بانک‌ واسطه چیست؟ / اهمیت نقش این بانک‌ها در پرداخت‌های برون‌مرزی

اگر شما از طریق راهکار فین‌تکی اقدام به انجام پرداخت‌های بین‌المللی الکترونیکی کرده باشید یا ارز فیزیکی خریداری کرده باشید؛ احتمال اینکه یک بانک در این فرآیند درگیر باشد زیاد است. اغلب روابط بین بانک‌ها و نقشی که بانک‌های واسطه دارند، توسط عموم مردم که از کارکرد این فرآیند راضی هستند، نادیده گرفته می‌شوند.

ببینید: رقیب یا رفیق؟ / مشارکت بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک در پرداخت برون‌مرزی

هرچند روندهایی که در پشت پرده اتفاق می‌افتند، می‌توانند دیدگاهی باارزش در شیوه انجام کسب‌وکار شما فراهم کنند. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به بانک‌های واسطه و روابط آنها با صرافی ارز می‌اندازیم.

.

بانک‌ واسطه چیست؟

ازنظر غیر فنی و عام، بانک واسطه، جایی است که وجوه قبل از رسیدن به مقصد خود، که بانک پرداخت هستند، به آنجا منتقل می‌شوند.

برای انتقال پول، بانک‌ها باید همانند روشی که برای مشتری عادی پیاده می‌کنند، پیش هم حسابی داشته باشند. هرچند که برای یک بانک، گزینه‌های بانکی زیادی برای ایجاد حساب با دیگر بانک‌ها وجود دارد، اما آنها به طور استراتژیک گزینه‌هایشان را انتخاب می‌کنند؛ درنتیجه آن، شبکه پراکنده‌ای از موسسات مالی ایجاد می‌شود.

زمانی که بانکی نیاز دارد تا پول خود را به مقصدی منتقل کند که بانک‌هایشان آنجا هیچ حسابی ندارند، این بانک به بانک واسطه می‌گوید که مانند یک «واسطه‌گر» عمل کند تا وجوه را از طرف آن ارسال کند. درواقع، وجوه می‌توانند بین واسطه‌گرهای مختلف منتقل شود، به‌خصوص اگر یکی از بانک‌ها، به شبکه بسیاری از بانک‌های بزرگ دیگر متصل نباشد. اگر بانک پرداخت خارج از مرز باشد، بانک واسطه ممکن است به‌عنوان ایجادکننده مبادله ارز نیز عمل کند.

.

نقش مبادله ارز

مبادله ارز اشاره به استفاده از یک ارز برای خرید ارز دیگر، باارزش یکسان آن دارد. زمانی نقش مبادله ارز پررنگ می‌شود که نهادی بخواهد پرداختش را به یک سازمان و نهاد دیگر باارز متفاوتی انجام دهد.

هر کشور، نرخ مبادله ناپایدار یا ثابت دارد. نرخ ثابت مبادله که با «استاندارد طلا» نیز شناخته می‌شود، بدین معناست که کل پول کشور، معادلی برابر با طلا یا ماده گران‌بهای دیگر دارد. نرخ‌های مبادله ناپایدار نیز ممکن است ارزش مادی نداشته باشد، اما تحت تاثیر سیاست یا بازار قرار گیرد؛ همانند ارتباطی که در حال حاضر، پوند انگلستان با «برکسیت» دارد.

.

سرشکنی هزینه

برای کسب‌وکارها، مبادله ارز برای انجام یک فرآیند پرداخت بین‌المللی حقیقی، حیاتی است. ممکن است برخی از فروشندگان، بخواهند که با ارز پیش‌فرض مشتری خود، پرداختشان انجام شود که شاید نیازی به انجام تبادل ارزی هم نباشد. کسب‌وکارهای آمریکایی ممکن است این موضوع را زمانی که با فروشندگان کشورهایی مانند چین و ژاپن کار می‌کنند تجربه کرده باشند چراکه این فروشندگان اغلب ترجیح می‌دهند به آنها در وجه دلار آمریکا پرداخت شود. درواقع این اتفاق زمانی می‌افتد که یک فروشنده، افتتاح حساب‌های اختصاصی برای ارزها را ارزان‌تر از ارز خودشان می‌بینند تا از هزینه‌های مبادله جلوگیری کنند.

برخی از فروشندگان، حساب‌های چند ارزی بازکرده‌اند که آنها را قادر می‌سازند تا در یک حساب، بیش از یک ارز را بپذیرند و ذخیره کنند. ازآنجایی‌که این روش هنوز هم توجهات را به خود جلب می‌کند، خوب است که قبل از ارسال پول به فروشندگان، از آنها پرسید که آیا حساب‌های چند ارزی دارند یا نه. اگر آنها این حساب‌ها را نداشته باشند، حسابشان نمی‌تواند ارز شما را پشتیبانی کند و بانک پرداخت ممکن است وجوه را رد کند.

هزینه‌های پنهان دیگری که در کار با پرداخت‌های بین‌المللی باید در نظر گرفته شوند، به شرح زیر است:

• مبادله: اگر ارز مبدا شما از ارز پرداخت ضعیف‌تر باشد، پول شما ممکن است در تجارت، مقداری از ارزش خود را از دست بدهد. بااین‌حال، بازار به‌طور مداوم تغییر می‌کند و مبادله نیز گاهی اوقات ارزش کسب خواهد کرد. هرچه بیشتر پرداخت‌های بین‌المللی انجام دهید، احتمال دارد که هزینه به مرور زمان از بین برود.
  
• هزینه‌های بانک واسطه: برخی از بانک‌های واسطه، کارمزد خدماتشان را حذف می‌کنند، هزینه‌ای که اغلب از مجموع کم می‌شود و مبلغ خالص به‌حساب فروشنده واریز می‌شود. البته همه بانک‌های واسطه این هزینه را دریافت نمی‌کنند و مشخص نیست که کدام بانک هزینه دریافت خواهد کرد.
• هزینه‌های بانک پرداخت: مانند بانک‌های واسطه، برخی از بانک‌های پرداخت نیز برای پرداخت‌های بین‌المللی هزینه‌ای دریافت می‌کنند. البته تمامی بانک‌ها این هزینه را دریافت نمی‌کنند، اما آنهایی که هزینه دریافت می‌کنند، قبل از واریز مبلغ خالص به‌حساب فروشنده، آن را از مبلغ پرداختی کسر می‌کنند. درصورتی‌که این مبلغ کم شود، فروشندگان می‌توانند درباره این هزینه با بانک خود صحبت کنند.

.

تحول در وضعیت موجود

با در نظر گرفتن تمامی موارد گفته‌شده، می‌توان حس کرد که درگیر شدن فین‌تک در این موارد می‌تواند فقط یک حلقه دیگر را به فرآیندی که در حال حاضر هم به قدر کافی بزرگ و پیچیده است، اضافه می‌کند. البته فین‌تک می‌تواند کارآمدترین راه را از طریق بانک واسطه مشخص کند و در یافتن پرداخت‌های مفقود شده کمک کند. اگر به هر دلیلی وجوه برگردانده شوند، در زمانی که شما تصمیم می‌گیرید که آیا آن را دوباره ارسال کنید یا نه، فین‌تک‌ها می‌توانند به‌عنوان حساب نگهدارنده عمل کنند. درنتیجه فرآیندهایی از این قبیل، زمان، پول و دردسرها را کم می‌کنند.

اگر شما در استفاده از فین‌تک در پرداخت‌های بین‌المللی تردید دارید، این نکته را در نظر داشته باشید که با کاهش فرآیندهای پیچیده بانکی، چیزی را از دست نمی‌دهید. درواقع شما برای استفاده از امکانات، از پیچیدگی‌های موجود اجتناب می‌کنید.

منبع: Payments Journal