در کنار صنعت پرداخت / آیا پرداخت‌یاری ما را به مدل‌های پیشروی جهانی در زمینه پرداخت نزدیک‌تر می‌کند؟

امضای تفاهم‌نامه پرداخت‌یاری با شاپرک امیدهای تازه‌ای را به وجود آورد. به نظر می‌رسد این رویکرد جدید بانک مرکزی با رویه‌های موجود صنعت پرداخت در دنیا همخوانی بیشتری داشته باشد. پرداخت‌یاری آیا تنها یک اسم است یا قرار است تحولی در صنعت پرداخت کشورمان را رقم بزند.

ماهنامه عصر تراکنش / شهریورماه امسال بالاخره فعالیت‌های کسب‌وکارهای کوچک پرداخت برای سروسامان دادن به بحث مجوز به بار نشست و شش کسب‌وکار توانستند تفاهم‌نامه پرداخت‌یاری با شاپرک امضا کنند. پیش از این مجوز و مسائل حقوقی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ها و چالش‌های این کسب‌وکارها به شمار می‌رفت. اکنون با دریافت مجوز پرداخت‌یاری این فعالان وارد فاز جدیدی شده‌اند.

با حضور چهار پرداخت‌یار و دبیر انجمن فین‌تک درباره مسیری که پرداخت‌یارها برای دریافت مجوز طی کرده‌اند و پیامدهای آن صحبت کردیم. در این پنل پرهام بهین‌شاد، مدیرعامل هدایت هوشمند قرن؛ مصطفی امیری، مدیرعامل زرین‌پال؛ ایمان اسدی، مدیرعامل اندیشه هوشمند رایان پارسی؛ محمدمهدی بیرشک، معاون توسعه بازار جهان ارتباط نکا و مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک حضور داشتند.

 

کسب‌وکار شما دقیقا چیست و برای کسب مجوز پرداخت‌یاری چه فرایندی را طی کرديد؟ بعد از اخذ این مجوز چه تغییرات ملموسی در نوع فعالیت شما به وجود آمده است؟

بهین‌شاد: در مورد نحوه دریافت مجوز پرداخت‌یار، طبق دستورالعمل و ضوابطی که شاپرک منتشر کرد، شرکت‌های حوزه پرداخت که توانایی فنی داشتند، تست‌های فنی را گذراندند. این البته به معناي مجوز نیست و یک توافق‌نامه است و شاید در آینده به دریافت مجوز منجر شود. فکر می‌کنم حدود 50 درخواست پرداخت‌یاری برای شاپرک ارسال شده است.

ممکن است تمامی آنها هنوز تست‌های فنی را نگذرانده باشند. الان خیلی زود است که بگوییم چه تغییراتی در کسب‌وکار ما به وجود آمده است. الزاماتی را که شاپرک مقرر کرده باید رعایت کنیم. زمان مشخص می‌کند که چه تغییراتی رخ می‌دهد. فکر نمی‌کنم برای شرکت‌هایی که توانمندی فنی دارند و می‌توانند الزامات شاپرک را رعایت کنند، دشواری به وجود بیاید.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

پرهام بهین‌شاد

پرهام بهين‌شاد، مهندس نرم‌افزاری است که نزدیک به ١٤ سال سابقه كاري در حوزه انفورماتيك دارد. بهین‌شاد از سال 1387 مديرعامل شركت هدايت هوشمند قرن است. او در زمینه‌های استراتژی کسب‌وکار، توسعه تجاری و برنامه‌ریزی استراتژیک تخصص دارد و بیشتر در این زمینه‌ها فعالیت می‌کند. بهین‌شاد همچنین در سیستم پرداخت و برنامه‌نویسی مشغول به کار است.

[/mks_pullquote]

 

امیری: تا ساعت 12 ظهر روز قبل از امضای تفاهم‌نامه با شاپرک، هیچ خبری نبود. به هیچ عنوان حتی مطلع نبودیم که قرار است به ‌یکباره تفاهم‌نامه‌هایی با شاپرک امضا شود. به ما زنگ زدند، به آنها گفتیم چرا به ما هیچ سندی ندادید؟ چرا جواب درخواست ما را ندادید؟

چرا بعد از اینکه مرحله اتصال زیرساخت را انجام دادیم، هیچ اقدامی انجام نشد؟ در نهایت مستندات را به ما دادند و از ساعت 3 بعدازظهر شروع به انجام تست‌های فنی کردیم. ساعت10:30 شب تست‌ها با موفقیت تمام شدند. اینکه این تفاهم‌نامه چه تاثیری روی کسب‌وکار ما دارد، فکر می‌کنم خود شاپرک و بانک مرکزی هم نمی‌دانند که دقیقا قرار است چه اتفاقی بیفتد.

به نظر من هم خیلی زود است که بخواهیم فعالیت خود را با گذشته مقایسه کنیم و بگوییم چه کارهایی را می‌توانیم انجام دهیم و چه کارهایی را نه. خیلی در مستندات کلی‌گویی شده است. احتمالا تفاوت کسب‌وکارها هم در جزئیاتی است که باید دست‌شان باز باشد؛ وگرنه اگر همه یک‌فرم و یک‌شکل باشند، جای رقابتی باقی نمی‌ماند، همان داستان قدیمی کارمزد مطرح است و اینکه هر کس بخواهد خدمات را ارزان‌تر ارائه دهد،‌ موفق‌تر خواهد بود. نمی‌دانیم قرار است داخل بازار دقیقا چه اتفاقی بیفتد.

اسدی: ما تقریبا شش یا هفت ماه دنبال این موضوع بودیم که مجوزی را که راجع‌ به آن صحبت شده بود، دریافت کنیم. شاید بهتر باشد بگوییم موافقت‌نامه، ولی به هر حال داشتن همین تفاهم‌نامه به اعتبار شرکت اضافه می‌کند. شرکت‌هایی که توان فنی داشته باشند و بتوانند در بازار خود را جا بیندازند و آنهایی که از قبل مشتری دارند و برای مشتریان خود تاثیرگذار هستند، می‌توانند حرفی برای گفتن در این بازار داشته باشند.

اگر این مجوزها فقط خاک بخورد، رقابتی به وجود نیاید و بانک مرکزی و شاپرک حمایت نکنند، فکر نمی‌کنم آینده خوبی داشته باشد، ولی اگر آنها حمایت کنند، انتظارات و خواسته‌های پرداخت‌یارها را برآورده کنند و همچنین محدوده کاری و اختیارات این کسب‌وکارها را مشخص کنند، همه چیز بهتر پیش می‌رود. ما زودتر از بقیه تست‌ها را انجام دادیم و یکی، دو هفته قبل از جلسه شاپرک موفق به گذراندن آن تست‌ها شدیم. منتظر برگزاری جلسه بودیم که رسما تفاهم‌نامه امضا شود. بعد از آن جلسه تنها چیزی که در کسب‌وکار ما عوض شده، اسم پرداخت‌یاری است که به ما اضافه شده است. 

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ایمان اسدی

ایمان اسدی دارای مدرک لیسانس نرم‌افزار کامپیوتر از جهاد دانشگاهی است. او در گذشته کارشناس فناوری اطلاعات در شرکت نفت بوده است. اسدی همچنین سابقه کارشناس پشتیبانی در شرکت همکاران سیستم و تاسیس شرکت اندیشه هوشمند رایان‌پارسی را در کارنامه خود دارد. او سابقه فعالیت در زمینه برنامه‌نویسی به مدت پنج سال را دارد و هم‌اکنون مدیرعامل رایان‌پارسی است.

[/mks_pullquote]

 

چطور شما زودتر از استارت‌آپ‌های فین‌تک موفق به گذراندن تست‌های شاپرک شدید؟ آیا زودتر از بقیه خبردار شدید؟

اسدی: من خودم خیلی آدم پیگیری هستم. با PSP خودمان یعنی فن‌آوا و با شاپرک پیگیری‌های زیادی انجام دادیم. به غیر از این با جاهای دیگری هم پیگیری کردیم و حس کردیم این مجوز پرداخت‌یاری، اعتبار شرکت ما را بیشتر می‌کند.

 

آقای عبادی در مورد فرایند دریافت مجوزهای پرداخت‌یاری، کدام کسب‌وکارها در این مبحث می‌گنجند؟

عبادی: ذهنیت بانک مرکزی از زمانی که شروع به ایجاد این فرایند کرد، مانند کسب‌وکارهایی از جمله باهمتا، زرین‌پال، پی‌پینگ، پی‌دات‌آی‌آر و آیدی‌پی بود؛ یعنی اینکه ابزار پرداختی به نام درگاه پرداخت وجود دارد و از آن استفاده‌های متفاوتی می‌توان کرد. مثل انتقال وجه فردبه‌فرد یا ارائه درگاه پرداخت فروشگاه‌های اینترنتی که زرین‌پال آن را دنبال می‌کند.

به نظر می‌رسید که فقط کسب‌وکارهایی که کارهایی از این قبیل انجام می‌دادند، قرار بود که پرداخت‌یار شوند. بعدها داستان مقداری تغییر کرد. وقتی مبحث کارت‌خوان و تراکنش‌های card present به وجود آمد که شرکت‌هایی مانند هدایت هوشمند قرن و تسکا چنین کاری را انجام می‌دهند، این هم به بحث پرداخت‌یاری اضافه شد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

مهدی عبادی

مهدی عبادی متولد ۱۳۵۷، در سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را در حوزه پرداخت الکترونیک و فناوری‌های مالی آغاز کرد. او در سال ۱۳۹۵ استارت‌آپ پولام و در سال ۱۳۹۶ استارت‌آپ تسکاپی را با همکاری دو بنیان‌گذار دیگر تاسیس کرد. عبادی در شهریورماه ۱۳۹۷ به‌عنوان دبیر انجمن فین‌تک انتخاب شد.

[/mks_pullquote]

 

در کمیته‌ای که تشکیل شده بود، این درخواست مطرح شد که چنین کسب‌وکارهایی هم به پرداخت‌یارها اضافه شوند. شاپرک مستند سامانه جامع پذیرندگان را به PSPها ابلاغ کرده بود. با توجه به اینکه در آن زمان هنوز سند نهایی پرداخت‌یارها منتشر نشده بود، PSPها آن را مسکوت گذاشته بودند. آن ابلاغیه این طرف و آن طرف منتشر شد و روی آن نوشته شده بود که «نهایی نیست». در مورد فیلدهای آن ابلاغیه شروع به صحبت و کندوکاو کردیم.

من تازه دبیر انجمن فین‌تک شده بودم كه يك روز از طرف شاپرک به من زنگ زدند. به من گفتند که فردا می‌خواهیم تفاهم‌نامه را امضا کنیم و از شما به‌عنوان دبیر جلسه برای حضور در این جلسه دعوت می‌کنیم. گفتم چه اتفاق خوبی و پرسیدم چه کسب‌وکارهایی در این مراسم حضور دارند؟ جوابی که شنیدم سه شرکت بود و هیچ استارت‌آپی در آن لیست نبود. آن سه شرکت را خیلی نمی‌شناختم و حقیقتا آنها در جلسات تهیه مستند در شاپرک و بانک مرکزی حضور نداشتند.

انجمن فین‌تک در این خصوص معترض شد. این فرایند به درخواست استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهایی که در جلسات متعدد حاضر بودند، شکل گرفته بود و حالا که نوبت تفاهم‌نامه رسیده بود، هیچ‌کدام از آنها حضور نداشتند. خلاصه از شاپرک درخواست کردیم که هر تعدادی از استارت‌آپ‌ها که امکان دارد، در جلسه فردا حضور داشته باشند. بالاخره چون فرایند تست، زمان می‌برد و به آمادگی‌هایی نیاز داشت، در نهایت باهمتا و زرین‌پال تا ساعت 10:30 شب تست‌ها را به پایان رساندند و جلسه تفاهم‌نامه با حضور دو استارت‌آپ برگزار شد.

 

زمانی که بحث پرداخت‌یاری شروع شد، بیشتر بحث درگاه پرداخت مطرح بود. بعد از آن سخت‌افزار هم وارد این حوزه شد. اساسا این را برای خود‌ به‌عنوان يك چالش نمی‌دانید؟ شما چه نیازی دیدید که وارد بحث پرداخت‌یاری شدید؟

بهین‌شاد: شرکت هدایت هوشمند را نرم‌افزاری می‌دانیم تا اینکه یک کسب‌وکار مبتنی بر سخت‌افزار باشیم. وقتی ما mPOS را وارد کشور کردیم، آنقدر چالش داشتیم و تا حدی مشکل داشتیم که نیاز بازار را در آن دیدیم که بدون سخت‌افزار متعلق به خود راه‌اندازی کارت‌خوان موبایلی امکان‌پذیر نيست؛ وگرنه اساس کاری ما نرم‌افزار بود.

بحثی که با آقای امیری در مورد پرداخت‌یارها انجام می‌دادیم، این بود که به ایشان می‌گفتم که معتقدم یکسری شرکت‌ها بین PSPها و فین‌تک‌ها قرار دارند که شرکت هدایت هوشمند در آن سطح در حوزه پرداخت قرار دارد. این را بگویم که فین‌تک را یک استارت‌آپ می‌دانم که چهار یا پنج جوان نخبه دانشگاهی یک ایده خوب را توسعه می‌دهند و وارد یک بوروکراسی پیچیده می‌شوند و به مشکل می‌خورند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

تعداد نامشخص پرداخت‌یارها

بر سر اینکه چه تعدادی از کسب‌وکارها مجوز پرداخت‌یاری خواهند داشت، اختلاف‌‌نظر وجود دارد. بعضی‌ها معتقدند که تعداد زیاد پرداخت‌یارها موجب رقابت بیشتر می‌شود و از نظر عده‌ای، پرداخت‌یارها هم مانند PSPها باید تعداد محدودی داشته باشند. گفته می‌شود تا امروز شاپرک بیش از ۵۰ درخواست مجوز پرداخت‌یاری دریافت کرده است. مشخص نیست که در سال‌های آینده چه تعدادی از این کسب‌وکارها تحت عنوان «پرداخت‌یار» مشغول به فعالیت خواهند بود.

[/mks_pullquote]

 

در بیشتر موارد آنها نمی‌دانند که تعامل با بزرگان این حوزه باید به چه نحوی انجام شود و اینجا نقطه‌ای است که پرداخت‌یارها حضور و دسترسی فین‌تک‌ در شبکه پرداخت را تسهیل می‌كنند. معتقدم یکی از عواملی که باعث شده است امروز کسب‌وکارهای خصوصی بتوانند به‌خوبی فعالیت کنند، شرکت‌هایی مانند توسن و جی‌اس‌اس هستند. به این دلیل که این شرکت‌ها در کنار شرکت‌های دولتی خدمات انفورماتیک و دیگر شرکت‌ها کار کردند و به‌خوبی پیشرفت داشتند. سرمایه جاهای مختلف را جذب کردند و به‌نوعی حضور بخش خصوصی نوین در حوزه پرداخت به واسطه حضور این شرکت‌ها سدشکن بوده است.

 

ممکن است پرداخت‌یاری بگوید من زیرسوئیچ هم دارم. این چه فرقی با یک PSP می‌کند؟

بهین‌شاد: ساختار و سیاست پرداخت در دنیا را که نگاه می‌کنید، ویزا و مستر پردازنده (processor) هستند و PSPهایی که ما در ایران داریم،‌ نقش پرداخت‌یار را ایفا می‌کنند. در واقع این کار PSPها را یک سطح بالاتر می‌برد. PSPهای فعلی به پردازنده یا mega PSP تبدیل خواهند شد. این یک فرایند گذار است و نمی‌تواند به یکباره صورت بگیرد. PSP در همه جای دنیا پردازنده است. در واقع پرداخت‌یار باید با به‌کارگیری نیروی متخصص و زیرساخت مناسب کیفیت خدمات نوین پرداخت را افزایش دهد و با نگرش تسهیل خدمات برای مردم و ارزش افزوده‌های جدید در این حوزه فعالیت کند.

عبادی: موافقم. به‌طور مثال در کانادا شبکه‌ای شبیه به شبکه شتاب ایران وجود دارد. آنجا چند لایه برای ارائه خدمات پرداخت الکترونیکی وجود دارد. در ايران از زمانی که شاپرک به وجود آمد، این قضیه پررنگ‌تر شد. احساس می‌کنم چند کسب‌وکار مختلف مخلوط شد و کسب‌وکاری تحت عنوان PSP به وجود آمد. نباید این اتفاق می‌افتاد. به نظر می‌رسد اکنون بانک مرکزی با پرداخت‌یارها می‌خواهد همین مبحث را اصلاح کند. در کانادا چهار پردازنده پرداخت وجود دارد که این انحصاری است و بیشتر هم نخواهد شد.

هر کسی می‌خواهد به لایه آخر سرویس ارائه کند، باید با یکی از این چهار شرکت صحبت کند که سهامداران این چهار کسب‌وکار هم عموما بانک‌ها هستند، صرفا کارمزد پردازندگی می‌گیرند و این کارمزد را نيز از PSPهایی که با آنها کار می‌کنند، دریافت می‌کنند. PSP هم کارمزد را از پذیرنده می‌گیرد. به‌شخصه چنین مدلی برای من جذاب است. نمی‌خواهم بگویم شركت‌هاي فین‌تک‌ بهتر از PSPها سرویس می‌دهند، ولی می‌توانم بگویم این کار را جذاب‌تر انجام می‌دهند. این تفکیک قرار است در بانک مرکزی انجام بگیرد و مجوز پرداخت‌یاری در همین جهت در حال صدور است.

اسدی: با دوستان کاملا موافقم. من هم به اینکه بعضی می‌گویند پرداخت‌یارها نباید سوئیچ داشته باشند، اعتراض داشتم. کسی می‌تواند فایل تسویه درست کند که بداند سوئیچ چیست. کسی که اطلاعاتی در مورد سوئیچ بانکی نداشته باشد، نمی‌تواند تست‌های فنی شاپرک را بگذراند.

امیری: بانک مرکزی باید دعوای کارمزد را اصلاح کند. PSPها را یک لایه بالاتر بفرستند و پرداخت‌یارها بیشتر به لایه آخر سرویس بدهند. اگر قانون‌گذار ما چابک باشد، از بحث پرداخت‌یار این استفاده را می‌کند که نظام کارمزد را سر جای خودش ببرد. احتمالا هر کدام از ما با تعدادی پذیرنده تعامل خواهیم داشت. این پذیرنده‌ها توسط ما توجیه می‌شوند که به‌خاطر خدماتی که از ما می‌گیرند، کارمزد بدهند. از طرفی دیگر؛ ما چیزی بگیریم، شاپرک کارمزد خود را بردارد و PSP عامل ما هم کارمزد مخصوص خود را دریافت کند. ما با مشتری می‌توانیم تعامل کنیم که نظام کارمزد راحت‌تر جا بیفتد.

بیرشک:‌ ما تصمیم گرفتیم در بازار موجود، با PSPها و فین‌تک‌ها دچار اصطکاکی نشویم و روی بازاری که هنوز فعال نشده، دست گذاشتیم. به‌دلیل نبود مدل درآمدی مناسب در کشور و همچنین اینکه کسب‌وکارهای مرتبط با این حوزه هنوز نتوانسته‌اند فعالیت کنند و بازار آنها شکل نگرفته، شرکت‌هایی هم هستند که همین الان در پرداخت خود مشکل پرداخت دارند. بسياري از شرکت‌های اسم‌ورسم‌دار که مشتری ما و شما هستند، هنوز به‌طور جدی مشکل پرداخت دارند. به نظر من در آینده افراد برای اینکه بخواهند کسب‌وکاری راه بیندازند، به‌عنوان پرداخت‌یار سراغ ما می‌آیند و همان‌طور که گفتید، PSPها یک لایه بالاتر می‌روند. ما دسترس‌پذیری بیشتری داریم و امیدواریم که قوانین برای ما محدودیت نداشته باشد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

محمدمهدی بیرشک

محمد مهدی بیرشک متولد ۱۳۷۰ است. او که مدرک کارشناسی ارشد مهندسی عمران دارد، از سال ۱۳۹۴ مدیرفروش شرکت جهان ارتباطات نکا بوده است. او از سال ۱۳۹۵ مدیر مارکتینگ پروژه پرداخت در این شرکت شد و همچنین از سال ۱۳۹۷ سمت معاونت توسعه بازار شرکت جهان ارتباطات نکا را عهده‌دار شد.

[/mks_pullquote]

 

معتقدم ما به‌روزتر از PSPها هستیم و ضعف مصرف‌کننده‌ها را بهتر می‌شناسیم. چیزی از درآمد PSPها کم نمی‌شود و قرارگیری آنها در لایه‌های بالاتر، باعث کاهش هزینه‌های حقوقی و مالی آنها می‌شود. اینکه به ما می‌گویند زیرسوئیچ نداشته باشید، منظور آنها این است که هیچ‌وقت مستقیم به شاپرک تراکنش ارسال نکنید. واقعا PSPها فرهنگ پرداخت الکترونیکی را در ایران جا انداختند و این حق آنهاست که تعامل با شاپرک منحصر به آنها باشد. روزی که صنعت پرداخت را با پرداخت‌یارها بشناسند، این صنعت آنقدر بزرگ هست که برای همه ما جا باشد.

 

آقای عبادی در فین‌تاک گفتید که مجوز 14 پرداخت‌یار دیگر در حال صادر شدن است و تعداد اینها به ۲۰ عدد می‌رسد. در عمل دست پرداخت‌یارها چقدر باز است؟ ضوابط بانک مرکزی را به‌طور کلی چطور ارزیابی می‌کنید؟

عبادی: اول از همه یک تفکیک کوچکی انجام دهیم. فین‌تک فقط پرداخت نیست. باید این را تکرار کنیم. بازار فین‌تک دریای پهناوری در ایران است که بسياري از جاهای این دریا کاملا دست‌نخورده است. حوزه پرداخت کماکان خیلی بزرگ است. بعضا تا جایی با هجمه‌ای از ایده‌ها و نیازهای بازار مواجه می‌شوم که پیش خودم می‌گویم ۴۰ساله شدم، وقت کمی برای انجام کارها دارم. آدم احساس می‌کند همه کارها را خودش می‌خواهد انجام دهد، ولی در همین حوزه پرداخت کارهای بسیار زیاد و طیف وسیعی از خدمات قابل ارائه هستند و برای شرکت‌های بسیار زیادی جا هست.

طبیعی است که در هر صنعتی 50 یا ۶۰ شرکت ورود می‌کنند و فقط چند تا از آنها ماندگار می‌شوند. شما به یاد بیاورید که ما چند ISP داشتیم و الان چندتا داریم. 50 درخواست برای پرداخت‌یاری به شاپرک فرستاده شده و فکر می‌کنم تا کار این ۵۰ کسب‌وکار انجام شود،‌ 50 شرکت و استارت‌آپ دیگر هم به‌دنبال این مجوز می‌آیند. یادمان نرود موافقت اصولی PSP به 55 شرکت داده شده بود که 12 تا از آنها کار کردند.

سایر آن شرکت‌ها هنوز صاحب آن مجوزها هستند و ادعاهایی هم دارند. این 12 شرکت PSP نیز به‌عنوان مجوز فیزیکی چیزی به‌جز همین موافقت اصولی سال 1385 ندارند، ولی همه آنها را پذیرفته‌اند. تصور من در مورد پرداخت‌یارها هم همین است. به خاطر مدل‌های کسب‌وکاری غلطی که این 12 شرکت برای خود برگزیدند، بخشی از بازار دست‌نخورده باقی مانده است.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

انجمن فین‌تک ایران

انجمن فین‌تک ایران در سال 1395 با همکاری تعدادی از استارت‌آپ‌های فین‌تک و بر اساس مطالبه حقوق و منافع مشترک کسب‌وکار شکل گرفت. مستند پرداخت‌یاران در سال 1397 بر اساس فعالیت‌ها و گفت‌وگوی‌های انجمن فین‌تک در بانک مرکزی به وجود آمد. عمده فعالیت انجمن فین‌تک تا سال 1397 در خصوص پرداخت الکترونیکی بود، اما در سال 1397 کارگروه‌های بیمه، بورس، بلاکچین، کریپتوکارنسی و کسب‌وکارهای ارزی نیز در انجمن در حال شکل‌گیری است.

[/mks_pullquote]

 

تصور می‌کنم حدود یک‌سوم بازار بکر است. ما کاری به مشتری‌های کنونی PSPها نداریم و روی همان یک‌سوم برنامه‌ریزی می‌کنیم. به‌عنوان مثال PSPها نتوانستند به کسب‌وکارهای خانگی سرویس بدهند. در مستند پرداخت‌یاران کمی شتاب‌زدگی دیده می‌شود. استارت‌آپ‌های فین‌تک زمانی که با بانک مرکزی مذاکره کردند، اوج فشارهای دادستانی و فیلترینگ را تجربه می‌کردند و ما خودمان زیادی به بانک مرکزی فشار آوردیم.

همین فشار ما هم در شتاب‌زدگی بانک مرکزی تاثیرگذار بود. زمانی که بحث پرداخت‌یاری تازه مطرح شده بود، در جلسه با آقای حکیمی مطرح بود و دغدغه استارت‌آپ‌ها در آن زمان با امروز خیلی فرق داشت. اگر فرصت بیشتر بود، بانک مرکزی کار بهتری انجام می‌داد. نکته امیدوارکننده در این خصوص اینکه بانک مرکزی و شاپرک هم می‌دانند که فرایند ایده‌آل نیست و قبول دارند که باید در نسخه‌های بعدی به ایده‌آل نزدیک‌تر شوند.

بهین‌شاد: این دوره گذار باید طی شود. با آقای عبادی موافق هستم و در اینکه مجوزهای پرتعداد پرداخت‌یار صادر شود، هیچ اشکالی وجود ندارد، اما باید به معایب و محسنات تعدد زیاد پرداخت‌یاری توجه داشته باشیم، به‌طور مثال، تصور کنید که کسب‌وکاری که الزامات شاپرک را رعایت نمی‌کند، مجوز پرداخت‌یاری بگیرد. در چنین حالتی‌ تر و خشک با هم می‌سوزند. بعضی‌ها صرفا دنبال دریافت مجوز هستند.

من اعتقاد دارم که شاپرک باید صدور توافق‌نامه را متوقف کند و با تعداد محدودي از شرکت‌های شناخته‌شده بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی کار پرداخت‌یاری را شروع كند و تمام نقاط ضعف و نقاط مثبت مورد ارزیابی قرار بگیرد و زیرساخت‌های آنها را بررسی کند تا شرايط حضور پرداخت‌یارهای جدید با معیارهای نظارتی و مستحکم در این بستر فراهم شود.

عبادی: نهاد رگولاتور ما ابزار مدرن کنترل ندارد. به همین دلیل می‌بینیم به‌صورت حضوری خودش به شرکت‌ها سر می‌زند. دیدن چشمی امکانات پرداخت‌یارها، نشان‌دهنده دست خالی بودن رگولاتور ماست. اینکه شاپرک خودش مستقیم به پرداخت‌یارها سر می‌زند، یک روش نظارت سنتی است. وقتی تعداد پرداخت‌یارها بالا می‌رود، این روش سنتی ناکارآمد می‌شود. مثلا اگر 50 پرداخت‌یار داشته باشیم و شاپرک بخواهد هر هفته به یکی از آنها سر بزند، این كار نزدیک به یک سال طول می‌کشد.

بهین‌شاد: به نظر من در صورت داشتن تعامل خوب با شرکت شاپرک می‌توان بر این مشکلات غلبه کرد.

بیرشک: اینکه دوستان می‌گویند چرا اینقدر مجوز پرداخت‌یاری زیاد داده می‌شود و تعدد شرکت‌ها وجود دارد، از سمت شاپرک قابل توجیه است. وقتی دستگاه نظارتی آزمون‌ها و پیش‌نیازهای سنگین می‌گذارد، در آینده نمی‌توان به‌راحتی با کسی که آن آزمون را گذرانده، برخورد کرد.

آن شرکت هزینه هنگفتی کرده و به آن نقطه رسیده است. حالا سر یک قضیه معمول، نمی‌توان عذر این کسب‌وکار را خواست یا آن را حذف کرد؛ ولی وقتی در این حوزه آسان می‌گیری و هر کسی که فکر می‌کند می‌تواند پرداخت‌یار شود را به بازی راه می‌دهی و کاری نداری چطور تست‌های فنی را پاس کرده، از طرفی می‌توانی راحت‌تر روی این کسب‌وکارها نظارت کنی. به نظر من رگولاتور خودش را سبک‌سازی کرده است.

تعامل خودش را با همان PSPها انجام می‌دهد و به آنها اجازه می‌دهد تا روی پرداخت‌یارها نظارت کنند. وقتی تراکنش از سوئیچ PSP بگذرد، اگر این PSP احساس کند کاری که پرداخت‌یارها انجام می‌دهند به ضرر اوست،‌ اجازه نمی‌دهد چنین کاری انجام شود و خودش جلوی آن شرکت را می‌گیرد. اگر در این بازار شما به‌عنوان پرداخت‌یار نتوانی خوب کار کنی و خدمات مشتری‌پسند ارائه ندهی، نیازی به اینکه شاپرک تو را حذف کند، وجود ندارد. خود تو در عمل حذف خواهی شد.

 

بانک مرکزی، دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی کل کشور، پلیس فتا، وزارت ارتباطات و اطلاعات، شاپرک و بخش خصوصی در فرایند کار پرداخت‌یارها درگیر هستند. آیا این تعدد سازمانی کار را برای پرداخت‌یارها پیچیده نمی‌کند؟ برای جلوگیری از فروش کالاها و ارائه خدمات غیرقانونی چه وظایفی بر عهده پرداخت‌یارهاست؟‌ احراز هویت چطور انجام می‌گیرد و تعامل با نهادهای حاکمیتی چگونه انجام می‌شود؟

امیری: ما جایی می‌رفتیم که همیشه می‌گفت وزارت اطلاعات نامه زده مخصوص شما و گفته باید شما جمع شوید. حاکمیت یکسری نگرانی دارد. به نظر من حاکمیت به جای اینکه 1000 تا «باید» اعلام کند، بهتر است شش تا «نباید» را مشخص کند. خطوط قرمز را مشخص کند و اجازه دهد در چارچوب‌های مشخص‌شده، کسب‌وکارها به فعالیت بپردازند. نه اینکه نوع و مدل کسب‌وکار آنها را مشخص کند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

مصطفی امیری

مصطفی امیری متولد ۱۳۶۶ است که سال ۱۳۸۹ به همراه برادرش علی، زرین‌پال را که به نام شرکت همراه پرداز زرین ثبت شده راه‌اندازی کرد. نام برادران امیری امروز با نام زرین‌پال گره خورده است، ولی این کسب‌وکار اولین و تنها تجربه آنها نیست. مصطفی امیری پیش از زرین‌پال مدیرعامل سامان سیستم بود. او در دانشگاه شهید بهشتی مهندسی نرم‌افزار خوانده است.

[/mks_pullquote]

 

بهین‌شاد: به نظر من یکی از علت‌هایی که موضوع پرداخت‌یاری شروع شده و کسی به آن اشاره‌ای نمی‌کند، دیده شدن آن دسته از بازیگران صنعت پرداخت است که قبلا دیده نمی‌شدند. احتمال دارد که حاکمیت بخواهد برای گرفتن اطلاعات بیشتر از پذیرنده‌ها، به سراغ پرداخت‌یارها برود. وقتی می‌گویند URL متشکل باشد از اسم PSP و شاپرک و لوگوی پرداخت‌یار آن پایین بخورد، این مانند یک آدرس است که اگر مشکلی پیش بیاید، راحت به سراغ پذیرنده بروند.

عبادی: به نظر من این خوب است.

بهین‌شاد: بله قطعا خوب است.

امیری: فکر کنید از فردا پرداخت‌یارها شروع به کار کردند. طبق مستند شاپرک تسویه حداقل 72 ساعت طول می‌کشد. خود را به جای کسب‌وکاری بگذارید که می‌گوید سابق بر این هر شب پول خود را دریافت می‌کرده‌ام و حالا باید 72 ساعت صبر کنم.

بیرشک: کسی که تا به حال نه 48 ساعته و نه 72 ساعته نمی‌توانست پول بگیرد، او علی‌الحساب جلو می‌آید.

امیری: مگر این گروه چند درصد از بازار هستند؟

بیرشک: برای شروع می‌شود سراغ چنین گروهی رفت. در دوره گذار ناچار هستیم از همین گروه استارت بزنیم.

امیری: دوره گذار برای ما هزینه‌بر است. مثلا من نمی‌دانم تسویه‌حساب را می‌خواهم چه کار بکنم. مدل‌های متفاوت کارمزد وجود دارد. از کوتاه‌ترین زمان تا طولانی‌ترین زمان، مدل‌های متفاوت کارمزد وجود دارد. فرض کنید تسویه آنی را به ما دادند. به نظر شما شرکت‌های PSP که از قضا شرکت‌های بزرگی در بورس نیز هستند به ما اجازه می‌دهند که به‌راحتی فعالیت کنیم؟

بهین‌شاد: فرض کنید شما قراردادتان را به‌صورت یک‌ساله با یک PSP بسته‌اید و به ‌یکباره آن PSP می‌خواهد مدل تعامل با شما را عوض کند. شاپرک در قرارداد شما با PSP دخالتی ندارد، تکلیف چیست؟

اسدی: شما نگران اطلاعات پذیرنده خود هستید که نزد PSP است؟

بهین‌شاد: نه. تراکنش مال PSP است.

اسدی: چطور می‌خواهد شناسایی بکند؟‌

بهین‌شاد: تراکنش از روی سوئیچ او عبور می‌کند.

اسدی: چطور می‌خواهد به سراغ این تراکنش‌ها برود؟

بهین‌شاد: سراغ آنها نمی‌رود. مطالبه می‌کند. دنبال سود بیشتر است. دوره گذار باید با تعدادی بگذرد که این تعداد وحدت رویه پیدا کنند و با یکدیگر هم‌کلام شوند و باگ‌ها و اشکالاتی که در این مدل وجود دارد را به‌صورت هماهنگ به گوش شاپرک برسانند. در پرداخت‌یارها بعضی از شرکت‌ها هستند که هم از نظر فنی و هم از نظر تجربه می‌توانند با شاپرک تعامل داشته باشند. اگر این تعداد به 50 تا رسید، دیگر وحدت رویه‌ای ایجاد نمی‌شود. همه ما باید تلاش خود را در راستای تسهیل خدمات پرداخت‌یاری به کار بگیریم تا حوزه پرداخت شاهد حضور خدمات نوین پرداخت باشد.

عبادی: من تا حالا این‌طور به قضیه نگاه نکرده بودم که شاپرک مجوزها را روی 20 یا 50 تا قرار بدهد و بعد آن را اصلاح کند. شاید ایده مناسبی باشد، اما چه تضمینی وجود دارد که شاپرک دوباره این روند را باز کند و به سایر کسب‌وکارها اجازه ورود به این حوزه را بدهد؟

بهین‌شاد: این حرف درست است.

عبادی: ما در PSPها و صنایع دیگر این کار را تجربه کرده‌ایم. به نظر من اگر قرار است مطالبه‌ای بکنیم، حداقل مطالبه خود را ایده‌آل مطرح کنیم. باید از شاپرک و بانک مرکزی بخواهیم نحوه نظارت خود را بر این کسب‌وکارها مدرن کنند. بسياري از این دغدغه‌ها خود به خود پوشانده می‌شوند. من در حال حاضر این نشانه‌های مدرن شدن را در رگولاتور نمی‌بینم. یا شاید هم حرکت‌هایی آغاز شده و ما بی‌خبریم.

بیرشک: تا جایی که من می‌دانم، هیچ محدودیتی برای PSP وضع نشده و تضمینی وجود ندارد که PSPها سوئیچ را با فشار دادن یک دکمه قطع کنند.

بهین‌شاد: البته برای چنین موقعیتی شاپرک یک پیش‌بینی کرده است؛ شاپرک توصیه کرده که کسب‌وکارها دیتاسنتر را به بیرون منتقل کنند. اگر از PSP که با آن کار می‌کنی، راضی نبودی، می‌توانی قطع همکاری کنی. فقط نکته اینجاست که اگر خواستی با PSP جدیدی کار کنی، این روند از ابتدا آغاز می‌شود؛ یعنی از اول باید روند مجوز پرداخت‌یاری را انجام دهی.

اسدی: باید پرداخت‌یارها با هم هماهنگ باشند و به‌صورت مشترك مسائلی را که به نظرشان مبهم است یا مشکل دارد، به شاپرک اعلام کنند.

عبادی: پس من این را اضافه کنم که در انجمن فین‌تک این اتفاق در حال رخ دادن است. پرداخت‌یارها و پرداختی‌ها در این انجمن فعال هستند و شاپرک و بانک مرکزی هم این انجمن را پذیرفته‌اند. هرچند هر شرکت حق دارد به‌صورت مجزا با شاپرک گفت‌وگو کند، اما اگر منافع مشترکی وجود دارد، می‌شود به‌صورت گروهی آن را پیگیری کرد.