پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بانک مرکزی در سایت رسمی‌اش تعریفی از شاپرک ارائه داده که خودش نیاز به ترجمه دارد.
شاپرک یا شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی قرار است برای ساماندهی پایانه‌های فروش الکترونیکی در نظام بانکی کشور، نظارت دقیق و همه‌جانبه بر عملیات بانکی کشور راه اندازی شود.
در تعریفی که بانک مرکزی به عنوان متولی نظام بانکی کشور در خصوص این سیستم ارائه داده است آمده:
«با عنایت به لزوم ساماندهی پایانه‌های فروش الکترونیکی در نظام بانکی کشور، نظارت دقیق و همه‌جانبه بر عملیات بانکی انجام شده از طریق پایانه‌های فروش و حصول اطمینان از رعایت استاندارد‌ها و ضوابط، تطبیق عملیات پرداخت الکترونیکی با ضوابط مبارزه با پولشویی، کاربری بهینة سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، افزایش سطح پوشش پایانه‌های فروش به منظور تعمیق پرداخت‌های الکترونیکی، پرهیز از اقدامات بازارشکنانه و تقویت مشارکت واقعی بخش خصوصی در توسعه و راهبری شبکة پرداخت کشور، در چارچوب مصوبة شورای پول و اعتبار و مقارن با فرا رسیدن دهه مبارک فجر ۱۳۹۰، شبکة الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) ایجاد گردید.»
جدا از اشکالات دستوری فراوان که به این جمله چندین خطی وارد است، یک نکته جلب توجه می‌کند «پرهیزاز اقدامات بازار شکنانه» یکی از اهداف این سیستم معرفی شده در حالیکه درتمام نظام اقتصادی کشور اقتصاددانان و سیاست مداران به دنبال «اقدامات بازار شکنانه»اند.
یک بررسی ساده
اگر بخواهیم خیلی ساده و به دور از تکلف و اصطلاحات رایج موجود به جستجوی مفهوم واقعی این طرح و اهدافش بپردازیم باید گفت در حال حاضر نظام‌های پرداخت متعددی در کشور مشغول فعالیت هستند که معروف‌ترین آن‌ها «شتاب» است.
شتاب کار پرداخت الکترونیک در کشور و بین نظام بانکی را تسهیل می‌کند. متاسفانه این سیستم اشکالات متعددی دارد که هر روز مردم و حتی کارکنان بانک‌ها با آن دست به گریبان‌اند.
مشکل عمده دیگر آن عدم نظارت صحیح بر این سیستم است که متاسفانه به دلیل عدم پایه ریزی و برنامه ریزی صحیح روی این سیستم به وجود آمده و طبق اعلام مسوولان، شاپرک قرار است این مشکلات را برطرف کند.
متاسفانه در حال حاضر شبکه شتاب به راحتی قابل دور زدن و نادیده گرفتن است. این نشاندهنده آن است که نظارت بر نظام پرداخت‌ها و انتقال وجه دشوار است.
اما آیا شاپرک راهکار مناسبی است؟
در این خصوص بین کار‌شناسان اختلاف نظرهایی وجود دارد. در اینکه بانک مرکزی باید نظارت دقیقی برکلیه مبادلات داشته باشد اختلافی وجود ندارد اما اینکه آیا می‌بایست سیستم جدیدی مثل شاپرک راه اندازی شود مورد توافق همه نیست.
به عقیده پاره‌ای از کار‌شناسان راه اندازی این سیستم موجب افزایش هزینه‌های شرکت‌های تجارت الکترونیک و ازبین رفتن بازار رقابتی موجود بین آن‌ها خواهد شد.
شرکت‌های تجارت الکترونیک از هر فرصتی برای ابراز مخالفت با این طرح استفاده کرده‌اند اما چرا؟
راه اندازی شاپرک هزینه‌هایی را به شبکه بانکی کشور تحمیل خواهد کرد که بخش عمده‌ای از آن به شرکت‌های پرداخت تحمیل خواهد شد و از سوی دیگر افزودن شبکه شاپرک موجب طولانی‌تر شدن فرآیند انتقال وجه الکترونیک می‌شود.
در حال حاضر هم مردم به دلیل قطعی‌های مکرر شتاب و حتی خود شبکه‌های داخلی بانک‌ها بامشکلات متعددی روبرو هستند. اگر قرار باشد شاپرک هم به این فرآیند اضافه شود مشکلات هم دو چندان می‌شود.
مضاف بر اینکه در حال حاضر قطعی شبکه داخلی یک بانک موجب قطعی تمام شبکه نمی‌شود، اما اگر تمامی بانک‌ها به سیستم شاپرک متصل شوند قطعی شاپرک به معنی تعطیلی و قطعی کل سیستم خواهد بود.
به گزارش بانکی دات آی آر، از سوی دیگر منتقدان شاپرک معتقدند راه اندازی آن اگرچه به نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت کمک خواهد کرد اما شکاف‌های متعدد نظام بانکی کشور به حدی است که چنین اقداماتی موجب از میان رفتن امکان پول شویی نخواهد شد.
راه حل این است که یک سیستم جامع قانونی نظارتی، طراحی شود و بر قانون هم نظارت بیشتری صورت پذیرد. در غیر اینصورت به هر تعداد سیستم جدید هم راه اندازی شود در کاهش فرآیند پول شویی تاثیری نخواهد داشت. این در حالیست که متولیان بانک مرکزی نظر دیگری دارند.
منبع: آی تی آنالایز