پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مراکش را با صحرای بزرگ غرب، کازابلانکا و باغ‌های اسرارآمیزش می‌شناسند. صحرا، رنگ‌های حیرت‌انگیز و چای سه عنصر گرم این سرزمین هستند و آن‌را به یک کشوری توریستی تبدیل کرده‌اند؛ مراکش از نظر تامین مالی شرکت‌های کوچک در خاورمیانه رتبه اول را دارد و از این حیث از میانگین جهانی جلوتر است. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک مراکش و چند چیز کوچک دیگر.
این مطلب از مجموعه مطالب شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش است که به بهانه جام‌جهانی به صورت ویژه به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک 32 کشور حاضر در جام‌جهانی پرداخته است. در صورت تمایل مطالب مربوط به 31 کشور دیگر را می‌توانید از بخش ویژه پرونده جام‌جهانی راه پرداخت ببینید.
دانلود کنید: فایل PDF پرونده ویژه «اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک مراکش» در شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش
دانلود کنید: فایل PDF شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش
مراکش
مراکش در ساحل جنوبی دریای مدیترانه و جنوب تنگه جبل‌الطارق قرار دارد و دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس توسط این کشور به هم متصل می‌شوند. از سویی مراکش از جایگاهی راهبردی در میان کشورهای شمال آفریقا برخوردار است؛ چراکه علاوه بر واقع شدن در حوزه جنوبی دریای مدیترانه و جنوب تنگه جبل‌الطارق و نزدیک‌ترین کشور آفریقایی به اروپا، این کشور در مجاورت اقیانوس اطلس قرار دارد.
در سال ۱۹۷۵ مردم مراکش با یک راهپیمایی ۳۵۰ هزار نفری برای تصرف شهر عیون و صحرای غربی اقدام کردند و بعد از این راهپیمایی پرجمعیت، اسپانیا از این صحرا خارج شد و صحرا را به مراکش و موریتانی واگذار کرد. مراکش ادعای مالکیت صحرای غربی را دارد و آن را از سال ۱۹۷۵ اداره می‌کند. مراکش و موریتانی بر سر صحرای غربی اختلاف و مناقشه دارند. دولت و مردم مراکش صحرای غربی را به‌طور تاریخی از آن خود می‌دانند. این دعوای مراکشی‌ها بر سر مالکیت صحرا برای ما ایرانی‌ها ناآشنا نیست.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
ابن بطوطه
سفرنامه ابن بطوطه از مهم‌ترین منابع آغاز صنعت گردشگری به حساب می‌آید. ابن بطوطه در مراکش به دنیا آمد. او مصر، شام، فلسطین، حجاز، عراق، ایران، یمن، بحرین، ترکستان، بین‌النهرین و بخشی از هند و چین، جاوه، شرق اروپا و شرق آفریقا را پیمود و به مراکش برگشت. سفر او ۲۷ سال به طول انجامید. او تقریبا با مارکوپولو معاصر بود، ولی بیش از سه برابر مارکوپولو راه پیمود.
[/mks_pullquote]
اقتصاد مراکش
اقتصاد مراکش تحت حاکمیت قانون عرضه و تقاضا نسبتا لیبرال است. از سال 1993، مراکش سیاست خصوصی‌سازی بخش‌های خاص اقتصادی را که در دست دولت بود، دنبال کرده است. این کشور در امور اقتصادی آفریقا نقش مهمی ایفا کرده و با تولید ناخالص داخلی 121 میلیون دلاری، پنجمین اقتصاد آفریقاست. در گزارش سال 2015 مجمع اقتصاد جهانی، مراکش به‌عنوان رقابتی‌ترین اقتصاد در شمال آفریقا برگزیده شد.
ماهی‌های بسیار متنوعی در آب‌های نزدیک به مراکش در دسترس هستند. دسترسی به دریای آزاد و وجود منابع عظیم فسفات و دیگر مواد کانی بر اقتصاد مراکش تاثیر مستقیم دارد و چنانچه صحرای غربی را به‌عنوان بخشی از این کشور در نظر بگیریم، ذخایر غنی نفتی، فسفات و گاز همگی اقتصاد مراکش را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
بخش خدمات تقریبا بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و صنعت، شامل معادن، ساخت‌وساز و تولید نقش مهمی در اقتصاد مراکش بازی می‌کنند. بخش‌هایی که بیشترین رشد را در اقتصاد این کشور ثبت کرده‌اند، گردشگری، مخابرات و نساجی هستند. با این حال، مراکش هنوز وابسته به کشاورزی است. این بخش تنها حدود 14 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، اما 40 تا 45 درصد جمعیت مراکش را به خدمت گرفته است. با آب‌وهوای نیمه‌خشک، دشوار است که میزان بارندگی خوب را تامین کنید و تولید ناخالص داخلی مراکش نیز بسته به شرایط آب‌وهوایی متفاوت است. احتیاط مالی ایجاب می‌کند که کسری بودجه و بدهی سقوط به‌عنوان یک درصد از تولید ناخالص داخلی ادغام شوند. شریک تجاری اصلی مراکش، فرانسه است. فرانسه همچنین قرض‌دهنده اصلی و سرمایه‌گذار خارجی در این کشور آفریقایی است. در جهان عرب، مراکش از سال 2005 تاکنون در رتبه دوم تولید ناخالص داخلی غیرنفتی قرار گرفته است.
در سیستم بهداشتی مراکش در سال‌های اخیر اصلاحات متعددی انجام شده است، اما تا به حال اثربخشی آنها تا حدی تحت تاثیر فساد بوده است. مراقبت‌های مناسب در شهرهای بزرگ در دسترس است، پوشش در بسیاری از نقاط کشور خوب نیست و درمان تخصصی ممکن است در دسترس نباشد، بدین معنی که ممکن است منافعی در نظر گرفته شود که پوشش بیمه درمانی مهاجرتی در بعضی از نقاط کشور مراکش به‌خوبی انجام نشود.
بیمارستان‌های دولتی ممکن است در ابتدا برای درمان اورژانسی رایگان یا با حداقل هزینه شهروندان را درمان کنند، اما برای پوشش هزینه‌های بالا بیمه ضروری است. بیمه در سطح محلی در دسترس است. اگر شما به ترک کشور یا تخلیه برای دریافت درمان تخصصی نیاز دارید، بیمه شما را پوشش نمی‌دهد. بیمارستان‌های مراکش ارتباط قوی با فرانسه و اسپانیا دارند و افرادی که به درمان تخصصی در یکی از این دو کشور نیاز دارند، می‌توانند در فرانسه و اسپانیا، راحت‌تر از دیگر کشورهای اروپایی سرویس بگیرند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
مراکش یا مغرب؟
ابوالحسن نجفی در کتاب غلط ننویسیم می‌نویسد: «این کشور در قدیم مغرب نامیده می‌شده. مراکش فقط ایالتی از این کشور است. در دوران اخیر کلمه مغرب به کشورهای اروپا و آمریکا اطلاق شده و در کتاب‌های فارسی، برای رفع ابهام، لفظِ مراکش را بر کل کشور مراکش تعمیم داده‌اند. هم در متون گذشته فارسی و عربی و هم در اصطلاح امروزه کشورهای عربی‌زبان، نام این کشور مغرب است و نه مراکش.» با این حال نام «مراکش» در فارسی امروز معمول‌تر از «مغرب» است و نیز نام بین‌المللی پادشاهی مغرب موراکو است که برگرفته از نام مراکش است. دولت آن کشور هم نام رسمی بین‌المللی موراکو را به رسمیت می‌شناسد و نه نام عربی المغرب. ترکیه تنها کشور دنیا است که از پادشاهی مراکش با نام کشور فاس نام می‌برد.
[/mks_pullquote]
سیستم‌های پرداخت مراکش
هنگام خرید در مراکش، استفاده از پول نقد هنوز رایج‌ترین گزینه است. این غیر قابل انکار است که اقتصاد مراکش با توسل به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، یک مقصد گردشگری بسیار جذاب، داشتن صنعت در حال توسعه، زیربنای خوب و ثبات سیاسی، پیشرفت می‌کند. چنین رشدی اغلب به افزایش فعالیت بانکی منجر می‌شود که تاثیر مثبتی بر اقتصاد دارد. با وجود این واقعیت که پول اصلی همچنان منبع اصلی پرداخت برای خرید است، تلاش‌های مداوم دولت مراکش مانند تشویق پرداخت کارتی از طریق کاهش نرخ بهره یا کاهش ذخایر مورد نیاز و همچنین اثرات مثبت رشد اقتصاد، در حال تغییر نگرش مردم مراکش هستند. علاوه بر نوآوری‌های محصولات و خدمات، سیستم‌های پاداش و تبلیغاتی که توسط بانک‌ها انجام می‌شود، انتظار می‌رود که رشد تجارت الکترونیکی، به رشد بیشتر کارت‌های مالی در مراکش کمک کند.
مهم‌ترین بانک‌های مراکش
[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”التجاری وفا“]
مدیرعامل: محمد الکتانی
تعداد پرسنل: 19754 نفر
تعداد شعبه: 3972
مهم‌ترین بانک مراکش، التجاری وفا است؛ بانکی که بخشی از شرکت هلدینگ پادشاهی محمد ششم یعنی SNI است. این بانک از ادغام دو بانک قدیمی مراکش به وجود آمده است. وفابانک از سال 1904 و BCM از سال 1911 در این کشور فعالیت داشته‌اند و در سال 2003 تحت عنوان التجاری وفابانک ادغام شدند. ساختمان مرکزی این بانک در کازابلانکا مستقر است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”تجارت“]
مدیرعامل: مراد شریف
تعداد پرسنل: 2214 نفر
تعداد شعبه: 360
بانک تجارت و صنعت مراکش یکی از بانک‌های قدیمی این کشور، شرکت فرعی متعلق به گروه مالی فرانسوی BNP Paribas است. از دسامبر 2014، این گروه مالی فرانسوی با 65.03 درصد بزرگ‌ترین سهامدار بانک تجارت و صنعت مراکش محسوب می‌شود. این بانک از اواسط قرن بیستم، همواره نقش کلیدی در سرمایه‌گذاری مراکش ایفا کرده است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”خلق“]
مدیرعامل: محمد بنچابون
تعداد پرسنل: 11712 نفر
تعداد شعبه: 950
بانک مرکزی خلق (La Banque Centrale Populaire) یک بانک بزرگ در مراکش است که به اختصار به آن BCP می‌گویند. BCP نقش مهمی در اقتصاد مراکش ایفا می‌کند. این بانک خدماتی را به بیش از 3،2 میلیون مشتری اختصاص می‌دهد و 60 درصد کل درآمد مراکش خارج از کشور را داراست و اولین بانک شناخته‌شده بین‌المللی این کشور آفریقایی است. BCP در آلمان، انگلستان، کانادا، اسپانیا، فرانسه، جبل‌الطارق، هلند، بلژیک و ایتالیا نمایندگی دارد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”خارجی“]
مدیرعامل: عثمان بن جلون
تعداد پرسنل: 21215 نفر
تعداد شعبه: 565
بانک بی‌ام‌سی‌ایی شرکت خدمات مالی و بانکداری مراکشی است و عثمان بن جلون مدیرعامل و بزرگ‌ترین سهامدار آن است. این بانک در سال ۱۹۵۹ توسط دولت مراکش تاسیس شد و در حال حاضر مالک شبکه‌ای بالغ بر ۵۰۰ شعبه در مراکش و کشورهای فرانسه، اسپانیا، بریتانیا، جمهوری خلق چین، ایتالیا، آلمان، بلژیک و هلند است. شعبه مرکزی این بانک در کازابلانکا قرار دارد و بخشی از سهام آن در بازار بورس کازابلانکا معامله می‌شود.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”سی‌آی‌اچ“]
مدیرعامل: احمد راحو
تعداد پرسنل: 1542 نفر
تعداد شعبه: 86
سی‌آی‌اچ یک بانک مراکشی است که عمدتا بر بخش‌های املاک، مستغلات و گردشگری تمرکز دارد. این بانک در سال 1920 تاسیس شد و پس از انشعاب به بخش گردشگری در سال 1967، نام آن به سی‌اچ‌آی تغییر پیدا کرد. سی‌آی‌اچ به معنی اعتبار املاک و هتلداری است.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
عبدالکریم
عبدالکریم، رهبر سیاسی و نظامی ریفیف بود. او و برادرش، ممتمم، در منطقه شمال مراکش، یک شورش گسترده را با یک ائتلاف قبیله‌ای از قبیله‌های بریتانیایی در برابر استعمار فرانسه و اسپانیا رهبری کردند.
[/mks_pullquote]
فین‌تک مراکش
اقتصاد مراکش با توسل به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، یک مقصد گردشگری بسیار جذاب، داشتن صنعت در حال توسعه، زیربنای خوب و ثبات سیاسی، یک روند صعودی را طی می‌کند. چنین رشدی اغلب به افزایش فعالیت بانکی منجر می‌شود که تاثیر مثبتی بر اقتصاد دارد. در این سال‌ها مراکش با سرعت زیادی به سمت پیشرفت نظام بانکی حرکت کرده و تا آغاز سال ۲۰۱۷، بانک المراکشی عنوان کرد که بیش از 70 درصد از مردم مراکش، دارای حساب بانکی هستند؛ مردمی که پیش از این نسبت به داشتن حساب بانکی گارد داشتند.
بانک‌های تحت نظارت بانک مرکزی مراکش تقریبا نیمی از سیستم مالی کشور را تشکیل می‌دهند. از 19 بانک مراکشی، سه بانک، مرکزی خلق، التجاری وفا و تجاری خارجی مراکش، مسئول بیش از دوسوم تمام دارایی‌ها و سپرده‌های بانکی این کشور آفریقایی هستند. این سه بانک به ترتیب 25 درصد، 24 درصد و 12.7 درصد از دارایی‌های بانکی را صاحب هستند. در 10 سال گذشته از سال 2007، میزان نفوذ بانک از 43 به 63 درصد افزایش یافت و میزان تراکم بانک، یعنی شعبه به ازای 10 هزار نفر به میزان 50 درصد افزایش یافت.
رگولاتوری فین‌تک در مراکش از سال 2014 کلید خورد. در این راستا یک چارچوب جدید منتشر شد که طبق این قانون دو دسته از ارائه‌دهندگان مالی می‌توانند در فضای مالی مراکش به وجود بیایند. یک دسته جدید، شرکت‌هایی هستند که آنها را «بانکی مشارکتی» می‌خوانند و آنها اجازه دارند خدمات پرداختی انجام دهند که امکان انتقال وجه و برداشت پول نقد از حساب‌های پرداخت از جمله این امکانات هستند. دسته دیگر استارت‌آپ‌هایی هستند که در یکی از دسته‌های فین‌تک در چارچوب قوانین مراکش، یک نوآوری به بار بیاورند. قانون‌گذاران کشور مراکش بااحتیاط در حوزه فین‌تک حرکت کرده‌اند و احتمال می‌رود فین‌تک مراکش آینده بهتری را در سال‌های آتی به خود ببیند. نتیجه به وجود آمدن فین‌تک‌ها، افزایش رقابت در عرصه خدمات پرداخت بود و این روزها شرکت‌های فین‌تک در مراکش کم‌کم به یک ترند تبدیل می‌شوند. شرکت‌های فین‌تک مراکشی بیشترین فعالیت را در حوزه تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط داشته‌اند و در این حوزه رتبه اول را در خاورمیانه کسب کرده‌اند و از این نظر از میانگین جهانی هم بالاتر هستند.
مشتریان بانک در شمال آفریقا هنوز به پرداخت نقدی علاقه‌مند هستند. با این شرایط در شمالی‌ترین کشور آفریقا، کار شرکت‌های فین‌تک برای سوق دادن مردم به سمت فناوری‌های مالی بسیار سخت است. با این حال به‌خاطر اصلاحات نظارتی، ثبات سیاسی و اعتماد مردم به قانون‌گذاران، حرکت به سمت فناوری‌های جدید در مراکش با سرعت خوبی در حال وقوع است.
در مورد ارزهای رمزنگاری‌شده، مراکشی‌ها در مسیری مشابه با همسایگان آفریقایی خود، با شک و تردید با این ارزها روبه‌رو شدند. در نوامبر 2017، دفتر مبادلات مراکش بیت‌کوین را ممنوع اعلام کرد و تحدیدات سختی را برای علاقه‌مندان به ارزهای رمزنگاری‌شده در کشور صادر کرد. این ممنوعیت تقریبا یک هفته پس از اعلام پذیرش پرداخت بیت‌کوین توسط سرویس تجارت و توسعه مراکش (MTDS)، اعلام شد و این بدان معنی است که MTDS اکنون فقط پرداخت با بیت‌کوین را از مشتریان خارجی می‌پذیرد.
استارت‌آپ‌های فین‌تک معروف مراکش
[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”کوتیزی“]
کوتیزی یک کرادفاندینگ مراکشی برای جمع‌آوری پول یا وجوه برای رویدادها، مانند مراسم عروسی، تولد و خانه جدید و همچنین جمع‌آوری کمک‌های مالی به‌صورت اینترنتی است. همچنین یک پلتفرم جهت ایجاد و راه‌اندازی درخواست‌های آنلاین برای انجمن‌های مختلف خیریه مراکش اضافه کرده است. کوتیزی از سال 2015 در کازابلانکا شروع به فعالیت کرده است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”ویزتوکپ“]
ویزتوکپ (WaystoCap)، یک پلتفرم تجارت آنلاین B2B در کازابلانکا است. WaystoCap اولین شرکت B2B آفریقایی است که شرکت‌ها به‌وسیله آن می‌توانند در یک محیط امن و معتبر خریدوفروش کنند. این استارت‌آپ به خریداران کمک می‌کند تا شریک بعدی خود را پیدا کنند و همچنین بیمه و اعتبارسنجی معامله‌گران را سازمان‌دهی می‌کند.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”پیکاک“]
پیکاک(PEAQOCK Funds) یک اپلیکیشن است که به مدیران صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران اختصاص داده شده است. این استارت‌آپ به مدیران اجازه می‌دهد صندوق‌های خود را دیجیتال و داده‌هایشان را ایمن کنند. پیکاک به بهبود ارتباطات مالی سرمایه‌گذاران کمک محسوسی کرده است. از نظر فوربس پیکاک یکی از 20 استارت‌آپ برتر در آفریقا در حوزه فین‌تک است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”لینکای“]
لینکای(Linkai) یک نرم‌افزار موبایلی برای انتقال پول است. این اپلیکیشن کمک می‌کند تا خانواده و دوستان مقدار کمی پول را از هر کجا که هستند، به‌راحتی جابه‌جا کنند. همچنین انتقال پول در موارد اجتماعی برای کمک به مردم در این استارت‌آپ انجام می‌گیرد. خدماتی مانند یکپارچگی ارائه صورت‌حساب و پرداخت در نیز لینکای امکان‌پذیر است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”آی تاکسی“]
هرچند آی‌تاکسی یک استارت‌آپ فین‌تک نیست، اما بسیاری از مراکشی‌ها با شنیدن کلمه استارت‌آپ به یاد این اپلیکیشن آنلاین تاکسی می‌افتند. آی‌تاکسی در این کشور آفریقایی بسیار محبوب است و در ابتدا بسیاری مقاومت زیادی در برابر این کسب‌وکار جدید از خود نشان دادند. آی‌تاکسی برای اینکه ثابت کند تا یک اپلیکیشن امن است، در ماه‌های اول قیمت‌ها و خدمات منحصر به فردی به مشتریانش ارائه داد.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]
بهترین چای جهان در مراکش
برای آنهایی که عاشق چای هستند، مراکش رویایی‌ترین کشور است. این سرزمین را پایتخت مرغوب‌ترین چای در جهان نامیده‌اند. در مراکش نوشیدن چای زمان و مکان نمی‌شناسد! به غیر از وعده‌های غذایی که در هر سه وعده با صبحانه، ناهار و شام چای سرو می‌شود، مردم این کشور آفریقایی دلشان همیشه چای می‌خواهد. نوشیدن چای در این کشور آداب دارد و قوری‌های علاءالدینی عربی، حس خوبی به گردشگران می‌دهد.
بعضی‌ها می‌گویند برای اولین بار در قرن بیست‌ویکم ملکه انگلستان به رهبر مراکش چای اهدا کرده بود و بعضی دیگر می‌گویند که این نوشیدنی مهم، در سال 1850 در جنگ مقابل بریتانیا توسط جنگجویان به وجود آمد. اکثر افراد به این تاریخچه کاری ندارند و آنها می‌خواهند با دل سیر و خیال راحت چایشان را بنوشند!
به نظر بسیاری «چای مراکشی» یک ترکیب ویژه از انگور تازه، شکر و چای سبز با آب جوش است. هرچند در ترکیب یک فنجان چای اختلافات منطقه‌ای وجود دارد و هر کدام از شهرهای مراکش، چای را به شیوه خودشان سرو می‌کنند، اما در بیشتر موارد همان ترکیب چای مراکشی، یک پیشنهاد ویژه است.
چای در مراکش در ظروف رنگی و شیشه‌ای و با ذوق و انرژی زیادی سرو می‌شود. قند و نعنا پای ثابت سینی چای مراکشی هستند و همیشه نعناهای خوش‌عطر و قندهای بلورین در سینی کنار لیوان یا استکان دیده می‌شود. در بعضی از موارد دیده شده که لیمو هم کنار این موارد سرو می‌شود.
چای اینجا بیش از یک نوشیدنی است و یک جنبه فرهنگی دارد. اگر به‌عنوان یک شهروند مراکشی، نتوانید با هنر و خوش‌ذوقی یک چای خاص به میهمان‌تان بدهید، به اصالت شما شک می‌کنند. در مورد چای جادوی خاصی در مراکش وجود دارد؛ چیزی که گاهی اوقات از یک نوشیدنی عادی به یک تجربه معنوی تبدیل می‌شود.
شایع‌ترین چای در مراکش چای سبز است، اما این تنها نوع چای مراکشی نیست که می‌تواند شما را سرحال کند. دیگر چای‌های گیاهی مانند چای بربر که ترکیبی از نعنا همراه با آویشن، مریم‌گلی، چمنی، لیمو گراس، وربنا و کرم چوب است، پای ثابت سینی چای مراکشی در زمستان است. به غیر از اینها، آن چایی که ایرانی‌ها می‌نوشند و آن را به‌عنوان چای سیاه می‌شناسیم، در تمام شهرهای مراکش در دسترس است و از نظر کیفیت می‌تواند ایرانی‌های چای‌خور را شگفت‌زده کند.
اتای و رگوا
پذیرایی چای در میان دوستان و خانواده نشانه‌ای از میهمان‌نوازی است و دو نوع پذیرایی سنتی چای در مراکش از رسوم این کشور محسوب می‌شوند. یکی از این پذیرایی‌ها را با نام «اتای» می‌شناسند. این فرایند به این صورت است که در مقابل میهمانان دو قاشق غذاخوری از برگ چای سبز در آب جوش شست‌وشو داده می‌شود. سپس قند به همراه قاشق چای با تقریبا چهار فنجان آب جوش به قوری اضافه می‌شود. پس از آن چای با احترام و با سرعت نه‌چندان زیادی، پذیرایی می‌شود. هنگامی که چای دم شده و آماده سرو می‌شود، جنبه دیگری نیز وجود دارد که سبک جالبی است. چای ریختن از راه دور به‌عنوان سبک رگوا شناخته می‌شود. چای ریختن به سبک رگوا مهارت بیشتری به نسبت چای ریختن عادی می‌طلبد! بنابراین آن دسته از مردم ایران که معتاد به نوشیدن چای هستند، باید اصلی‌ترین رقیبان خود را در شمالی‌ترین نقطه آفریقا بیابند.
مجموعه گزارش‌های شماره ویژه جام‌جهانی ماهنامه عصر تراکنش با حمایت مجموعه‌ای از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت تولید و منتشر شده است. فهرست این شرکت‌ها به ترتیب حروف الفبا در ادامه آمده است.
