پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چیزی که امسال ما را بیش از پیش راغب کرد که حتما به نمایشگاه کتاب برویم بحث «خرید بدون کارت بانکی» یا همان پرداخت موبایلی هزینه خرید کتاب در نمایشگاه کتاب بود که توسط مجری انحصاری پرداخت الکترونیک نمایشگاه کتاب امسال، شرکت آسان پرداخت مطرح شده بود. در چهارمین روز به نمایشگاه رفتیم تا از نزدیک و در دل مردم ببینم اوضاع از چه قرار است.
.
وضعیت دستگاه‌های کارتخوان نمایشگاه کتاب تهران
قبل از هر چیز به وضعیت دستگاه‌های کارتخوان در نمایشگاه پرداختیم. تقریبا با سی غرفه دار در سالن‌های مختلف نمایشگاه درباره وضعیت دستگاه‌های کارتخوان، سرویس دهی، سرعت پاسخ دهی دستگاه و قطعی‌های آنها صحبت کردیم. اولین نکته مثبتی که تقریبا همه به آن اشاره کردند سرعت بالای تراکنش‌ها بود. همه از سرعت خیلی بالای دستگاه‌های کارتخوان راضی بودند. اما در مورد زمان قطع بودن سیستم، نظرات با هم فرق می‌کرد؛ برخی می‌گفتند هیچ قطعی نداشتند و برخی به قطعی‌های مقطعی در طول روز اول نمایشگاه اشاره می‌کردند و گلایه داشتند.
اما در مورد سرویس دهی، اوضاع فرق می‌کرد، خیلی از فروشندگان از عدم ایجاد بسترهای مخابراتی مناسب در مصلی برای برگزاری نمایشگاهی با این ابعاد شکایت داشتند؛ برخی به دلیل تعداد بالای تراکنش‌هایشان از کمبود دستگاه در روزهای اول و دوم دلخور بودند و ظاهرا این گروه که درخواست دو یا سه دستگاه کارتخوان بیشتر داشتند مجبور شدند روز اول را با همان یک دستگاه سر کنند که باعث ناراحتی‌شان شده بود. اما از لحاظ پشتیبانی دستگاه‌های کارتخوان در طول روز، تقریبا همه راضی بودند و می‌گفتند نیروهای پشتیبان بعضا 3 یا 4 بار در روز برای بازدید و رفع مشکلات احتمالی می‌آیند. و حتی سرگروه‌های پشتیبانان به صورت انتخابی به غرفه‌ها مراجعه می‌کردند تا مطمئن شوند که پشتیبانان کار خود را به درستی انجام می‌دهند.
در مورد قطع بودن دستگاه‌های کارتخوان در روز اول، به نبود زیرساخت‌های مخابراتی نمایشگاهی در مصلی تهران اشاره می‌شد. با توجه به محدودیت زمانی که وجود داشت، تامین زیرساخت‌های لازم در کمترین زمان ممکن کمی دشوار بود که با همکاری تمامی دستگاه‌های زیربط مشکلات در کمترین زمان و در همان روز اول برطرف شد.
نبود زیرساخت‌های مخابراتی در مصلی تهران، یکی از مشکلات بود
در این باره یکی از مسئولان روابط عمومی شرکت آسان پرداخت نیز گفت: «برای پی بردن به ریشه این مشکل که در سال‌های قبل هم تا حدودی وجود داشت باید دو حوزه زیرساخت‌های سخت افزاری مانند کابل های مخابراتی و… را از حوزه نصب ابزار مرتبط با کاربران نهایی یعنی فروشندگان و خریداران تفکیک کرد. به عنوان مثال در نمایشگاه امسال وقتی برای رفع مشکل برخی غرفه داران مراجعه می کردیم مشاهده می شد که مشکل از ناحیه دستگاه‌های کارتخوان نیست بلکه اساسا ارتباط غرفه با کابل شبکه برقرار نشده است! از این رو به نظر می‌رسد باید در انتخاب پیمانکاران در حوزه زیرساخت‌های ارتباطی و ارایه دهنده خدمات نهایی یعنی کارتخوان‌ها رعایت توازن در توانایی و تجربه بشود. شاید در این راستا بد نباشد از سال آینده هر دو بخش به یک پیمانکار سپرده شود.»
در کل آن چیزی که ما دستگیرمان شد این بود که شاید اوضاع روز اول کمی نابسامانی داشته اما از روز دوم اوضاع رو به بهبودی رفته و از روز سوم تقریبا همه فروشندگان از وضعیت موجود راضی بودند.
.
پرداخت موبایلی در نمایشگاه کتاب تهران
از این حرف‌ها که بگذریم، رفتیم به سراغ پرداخت موبایلی که بی صبرانه منتظرش بودیم. اما انگار ما تنها کسی بودیم که بی صبرانه منتظرش بودیم! از هر فروشنده‌ای که درباره پرداخت موبایلی با استفاده از کد پذیرنده‌شان می‌پرسیدیم با رفتارهای عجیب و غریبی مواجه می‌شدیم! وقتی هنگام خرید می‌گفتیم کارت نمی‌کشیم و می‌خواهیم به جایش با موبایل پرداخت کنیم خیلی از فروشندگان فکر می‌کردند می‌خواهیم آنها را دست بندازیم و جواب‌هایی از قبیل «گرفتی ما رو؟» می‌شنیدیم. بعضی‌ها هم تا می‌گفتیم کد پذیرندگی‌اش را بگوید تا موبایلی پرداخت کنیم طوری نگاه‌مان می‌کردند که انگار قصد کلاهبرداری داشتیم یا ما یکی از آن کلاهبردارانی هستیم که هر چند وقت یکبار با شگردهایی با پیامک و تلفن کارت‌های مردم را خالی می‌کنند. برخی هم برخورد تندی داشتند و فورا عصبانی می‌شدند.
به عنوان یک مشتری توقع داشتیم در نمایشگاه همه فروشندگان از این طرح با خبر باشند و از ما استقبال کنند. اما چیزی جز دلسردی نصیبمان نشد. وقتی دلیل این بی خبری فروشندگان را جویا شدیم متوجه شدیم که اغلب آنها یک فروشنده یا کارمند در آن غرفه هستند و اگر هم اطلاع رسانی‌ای شده بود به صاحب حساب دستگاه کارتخوان شده بود و تقریبا هیچ کدام از فروشندگانی که ما با آنها صحبت کردیم خبری از آن نداشتند. در هر صورت برای ما به عنوان یک خریدار، مهم نبود که به صاحب حساب اطلاع رسانی شده بود یا به فروشنده‌ای که پای صندوق می‌ایستد، مهم این بود که با برخورد ناامید کننده تقریبا همه فروشندگان به دلیل بی خبری از وجود چنین امکان خوبی مواجه شدیم.
در این باره نیز مسئول روابط عمومی شرکت آسان پرداخت گفت: «طرح پرداخت موبایلی در واقع به عنوان یک راهکار برای مواقع اضطراری احتمالی در نظر گرفته شده بود و قصد نداشتیم از آن به صورت گسترده استفاده شود. چنانکه در موارد پیش آمده در ساعات نخست این طرح بخوبی به عنوان راهکار اضطراری جواب داد. اطلاع رسانی به صاحبان حساب‌ها هم با همین رویکرد انجام گرفته بود تا در صورت لازم بتوانند از آن استفاده کنند. از همین رو ممکن است افرادی که در صندوق‌ها هستند صاحبان حساب نباشند و اطلاعی از این طرح نداشته باشند. در مورد فعال بودن کد پذیرندگی فروشندگان برای استفاده در پرداخت موبایلی هم باید بگویم که کد پذیرندگی همه فعال است.»
در هر صورت، بعد از اینکه به فروشندگان می‌فهمانیدم که ما کلاهبردار نیستیم و فقط می‌خواهیم از یک فناوری نو استقاده کنیم، کد پذیرندگی چندین غرفه را امتحان کردیم. هر چند کد پذیرندگی تعداد کمی از غرفه‌ها برای پرداخت موبایلی فعال نبودند و ولی بیشتر آنها فعال بودند می‌شد از آن برای پرداخت موبایلی استفاده کرد. ولی خب از آنجایی که صندوق‌دارها با کلیت پرداخت موبایلی آشنایی نداشتند قبول نمی‌کردند که با این شیوه پرداخت کنیم. در آخر برای اینکه خیالمان راحت شود که این سیستم به درستی کار می‌کند یک پرداخت هزار تومانی به یکی از کدهای پذیرنده را انجام دادیم و تراکنش با موفقیت انجام شد. همین برای خوشحالی ما کافی بود که دلمان خوش باشد در این زمینه یک قدم جلوتر رفته‌ایم. البته ناگفته نماند که سرویس تله پرداز یا همان پرداخت موبایلی پیش از این نیز فعال بوده و برای موارد مختلف استفاده می‌شده است اما در نمایشگاه کتاب امسال برای اولین بار در این مقیاس گسترده ارائه شد.
.
فرهنگ ما کاغذ را قبول دارد
چیزی که نمایشگاه کتاب امسال برای ما داشت، یک تجربه متفاوت بود، تجربه‌ای که در آن مسائل فرهنگی کاملا خودش را نشان داد؛ این که فروشندگان که بیشتر از جنس افراد بازاری هستند قبل از هر چیز پول کاغذی یا همان اسکناس را می‌شناسند و خود پول را بیشتر از هر چیزی قبول دارند. در درجه دوم اگر از دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند هر چند اسکناس را نمی‌بینند اما دلشان به آن کاغذ یا رسید دستگاه قرص است که پول به حسابشان آمده و حداقل یک سند فیزیکی (رسید دستگاه کارتخوان) دارند که در صورت وجود هر گونه مشکل بتوانند آن را ارائه کنند. اما وقتی حرف از موبایل که می‌شود دیگر نه تنها اسکناس را نمی‌بینند که آن کاغذ فیزیکی را هم نمی‌بینند؛ هر چند بعد از ارائه هر تراکنش یک رسید معتبر به صورت موبایلی برای دو طرف ارائه می‌شود اما هنوز مردم کاغذ را چیز دیگری می‌دانند. از همین رو شاید قبل از ارائه چنین سرویسی، باید در حد کلان و حتی در حد بانک مرکزی فکری برای فرهنگسازی چنین سرویس‌هایی بشود؛ استفاده از خدمات پرداخت موبایلی چیزی است که دیر یا زود باید در حد گسترده به سمتش برویم و تاکنون هم اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است؛ اما فرهنگسازی درست اولین چیزی است که باید برای آن وقت و انرژی بگذاریم.
