پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
از اولین باری که لوتر جورج سیمجیان در سال ۱۹۳۹ اولین ماشین خودپرداز را با نام بانکوگراف به آمریکاییها نشان داد، ۷۳ سال میگذرد. در این مدت، کسانی که ایده خودپردازها را به بانکها ارائه کردند، با مشکلات فراوانی مواجه بودهاند. این مشکلات نه فقط در حوزه ساخت و تکنولوژی که پیرامون قبولاندن این دستگاه به بانکها و از همه مهمتر مشتریان بوده است. این خودپردازها در ابتدا، با قبضهای کاغذی کار میکردند. تا دهه ۷۰ میلادی سیاستگذاران بانکی با جلب اعتماد مردم به دستگاههای اتوماتیک مشکل داشتند اما یک برف ۱۷ اینچی در نیویورک که موجب تعطیلی چند روزه بانکها شد، تولیدکنندگان خودپردازها و صنعت بانکداری را نجات داد. این قبضهای کاغذی به وسیله یک جوهر رادیواکتیو ضعیف چاپ میشدند، به این ترتیب دستگاه میتوانست شناسه کربن ۱۴ را روی کاغذ شناسایی کند و آن را با یک شماره شناسایی شخصی یا همان پین، مطابقت دهد. اگرچه هم اکنون مشتریان بانکها از میزان اندک جابهجایی یا پرداخت نقدی خودپردازها شکایت دارند ولی باید بدانید ۴۰ سال قبل، مردم در هر بار استفاده از خودپردازها حداکثر میتوانستند ۱۰ پوند دریافت کنند!
برفی که خودپردازها را عمومی کرد
حتی تا دهه ۷۰ میلادی هم مدیران و سیاستگذاران بانکی با جلب اعتماد مردم به دستگاههای اتوماتیک مشکل داشتند اما یک برف ۱۷ اینچی در نیویورک، تولیدکنندگان خودپردازها و صنعت بانکداری را نجات داد. سیتی بانک (همان بانکی که برای اولین بار در سال ۱۹۳۹، بانکوگرافهای سیمجیان را برای شش ماه پذیرفته بود) یک سال قبل از برف ۱۷ اینچی نیویورک، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار بر رویATM ها سرمایهگذاری کرد؛ پس از توفان و برف سال ۱۹۷۸ و زمانی که بانکها برای چند روز متوالی تعطیل شدند، استفاده از ATM های سیتی بانک، ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد و آن زمان بود که سیتی بانک، سرش را بالا گرفت و این شعار تبلیغاتی در همه شهر شنیده میشد که «سیتی بانک هیچ وقت به خواب نمیرود.»
رواج خودپردازها و آغاز دردسرها
از این زمان به بعد بود که استفاده از دستگاههای خودپرداز رواج بیشتری پیدا کرد، بانکها خوشحال شده بودند اما نوع مشکلات، تغییر کرده بود. هزینههای سرسام آورATM ها باعث شد تمام دستگاههای خودپرداز از مراجعانشان، کارمزد دریافت کنند ولی این کار خشم و نارضایتی مشتریان را به دنبال داشت. مدتی نگذشت که مشتریان علاوه بر مواجهه با جرایم و تخلفات مربوط به خودپردازها، طعمه سارقان و تبهکاران هم شدند چرا که آنها به دنبال ابداع راههایتازه برای دزدیدن شماره شناسایی شخصی مشتریان بودند. بنابراین دولت مجبور شد در سال ۱۹۹۶ برای مبارزه با این اتفاقات، قانون امنیت خودپرداز نیویورک را تصویب کند، قانونی که بانکها را ملزم به نصب و استفاده از سیستمهایی همچون دوربینهای امنیتی و آینههای انعکاسی میکرد.
خودپردازها؛ از خرید تا تماشای فیلم
اگرچه دستگاههای ATM در ابتدای امر فقط برای پخش پول نقد میان مردم به وجود آمدند اما هم اکنون کارکردهای آن به طور چشمگیری افزایش یافته است.
خدماتی که خودپردازها در ایران ارائه میکنند، با دیگر خودپردازهای بانکهای دنیا تفاوت دارد. یکی از این تفاوتها این است که خدمات خودپردازها در ایران، از بانکی به بانک دیگر متفاوت میشود به عنوان مثال از طریق خودپردازهای بانک رفاه کارگران میتوانید به حساب سازمانهای خیریه همچون ستاد دیه، کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی یا موسسه خیریه محک پول واریز کنید یا بانک حکمت ایرانیان، این امکان را برای مشتریانش فراهم کرده که با مراجعه به خودپردازها بتوانند اقساط وامهایشان را بپردازند. به این ترتیب، خدمات خودپردازهای کشورمان از دریافت وجه، خرید شارژ سیمکارتهای اعتباری، انتقال وجه به حساب یا کارت دیگران، پرداخت قبوض و کمکهای مردمی فراتر نمیرود در حالی که در بسیاری از کشورها به خصوص آنها که عضو شبکه گسترده ارتباطات درون بانکی هستند، دستگاههای ATM خدماتی مثل خرید بلیتهای مسابقات ورزشی، بلیت قطار، هواپیما و بلیت کنسرت و سینما را هم ارائه میدهند.
این خدمات خودپردازها را به یک فروشگاه همه کاره تبدیل کرده که مشتری و مراجعانش را دست خالی به خانه برنمیگرداند. به علاوه خودپردازهای اروپایی این دو کارکرد را هم دارند که شاید بد نباشد نگاه کوتاهی به آنها بیندازید:
تبدیل پول خرد و اسکناس شما به مبلغ موجود در کارت: یعنی به فرض اگر شما ۳۰ یورو پول در جیب خود داشته باشید میتوانید به یک دستگاه ATM مراجعه کنید و پولتان را پس از وارد کردن کارتتان وارد دستگاه کنید تا با طی مسیری مشخص این پول وارد کارت شما شود!
بازیهای کامپیوتری با دستگاه ATM: نکته جالب در مورد دستگاههای ATM این است که تعداد زیادی از این دستگاهها به تازگی در فروشگاههای بزرگ و فرودگاهها قرار گرفتهاند و کاربران در ساعات مرده از بازیهای رایانهای آنها استفاده میکنند.
تعدادی از خدمات هم فعلا به صورت محدود در برخی از کشورها اجرا میشود که هنوز از نظر جهانی مورد پذیرش قرار نگرفتهاند از جمله:
فناوری بیومتریک: به این صورت که پرداخت پول تنها با گرفتن اثر انگشت، تصویر چهره و عنبیه چشم و تشخیص هویت فرد امکانپذیر میشود. در برخی از کشورهای آسیایی مثل چین و ژاپن این خدمات در حال ارائه است.
پذیرفتن کاغذ چک: به این صورت که مشتری میتواند چک خود را از طریق دستگاه ATM نقد کند. البته این کار در برخی از کشورهای اروپایی مثل آلمان و جمهوری چک انجام شده است.
چاپ کردن لیستی از قیمت اجناس مختلف: این خدمات به این ترتیب است که دارنده کارت با رفتن به قسمت مثلا بلیت یک سینمای خاص یا برند یک دستمال کاغذی میتواند از آخرین قیمت این خدمات یا کالاها با خبر شود.
نکته مهم در مورد آخرین فنآوریها در این زمینه این است که اکثر کارشناسان مالی ATM معتقدند اصلیترین رقیب این دستگاهها، اینترنت است به همین دلیل هم باید بیشتر به مزیتهای ATM نسبت به اینترنت پرداخت و آن هم عبارت است از به کارگیری هرچه بیشتر این دستگاهها در مراکز تفریحی و خرید، امکان بهرهوری از خدمات گروه دوم مثل قرار دادن بازیهای رایانهای یا حتی ایجاد امکانی که افراد بتوانند به وسیله این دستگاها فیلمهای کوتاه تماشا کنند.
منبع: هفته نامه دنیای نوین کسب و کار