پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
مردم درباره کارت اعتباری چه میگویند؟
کارت اعتباری هیچ وقت به اندازه دیروز خبرساز نشده بود. چهارم مهرماه همزمان با افتتاحیه ایران تلکام ۲۰۱۶ یکی از اولین کارتهای اعتباری دستوری بانک مرکزی به نام ولیالله سیف صادر شد و حتی هیجان نمایشگاه هم نگذاشت این خبر لابلای خبرهای نمایشگاه گم شود. درباره این کارت در شبکههای اجتماعی با هیجان صحبت میشود و بسیاری از آن بد میگویند و برخی هم سعی میکنند نیمه پر لیوان را ببینند. مردم احتمالا میدانند که:
- فعلا بانک ملی از این کارتهای اعتباری صادر میکند، ولی به مرور بانکهای بیشتری اضافه میشوند البته همین الان آینده و ملت هم هستند. بانک ملی از چند ماه پیش صدور کارت اعتباری را در دستور کار داشت و حتی پیش از دستور بانک مرکزی بانک ملی کارت اعتباری صادر میکرد.
- کارتهای اعتباری سه رنگ طلایی، نقرهای و برنزی دارد و هر رنگ سقف اعتبار آن کارت را نشان میدهد: ده میلیون، سی میلیون و پنجاه میلیون تومان.
- هر بانک برای صادر کردن کارت مشتری را اعتبارسنجی میکند و در یک مرحله دیگر اعتبارسنجی در بانک مرکزی هم انجام میشود. با این حساب رسما هر شخصی میتواند در بانکی که حساب داشته کارت اعتباری بگیرد؛ چون اطلاعات مالی و بانکی را فقط آن بانک دارد. در دنیا شرکتهای اعتبارسنجی این کار را انجام و به افراد رتبه اعتباری میدهند.
- از شرایط اصلی دریافت کارت داشتن ضامن معتبر است.
- متقاضی دریافت کارت اعتباری نباید چک برگشتی یا اقساط معوق داشته باشد.
- اگر یک ماه بعد از استفاده از کارت اعتباری اصل مبلغ با بانک تسویه شود سودی به آن مبلغ تعلق نمیگیرد و مشتری فقط باید کارمزد پرداخت کند.
- این کارتها صرفا قابل استفاده در کارتخوانها هستند و امکان برداشت وجه نقد از طریق عابربانک را هم ندارند.
ببینیم مردم چه میگویند. برخی میگویند «صدور کارتهای اعتباری یکجور مقروض کردن مردم به سیستم بانکی و اشاعهی فرهنگ مصرفه. برای بازار راکد فعلی شاید خوب باشه البته!» در همه جای دنیا راهنماییهایی درباره شیوه استفاده از کارت اعتباری وجود دارد که مردم چگونه از کارتهایشان استفاده کنند که تا گردن در قرض فرو نروند. از نظر روانشناسان هم کارت اعتباری افراد را تحریک میکند که بیشتر خرج کنند. یکی دیگر از کاربران توئیتر نوشته است: «کارت اعتباری اومد ایران! فردا آیفون میخرم پس دادنش رو هم خدا کریمه». یا یکی دیگر از کاربران نوشته: «چند دهه مقابله با فرهنگ مصرف گرایی، منتهی به کارت اعتباری شد. کارت اعتباری دراقتصاد ایران یعنی رفتن مردم تا گردن در قرض و بحران های تازه»
برخی دیگر به سود ۱۸ درصد ایراد گرفته بودند که بسیار بالاست. در دنیا سود تسهیلات و کارتهای اعتباری برای افراد مختلف فرق دارد و بسته به اعتباری که افراد دارند سود کمتر یا بیشتری از آنها گرفته میشود. کسی که رتبه اعتباری بالاتری دارد سود کمتری میدهد و کسی که رتبه اعتباری پایینتری دارد سود بالاتری پرداخت میکند. یکی دیگر در توئیتر نوشته است: «امیدوارم این قضیهی کارتهای اعتباری که امروز رونمایی شده ازش به طریق درستی اجرا بشه. و اگر اینطور بشه بازار راه میوفته و از رکود خارج میشه.» ایراد گرفتن به سود ۱۸ درصد در حالی در بین مردم یک «ترند» شده که در اروپا و آمریکا افرادی با رتبه اعتباری پایین گاهی ۲۵ تا ۳۰ درصد سود بابت کارتهای اعتباریشان میدهند.
بازار شایعهها هم حسابی داغ شده است: «مراجعه کردندبرای کارت اعتباری به بانک گفته به ازای هر ۵ میلیون یک ضامن میخاد شغل ازاد هم نمیتونه ضامن بشه ۵۰میلیون ده ضامن» برخی هم که گویا برای اولین بار است با واژه مرابحه روبهرو شدند آن را دستمایه طنزهای خود قراردادهاند. یکی از کاربران نوشته است: «این کارت اعتباری مرابحه به جای اینکه حس امنیت و آرامش بده آدمو یاد محاربه میندازه با این اسمش» البته برخی هم از آن دفاع کردهاند و یکی از جایی نقل قول کرده است:
«۱. بیع مرابحه به معاملهای اطلاق میشود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده، آن را گرانتر از قیمت خرید بفروشد. و این معامله میتواند به صورت نقد یا نسیه (اقساطی) صورت گیرد.»
یا
«۲. فروش اقساطی (نسیه)، معاملهای است که در آن، کالا به مشتری تحویل داده شده، ولی بهای آن بعداً در قالب یک یا چند قسط پرداخت میشود و ممکن است به این لحاظ کمّی گرانتر از فروش نقدی باشد که این امر جایز است.»گویا قصدشون از انتخاب اسم تأکید روی این بود:«در هر حال هیچ یک از این دو نوع معامله ربا نبوده و اگر طبق شرایطش انجام شود، صحیح است.»
برخی هم به طرح روی کارتهای اعتباری بانک ملی ایران ایراد گرفتند: «کارت اعتباری بانک ملی طراح هم داشته؟ یا همین طور یه عکس از بانک ملی رو انداختن روی کارت و تمام؟ حیف این همه گرافیست و طراح بااستعداد!»
برخی این کارتها را با ویزاکارت و مسترکارت مقایسه کردهاند که فرد اول خرج میکند بعدا پرداخت میکند. بیبیسی هم در گزارشی به کارتهای اعتباری در ایران پرداخته و این سوال را مطرح کرده است که بانکهای ایران چگونه میتوانند در شرایطی که حجم بالایی مطالبات معوق دارند باز هم پول قرض بدهند؟