پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رقیب یا رفیق؟ / مشارکت بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک در پرداخت برون‌مرزی
ما در دنیای لذت‌های فوری زندگی می‌کنیم. دنیایی که به نظر می‌رسد میانه‌ای با حد و مرز‌ها ندارد و به دنبال بی‌نهایت‌ها است. در این دنیا، شما قادر هستید تا در کمتر از 24 ساعت کل کره زمین را به‌صورت هوایی دور بزنید یا یک یخچال بزرگ را به‌صورت آنلاین سفارش دهید و همان شب درب منزل‌تان تحویل‌اش بگیرید. پس چرا باید انتقال پول از آمریکای شمالی به اروپا 5 روز به طول بیانجامد؟!
بخشی از این عقب ماندن از قافله، ناشی از این است که علی رغم ساختارشکنی‌های صورت گرفته از سوی شرکت‌های مبتنی بر فناوری‌های مالی یا همان فین‌تک، بسیاری از افراد و کسبوکارها هنوز هم برای انتقال برون‌مرزی پول، دست به دامان موسسات مالی سنتی و بانک‌ها می‌شوند و این در حالی است که این موسسات، متخصص پرداخت برون‌مرزی نیستند.
در حقیقت، بانک‌ها و موسسات مالی، مجموعه‌ای از خدمات مالی و محصولات گوناگون را در کنار فرایند‌های پرداخت ارائه می‌دهند و پرداخت برون‌مرزی، تخصص منحصربه‌فرد آن‌ها نبوده و نیست. با توجه به این‌که انتظارات کاربران از موسسات ارائه دهنده‌ی خمات مالی روز به روز در حال تحول و افزایش است، انتظار می‌رود که پرداخت‌های بین‌المللی نیز با همان سهولت و سرعت پرداخت‌های خانگی صورت بپذیرند و زمانی که چنین اتفاقی نمی‌افتد، بسیاری از کاربران اعتماد و تمایل خود به سیستم‌های مالی سنتی را از دست می‌دهند.
از سوی دیگر، نیاز به پرداخت برون‌مرزی نیز همچون بسیاری از خدمات و کالا‌های دیگر به سرعت در حال افزایش است و همه روزه به تعداد کاربران چنین فرایند‌هایی افزوده می‌شود. همین افزایش تقاضا و عدم تبحر و کفایت موسسات مالی سنتی در پاسخ‌گویی به آن، سبب شده است تا بانک‌ها و موسسات مالی برای دستیابی به راهکار‌های مدرن، دیجیتال و کاربرپسند (user-friend)، دست به دامان شرکت‌های فین‌تک شوند و با آن‌ها، از در دوستی درآیند. شرکت‌هایی که تبحر خاصی در مدیریت فرایند‌های پرداخت برون‌مرزی دارند و می‌توانند تجربه‌ای ناب از یک پرداخت سریع، آسان و ایمن را در اذ‌هان کاربران نهادینه کنند.
در این مقاله قصد داریم تا دلایل عدم کفایت سیستم‌های بانکی و مالی سنتی در مدیریت و اجرای فرایند‌های پرداخت برون‌مرزی و عوامل تاثیرگذار در سرعت و بازدهی اندک این دست فرایند‌ها را مورد بررسی قرار داده و مزایای مشارکت این موسسات با شرکت‌های فین‌تک را در بوته‌ی بحث قرار دهیم.
ارائه انواع پرداخت برون‌مرزی کسبوکارها – حکایت همچنان باقی است …
دریافت و ارسال پرداخت‌ها، فرایند‌هایی چند وجهی هستند و طبیعتاً احتمال بروز خطا در چنین فرایند‌هایی بسیار بالا است. طبق تحقیقاتی که توسط دانشکده‌ی کسب‌وکار دانشگاه جورج واشنگتن (School of Business at George Washington University) و با مشارکت ویزا در سال 2006 میلادی صورت گرفته است، تنها 15 درصد از افراد شرکت کننده در این پژوهش اذعان کرد‌ه‌اند که اطلاعات موردنیاز برای انجام پرداخت‌های برون‌مرزی‌شان کافی و صحیح بوده است.
این اطلاعات داده‌هایی نظیر شماره حساب بانکی کاربران یا شماره فاکتور آن‌ها است و این در حالی است که هر کشوری، با توجه به اصول و زیرساخت‌های نظام اقتصادی خود، اطلاعات مختلفی را از کاربران درخواست می‌کند. همین امر نیز سبب عدم انطباق در پرداخت‌های برون‌مرزی، اختلال و در نتیجه اتلاف زمان و انرژی می‌شود.
علاوه بر این، هر کشوری دارای ارز رایج متفاوتی است و به همین دلیل نیز تطابق دو کشور مبدا و مقصد در پرداخت‌های بین‌المللی نیازمند دادن اطلاعات بیشتر در کنار تبدیل ارز به ارزی غیر از ارز رایج کشور موردنظر است که آن نیز دردسر‌های خودش را دارد. ضمن این‌که باید توجه داشت که روش‌های پرداخت مختلف نیز به نوبه خود پیچیدگی پرداخت‌های برون‌مرزی را بیشتر کرده و به دلیل همین تفاوت‌ها، پرداخت‌ها مستلزم درج اطلاعات گوناگون و متعددی است که می‌تواند کاربران را عاصی کند.
مشکل بزرگ‌تری نیز که در این قبیل پرداخت‌ها با آن دست به گریبان هستیم، چارچوب‌های رگولاتوری و موازین حقوقی مختلف کشورها است که برای جلوگیری از ریسک و امور غیرقانونی ایجاد شد‌ه‌اند. هر کشوری دارای چارچوب‌های رگولاتوری و اصول حقوقی و دولتی خاصی است که بانک‌های مبدا و مقصد ناچاراند برای پیشگیری از ریسک و جلوگیری از اعمال غیرقانونی همچون پول‌شویی و یا تامین مالی تروریسم و امثال آن، به آن‌ها پایبند باشند. چارچوب‌هایی که خود نیازمند اطلاعاتی کامل و دقیق هستند و بخش عمد‌ه‌ای از زمان طولانی پرداخت‌های برون‌مرزی را باعث شد‌ه‌اند.
در صورتی که هر یک از جزئیات و اطلاعات موردنیاز برای انجام پرداخت دارای نقصان یا ایراد باشد، می‌تواند سبب به تعویق افتادن پرداخت، بازگردانی و یا حتی لغو آن شود. در چنین شرایطی، تنها راهکاری که وجود دارد مداخله دستی عناصر انسانی فعال در بانک‌های مبدا و مقصد است تا با مذاکرات و ارسال مدارک لازم مشکل به‌وجود آمده را رفع کرده و کار کاربران را راه بیاندازند.
بر اساس پژوهش صورت گرفته در سال 2006، یک کسب‌وکار معمولی در شرایط نرمال قادر است تا تنها 17 درصد از پرداخت‌های برون مرزی و کسب‌وکار به کسب‌وکار دریافتی خود را بدون مشکل به اتمام برساند که هر یک چیزی در حدود 35 دلار هزینه برای شرکت در پی داشته و دست کم 30 دقیقه نیز زمان لازم دارند.
البته این نیمه پر لیوان است و اگر بخواهیم پرداخت‌های به تعویق افتاده یا لغو شده را نیز حساب کنیم، تاثیر چنین فرایند‌های ناکارآمدی روی بازدهی و بهره‌وری کلی سازمان‌ها غیرقابل اغماض خواهد بود. چنین تاخیر‌هایی می‌تواند روی تسویه حساب شرکت با کاربران و کارفرمایان، واریز حقوق و دستمزد کاربران، نقل و انتقالات و تحویل کالا‌ها، پرداخت بهره برای پرداختی‌های معوقه و امثال آن تاثیرگذار بوده اعتبار مالی سازمان را به معنای واقعی کلمه خدشه‌دار کنند. به همین دلیل نیز بسیاری از موسسات مالی مدرن، به علت عدم کفایت در پرداخت‌های برون‌مرزی و ایجاد مشکل برای کسبوکارها، از سوی آن‌ها سرزنش شده و بازخواست می‌شوند.
اندر حکایت مشارکت – دست دوستی به جای اختراع دوباره چرخ!
از آن‌جا که برخی از شرکت‌های فین‌تکی متخصص پرداخت برون‌مرزی هستند، ابزار‌هایی را نیز به وجود آورد‌ه‌اند که می‌تواند چنین فرایند‌هایی را تسهیل و تسریع کند. بازگردانی اطلاعاتی به سیستم که قبلاً نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند، می‌تواند سرعت انجام فرایند‌ها را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش داده و میزان خطا را نیز به حداقل برساند. اگر حتی برای یک‌بار هم که شده پرداخت بروزن‌مرزی انجام داده باشید، اطلاعات ثبت شده توسط شما می‌توانند برای دفعات دیگر به کمک‌تان بیایند. اما به شرطی که این اطلاعات در جایی ثبت شده و قابل بازگردانی باشند. پرواضح است که هم ثبت، هم نگهداری و هم بازگردانی چنین اطلاعاتی نیازمند ابزار‌های فناورانه و نوآورانه مدرنی است که احتمالاً فقط از عهده استارت‌آپ‌های مبتکر فین‌تکی برمی‌آید.
برای درک بهتر نقش شرکت‌های فین‌تکی و در حالت کلی فناوری در تسهیل فرایند‌های پرداخت برون‌مرزیري کافی است این مثال را در نظر بگیرید: هر کشوری دارای چارچوب‌های رگولاتوری و مالی ثابت و منحصربه‌فردی است که هنگام ارسال و دریافت وجه به‌صورت بین‌المللی توجه به آن‌ها الزامی است. حال تصور کنید ابزار‌هایی ایجاد شوند که بتوانند این الزامات و چارچوب‌ها را به‌صورت خودکار پیاده‌سازی کرده و بین دو کشور مبدا و مقصد انطباق ایجاد کنند. این امر می‌تواند زمان موردنیاز برای ثبت تکراری اطلاعات را آن هم برای چندین و چند بار از میان برداشته و انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی را تسریع کند و در ضمن، احتمال بروز خطا در وارد کردن مجدد اطلاعات در این پرداخت‌ها را نیز به حداقل برساند. زمانی که اطلاعات یک‌بار و برای همیشه وارد سیستم شده و تایید می‌شوند، دیگر هیچ جایی برای خطا در پرداخت‌های آتی وجود نخواهد داشت. به همین شکل می‌توان مقررات و چارچوب‌های موجود برای ارز‌های مختلف کشورها و روش‌های مختلف پرداختی را نیز مدیریت کرد. به این شکل که اطلاعات بر اساس چارچوب‌های دولتی کشورها، ارز رایج آن‌ها و همچنین نحوه پرداخت در سیستم وارد شده و پس از آن، در صورت نیاز به پرداخت مجدد به‌صورت اتوماتیک بازگردانی شوند. البته امکان پیش بارگزاری اطلاعات مربوط به دریافت کنندگان وجوه نیز وجود دارد و این اطلاعات می‌توانند حین فرایند پرداخت در صورت وجود ایراد تصحیح شوند.
در حالت کلی به نظر می‌رسد که بهترین کار برای بانک‌ها و موسسات مالی این است که به جای اختراع دوباره چرخ (Reinventing the wheel) و تبدیل شدن به متخصصان پرداخت برون‌مرزی، از یک راهکار شخص ثالث فین‌تکی برای حل این مشکل کمک بگیرند. دراز کردن دست دوستی به سمت شرکت‌های فین‌تکی بزرگی که از متخصصین زبده پرداخت برون‌مرزی در جهان هستند می‌تواند بانک‌ها و موسسات مالی را قادر به پاسخ‌گویی به انتظارات و تقاضای کاربران و کسب‌وکار‌هایی کند که سال‌ها است از پرداخت‌هایی ناقص، ناکارآمد، پرخطا، زمان‌بر و خسته کننده رنج می‌برند.
اگر گفتید نتیجه این رفاقت چیست؟ بله! بازگشت کاربران و کسبوکارها به سمت بانک‌ها و موسسات مالی است که مدتی است برای پیدا کردن راهکاری بهتر، از آن‌ها فاصله گرفته و به سمت شرکت‌های فین‌تکی جدید سرازیر شد‌ه‌اند.
پیش به سوی پرداختی سریع‌تر: سال 2019، سالی برای نوآوری
مشارکت با شرکت‌های فین‌تکی مدرن می‌تواند فرایند‌های پرداخت برون‌مرزی را برای کسبوکارها تسهیل و تسریع کند. اما وقتی یک پرداخت برون‌مرزی صورت می‌گیرد، چه اتفاقی می‌افتد؟ بانک‌ها از روش‌های مختلفی برای انجام پرداخت‌های برون‌مرزی استفاده می‌کنند که روش فدوایر (Fedwire) یا به عبارتی شبکه انتقال پول بانک مرکزی آمریکا و همچنین روش حواله بین بانکی پایا (Automated Clearing House) از آن جمله‌اند.
پول‌هایی که در خلال این شبکه‌ها انتقال پیدا می‌کنند معمولا 2 الی 5 روز طول می‌کشد تا در بانک مقصد بنشینند و این در حالی است که فرایند‌ها معمولاً هزینه‌های زیادی را نیز به کاربران و کسبوکارها تحمیل می‌کنند.
سیستم‌های منسوخ، فرایند‌های پرداختی کند و کارمزد‌های دریافتی بالا، از جمله عواملی هستند که باعث شده کاربران و کسبوکارها به دنبال یافتن راهکار‌های فین‌تکی جدید و جایگزین برای بانک‌ها و موسسات مالی باشند.
حتی با وجود تمام پیشرفت‌هایی که طی چند سال اخیر در حوزه خدمات مالی حاصل شده است، هنوز هم در آمریکای شمالی نمی‌توانید یک سیستم پرداخت سریع و ارزان قیمت پیدا کنید که بتواند پرداخت برون‌مرزی به طیف گسترد‌ه‌ای از کشور‌های جهان را پشتیبانی کند. با این حال، بریتانیا، سیستمی به مراتب سریع‌تر دارد که می‌تواند بسیاری از کشور‌های جهان را نیز پشتیبانی کرده و تا حدودی نیاز‌ها و انتظارات کسب‌وکار‌های مرتبط با خود را پاسخ دهد.
در هر صورت، به درازا کشیدن فرایند‌های پرداخت برون‌مرزی و هزینه‌های گزافی که چنین فرایند‌هایی روی دست کسبوکارها می‌گذارند، موضوع بسیاری مهمی است که اغلب سیستم‌های بانکداری در اقصی نقاط جهان با آن دست به گریبان‌اند و تنها چار‌ه‌ای که برای چنین سیستم‌هایی باقی مانده است، همراهی با شرکت‌های فین‌تک است.
شرکت‌های فین‌تکی تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا بتوانند با ارتقای سیستم‌های پرداخت برون‌مرزی خود در سطح جهانی و استفاده از ابزار‌های فناورانه و نوآورانه کارآمد، سهم سیستم‌های بانکی و موسسات مالی از بازار پرداخت را از آن خود کنند و به نظر می‌رسد که با توجه به تقاضا روزافزون بازار برای این قبیل پرداخت‌ها و عدم کفایت سیستم‌های بانکی، موفق نیز بود‌ه‌اند.
رویکرد ندانم‌گرایانه (agnostic) چنین شرکت‌هایی آن‌ها را قادر ساخته است تا با فراغ بال و بدون محدودیت‌های قانونی و سنتی دست به نوآوری بزنند و راهکار‌های پرداخت دیجیتال و مدرنی را پیش پای کسبوکارها و کاربران قرار دهند که می‌توانند زمینه‌ساز سیطره بر بازار پرداخت برای چنین شرکت‌هایی باشند.
ارتباطات، چارچوب‌های رگولاتوری محدودکننده، سیستم‌های منسوخ سنتی و عوامل دست‌وپاگیری مثل آن، جایی در مسیر پیشرفت استارت‌آپ‌های فین‌تک ندارند و به همین دلیل نیز شاهد انفجار فین‌تکی طی سال‌های اخیر بود‌ه‌ایم.
در این بین، سیستم‌های بانکداری و موسسات مالی نیز می‌توانند خود را به این شرکت‌ها متصل کرده و از مزایای سرعتی و سهولتی آن‌ها نهایت استفاده را ببرند. این اتصال، بانک‌ها و موسسات مالی را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به بازطراحی و بازسازی زیرساخت‌های سنتی خود به سهولت و سرعت در پرداخت‌های برون‌مرزی دست یافته و هزینه‌های کمتری را نیز به خود و کاربران‌شان تحمیل کنند.
ضمن این‌که امکان ارزیابی بایسته (Due Diligence) کامل و جامع فرایند‌های پرداخت برون‌مرزی در این رویکرد فراهم بوده و به همین دلیل نیز امکان اعتبارسنجی پرداخت‌ها، پیشگیری از تقلب و فعالیت‌های مشکوک و همچنین مدیریت ریسک در آن‌ها وجود دارد.
فراتر از نوآوری پرداخت، امنیت و یکپارچگی صندوق‌ها مزیتی است که چنین مشارکتی با شرکت‌های فین‌تک در پی دارد؛ به‌ویژه در مورد شرکت‌های فین‌تکی که علاوه بر تجربه فناورانه، تجربه‌های مالی خارق‌العاد‌ه‌ای را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
اگرچه این شرکت‌های فین‌تک به لحاظ تاریخی رقابتی دیرینه با بانک‌ها و موسسات مالی داشته‌اند، اما زمان و نیاز‌های همسو با زمان این درک را به سیستم‌های بانکداری سنتی و موسسات مالی تلقین کرده است که مزیت رقابتی عصر جدید مشارکت است. زمانی که نمی‌توانید رقبای خود را از میدان به در کنید، بهترین راه سازش خواهد بود. نقش فین‌تک‌ها در این دنیای مدرن، از رقبایی سرسخت به دوستانی همراه و همکار تغییر یافته است و اکنون، به جای نزاع بر سر تقسیم بازار، هر دو طرف به دنبال اشتراک منافع، درآمد‌ها و منابع هستند.
تقلای موسسات مالی در عصر جدید، دیگر به داده‌ها و دیجیتال‌سازی پلتفرم‌ها محدود نیست و همه به دنبال افزودن ارزش به سیستم خود هستند و رویکرد‌های مدرنی نظیر ارائه مشاوره‌های مالی به کاربران یا فراهم نمودن بستر برای پرداخت‌های برون‌مرزی و مراودات مالی تعاملی از جمله راهکار‌هایی هستند که می‌توانند به ایجاد ارزش بیانجامند.
مشارکت با فین‌تک‌ها می‌تواند منابعی سترگ از داده‌های کاربران و علاقه‌مندی‌های آن‌ها را در اختیار بانک‌ها و موسسات مالی قرار دهد تا با استفاده از آن‌ها، راهکار‌هایی جامع و تاثیرگذار برای ارائه مشاوره به کاربران بیابند و تعاملات خود با مشتریان‌شان را، که تاکنون بسیار محدود و غیرصمیمی بوده است، وسعت ببخشند. علاوه بر این، حفظ ارتباط با کسبوکارها و پاسخ‌گویی به نیاز‌های آن‌ها به شکلی درخور، بخش اعظمی از هزینه‌های هر دو طرف را خواهد کاست و این ارتباط، مستلزم یاری جستن از شرکت‌های فین‌تکی است که روابطی تنگاتنگ و دوستانه با کاربران و کسبوکارها ایجاد کرد‌ه‌اند.
در نهایت می‌توان چنین نتیجه گرفت که مشارکت موسسات مالی با شرکت‌های فین‌تک، نه تنها می‌تواند خلا پرداخت برون‌مرزی در چنین موسساتی را به‌عنوان یکی از صد‌ها مشکل بانکداری برطرف سازد، بلکه سبب ایجاد ارزش در سیستم شده و مشتری مداری را به بانک‌ها و موسسات مالی ارزانی می‌کند.
منبع: Paymentsjournal
