پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پرداخت به‌موقع چک‌های سررسید شده، قبوض آب، برق، گاز و تلفن، اقساط تسهیلات بانکی، شهریه مدارس فرزندان، دغدغه همیشگی شهروندان است که اکنون بانک مرکزی قصد دارد آن را در قالب سیستم «برداشت مستقیم» سامان بدهد.
به گزارش ایرنا، اوایل بهمن‌ماه امسال بود که عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی در همایش بانکداری الکترونیک از اجرایی شدن «برداشت مستقیم» در نظام بانکی کشور خبر داد و گفت: «یکی از اتفاقاتی که می‌تواند تاثیر مهمی بر توسعه کسب‌وکارها داشته باشد، خدمات برداشت مستقیم است و این در اغلب بانک‌های کشور عملیاتی شده و می توانیم آن را به‌عنوان یک ابزار و بستر مهم در توسعه کسب‌وکارهای نوپا و یا همان استارت‌آپ‌ها به کار بگیریم.»
او افزود: «ما مطمئنیم با راه‌اندازی و استفاده از این سیستم توسط کاربران و کسانی که درصدد توسعه کسب‌وکارهای خود هستند، دغدغه‌های این فعالان از نظر جمع‌آوری وجوه از بین خواهد رفت؛ در واقع دغدغه جمع‌آوری وجوه ناشی از کسب‌وکار دیگر وجود نخواهد داشت.»
پس از آن محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از اجرایی این سیستم در 18 بانک کشور خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با توسعه آن بخشی از مشکلات و موانع پیش روی فعالان کسب‌وکارهای نو برداشته شود.
حال پرسش این است که «برداشت مستقیم» (direct debit) چیست که تا این میزان می‌تواند نه فقط در زندگی روزمره شهروندان بلکه در فرآیند خدمات‌رسانی کسب‌وکارها نیز موثر باشد؟
برداشت مستقیم به عملیاتی گفته می‌شود که با استفاده از آن، مشتری می‌تواند پرداخت‌های موردنیاز خود را انجام دهد. در این عملیات، مشتری به کارگزار، اجازه برداشت از حساب خاصی را برای پرداخت هزینه‌هایی مانند صورتحساب قبض، در قالب یک دستور پرداخت، صادر می‌کند و در قبال آن بانک بابت هر تراکنش درصدی را به‌عنوان کارمزد از کارگزار دریافت می‌کند.
کارشناسان حوزه فناوری‌های مالی پیش‌بینی می‌کنند با توسعه این روش می‌توان تا 2 میلیون تراکنش بانکی را بدون نیاز به مراجعه حضوری مشتریان از بین برد که خود کمک شایانی به نظام‌های پرداخت خواهد بود.
اجرای این طرح از اوایل دهه نود خورشیدی در دستور کار بانک مرکزی قرار داشت اما از آنجا که این کار آن نیازمند یک پرتال جامع بود که مشتری بتواند اطلاعات دقیق از برداشت حساب خود داشته باشد، اجرای آن به طول انجامید و اکنون به‌صورت آزمایشی در برخی شعب منتخب بانکی در حال اجراست.
آنگونه که کارشناسان بانکی نوید می‌دهند، با اجرای کامل این طرح، دغدغه‌های روزمره افراد برای پرداخت قبوض آب، برق، گاز، تلفن و دیگر خدمات، اقساط تسهیلات بانکی، چک‌های صادره و دیگر پرداخت‌های دوره‌ای افراد از بین می‌رود.
برداشت مستقیم چگونه کار می‌کند؟
یک مقام آگاه در شبکه بانکی درباره مزیت‌های برداشت مستقیم به خبرنگار ایرنا توضیح داد: «در این شیوه فرد یک بار به بانک مراجعه کرده و فرم‌های مخصوص به این نوع برداشت‌ها را تایید می‌کند؛ یعنی با این کار به بانک اجازه می‌دهد که ماه به ماه برای پرداخت‌های موردنظر او، از حسابش برداشت کرده و پرداخت‌ها را انجام دهد.»
او تاکید کرد: «برای نمونه افراد حقوق‌بگیر ممکن است اقساط تسهیلات بانکی از بانک‌های مختلف داشته باشند و یا برای پرداخت شهریه فرزندان خود تعدادی چک به مدرسه داده باشند؛ برداشت مستقیم این امکان را می‌دهد که در تاریخ‌های خاص برداشت‌ها از حساب افراد انجام شود و نیازی به عملیات بانکی از سوی مشتری نباشد.»
برداشت مستقیم با اطلاع مشتری و اخذ کارمزد خواهد بود
این مقام آگاه در شبکه بانکی با تاکید بر اینکه اکنون این طرح در شعب منتخب بانک‌ها به‌صورت آزمایشی اجرا شده و در مرحله بعدی باید در سطح شعب آزمایش شود تا به مرحله اجرای فراگیر برسد، افزود: «اجرای این طرح بر مبنای نظام کارمزدی خواهد بود یعنی بابت خدمتی که ارایه می‌شود، بانک از مشتری کارمزد اخذ خواهد کرد که البته هنوز میزان آن تعیین نشده است.»
او گفت: «سه مرحله برای برداشت مستقیم طراحی شده است. مرحله نخست به بازپرداخت تسهیلات بانکی مشتریان اختصاص دارد. در مرحله دوم پرداخت به اشخاص در این سیستم تعریف می‌شود و در گام نهایی قبوض شرکت‌های خدماتی تحت پوشش قرار می‌گیرد.»
این فعال بانکی درباره مرحله «پرداخت به اشخاص» چنین توضیح داد: «در این مرحله می‌توان پرداخت مستاجر به صاحب‌خانه یا شهریه مدارس فرزندان و حتی پرداخت اقساط خرید از فروشگاه‌ها را تعریف کرد تا دیگر نیازی به صدور چک برای این امور نباشد.»
به گفته او، در مرحله سوم که به پرداخت قبوض شرکت‌های خدماتی اختصاص دارد، ماه به ماه مبلغ موردنظر از حساب مشتری کسر می‌شود و البته این مراقبت وجود خواهد داشت که اگر فردی منزل خود را تغییر داده باشد، بتواند تحت پورتال طراحی‌شده، تغییر نشانی را ثبت کند تا قبوض منزل قبلی از حساب او کسر نشود.
او افزود: «همه این برداشت‌ها فقط در صورتی انجام خواهد شد که مشتری با حضور در شعبه فرم‌های مربوطه را تایید کرده باشد و البته حتی پس از اعلام رضایت مشتری، در زمان برداشت با ارسال پیامک همه برداشت‌های انجام‌شده به اطلاع مشتری می‌رسد ضمن آنکه مشتری این اختیار را دارد که وقت لازم بداند، این مجوز را لغو کند.»
این فعال نظام‌های پرداخت درباره اینکه اگر فرد موجودی کافی در حسابش نداشته باشد، این پرداخت‌ها چگونه انجام می‌شود، گفت: «از آنجا که برداشت مستقیم فقط یک‌بار در ماه انجام می‌شود، اگر موجودی کافی نباشد، آن دوره به اصطلاح سوخت می‌شود و مشتری باید از دیگر مکانیسم‌های پرداخت برای واریز وجوه استفاده کند.»
او در عین حال گفت: «از آنجا که موفقیت در اجرای این طرح نیازمند فرهنگ‌سازی است، در زمانی که در سطح شعب بانکی اجرایی شد، اقدام‌های لازم برای اطلاع‌رسانی عمومی در دستور کار شبکه بانکی قرار خواهد گرفت.»