پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
خاطره‌بازی با شش دوره همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت / شش سال گذشت
ماهنامه عصر تراکنش / اگر بخواهیم فقط یک همایش تخصصی در زمینه بانکداری و پرداخت الکترونیکی نام ببریم، آن همایشی نیست جز همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت. این همایش که بهمن‌ماه 96 هفتمین سال برگزاری خود را تجربه کرد، از همان اولین دوره برگزاری‌اش مورد توجه فعالان صنعت قرار گرفت و تا امروز هم شاهد ادامه این استقبال بوده است. این رویداد نیز مانند هر رویداد دیگری با افت‌وخیزها و چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده و تمجیدها و انتقادهای زیادی بر آن وارد شده است؛ اما هیچ‌کدام از اینها باعث نشد اهمیت و جایگاهش را از دست دهد، بلکه هر سال مهم‌تر و بیشتر مورد توجه قرار گرفت تا جایی که هر رویداد دیگری در این صنعت از این رویداد تاثیر گرفته است. در ادامه نگاهی به شش دوره گذشته این رویداد خواهیم داشت.
توجه داشته باشید که این متن قبل از برگزاری هفتمین همایش بانکداری الکترونیک، در هشتمین شماره ماهنامه عصر تراکنش منتشر شده است.
چرا همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت؟
سابقه بانکداری الکترونیکی در ایران به سال 1350 برمی‌گردد؛ درست زمانی که بانک تهران بین 7 تا 10 دستگاه خودپرداز در شعبه‌های خود در اختیار داشت و نخستین پرداخت خودکار را در شعب خود تجربه کرد. اکنون که بیش از 45 سال از اولین فعالیت‌های این بانکداری می‌گذرد، مرحله کودکی خود را پشت سر گذاشته و چند سالی می‌شود که وارد دوران بلوغ خود شده است. سال 1390 را می‌توان نقطه عطفی برای بانکداری الکترونیکی تلقی کرد؛ چراکه با برگزاری اولین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، نقشه راه این بانکداری ترسیم شد.
قبل از شروع فعالیت همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت تقریبا بیش از 20 سال بود که بانک مرکزی ایران دو همایش سالانه را برگزار می‌کرد. یکی از این دو همایش سالانه «سیاست‌های پولی و ارزی» است که بیست‌وهفتمین آن، 10 و 11 تیرماه 1396 در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد و دومین همایشی که بيست‌وهشتمین فعالیت خود را در شهریورماه 1396 پشت سر گذاشت، همایش «بانکداری اسلامی» است.
اما چرا با وجود این دو همایش، بانک مرکزی دوباره به فکر برگزاری همایشی دیگر افتاد؟ باید توجه داشت که نقش سیاست‌گذاری بانک مرکزی به دو حوزه «سیاست‌های پولی و ارزی» و «بانکداری اسلامی» منحصر نمی‌شد و در این میان حوزه بانکداری و پرداخت الکترونیکی نیز وجود داشت که موضوعی مستقل از آن همایش‌ها بود. به همین خاطر بانک مرکزی در این زمینه نیز حرکتی را آغاز کرد تا به بانکداری الکترونیکی و نظام‌های پرداخت فقط در حد چند مقاله در حاشیه یک همایش پرداخته نشود، بلکه برای خود یک جایگاه مستقل داشته باشد.
سرانجام اولین همایش بین‌المللی بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت که مهم‌ترین هدف آن آشنایی جامعه بانکی کشور با تحولات جدید در صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیکی بود، بهمن‌ماه 1390 در برج میلاد به همت پژوهشکده پولی و بانکی و با همکاری شرکت ملی انفورماتیک برگزار شد. در واقع شرکت ملی انفورماتیک اولین شرکتی بود که متولی اصلی و کارفرمای این همایش بود و از لحاظ کارشناسی کمک بسیاری کرد؛ سپس راه‌اندازی و طراحی بخشی از کارگاه‌ها با کمک این شرکت انجام شد. علاوه بر این، شرکت‌های رایانه‌ای دیگر که با بانک‌ها کار می‌کنند؛ مانند توسن، فناپ و داده‌پردازی هم به برگزاری این همایش کمک کردند.
شکل‌گیری جشنواره نوربخش
از اولین سال برگزاری همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، پژوهشکده پولی و بانکی بانی جایزه‌ای برای حمایت از دستاوردهای نوین بانکداری الکترونیک در کشور شده بود که این جوایز در جشنواره‌ای به نام جشنواره دکتر نوربخش که همزمان با مراسم اختتامیه برگزار می‌شود، به بانک‌ها و شرکت‌های نوآور داده می‌شود. در سه دوره اول این جشنواره، تنها انتخاب بانک‌های برتر نوآور در دستور کار همایش قرار داشت تا اینکه از همایش چهارم در سال 1393، دبیرخانه جشنواره دکتر نوربخش تصمیم به انتخاب و معرفی محصولات برتر شرکتی در کنار محصولات برتر بانکی نیز گرفت.
از همایش چهارم به بعد که محصولات برتر شرکت‌ها هم در این جشنواره می‌توانستند شرکت کنند تا ششمین همایش، دو شرکت خدمات انفورماتیک و توسن توانستند در هر سال جوایزی را دریافت کنند.
به این صورت که در چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، شرکت خدمات انفورماتیک توانست رتبه اول را برای سامانه انتقال تصویر چک (چکاوک) کسب کند و در پنجمین همایش نیز محصول آیسان‌شارژ شرکت خدمات همراه آیسان‌لوتوس که یکی از شرکت‌های تحت پوشش شرکت خدمات انفورماتیک است، در بخش محصولات برتر شرکتی برگزیده شد؛ در ششمین سال برگزاری این همایش نیز شرکت خدمات انفورماتیک توانست رتبه اول را برای سامانه تشخیص تقلب پایا دریافت کند.
شرکت توسن نیز در چهارمین همایش، رتبه دوم را برای درگاه ارائه سرویس‌های بانکی یاقوت کسب کرد. در پنجمین همایش نیز سامانه تیام‌کارت (مانیتورینگ هوشمند برخط) شرکت داده‌کاوان هوشمند توسن که یکی از شرکت‌های گروه توسن است، در بخش محصولات برتر شرکتی برگزیده شد و در ششمین همایش نیز شرکت توسن موفق به دریافت رتبه دوم برای محصول بوم خود شد.
البته قابل توجه است که در پنجمین سال برگزاری همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، در بخش محصولات برتر شرکتی، زیرساخت بانکداری باز شرکت خدمات رایان اقتصاد نوین برگزیده شد و شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا نیز در ششمین همایش توانست رتبه سوم را برای پلتفرم وفاداری مشتریان (ایران‌کارت) از آن خود کند.
چه کسی، چه رتبه‌ای برد؟
اولین همایش در سال 1390: بانک‌های ملی، صادرات، ملت، تجارت، کشاورزی، سپه، مسکن، رفاه، پاسارگاد و پارسیان
دومین همایش در سال 1391:
- رتبه اول: نیوشا (تلفن‌بانک پارسیان با قابلیت تشخیص گفتار از بانک پارسیان)
- رتبه دوم: بانک پرداخت از بانک صادرات ایران / پورتال جامع خدمات الکترونیکی بانکی از بانک کشاورزی / کارت پرداخت قبوض شرکت‌ها از بانک اقتصاد نوین / محصول BIB از بانک توسعه صادرات ایران / محصول بانکداری مجازی بانک پاسارگاد
- رتبه سوم: شهاب‌ملی یا شعب هوشمند الکترونیک از بانک ملی ایران / بانکسا از بانک سامان
سومین همایش در سال 1392:
- رتبه اول: کارت تجاری بانک صادرات ایران
- رتبه دوم: برداشت بدون کارت از خودپرداز بانک مسکن
- رتبه سوم: کارت دانش بانک اقتصاد نوین و سامانک بانک سامان
چهارمین همایش در سال 1393:
- رتبه اول بانک‌ها: سرویس موبایل‌بانک برای تمامی کارت‌های عضو شبکه شتاب بانک تجارت
- رتبه دوم بانک‌ها: انتقال وجه بانکی از طریق شماره موبایل (MMT) بانک اقتصاد نوین و نرم‌افزار پایای گروهی ACH بانک سامان
- رتبه اول شرکت‌ها: سامانه انتقال تصویر چک (چکاوک) شرکت خدمات انفورماتیک
- رتبه دوم شرکت‌ها: درگاه ارائه سرویس‌های بانکی یاقوت شرکت توسن
پنجمین همایش در سال 1394:
- برگزیده در بخش محصولات برتر بانکی: سامانه هدف (نسخه موبایلی) از بانک آینده
- برگزیده در بخش محصولات برتر بانکی: زیرساخت انتقال وجه فراگیر مبتنی بر احراز هویت دوعاملی از بانک مسکن
- برگزیده در بخش محصولات برتر شرکتی: زیرساخت بانکداری باز از شرکت خدمات رایان اقتصاد نوین
- برگزیده در بخش محصولات برتر شرکتی: آیسان‌شارژ از شرکت خدمات همراه آیسان لوتوس
- برگزیده در بخش محصولات برتر شرکتی: سامانه تیام‌کارت (مانیتورینگ هوشمند برخط) از شرکت داده‌کاوان هوشمند توسن
ششمین همایش در سال 1395:
- رتبه اول بانک‌ها: سامانه بام، محصول بانک ملی ایران
- رتبه دوم بانک‌ها: سامانه مدیریت یکپارچه مالی (سمیم)، محصول بانک رفاه
- رتبه سوم بانک‌ها: دستگاه صراف، محصول بانک شهر
- رتبه اول شرکت‌ها: سامانه تشخیص تقلب پایا، شرکت خدمات انفورماتیک
- رتبه دوم شرکت‌ها: محصول بوم، شرکت سامانه‌های نرم‌افزاری نگین (توسن)
- رتبه سوم شرکت‌ها: پلتفرم وفاداری مشتریان (ایران‌کارت)، شرکت ارتباط فردا
تغییرات سمتی سخنرانان اصلی سه دوره اول همایش
وقتی به سخنرانان اصلی سه دوره اول همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت نگاهی می‌اندازیم، می‌بینیم که سمت‌های برخی افراد کلیدی صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیکی کشور تغییر کرده است؛ به‌عنوان مثال، اکنون به‌جای فرهاد نیلی، علی دیواندری رئیس پژوهشکده پولی و بانکی است. علیرضا عیدی‌مراد به سمت رئیس هیات‌مدیره شاپرک منصوب شده است و مسعود همایون‌فر نیز از مهرماه 1395 مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک شد. محمود واعظی نیز هم‌اکنون رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری است. همچنین ناصر حکیمی از شهریورماه 1396، به سمت معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی منصوب شد.
نگاهی به اتفاقات مهم شش دوره برگزاری همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت
همایش اول: در افتتاحیه اولین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، محمود بهمنی، رئیس‌کل سابق بانک مرکزی از اجرا شدن چهار طرح مهم «شاپرک به‌عنوان شبکه الکترونیکی پرداخت بانکی»، «نماد (نظام مدیریت امضای دیجیتال)»، «سنا (سامانه نظارت الکترونیکی)» و «اوراق بهادار الکترونیکی» خبر داد.
همایش دوم: در نمایشگاه جانبی همایش دوم، شرکت توسن به معرفی محصولات و خدمات خود؛ نظیر کیف پول الکترونیک، تکنولوژی NFC، تکنولوژی USSD، هوش عملیاتی OI و معرفی شبکه همکاران تجاری خود پرداخت و شرکت خدمات انفورماتیک نیز محصولاتی چون ساپتا (اطلاع‌رسانی هوشمند بانکی از طریق پیامک)، سما (سامانه مانیتورینگ شعب)، سانی (سامانه استعلام آنی)، خزانه‌داری، BIB (بانکداری شرکتی اینترنتی)، BI (هوش تجاری)، BIB (سامانه ضدپولشویی) و سیماب (سامانه پایش و کنترل خطوط زمینی) در بخش نمایشگاهی پرداخت.
همایش سوم: در سومین دوره برگزاری این همایش، نقشه راه 1400 بانک مرکزی رونمایی شد و نقش بانک مرکزی و شبکه بانکی در آن تبیین شد. همچنین از کتاب «فرهنگ واژه‌های بانکداری و پرداخت الکترونیک» که به همت گروه رسانه‌ای شفق و تالیف وحید صیامی منتشر شد، رونمایی شد. دستگاه سورتر بانکی شرکت مبناکارت آریا نیز در سومین همایش رونمایی شد.
همایش چهارم: هرچه روبه‌جلو می‌آییم، شاهد اتفاقات مهم‌تری در این همایش می‌شویم. این همایش از همان اولین دوره برگزاری از قدرت علمی خوب و مناسبی برخوردار بود و علاوه بر این، عظمت و شکوه یک همایش سالیانه را هم داشت و به‌اندازه کافی آبرومند بود، اما از همایش چهارم به بعد، پیشرفت این همایش را به‌خوبی می‌توان حس کرد.
چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت در نوع خودش متفاوت بود و نسبت به سه دوره قبل بسیار متفاوت‌تر برگزار شد؛ علاوه بر اینکه کیفیت کارگاه‌ها و تعداد حامیان همایش بالا رفته بود، در قسمت نمایشگاهی نیز تغییراتی رخ داده بود و بانک‌ها به طبقه دوم سالن فرستاده شده بودند و نظم خوبی در این دوره برقرار شده بود؛ اما یکی از نقاط قوت همایش چهارم حضور شخصیت‌های مطرح بین‌المللی در این رویداد بود. برت کینگ (آینده‌پژوه و نظریه‌پرداز مشهور استرالیایی و نویسنده مجموعه کتاب‌های بانک 2.0 و بانک 3.0)، پیتر هیومن (مدیر تجارت موبایلی شرکت اریکسون) و جان کِلِی (مشاور ارشد بانک PwC ویتنام) در این دوره از همایش حضور داشتند.
افتتاحیه این دوره از همایش نیز با سال‌های پیش متفاوت بود. اگر در دوره‌های پیش وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی یا معاون رئیس‌جمهور مراسم افتتاحیه را برگزار می‌کردند و حال‌وهوای دولتی به همایش داده می‌شد، در چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، به‌دلیل تقارن جلسه کمیسیون اقتصادی دولت با این همایش، مسئولان دولتی دیرتر به مراسم رسیدند و همین موضوع تا حدودی فضای جلسه را تغییر داد؛ به‌طوری که به غیر از فرهاد نیلی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی کشور، مسئول دولتی دیگری در مراسم افتتاحیه سخنرانی نکرد.
همچنین در چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت از کتاب «دانشنامه پرداخت و بانکداری الکترونیکی» رونمایی شد و به کسانی که در برنامه رونمایی شرکت کردند نیز این کتاب ۷۰۰صفحه‌ای هدیه داده شد. مولف این اثر وحید صیامی است که با همکاری گروه رسانه‌ای شفق و گروه توسن منتشر شده است.
ببینید: نگاهی به کتاب دانشنامه پرداخت و بانکداری الکترونیکی
شرکت بازرگانی مبناکارت آریا به‌عنوان حامی نقره‌ای از دستگاه چاپگر صدور آنی کارت Smart-70 و اسکنر چک FB-30 رونمایی کرد.
در این دوره حتی جشنواره نوربخش نیز تغییراتی داشت؛ به‌طوری که شرکت‌ها نیز از آن دوره به بعد می‌توانستند در جشنواره نوربخش شرکت کنند. همچنین راه پرداخت در حاشیه چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با فعالان و متخصصان برجسته صنعت پرداخت و بانکداری الکترونیک ایران و دنیا مصاحبه ویدئویی کرد که مجموعه کامل این گفت‌وگوها را هم به‌صورت متنی و هم به‌صورت ویدئویی، می‌توانید در سایت راه پرداخت و در کانال آپارات راه پرداخت ببینید.
همایش پنجم: همزمان با برگزاری پنجمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، یک رویداد جانبی با عنوان «سخن تازه» برگزار شد که این رویداد یک مسابقه برنامه‌نویسی، هکاتون یا رویداد استارت‌آپی نبود؛ بلکه فرصتی بود برای تمام افرادی که در حوزه بانکداری و پرداخت فعالیت می‌کردند؛ جهت شنیده شدن، دیده شدن و گفتن حرف‌های تازه در حوزه بانکداری.
تیم راه پرداخت در همایش پنجم نیز حضوری قوی داشت و در دو روز برگزاری این همایش، فضایی برای انجام گفت‌وگوهای ویدئویی در اختیار داشت و توانست در آن دو روز با فعالان و صاحب‌نظران این صنعت گفت‌وگوهای ویدئویی در خصوص موضوعات مختلف انجام دهد.
شرکت توسن تکنو برای سومین سال متوالی، از کتابی در زمینه فناوری اطلاعات به نام «مدیریت کلید» رونمایی کرد. شرکت پویا نیز از جدیدترین نوآوری این شرکت در حوزه خودکارسازی خدمات بانکی و شرکت داده‌ورزی فرادیس البرز از «سامانه پرداخت فراپی» رونمایی کرد. شرکت خدمات نوین داده‌ورزی سداد نیز با نخستین حضور خود در این همایش، از پایانه‌های فروش MT360، MT760، CT360 و «باشگاه مشتریان» خود رونمایی کرد.
همایش ششم: در ششمین همایش، شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا از محصول فینوتک خود رونمایی کرد. همچنین از نرم‌افزار موبایل پوز سازگار با آی‌اواس شرکت فن‌آوا کارت و دستگاه VTM سالنی شرکت پویا نیز در این دوره از همایش رونمایی شد. شرکت ایران‌ارقام نیز از دستگاه صراف الکترونیکی خود در نمایشگاه این رویداد رونمایی کرد. در بخش دستگاه‌های خودپرداز/خوددریافت (CRS) محصول جدید توسن‌تکنو و LG نیز رونمایی شد. جی‌اس‌اس هم به‌عنوان یکی از شرکت‌های حاضر در نمایشگاه این رویداد، محصولاتی را عرضه کرده بود که یکی از این محصولات، دستگاه VTM بود.
شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش نیز در ششمین همایش، از سرویس پرداخت الکترونیکی کرایه‌های تاکسی ایران‌کیش به‌نام «پات‌سی»، سرویس پرداخت الکترونیکی گازبها در جایگاه‌های CNG، نسخه جدید پات و جلد یک و دو مجموعه کتاب «من زمین را دوست دارم»، رونمایی کرد.
در این دوره، شرکت رمیس برای اولین بار در نمایشگاه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت حضور یافت و از سه محصول خود رونمایی کرد. یکی از این سه محصول، پلتفرمی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا سرویس‌های بانکداری الکترونیکی را با توجه به نیاز و سلیقه خود تغییر دهند، دومین محصول، سرویس کیف پول موبایلی این شرکت و سومین محصول نیز زیرساخت پرداخت موبایلی Comviva بود.
راه پرداخت نیز در ششمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با حدود یکصد نفر از مدیران و کارشناسان بانکداری و پرداخت ایران مصاحبه کرد و از آنها درباره مهم‌ترین چالش بانکداری و پرداخت ایران در سال 1396 پرسید. نتیجه این مصاحبه‌ها، گزارشی شد که در شماره یک ماهنامه عصر تراکنش در تیرماه 1396 منتشر شد. (+)
از حامیان همایش ششم هم می‌توان به شرکت‌های پویا، خدمات انفورماتیک، فرادیس البرز، پرداخت الکترونیک سداد، توسن، شاپرک، ارتباط فردا، داتین، آدونیس، جی‌اس‌اس، اسوه ایران، ایران‌ارقام، داده‌پردازی ایران، توسن‌تکنو، گسترش فناوری‌های نوین، کارت اعتباری ایران‌کیش، آسان‌پرداخت، فن‌آوا کارت، مبناکارت آریا، رمیس، به‌پرداخت ملت، پرداخت نوین و NIS ICT اشاره کرد.
و اما هفتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، دوم و سوم بهمن‌ماه 1396 در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد برگزار می‌شود. راه پرداخت امسال نیز حضوری جدی در این همایش دارد و همانند سال‌های قبل، مصاحبه‌های ویدئویی با فعالان این حوزه انجام خواهد داد، همچنین این شماره ماهنامه عصر تراکنش (شماره هشتم)، شماره‌ای ویژه مخصوص همایش امسال است. امسال نیز می‌توانید، با دنبال کردن راه پرداخت از تمامی اتفاقاتی که در هفتمین همایش و نمایشگاه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت افتاد، باخبر شوید.
سخنرانان اصلی هفتمین دوره این همایش محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران؛ علی دیواندری، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی؛ مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی؛ برت کینگ، آینده‌پژوه و نظریه‌پرداز استرالیایی و نیما امیرشکاری، مدیرگروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده هستند. تاکنون نیز 37 شرکت و بانک حامیان طرح الماس و طلای این دوره از همایش هستند.
از اینجا نیز می‌توانید از اتفاق‌هایی که در هفت دوره برگزاری همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت افتاد، با خبر شوید.