پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امروزه تقریباً اکثر شهروندان با پدیده خرید اینترنتی کالاهای مورد نیاز خود از فضای مجازی آشنایی دارند؛ اتفاقی که تنها بخش کوچکی از گستره‌ای بزرگ‌تر به‌نام فضای تجارت الکترونیکی است.
به گزارش ایسنا، تجارت الکترونیکی معمولاً کاربرد وسیع‌تری از خرید و فروش اینترنتی دارد؛ یعنی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبه‌های فعالیت تجاری، مانند خریداری، صورت‌برداری از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابه‌جایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را دربرمی‌گیرد. با این اوصاف مفهوم تجارت الکترونیکی بسیار از گسترده‌تر کسب‌وکار الکترونیکی است.
بر این اساس تجارت الکترونیکی را می‌توان انجام هرگونه امور تجاری به‌صورت آنلاین و از طریق اینترنت و یا هرگونه معامله‌ای دانست که در آن خرید و فروش کالا و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات و یا صادرات کالا و یا خدمات منتهی می‌شود. اگر کالا دیجیتالی باشد یا به شکل آنلاین برای کالاهای فیزیکی در خانه یا محل کار مشتری تحویل شود، جزو تجارت‌های الکترونیک به حساب می‌آید. البته بدیهی است که این فرآیند نیازمند دسترسی به اینترنت از سوی کاربران برای مشاهده محصولات و سفارش آنلاین کالاها یا خدمات است.
بی‌قانونی مانع رشد تجارت الکترونیکی ایران
محمدجعفر نعناکار کارشناس حوزه تجارت الکترونیکی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به عدم صراحت قانون در حوزه مسائل تجارت الکترونیکی این مسئله را باعث برداشت‌های مختلف از قانونی واحد در حوزه تجارت الکترونیکی ارزیابی کرد و گفت: «تا زمانی که قوانین مصوب در حوزه تجارت الکترونیکی از مراجع ذیصلاح ابلاغ نشود، این حوزه همیشه با مخاطره مواجه است؛ چرا که به علت نبود متولی خاصی در این زمینه برخی اوقات، برخی فین‌تک‌ها که در واقع ارتباطی بین مردم و بانک‌ها هستند فیلتر می‌شوند.»
نعناکار که پیش از این به عنوان نماینده ایران در سازمان بین‌المللی تسهیل تجارت الکترونیک آسیا و اقیانوسیه فعالیت داشته است، با بیان این که در حوزه تجارت الکترونیکی برخی اوقات صراحت در قوانین حوزه وجود ندارد، اظهار کرد: «این مسئله باعث برداشت متفاوت افراد از قانون می‌شود که درنهایت موجب فیلتر شدن یک کسب‌وکار با شکایت یک شخصیت حقیقی یا حقوقی می‌شود.»
از سوی دیگر امروزه یکی از مهم‌ترین مسائل کشور بحث اشتغال است که تجارت الکترونیکی با متصل کردن تولیدکنندگان کالا و خدمات به بازار و مشتریان می‌تواند باعث ایجاد اشتغال پایدار شود. کسی که قبلاً یک محصول را تولید می‌کرد و به قیمت بسیار نازلی به دلال می‌فروخت، امروز می‌تواند همان محصول‌اش را از طریق فضای مجازی بازاریابی و با قیمتی واقعی به فروش برساند.
موازی‌کاری در حوزه تجارت الکترونیکی
مصطفی امیری کارشناس حوزه تجارت الکترونیکی با اشاره به نقش مهم فناوری‌های مالی در توسعه تجارت الکترونیک در کشور بیان کرد: «فناوری‌های مالی در سال‌های آینده رشد قابل توجهی خواهند داشت که می‌تواند بسیاری از تجارت‌های سنتی را متحول کنند. یکی از مشکلات این حوزه نبود یک متولی واحد در حوزه نظارت بر کسب‌وکارهای اینترنتی است.»
او ایجاد چندگانگی در حوزه تجارت الکترونیکی را امری اشتباه توصیف کرد و گفت: «اگر قرار باشد شرکت‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیکی از دو مرجع مجوز بگیرند، تسهیل‌گری در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی که مورد تأکید قانون است محقق نمی‌شود.»
در حوزه نظارت بر کسب‌وکارهای الکترونیکی، نهادهای مختلفی در حال شکل‌گیری است که می‌تواند باعث موازی کاری‌ها و درنتیجه سردرگمی صاحبان کسب‌وکارهای الکترونیکی شود. سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در کشور تا قبل از این متولی کسب‌وکارهای الکترونیکی بود که علی‌رغم انتقاداتی که به آن وارد است اما تنها نهاد رسمی در حوزه مسائل کسب‌وکارهای الکترونیکی است که مرجع ذیصلاح برای اعمال نظر در خصوص اصناف فعال در حوزه تجارت الکترونیکی است.
نیاز به زیرساخت‌های هویتی داریم
اما رئیس مرکز ملی فضای مجازی در مورد ضرورت اتصال تجارت الکترونیکی به بانکداری الکترونیکی اظهار کرد: «برای اتصال تجارت الکترونیکی و بانک الکترونیکی در کشور نیاز به زیرساخت‌هایی داریم. از قبیل امضای دیجیتال و تعیین هویت که باید در کشور شکل بگیرد. درباره اتصال اینها مقداری عقب‌افتادگی داریم که امیدواریم این اتصال برقرار شود و با نوعی جامعیت سیستم تجارت و بانکداری الکترونیکی روبرو شویم.»
فیروزآبادی با بیان اینکه حمایت از استارت‌آپ‌ها به صورت جدی در برنامه است، گفت: «روند اقتصاد جهانی به همین سمت است که اقتصادها به سمت دانش مبتنی بر استارت‌آپ‌ها حرکت کنند و ذائقه مردم بسیار متنوع و تغییران آن بسیار سریع است و تنها استارت‌آپ‌ها می‌توانند این نیازها را برطرف کنند. با توسعه ICT در دنیا فضای بزرگی خلق شده که امکان شکل‌گیری کسب‌وکارها در آن فراهم شده است. کار استارت‌آپ‌ها تبدیل پتانسیل‌ها به فعلیت‌ها در فضای مجازی است.»
تجارت الکترونیکی به شکل کنونی و رایج آن در سال ۱۹۹۱ محقق شده و از آن زمان هزاران کسب‌وکار تجاری وارد این دنیا شده‌اند. این نوع تجارت الکترونیکی برای آسان‌سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیکی تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند تبادل الکترونیکی اطلاعات و انتقال الکترونیکی سرمایه که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شده‌اند، به شرکت‌ها و سازمان‌ها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی و تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارش‌های خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی را داد. در ایران نیز این نوع از تجارت با توسعه فعالیت شرکت‌های بزرگ فروش اینترنتی آغاز شد و به تدریج در حال فراگیر شدن است.