ماینینگ کسب‌وکار من است / آیا استخراج ارزهای رمزنگاری‌شده به‌صرفه است؟

زمانی که حرف از استخراج یا ماینینگ بیت‌کوین می‌شود، خیلی‌ها با امید کسب سود بیشتر سرمایه خود را به ارز دیجیتال تبدیل می‌کنند. اما مساله اینجاست که با شروع این فعالیت، حجم تبلیغات غیرقانونی به روش‌های مختلف هم شکل گرفته تا جایی که بعضی از کاسبان این عرصه، استخراج ماینینگ با گوشی و تبلت را هم به راحتی تضمین کرده‌اند.

با نگاه اجمالی به هشتگ ماینینگ در اینستاگرام به انواع خریدوفروش دستگاه‌های ماینینگ، نحوه نگهداری آنها و تشویق مردم برای تبدیل کردن دلار یا یوروی خود به ارز دیجیتال با صرف هزینه و سرمایه اندک برمی‌خوریم.

همچنین کانال‌های تلگرامی هستند که با آموزش ماینینگ و وعده درآمدزایی میلیونی، افراد را به سمت خود جذب می‌کنند. علاوه بر این با جست‌وجوی کوتاهی در اینترنت، خیل عظیم ویدئوهای آموزشی را می‌بینیم که آموزش استخراج بیت‌کوین با کامپیوترهای معمولی تا معرفی نرم‌افزارهای ماینینگ را دربرمی‌گیرد.

اما ماجرای استخراج بیت‌کوین که این روزها درباره آن حرف‌های ضدونقیض زیادی وجود دارد، دقیقاً چیست و چگونه می‌توان از آن بهره‌برداری کرد؟ در این گزارش قصد داریم به این موضوع بپردازیم که آیا استخراج بیت‌کوین همان‌قدر به صرفه است که در تبلیغات مجازی گفته می‌شود؟ برای پاسخ به این سؤالات، با افرادی وارد گفت‌وگو شدیم که در شبکه‌های مجازی، تبلیغات ماینینگ و فروش دستگاه‌های آن، کسب‌وکارشان است.

 

مقدمه‌ای بر استخراج بیت‌کوین

رمزارزها به نحوی طراحی شده‌اند که برای تأیید هر تراکنش در شبکه نیازمند حل الگوریتم‌های پیچیده ریاضی هستند. حل کردن این الگوریتم‌ها ساده نیست و به توان پردازشی بالایی نیاز دارد. در شبکه بیت‌کوین از توان پردازشی کاربران شبکه برای حل کردن الگوریتم‌ها استفاده می‌شود و در ازای حل شدن مساله یا به عبارتی تأیید شدن تراکنش، پاداشی به کاربر پرداخت می‌شود. این پاداش همان واحد پولی شبکه یعنی بیت‌کوین است. به کل این فرایند، استخراج (Mining) می‌گویند و شخص یا دستگاهی که این کار را انجام می‌دهد ماینر است.

برای استخراج بیت‌کوین سه مرحله باید انجام شود. اولین گام، تهیه دستگاه استخراج مناسب است. نصب کیف پول متناسب با ارزی که قصد استخراج آن را دارید، دومین مرحله است و اتصال دستگاه به استخر استخراج، سومین گام به حساب می‌آید. این سه مرحله، الفبای ماینینگ هستند و مساله مورد اهمیت این است که بدانیم به دنبال استخراج چه ارزی هستیم.

تا چند سال پیش استخراج بیت‌کوین عمدتاً با CPU یا همان پردازنده‌ها انجام می‌شد و سیستم‌های خانگی معمولی هم می‌توانستند به استخراج سودآور بیت‌کوین بپردازند، اما با گسترش شبکه ارزهای دیجیتال و ماینرها، امروزه استخراج به صرفه ارزهای دیجیتال فقط با تراشه‌های مخصوصی به نام ASIC امکان‌پذیر است.

 

استخراج خانگی و واقعیت‌های نهفته در آن

در اینستاگرام صفحه‌های مختلفی درباره آموزش ماینینگ بیت‌کوین، کریپتوتب‌ها و کسب درآمد با کامپیوتر خانگی وجود دارد. برای اینکه از چگونگی ماینینگ بیت‌کوین و هزینه‌های آن آگاه شویم، با تعدادی از دارندگان این صفحات گفت‌وگو کردیم.

یکی از صفحاتی که نزدیک به هشت هزار دنبال کننده دارد، درباره استخراج این ارزها گفته است: «اگر قرار باشد بیت‌کوین را استخراج کنیم، ناچاریم از دستگاه Antminer S9j استفاده کنیم که اکنون حدود 1300 وات برق مصرف می‌کند. این مقدار معادل مصرف برق یک کولر گازی است. علاوه بر آن نیاز به کابل‌کشی مناسب هم وجود دارد. به جز اینها این دستگاه‌ها آلودگی صوتی زیادی دارند و باید در جای مناسبی قرار بگیرند. صدای هر دستگاه شبیه به صدای دو دستگاه جارو برقی است. شرایط دیگری که باید برای این دستگاه‌ها برقرار باشد، وجود سیستم‌های خنک‌کننده است؛ چراکه این دستگاه‌ها حرارتی نزدیک به 1500 وات تولید می‌کنند.»

یکی دیگر از صفحاتی که به نظر می‌رسید راهکارهای متعادل‌تری برای استخراج پیشنهاد داده، در ویدئو خود اینگونه توضیح داده بود که استخراج بیت‌کوین به این سادگی نیست. در بسیاری از مواقع قطعی اینترنت یا روشن نشدن دستگاه وجود دارد و باید با دستگاه‌ها آشنایی کامل داشت.

 

قیمت دستگاه‌های ماینینگ

درباره قیمت دستگاه‌ها، عدد ثابتی وجود ندارد و قیمت آنها با بالا و پایین آمدن دلار دچار نوسان می‌شود. اما در حال حاضر قیمت آنها از پنج تا شش میلیون تومان شروع می‌شود و مدل‌های موجود ساخت چین هستند. با وجود این به گفته فروشندگان این دستگاه‌ها سوددهی بازگشت سرمایه حداقل یک سال طول می‌کشد و با نوسانات قیمت‌ها و دلار تغییر می‌کند. به طور مثال اگر قیمت دستگاه‌ها پنج میلیون باشد، حدود 10 ماه بازگشت سرمایه آن طول می‌کشد.

درباره استخراج بیت‌کوین به اظهارنظرهای مختلفی رسیدیم، آن دسته از صفحاتی که کسب سود صددرصد را تضمین کرده بودند، به سؤالات ما پاسخ ندادند اما با کسانی که خود را به عنوان مشاور در ارزهای دیجیتال معرفی کرده و جسورانه درباره استخراج آنها راهکار داده بودند، صحبت کردیم.

یکی از آنها درباره هزینه برق خانگی و سودی که قرار است از طریق استخراج بیت‌کوین به دست آید، توضیح داد و گفت: «در شرایط کنونی اگر دستگاهی را با قیمت شش میلیون تومان خریداری کنیم، سود حاصل از استخراج نزدیک به 800 هزار تومان است که در یک ماه حدود 400 هزار تومان صرف هزینه برق می‌شود. اما همه اینها به تجهیزات، قرار گرفتن دستگاه در محل مناسب و تجهیزات اضافه‌ای که برای دستگاه تهیه می‌شود، بستگی دارد. از سوی دیگر وجود نوسانات قیمت در بیت‌کوین، سود آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»

صفحه دیگری در اینستاگرام با عنوان یک گروه مهندسی در زمینه خرید، راه‌اندازی و تعمیرات تجیهزات ماینینگ ارز دیجیتال فعالیت می‌کند که درباره قیمت دستگاه ماینینگ و چگونگی تهیه آن با آنها گفت‌وگو کردیم.

این گروه به صورت حضوری و غیرحضوری دستگاه‌های Antmainer T9، S9 و S11 را می‌فروشند. T9 با قیمت سه میلیون و 500 هزار تومان، S9  پنج میلیون و 500 هزار تومان و S11،  11 میلیون و پانصد هزار تومان به فروش می‌رسد.

او استخراج بیت‌کوین را نسبت به خریدوفروش آن به صرفه‌تر دانست و گفت: « استفاده از دستگاه‌های استخراج در خانه سروصدای زیادی را ایجاد می‌کند، با این حال اگر با برق خانگی بخواهیم به استخراج بپردازیم، تعداد دو دستگاه کفایت می‌کند که هزینه برق مصرفی هر دستگاه در ماه تقریباً معادل 200 هزار تومان است. هزینه اینترنت این دستگاه‌ها ناچیز است و شاید در ماه حدود یک گیگ اینترنت مصرف شود. خریدوفروش بیت‌کوین ریسک بالایی دارد، در صورتی که با استخراج بیت‌کوین، اگر قیمت آن هم تغییر کند، ما سرمایه‌مان را از دست نمی‌دهیم.»

 

کریپتوتب‌ها و کسب درآمد با کامپیوترهای شخصی

کسب درآمد بی‌دردسر و با تضمین صددرصد مفاهیمی است که جذابیت‌های خاص خود را دارد. در این میان، با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی این جملات آن قدر وسوسه‌انگیز هستند که هر کاربر ناآشنا به دنیای ارزهای دیجیتال را به سمت نصب افزونه‌ای به نام «کریپتوتب» (CryptoTab) و یا مرورگر آن سوق می‌دهد.

کریپتوتب نوعی افزونه برای مرورگر است. این افزونه اجازه می‌دهد کاربر بدون نیاز به نصب هرگونه نرم‌افزار اضافی به استخر استخراج متصل شده و کسب درآمد کند. آنطور که به نظر می سد، با این مرورگر می‌توان از طریق کامپیوترهای شخصی، بیت‌کوین را استخراج کرد. اما کریپتوتب هزینه‌های زیادی دارد با درآمد جزئی؛ چیزی که بر خلاف تبلیغات پرزرق و برقش است. هزینه بالای برق و آسیب به سخت افزار رایانه تنها هزینه‌های قابل جبران این قضیه هستند.

سعید خوشبخت، مدیر توسعه و نوآوری شرکت آریاتک درباره این مرورگر گفته است: «کریپتوتب‌ها به قطع یقین هیچ درآمدی ندارند و جز اینکه CPU  کامپیوترهای شما را بسوزانند و هزینه برق شما را افزایش دهند، سودی نخواهند داشت. تنها کسانی که از کریپتوتب‌ها سود می‌برند، به‌وجودآورنده‌های آنها هستند. آن عددهای کوچکی که برای شما ناچیز و ضررده هستند، برای آنها تبدیل به درآمد می‌شود.»

در مقابل این گفته‌ها، مهرداد فرنوش، هم‌بنیان‌گذار «اول بلاک» راه‌اندازی مزارع استخراج بیت‌کوین را یک بحث کاملاً صنعتی می‌داند و می‌گوید: «استخراج بیت‌کوین بر روی گوشی و نرم‌افزار به صورت غیرصنعتی انجام می‌شود، به همین دلیل احتمال درآمد آن تقریباً صفر است. می‌توان گفت قدرت یک دستگاه پیشرفته ماینینگ یک میلیون برابر بیشتر از قدرت پردازشی کارت گرافیک نسبتاً روز دنیا است؛ بنابراین تقریباً غیر ممکن است که با ابزارهایی که در میان مردم موجود است، بتوان بیت‌کوین استخراج کرد.»