گفتگو با جک دورسی درباره اسکوئر / لازم نیست برای ارائه خدمات بانکی به بانک دیگری تبدیل شویم

وقتی تفکر رایج در سیلیکون ولی وارد عرصه پول شود چه اتفاقی می‌افتد؟ شاید بتوان یکی از پاسخ‌های این پرسش را در اسکوئر (Square, Inc) یافت. شرکتی نه ساله که توسط جک دورسی (Jack Dorsey)، موسس و مدیر اجرایی توئیتر تاسیس شده و خدمات مالی خود را به شرکت‌ها و افراد شخصی ارائه می‌دهد؛ با ارزشی بالغ بر 23 میلیارد دلار که تقریبا معادل نصف ارزش شرکت 328 ساله بارکلیز (Barclays) است.

با این حال، طی گفتگوی اخیری که در لندن داشتیم، جک دورسی مشخصا شباهتی با مقامات بلندپایه فین‌تک ندارد! علی‌رغم اینکه بسیاری از شرکت‌های حوزه‌ی فین‌تک در مورد براندازی بانک‌ها صحبت می‌کنند، جک دورسی می‌گوید: «این هدف ما نیست. سیستم بانکی کار می‌کند، فقط قابل دسترسی نیست» و در حالی‌که اغلب شرکت‌های فن‌آور آمریکایی درصدد کمرنگ کردن قوانین هستند، وی عقیده دارد که «قوانین (در اقتصاد) واقعا مهم هستند».

ظاهرا عبارت “نوآوری‌های ساختارشکنانه” که در استارت‌آپ‌های فین‌تک جایگاه ویژه‌ای یافته، در لغت‌نامه‌ی وی جایی ندارد. واژه محبوب او احتمالا «مشتری» است و همین رویکرد مشتری مداری، دلیل تهدید بودن اسکوئر و شرکت‌های هم مسیر آن برای سرویس‌های مالی کنونی است.

تمامی شرکت‌های فن‌آور به تئور‌ی‌های مدیران‌شان وابسته هستند و در مورد اسکوئر، تمرکز روی مشتری مهمترین موضوع است. جیم مک‌کلوی (Jim McKelvey)، دوست جک، یک هنرمند است. او در سال 2009 به دلیل عدم توانایی در پذیرش کارت اعتباری، بالغ بر 2000 دلار را از دست داد.

برای هر دوی آن‌ها این سوال وجود داشت که چرا دریافت کارت‌های اعتباری برای کسب‌وکارهای کوچک اینقدر دشوار است. دورسی اعتراف می‌کند که دانش آنها در مورد کارت‌های اعتباری بسیار ناچیز بوده اما طبیعتا، توجه وی به این امر مهم در شرایط موجود یک مزیت بزرگ به شمار می‌آمد.

در عرض یک ماه، آن‌ها توانستند گجت ساده‌ای طراحی کنند که به گوشی‌های هوشمند متصل می‌شود و به همه امکان پذیرش کارت‌های اعتباری را می‌دهد. او می‌گوید تنها سی الی چهل درصد از تجار خرده‌فروش که در آمریکا درخواست پذیرش کارت‌های اعتباری را دارند، تایید و پذیرفته می‌شوند. این رقم برای اسکوئر بالغ بر 99 درصد است و از طرفی شرکت مشتریان خود را  نیز  تحت نظر دارد و چنانچه کاربران از سیستم  و تراکنش‌ها راضی نباشند، سرویس به حالت تعلیق درمی‌آید.

با این وجود، دستیابی اسکوئر به چشم انداز 23 میلیارد دلاری خود ممکن نبود مگر در گرو دو رویکرد مهم: اول اینکه ابزاری که اسکوئر ایجاد کرده، تنها سرآغازی از خدمات مالی نوین برای کاربران تحت پوشش سرویس‌های سنتی است نه جایگزینی کامل برای آنها. دورسی در این باره می‌گوید: «ما خواهان جایگزینی سیستم بانکداری نیستیم. مانمی‌خواهیم موسسه مالی جدیدی را جایگزین کنیم. ما می‌خواهیم آنچه را که آنها انجام می‌دهند، قابل دسترس‌تر اجرا کنیم».

مورد دوم، ارتباطی است که در خلال استفاده از کارت‌ها ایجاد شده و گسترده‌تر می‌شود. اطلاعاتی که جمع آوری می‌شوند بسیار مهم هستند. قدرت داده‌ها در سرویس‌های مالی در کشور آمریکا به خوبی جا افتاده است. مثالی بارز از این مورد، شرکتی تحت عنوان کردیت کارما (Credit Karma) است که به کاربران چک‌های رایگان اعطا کرده و سپس با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده خدمات مالی خود را ارائه می‌دهد. سود بالغ بر 500 میلیون دلار در سال 2016، نتیجه‌ای است که می‌توان از چنین رویکردی انتظار داشت.

اگرچه از بسیاری از جهات، صنعت پرداخت بریتانیا جلوتر از آمریکا است، اما در استفاده از داده‌ها عقب مانده است. فعالیت‌های اسکوئر در آمریکا نشان می‌دهد که چگونه می‌توان داده‌ها را به کار گرفت. در سال 2014، شرکت اسکوئر،‌ اسکوئر کپیتال (Square Capital) را راه‌اندازی کرد که به مشتریان اسکوئر وام اعطا می‌کند. پس از تجزیه تحلیل رسیدهای کارتی و سایر داده‌ها، الگوریتم، ایمیلی حاوی پیشنهاداتی برای کاربران ارسال می‌کند و کاربران در صورت تمایل می‌توانند در اسرع وقت وام خود را دریافت کنند و بصورت مرتب از حساب‌شان کم شود.

هرچند ممکن است این‌کار مشابه کاری باشد که بانک‌ها انجام می‌دهند و اسکوئر هم برای انجام آن از شرکت‌های بانکی کمک می‌گیرد ولی مبلغ وام‌های ارائه شده مثل ۶۰۰۰ دلار بسیار کمتر از وام‌هایی هستند که بانک‌ها ارائه می‌دهند چرا که به دلیل فرایندهای بسیاری که دارد برای بانک به صرفه نیست.

جک دورسی عقیده دارد که این سرویس جایگزینی برای بانک‌ها نبوده و معادل سیستم بانکداری نیز نخواهد بود. خدماتی که این سرویس برای کاربران خرد ارائه می‌دهد، قابل ارائه در بانک‌ها نیست. وی می‌گوید: «آنچه ما در حال جایگزینی آن هستیم، افرادی هستند که از خانواده و آشنایان و دوستان خود پول قرض می‌گیرند. این موضوع بازار بسیار بزرگی دارد».

هدف نهایی، توزیع تمام محصولات در تمام بازارها است. با این وجود در حال حاضر فقط در بریتانیا-بعنوان تنها بازار اروپایی که اسکوئر در آن فعال است- کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند هر لحظه که اراده کنند مبلغ واریزی به حساب‌شان را برداشت کنند و دیگر نیازی نیست تا روز بعد منتظر بمانند.

البته گستره این سرویس در آمریکا بسیار وسیع‌تر است. اسکوئر کش (Square Cash) که توسط شرکت اسکوئر تاسیس شده، این قابلیت را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد که برای مثال چند دوست بتوانند هزینه شام را تقسیم کرده و پرداخت کنند. این سرویس را می‌توان رقیبی برای سرویس ونمو (Venmo) پی‌پال معرفی کرد. کاربران اسکوئر کش اینک می‌توانند کارت‌های پرداخت دریافت کننده و حقوق خود را داخل آن بریزند. جک دورسی اذعان می‌کند که با وجود این سرویس، برخی از کاربران نیاز به حساب‌های بانکی معمول و قراردادی نخواهند داشت.

وی خاطرنشان می‌کند: «اگر به وب‌سایت‌های بانک‌های مختلف و خدماتی که ارائه می‌دهند نگاه کرده و با وب‌سایت ما مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که خدمات و پیشنهادات ما بسیار زیاد هستند».

اسکوئر یک بانک نیست. از این رو برای ارائه این خدمات نیاز به یک شریک بانکی دارد. او می‌گوید: «همکاری با بانک‌ها، سریع‌ترین و بهترین روشی است که می‌توانیم برای حرکت در مسیر مورد نظرمان استفاده کنیم». اعمال این سرویس تحت مشارکت بانک‌ها و قوانین آنها می‌تواند کارایی عملیاتی را نیز ارتقا بخشد. اما در هر صورت، پرواضح است اسکوئر و سایر شرکت‌های هم مسیر با آن، کاری را انجام می‌دهند که در گذشته برای بانک‌ها و موسسات مالی پول‌ساز بوده است.

لازم نیست برای صرفه جویی در مراجعه به بانک، خودمان به بانک تبدیل شویم.

به عنوان مثال، اسنپ‌چت (Snapchat) انتقال وجه برای کاربرانی که اطلاعات کارت خود را وارد کرده‌اند را بسیار ساده کرده است. جیمیل گوگل نیز اگرچه هنور برخی از کاربران اطلاعی از آن ندارند ولی می‌تواند پول  را به سادگی یک پیوست معمولی ارسال کند.

شرکت‌های مبتنی بر فناوری، به یاری سازوکار سریع خود و پلتفرم‌های انعطاف‌پذیر، به‌صورت کاملا طبیعی در حال گسترش هستند و از همین رو حس رقابت بانک‌ها را نیز برانگیخته‌اند. در مورد اسکوئر نیز، با اینکه این شرکت با کسب‌وکارهای کوچک کار خود را شروع کرده و در ابتدا تمام تلاش خود را برای جلب رضایت و همکاری بانک‌ها کرده است، اینک می‌توان شاهد موفقیت آن در جذب کسب‌وکارهای کلان بود.

اسکوئر در سال 2017 بیش از 65.3 میلیارد دلار پرداختی داشته که نسبت یه سال 2016 بالغ بر 31 درصد بیشتر شده است. استفاده از حساب‌های بانک‌هایی با پرداختی سالیانه بیش از 500000 دلار با انواع شرکت‌ها می‌تواند از عوامل این نرخ افزایش صعودی باشد که بسیار ایده‌آل به نظر می‌رسد. برخی از این شرکت‌ها از زیرساخت‌های اسکوئر به عنوان پلتفرم استفاده کرده و به جای استفاده از کارتخوان یا سایر پکیج‌های خدماتی، سیستم خود را به اسکوئر متصل می‌کنند.

پلتفرم (Platform) از مهم‌ترین کلمات کلیدی در مباحث فناوری است. بسیاری از شرکت‌های مالی قصد دارند همانطور که ایر بی‌ان‌بی (Airbnb) یا فروشگاه آمازون تبدیل به پلتفرمی برای خرده‌فروشی آنلاین شده‌اند، همین نقش را برای تراکنش‌های مالی ایفا کنند. با این حال که دورسی معتقد است پلتفرم‌ها زمانی مفید هستند که بتوانند مشکلات مشتریان را حل کنند.

او می‌گوید: «من بیش از اینکه فکر کنم چطور می‌توانیم این چیزها را توصیف کنیم، می‌اندیشم که با استفاده از آنها چه مشکلاتی را می‌توانیم حل کنیم. اینکه آیا پلتفرم ذهنیتی است که می‌تواند به بهترین راه برای تامین نیازهای فروشندگان برای گسترش کسب‌وکارشان باشد؟ اگر پاسخ مثبت است، پس انجامش می‌دهیم».

یکی از معیارهای جالب و شاید نامتعارف دورسی این است که کاربران خود را از چه تعداد مراجعه حضوری به بانک بی‌نیاز کرده است. او این موارد را چک می‌کند. دانلود اسکوئر کش به جای مراجعه حضوری و افتتاح حساب بانکی؛ همین یک صرفه جویی است. دریافت سریع وام از اسکوئر کپیتال نیز نوع دیگری از صرفه جویی است. وی می‌گوید: «لازم نیست برای صرفه جویی در مراجعه به بانک، خودمان به بانک تبدیل شویم».

منبع: Raconteur