چرا کارمزد رمیتنس در آفریقا از دیگر نقاط دنیا بیشتر است؟ / بلایی که انحصار دفاتر دولتی بر سر فقیرترین مردم جهان آورده است

در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۴۰ میلیون دلار از طریق افراد شاغل در خارج از کشور به آفریقای جنوبی ارسال خواهد شد. این افراد برای حواله پول به آفریقا از طریق ابزارهای رمیتنس کارمزد گزافی پرداخت خواهند کرد. ولی این اتفاق نباید ادامه پیدا کند!

گزارش اخیر بانک جهانی نشان می‌دهد که حواله پول به آفریقای جنوبی  از طریق ابزارهای رمیتنس (بخش‌های پایین صحرا – Sub-Saharan Africa) بیشتر از هر جای دیگر دنیا پرهزینه است. بصورت میانگین انتقال پول از این منطقه یا به این منطقه، به ازای هر ۲۰۰ دلار چیزی حدود ۱۹ دلار هزینه در بر دارد. این مبلغ ۲۰٪ بیشتر از هزینه حواله به هر کشور دیگری در جهان است. (در مجموع در سال ۲۰۱۷ حدود ۶۰۰ میلیون دلار حواله در جهان به این شیوه جابجا شده است.)

هرچند میانگین حواله پول در آفریقا از ۱۴٪ در سال ۲۰۰۸ به ۱۰٪ در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته است و تاکنون نیز بین ۹٪ و ۱۰٪ متغیر است ولی کماکان رقم بالایی است.

رد و بدل شدن حواله‌های پولی رمیتنس چیزی حدود ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای این منطقه را رقم می‌زند و کاهش آن باعث از بین رفتن منافع بسیاری خواهد شد. حواله‌ها مشخصا در اقتصاد برخی کشورها تاثیرگذارترند. در لیبریا، کموروس و گامبیا حواله‌های رمیتنس چیزی نزدیک به ۲۰٪ تولید ناخالص داخلی هستند. در نیجریه جریان درآمدی دولت از نفت ۲۰ میلیارد دلار بوده است در حالی که از محل حواله‌های پولی ۲۲ میلیارد دلار درآمده داشته است. این تخمین‌ها شامل حواله‌های صورت گرفته از وادی‌های غیررسمی نمی‌شوند.

پس چه کار می‌توان کرد؟ آیا دولت‌ها می‌توانند این صنعت را رقابتی‌تر کنند؟

قانون‌گذاران از منتقل‌کنندگان پول می‌خواهند تا اطمینان حاصل کنند که از این پول در پول‌شویی و یا حمایت از تروریست‌ها استفاده نمی‌شود. این مبالغ برای حذف افراد متخلف صورت می‌گیرد در حالیکه میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به روی آوردن آن‌ها به بازارهای غیررسمی می‌شود. حذف قوانین دست‌وپا گیر بالاخص برای مبالغ پایین‌تر، احتمالا به ریسک این‌کار بیارزد.

کمبود رقیبان رمیتنس به آفریقا

از دیگر دلایلی که این هزینه در اغلب کشورهای آفریقایی بسیار زیاد است این است که مشتریان با کمبود انتخاب مواجه هستند. در اغلب کشورها شرکت ملی پست مشارکت انحصاری را با یکی از منتقل‌کنندگان پول ایجاد کرده است. با توجه به اینکه دفاتر پستی در دسترس‌ترین محل برای اقشار مختلف جامعه هستند یک مونوپولی رخ داده است. این مونوپولی به معنای دریافت هزینه بیشتر بابت انتقال پول و فقیرتر شدن افراد ساکن در روستاها و مناطق محروم است.

یکی از دلایلی که ما را نسبت به کاهش هزینه‌ی حواله‌ها در آینده خوشبین می‌کند حرکت از پول نقد به سمت ارزهای دیجیتال است. در تراکنش‌های دیجیتال دیگر نیاز به عوامل فیزیکی نیست و جابجایی پول هزینه‌ی چندانی در برندارد. شرکت‌های دیجیتال جدیدالورود به بازار حواله نیجریه مشخصا هزینه‌ها را کاهش داده‌اند. در سه ماهه اول ۲۰۱۸، شرکت‌های انتقال دیجیتالی ارز مثل آزیمو (Azimo) و ترنسفروایز (TransferWise) کمترین میزان حوال از بریتانیا به نیجریه را عرضه کردند.

برخی نیز معتقدند که ارزهای رمزنگاری‌شده ممکن است بتوانند در آینده هزینه‌ها را کاهش دهند. ارزهای رمزنگاری‌شده‌ای چون بیت‌کوین و اتریوم هنوز باندازه‌ی کافی برای استفاده در سیستم حواله ساده و قابل استفاده نیستند. مطمئنا بلاکچین، می‌تواند به انتقال حواله پول به آفریقا کمک شایانی کرده و آن را امن‌تر و بهره‌ورتر کند ولی این امر نیازمند قانون‌گذاری‌های صحیح دولت در این زمینه خواهد بود.

منبع: QZ