پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پوریا نجفی، فعال حوزه بانک و پرداخت / هفت دقیقه بعد از قطعی برق، موبایل از دسترس خارج شد. نه زلزله‌ای آمده بود، نه بحرانی ملی در جریان بود. فقط یک خاموشی ساده، آن‌هم در مرکز شهر، ولی همین اتفاق کافی بود تا تمام سرویس‌های دیجیتال، تماس، پیام و حتی مسیریابی مختل شود.
این روایت، نه اتفاقی شخصی، بلکه تجربه‌ای تکراری برای میلیون‌ها کاربر ایرانی است؛ تجربه‌ای که در دل خود یک سؤال جدی دارد: چرا شبکه ارتباطی کشور، این‌قدر شکننده است؟
وقتی آنتن نداریم، یعنی زیرساخت نداریم
ایستگاه‌های مخابراتی (BTS) باید با باتری پشتیبان یا سیستم‌های برق اضطراری تجهیز شوند تا در شرایط قطعی برق، ارتباط قطع نشود اما در عمل، بسیاری از این سایت‌ها یا اصلاً باتری ندارند یا باتری‌های فرسوده‌شان بعد از چند دقیقه از کار می‌افتد.
در سال‌های گذشته، وعده‌هایی برای نوسازی زیرساخت‌ها داده شد. وزیر پیشین ارتباطات (آذری جهرمی) بارها از برنامه تعویض باتری‌ها سخن گفت اما شواهد میدانی نشان می‌دهد که این وعده‌ها یا اجرایی نشدند یا فقط در بخشی از مناطق عملیاتی شدند. امروز هنوز با قطع برق، ارتباط هم قطع می‌شود.
این بار مسئولیت با کیست؟
دولت جدید، با رویکردی تکنوکرات‌تر و تحول‌گرا، فرصت اصلاح این عقب‌ماندگی ساختاری را دارد.
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، به‌درستی بر نقش زیرساخت ارتباطی در تحول دولت هوشمند و اقتصاد دیجیتال واقف‌اند.
با کمک وزارت اقتصاد و استفاده هدفمند از منابع توسعه زیرساخت، این پروژه نه‌تنها از منظر فنی، بلکه از نظر اقتصادی هم توجیه دارد:
- کاهش اختلال در کسب‌وکارهای آنلاین
- افزایش اعتماد عمومی به خدمات دولت دیجیتال
- ارتقاء تاب‌آوری ملی در مواقع بحران
راهکارهایی که از جنس شعار نیستند
برخلاف بسیاری از پروژه‌های پرهزینه، ارتقاء باتری‌های BTS یک اقدام مشخص، قابل‌سنجش و زودبازده است. برای پیش‌برد این هدف، می‌توان مراحل زیر را در دستور کار قرار داد:
- تهیه نقشه جامع وضعیت فعلی سایت‌های BTS در سراسر کشور با اولویت‌بندی مناطق پرتراکم و حساس از نظر ارتباطی
- تأمین بودجه با همکاری وزارت اقتصاد و بخش خصوصی اپراتورها مدل‌هایی برای سرمایه‌گذاری مشترک و بازگشت سرمایه قابل طراحی است
- الزام اپراتورها به ارائه جدول زمان‌بندی ارتقاء و گزارش‌دهی شفاف به رگولاتوری
- راه‌اندازی داشبورد ملی «تاب‌آوری شبکه» با امکان رصد عمومی و نظارت مردمی این داشبورد می‌تواند به‌صورت API در اختیار نهادهای مرتبط و پژوهشگران قرار گیرد
- استفاده از فناوری‌های کم‌مصرف و نوین (مانند سلول‌های خورشیدی یا باتری‌های هوشمند) برای افزایش ماندگاری انرژی در مناطق خاص
از این‌جا به بعد
مسئله باتری‌های پشتیبان، شاید در ظاهر فنی و کوچک به نظر برسد؛ اما نقطه تلاقی زندگی روزمره مردم با زیرساخت‌های کلان کشور است.
اگر اتصال قطع شود، اعتماد هم قطع می‌شود و اگر مردم به شبکه ارتباطی خود اطمینان نداشته باشند، هیچ سرویسی حتی دولت هوشمند یا بانکداری دیجیتال پایدار نخواهد ماند.
اکنون زمان آن رسیده که از وعده‌ها عبور کنیم و وارد مسیر شفاف اقدام شویم. فرصت در دستان دولت است؛ در دستان تیمی که می‌تواند هم با ابزار فناوری، هم با منطق اقتصادی، گره‌ای قدیمی را باز کند.ارتباط پایدار، حق مردم است. نه امتیازی که با برق می‌رود و با وعده بازمی‌گردد.