پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چرا سهم تراکنش‌های الکترونیکی پول پایین است؟
تسنیم نوشت: به گفته مقامات مسئول در بانک مرکزی، با وجود اینکه در حال حاضر سهم عمده تراکنش‌ها، به صورت غیر نقدی انجام می‌گیرد اما سهم تراکنش‌های غیر حضوری الکترونیکی همچنان به شدت پایین است.
بخش عمده‌ای از تراکنش‌های غیر نقدی در حال حاضر از طریق دستگاه‌های خودپرداز و پایانه‌های خرید فروشگاهی یا همان پوزها انجام می‌شود.
5 درصدی سهم اسکناس از کل تبادلات
ناصر حکیمی مدیر کل فناوری اطلاعات بانک مرکزی در این باره می‌گوید: اگر سهم وجه نقد شامل اسکناس و ایران چک را در کل تبادلات مالی در نظر بگیریم، ایران در وضعیت خوبی قرار دارد یعنی سهم وجوه نقدی در تبادلات از بسیاری کشورهای دنیا کمتر است.
وی در مورد نسبت این تراکنش‌ها هم می‌گوید: در حال حاضر سهم اسکناس و ایران چک نسبت به کل مبلغ اسمی یا ارزشی تبادلات در کشور ما کمتراز 5 درصد است.
تراکنش الکترونیک انجام می‌شود؛ ولی حضوری
با استناد به این اعداد می‌توان نسبت به شرایط تراکنش‌های مالی غیر نقد و آینده تبادلات الکترونیکی امیدوار بود اما نگاهی به ترکیب این تراکنش‌ها نشان می‌دهد که گسترش تبادلات مالی الکترونیکی در ایران با چالش‌های عمده‌ای روبرو است.
حکیمی ضمن تأیید این موضوع می‌گوید: نکته مهم این است که از این مقدار تراکنش الکترونیکی، بخش زیادی همچنان با مراجعات حضوری انجام می‌گیرد؛ یعنی خرید از پایانه‌های فروشگاهی، مراجعه به خودپردازها و … که انجام آن‌ها مستلزم مراجعه به محل ارائه این خدمات است. این درحالی است که بهره‌مندی از مزایای بانکداری الکترونیکی مستلزم انتقال این تراکنش‌های حضوری به فضای اینترنتی یا پرداخت‌های مبتنی بر تلفن همراه است یعنی انتقال وجه، خرید و…. با استفاده از وب و در فضای اینترنت یا با استفاده از تلفن همراه.
جهان به چه سمتی می‌رود؟
رشد تراکنش‌های الکترونیکی در عین پایین بودن سهم تبادلات اینترنتی و مبتنی بر تلفن همراه در ایران در شرایطی اتفاق می‌افتد که آمارهای جهانی به وضوح از افزایش چشمگیر سهم تراکنش‌های الکترونیکی در بستر تلفن همراه حکایت دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که 158.1 میلیون کاربر تلفن همراه در سراسر جهان طی سال 2011 میلادی پرداخت‌های مالی خود را از طریق تلفن همراه انجام داده‌اند و بر همین اساس نیز پیش بینی می‌شود، این تعداد تا پایان سال 2016 میلادی به یک میلیارد نفر برسد.
در همین حال پیش بینی شده است تا انتهای سال 2016 میلادی حجم تراکنش پرداخت تلفن همراه از 15.3 درصد در سال 2011 به 40.8 درصد برسد و حتی نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که پرداخت موبایل تا سال 2015 با رشد 40 درصدی کاربران مواجه شود.
چالش‌ها چیست؟
ارائه خدمات پرداخت مبتنی بر فناوری تلفن همراه چند سالی است که در کشور ما نیز آغاز شده و گسترش یافته است. شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی یا همان پی‌اس‌پی‌ها (PSP) که تعدادشان هنوز در تعداد محدودی مشغول ارائه خدمات به متقاضیان هستند، با وجود فعالیت این شرکت‌ها اما به نظر می‌رسد به دلائل و علل گوناگون، دامنه ارائه خدمات بر بستر تلفن همراه هنوز نتوانسته است آن گونه که باید و شاید جای خود را در جامعه ایران باز کند.
مهدی شهیدی، رئیس هیأت مدیره یکی از شرکت‌های پی اس پی ارائه دهنده خدمات پرداخت همراه در تشریح علل عدم گسترش این خدمت در ایران می‌گوید: مجموعه عوامل مؤثر در این مسئله را باید به دو دسته عام و خاص تقسیم کرد؛ عوامل عام تأثیرگذار در عدم گسترش مناسب خدمات همراه، همان‌هایی هستند که همچنان بر سر راه گسترش سایر خدمات بانکداری الکترونیکی در ایران وجود دارد مانند ضعف‌های فرهنگی، فراهم نبودن زیرساخت‌های فنی و ارتباطاتی و … اما نوع دیگری از مشکلات نیز به صورت ویژه بر سر راه گسترش خدمات پرداخت تلفن همراه وجود دارد.
عدم اعتماد، یک چالش بزرگ
این فعال حوزه خدمات پرداخت الکترونیکی در تشریح برخی از این مشکلات می‌گوید: عدم اعتماد و اطمینان کاربران به امنیت این نوع تراکنش‌ها یکی از عمده ترین مشکلات و موانع است. متأسفانه افکار عمومی هنوز اطمینان لازم را به امنیت پرداخت از طریق تلفن همراه ندارد. این عدم اعتماد اما در حالی است که امنیت این نوع پرداخت اگر بیش از سایر روش‌ها امنیت نداشته باشد در همان حد از امنیت برخوردار است.
رئیس هیأت مدیره پرشین سوئیچ معتقد است: این روزها متأسفانه شاهد افزایش ریسک و خطر دریافت پول نقد از دستگاه‌های خودپرداز، سرقت کارت‌ها و… هستیم که این مسئله هزینه استفاده از این روش‌ها را بالا برده است اما با استفاده از خدمات پرداخت می‌توان این قبیل ریسک‌ها را به حداقل رساند.
وی ادامه می‌دهد: آشنایی و اعتماد مردم به پرداخت با استفاده از تلفن همراه نیازمند اطلاع رسانی از طریق نهادهای مسئول و مورد وثوق افکار عمومی است. بانک مرکزی و سایر نهادها و سازمان‌های مرتبط با حوزه پرداخت باید به جامعه این اطمینان خاطر را بدهند که می‌توانند با استفاده از خدمات پرداخت همراه بسیاری از تراکنش‌های مالی خود را با صرف هزینه زمانی و پولی کمتری انجام دهند و از امنیت لازم نیز بهره مند باشند.
حامد منصوری، مدیر عامل پرشین سوئیچ، از زاویه دیگری به موضوع نگاه می‌کند؛ وی معتقد است: موضوع پرداخت همراه از جانب نهادهای مسئول و سیاست گذار نیز باید جدی تلقی شود و بسترهای لازم برای گسترش آن را فراهم کنند.
منصوری می‌گوید: ایجاد شاپرک اقدام بسیار مهمی در این راستا بود. بررسی تجارب موفق پرداخت همراه در دنیا نشان می‌دهد که ایجاد یک نهاد متمرکز به عنوان متولی نظارت بر فعالان این حوزه، تأثیر بسیار خوبی برا تسهیل و تسریع گسترش زیرساخت‌ها، سرمایه گذاری و ارائه خدمات به مشتریان داشته است.
وی ادامه می‌دهد: مزایای فوق العاده بالای گسترش خدمات پرداخت همراه برای اقتصاد، محیط زیست، امنیت تبادلات مالی و صرفه جویی در هزینه‌های شخصی و عمومی، ایجاد تمهیدات لازم را از سوی تمامی بازیگران این حوزه به ضرورتی غیر قابل انکار تبدیل کرده است.
منصوری می‌افزاید: نهادهای حاکمیتی، اپراتورها و بانک‌ها، سه بازیگری هستند که باید هر یک به نوبه خود، سهم شان را در گسترش پرداخت همراه ایفا کنند. نهادهای حاکمیتی باید قوانین لازم برای نظم بخشی به تبادلات، زیرساخت‌های فنی کلان و فضای کسب و کار را در این حوزه فراهم آورند. بانک‌ها به عنوان حلقه مهم این زنجیره باید بیشترین تلاش‌ها را برای معرفی این خدمت به مشتریان انجام دهند و ارتباط بین خود و اپراتورها را تسهیل کنند و اپراتورها نیزباید دو پارادایم ایجاد خدمات و توسعه آن‌ها را دائما دنبال کنند تا مشتریان به صورت مستمر با خدماتی اختصاصی شده تر و آسان تر روبرو باشند.
منبع: تسنیم