جدیدی را پیش روی مخاطبان خود قرار دادند، اما باز هم با چالشی جدی مواجه شده‌اند. این کسبوکارها همچنان دغدغه‌ای بزرگ‌تر از دغدغه افزایش کیفیت خدمات و ارزش افزوده‌شان به مشتری را دارند و پلتفرمی که بر روی آن خدمات خود را ارائه می‌دهند، اصلی‌ترین چالششان است.
کسبوکارها چه کردند؟
روند اعمال محدودیت جدید برای اپلیکیشن‌های شناخته‌شده، از روز چهارشنبه 8 اسفند شروع شد و تا صبح روز پنجشنبه، بسیاری از اپلیکیشن‌ها برای اکثر کاربران ایرانی گوشی‌های اپل از دسترس خارج شد. البته اپلیکیشن‌ها برای اکثر کاربران از دسترس خارج شدند، اما برخی کاربران، که هنوز غیرمجاز بودن اپلیکیشنشان توسط اپل شناسایی نشده، همچنان امکان استفاده از بعضی از اپلیکیشن‌ها را در طول این چند روز داشته‌اند.
بسیاری از کسب‌وکارهای ایرانی که به مشکل برخورده بودند، بلافاصله پس از اعمال محدودیت‌های جدید، از طریق پیامک و شبکه‌های اجتماعیشان کاربران را به استفاده از نسخه‌های وب دعوت کردند و یا لینک دانلود نسخه‌های جدید اپلیکیشن را برایشان فرستادند. در این نسخه‌های جدید، به روش‌های مختلف، مشکل محدودیت‌ها برطرف شده است.
اسنپ در اولین واکنش به محدودیت خدماتش، کاربران را به استفاده از نسخه وب اسنپ دعوت کرد و بعدتر، لینک دانلود نسخه جدید اپلیکیشن را برای کاربران با پیامک فرستاد.
لینک دانلود نسخه جدید تپسی برای iOS هم از طریق پیامک به کاربران آن ارسال شد.
بانک اقتصاد نوین هم نسخه جدید اپلیکیشن همراه نوین برای iOS را منتشر کرد.
ایران کیش هم نسخه جدید پات برای iOS را منتشر کرده است. کاربران پات باید پس از نصب نسخه جدید، در بخش device management تنظیمات گوشی خود، Milano innova sys.SRL را بر روی trust قرار دهند.
همراه بانک ملی ایران، اپلیکیشن بام، هم در پیامکی کاربران خود را به دانلود نسخه جدید iOS بام، دعوت کرد.
فون‌پی هم در پیامکی به کاربران خود، از آنان خواست تا در صورت اختلال در نسخه iOS فون‌پی، از نسخه وب فون‌پی استفاده کنند.
ایرانسل هم در پیامکی، لینک دانلود نسخه جدید نسخه iOS اپلیکیشن ایرانسل من را برای کاربرانش فرستاد.
دلیل محدودیت‌های اخیر اپل برای کاربران ایرانی چیست؟
به گزارش ایرنا، شرکت اپل در سال‌های گذشته روشی را برای استفاده کسب‌وکارهای کوچک از اپ‌استور اعلام کرد که اصطلاحا به آن گواهی‌های توسعه‌دهنده سازمانی (Enterprise Developer Certificates) می‌گویند.
شرکت اپل از این طریق به یکسری کسبوکارها اجازه داد اپلیکیشن‌هایی که حالت تست و بتا دارند و در اپ‌استور آپلود نشده‌اند، اما می‌خواهند در یک محیط محدود بررسی شوند را با استفاده از این گواهی‌ها در اپ‌استور قرار بدهند.
رضا قربانی، رییس هیات مدیره راه پرداخت، با بیان این نکات به ایرنا افزود: «این شرایط مهیا شد اما مدتی بعد، طبق گزارشی که وب‌سایت معتبر تک‌کرانچ منتشر کرد، مشخص شد از این گواهی‌ها، سوءاستفاده‌هایی انجام شده که موجبات انتشار اپلیکیشن‌های آلوده روی iOS را فراهم کرده است.»
به گفته قربانی، با انتشار این گزارش، اپل حتی اکانت مجموعه‌هایی مانند گوگل، مایکروسافت و شرکت‌های دیگر که از این گواهی‌ها استفاده می‌کردند را نیز غیرفعال کرد و این نشان می‌دهد که اپل محدودیت‌های جدی برای گواهی‌ها در نظر گرفته است.
اما تحریم کشور ایران و عدم امکان عرضه اپلیکیشن‌های ایرانی در اپ‌استور، این کسبوکارها را مجبور به استفاده از این گواهی‌ها کرد. رضا قربانی دراین‌باره به ایرنا گفت: «پس از جدی‌تر شدن تحریم‌ها، بازارهای داخلی مانند سیب‌اپ درست شدند، کارشان این بود که خودشان را به‌عنوان کمپانی جا می‌زدند و می‌گفتند ما یکسری اپلیکیشن را در محیط تستی بررسی می‌کنیم.»
او افزود: «شرکت‌های معتبر، کسب‌وکارهای بزرگ پرداخت، بانکی، استارت‌آپ‌های بزرگ در این بستر کاملا ناامن که برای کاربردهای محدود قابل‌استفاده بوده، سرمایه‌گذاری کرده و اپلیکیشن خود را عرضه کردند به‌این‌ترتیب اپلیکیشن از یک بستر تقریبا ناامن بیرون آمد، توسعه پیدا کرد و در اختیار کاربران قرار گرفت.»
اقدام اخیر اپل، در راستای حفظ حقوق کپی‌رایت بوده است
به گزارش دنیای اقتصاد، اپل به دلیل افزایش نرم‌افزارهای کرک‌شده (قفل شکسته) و کپی‌برداری‌شده و نیز عدم‌رعایت قانون کپی‌رایت که به ضرر کاربران و توسعه‌دهندگان بوده، این تغییر رویه را در پیش گرفته است. در واقع، اپل خواسته با مسدود کردن این اکانت‌ها، کاربران را مجبور کند از روش قانونی اپلیکیشن‌ها را تهیه کنند، اما این در حالی است که کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها، قادر به نصب برنامه‌ها از اپ‌استور نیستند و به‌ناچار این روش را انتخاب کردند.
نقش خبرنگار شبکه منوتو در محدودیت‌های جدید اپل
پس از اعمال محدودیت‌های جدید اپل، در شبکه‌های اجتماعی، خبری مبنی بر نقش خبرنگار شبکه منوتو در شناسایی اپلیکیشن‌های ایرانی منتشر شد و کاربران با هشتگی در توییتر، به این موضوع واکنش نشان دادند.
دراین‌باره امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات در توییتر نوشت: «در خصوص محدودسازی‌های اپل بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد، خبرنگار یکی از شبکه‌های ضد ایرانی فهرستی از اپلیکیشن‌های ایرانی را جهت محدودسازی تهیه کرده و در اختیار اپل قرار داده است. متاسفم که گاه برخی از ایرانیان این‌چنین زندگی هم‌وطنان خود را تحت‌فشار مضاعف قرار می‌دهند.»
معاون وزیر ارتباطات افزود: «اگرچه این محدودیت‌های جدید، سیاست اپل هم بوده، اما اینکه برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی که در این فهرست نیستند، حذف نشده‌اند حاکی از دخالت این گزارش در تسریع سیاست اپل در مورد اپلیکیشن‌های ایرانی است. پس گزارش در انتخاب اپلیکیشن‌های مسدود شده تاثیرگذار بوده است.»
محمدجعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات عقیده دارد که اپل پیش از گزارش این خبرنگار هم از این نوع استفاده آگاه بوده اما اقدام مستقیمی انجام نمی‌داده است.
او در گفت‌وگو با دیجیاتو افزود: «من معتقدم قبل از این گزارش هم اپل مطلع بوده که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. به این دلیل که مشخص است این گواهی چندبار استفاده شده و چند کاربر دارد. پس تمام اطلاعات از قبل هم وجود داشته، اما مسئله اینجاست که وقتی یک گزارش منتشر می‌شود، باید واکنشی هم به آن وجود داشته باشد. شاید در نگاه اول گواهی‌های سازمانی سایر کشورها هم مشکل پیدا کرده‌اند، اما باتوجه به شرایط خاص ایران، به نظر می‌رسد این گزارش و لیستی که تهیه شده، کار خودش را کرده است.»
این اکوسیستم ما را به رسمیت نمی‌شناسد
رضا قربانی در گفت‌وگو با ایرنا، می‌گوید: «باید از فرصت و شکافی که به وجود آمده بود، استفاده می‌کردیم. ایراد اصلی به ما، دولت، حاکمیت، کسب‌وکارهای بزرگ برمی‌گردد به اینکه سعی کردند از اکوسیستمی استفاده کنند که ما را به رسمیت نمی‌شناسند ما با این کار امنیت خودمان را به خطر انداختیم.»
او می‌گوید: «از دسترس خارج شدن اپلیکیشن‌ها، به دلیل استفاده‌های نادرستی که نه صرفا در ایران بلکه در بقیه دنیا از این فضا صورت می‌گرفت دیر یا زود اتفاق می‌افتاد؛ اشکال بزرگ ما فکر نکردن به عاقبت کار و چاره‌اندیشی در این خصوص بود.»
رضا قربانی می‌افزاید: «در حال حاضر خیلی‌ها سعی دارند این اتفاق را صرفا به تحریم و فضای بانکی ربط دهند، این مسئله ربطی به تحریم‌ها ندارد چون تحریم‌ها سال‌هاست شامل حال ما شده است، ما باید بپذیریم که مدت مدیدی به شکل «یواشکی» در این فضا ورود و خروج می‌کردیم، الان فهمیده‌اند و در را بسته‌اند، فرصتی که ما از دست دادیم این بود که به سمت اوپن‌سورس حرکت نکردیم.»
رییس هیات مدیره راه پرداخت می‌افزاید: «به جای آن، ایده نرم‌افزار بومی را مطرح کردیم، درحالی‌که نیاز نبود و می‌توانستیم به سمت پلتفرم‌ها و بسترهای اپن‌سورس برویم. به‌احتمال زیاد در آینده هر اپلیکیشنی که ریشه‌اش در ایران باشد، قابلیت استفاده در گوشی‌های iOS را نخواهد داشت مگر این که از نظر سیاسی اتفاقی رخ دهد و ما بتوانیم به‌صورت قانونی از این بستر استفاده کنیم.»
می‌توان علیه اپل، اقدام قضایی کرد؟
نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات درباره پیگیری قضایی اقدامات اپل به دیجیاتو می‌گوید: «اساسا اقدامات حقوقی می‌تواند سه بخش داشته باشد. یا اقدامات حقوقی است، یا قضایی و یا قانونی. از سوی دیگر مبحثی وجود دارد به نام «تحریم‌های غیرقانونی». این مسئله وجود دارد که اساسا تحریم قانونی داریم یا خیر. حالا نکته بسیار مهم این است که ما اساسا در جامعه بین‌المللی تحریم قانونی نداریم.»
نعناکار درباره پیگیری بین‌المللی اقدامات اپل می‌گوید: «این پیگیری، نمی‌تواند دفعتا پیگیری قضایی باشد. به این مفهوم که نمی‌شود به محکمه‌ای مراجعه کنیم و بگوییم اقدام قضایی انجام بده، دستور موقت بده یا سیاست یک شرکت خصوصی را لغو کن. پس می‌رسیم به اقدام حقوقی و قانونی. در این حالت، مسئله بسیار زمان‌بر است چون ابتدا باید ظرفیت‌های جامعه بین‌المللی شناسایی شود و ببینیم با کدام موسسات، سازمان‌ها، انجمن‌های غیردولتی مثل NPO یا NGOهای بین‌المللی می‌توانیم مکاتبه کنیم.»
او افزود: «در واقع باید به نوعی از پتانسیل و ظرفیت‌های حقوقی این سازمان‌ها استفاده کرد و فشارهایی را به اپل وارد کرد تا این شرکت مجبور شود خدماتی را به شما بدهد.»
راه‌کار کسبوکارها در مورد محدودیت‌های جدید اپل چیست؟
پویا خوشبخت، بنیان‌گذار و مدیر فنی یکی از فروشگاه‌های اپلیکیشن در گفت‌وگو با روزنامه ایران در این خصوص می‌گوید: «در حال حاضر مشغول آماده کردن یک صفحه یا پروفایل جدید در وب‌سایت خودمان هستیم تا اپلیکیشن‌های پرکاربرد فارسی در آن قرار بگیرند و کاربران امکان دانلود اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود را از این طریق داشته باشند. هرچند که این راه‌حل هم موقتی است و با شناسایی از سمت اپل این صفحه نیز مسدود خواهد شد.»
او با اشاره به راه‌حل دوم این پلتفرم برای دور زدن محدودیت‌های جدید از سمت اپل اعلام کرده است: «از ماه‌ها پیش در حال کار روی پروژه‌ای به کمک تکنولوژی ADHOC هستیم که امکان ایجاد محدودیت روی آن از سمت اپل هم وجود ندارد. کاربرد این پروژه به این شکل خواهد بود که روی یک سیستم توسعه‌دهنده غیرتجاری (حساب توسعه‌دهنده تجاری) کار می‌کند و قابلیت بسته شدن از سمت اپل را ندارد، چون هر ۱۰۰ نفر در یک اکانت قرار دارند و شناسایی و محدودسازی آن از سمت اپل سخت است.»
اما فرشاد قاسمی، برنامه‌نویس در گفت‌وگو با ایران در این زمینه می‌گوید: «در حال حاضر بسیاری در شوک هستند و برنامه‌ریزی‌هایشان برای رشد کسب‌وکارشان که وابسته به این اپلیکیشن‌های فارسی است در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.»
بر اساس اظهارات او ادامه داشتن این محدودیت و محدود کردن راه‌های جدید از سوی اپل می‌تواند شرایط را برای بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین که از داخل کشور هم با تهدید به پلمب و فیلتر مواجه هستند، سخت‌تر کند.
به هرحال هرچند تاکنون راه‌حل‌هایی که کسب‌وکارهای آنلاین ایرانی برای دور زدن محدودیت جدید اپل کاربران را تشویق به استفاده از آن می‌کنند، موقتی است اما به نظر می‌رسد گروهی از برنامه‌نویسان ایرانی در تلاش برای پیدا کردن راه‌حل‌های همیشگی برای خلاص شدن از این محدودیت‌های اپل هستند.
