آیا کیپاد می‌تواند «اندروید پی» ایران باشد؟

چهارشنبه هفته گذشته در مراسمی کیف پول همراه پاسارگاد یا کیپاد افتتاح شد. پیش از این به صورت پایلوت این کیف پول موبایلی در قزوین هم رونمایی شده بود؛ منتها مشهد شهر بزرگ‌تری است و اگر این طرح با استقبال مشهدی‌ها مواجه شود می‌توان امیدوار بود که کیپاد می‌تواند «اندروید پی» ایران باشد. بانک پاسارگاد کیپاد را ابزاری جهت سهولت در انجام تراکنش‌های پرداخت خرد، می‌داند.

 

در مراسم افتتاحیه چه گذشت؟

پشت کیپاد بانک پاسارگاد، شرکت‌های فناپ پرداخت و ایرانسل قرار دارند. به عبارتی یک بانک، یک شرکت پرداختی و یک اپراتور موبایلی در کنار هم قرار گرفتند تا برای اولین بار شاهد کنار گذاشتن اختلاف‌های مرسوم بین پرداختی‌ها و اپراتورهای موبایل باشیم. نتیجه این تفاهم فعلاً شده کیپاد و اگر مردم استقبال کنند در آینده نزدیک شاهد گسترش پرداخت‌های موبایلی در کشور خواهیم بود. برای کسانی که از این روش پرداخت استفاده نکرده‌اند هرچقدر هم که درباره مزایای آن بگوییم شاید برایشان ملموس نباشد. منتها یکی از افراد شناخته‌شده‌ای که در خارج از ایران در سال‌های گذشته از اپل‌پی و اندروید پی استفاده کرده، وقتی خبر افتتاح کیپاد در مشهد را شنید این‌طور نوشت که «امروز کیپاد بانک پاسارگاد در مشهد شروع به کار می‌کنه. یک کیف پول همراه که می‌تونید پرداخت‌های خُرد رو با فناوری NFC تلفن‌های همراه اندرویدی با استفاده از سیم‌کارت NFC ایرانسل انجام داد. به عنوان کسی که از اندرویدپی و اپل‌پی استفاده کردم، می‌دونم که چقدر به‌درد می‌خوره.»

در مراسم افتتاحیه کیپاد در مشهد علاوه بر فناپ پرداختی‌ها، مدیران زیادی از مجموعه شرکت‌های فناپ حضور داشتند که نشان می‌داد این پروژه از اهمیت ویژه‌ای برای فناپ برخوردار است و در رأس آنها دکتر مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد بود که درون مجموعه بانک و فناپ او را مانند پدر مهربان خانواده دوست دارند. ایرانسلی‌ها هم بودند و از مشهد هم شهردار و استاندارد و چند مقام دولتی وزارت ارتباطات هم حضور داشتند.

 

جوشقانی: سیاست کلی وزارت فناوری اطلاعات، حمایت است

مهندس حسین فلاح معاون وزیر و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در همین مراسم گفت: «امروزه فناوری وجه تمایز در همه کسب‌وکارهاست که با رعایت اصل استفاده از ظرفیت‌های فناوری، نوآوری و خلاقیت مطمئناً کسب‌وکار را متمایز خواهد کرد. در سال‌های اخیر در حوزه ICT و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در کشور رشد چشمگیری داشته‌ایم. با توجه به تحولات دولت الکترونیک در آینده، در همه عرصه‌ها ازجمله بانکداری کاملاً منطبق بر ICT خواهیم بود.»

او ادامه داد: «در حوزه خدمات پرداخت همراه (کیف پول همراه) سه ذی‌نفع اصلی داریم؛ اپراتورهای تلفن همراه (تأمین‌کننده بستر امن و زیرساخت‌ها)، بانک‌ها (ارائه خدمات پولی) و رگولاتورها (در این خدمت: بانک مرکزی و سازمان ارتباطات و تنظیمات مقررات رادیویی). برای بهبود خدمات، تعامل رگولاتورها ضرورت دارد و در بحث پرداخت همراه، خوشبختانه این تعامل در حال بهبود است.»

او ادامه داد:« این زیرساخت‌ها شرایط را برای ارائه سرویس‌ها فراهم کرده است. ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران بالای 100 درصد است و حدود 85 میلیون سیم‌کارت فعال در شبکه داریم و بالای 60 درصد از ظرفیت این شبکه مبتنی بر خدمات نوین است. این بستر مناسب و این فناوری‌های جدید چارچوب جدیدی را رقم زده که عرصه‌های جدیدی را به خود جذب می‌کند. صنعت بانک‌داری خدمات نوین بر پایه IT شکل می‌گیرد و در چند سال آینده در دولت الکترونیک، در تمامی عرصه‌ها از جمله بانکداری مبتنی بر خدمات IT خواهیم بود. سه ذی‌نفع اصلی در خدمات پرداخت همراه وجود دارد؛ اپراتورهای تلفن همراه که بسترساز هستند، بانک‌ها که خدمات پولی ارائه می‌دهند و رگولاتورها که در این زمینه فعالیت می‌کنند. دو رگولاتوری در این زمینه دخیل هستند. نخست بانک مرکزی که حسب قانون وظیفه قانون‌گذاری دارد و رگولاتور حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات که حسب قانون وزارت ارتباطات، توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شکل گرفته، بحث مقررات گذاری و نظارت بر اجرای مقررات را برعهده دارد و بحث سازمان تنظیم مقررات، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد فضای رقابتی در این حوزه از جمله وظایف این نهاد است. رگولاتورهای دخیل باید نقش تسهیل‌گری و کم کردن ریسک را در نظر داشته باشند و با ایجاد مقررات مناسب و حذف مقررات زائد و با ریسک کمتر امکان تعامل را فراهم کنند.»

فلاح در بین صحبت‌هایش گفت که سیاست کلی وزارت فناوری اطلاعات، حمایت است؛ تا به اهداف وزارت ارتباطات در برنامه ششم جامه عمل بپوشانیم. ما با تعامل با رگولاتورهای مالی مثل سازمان بورس و بانک مرکزی و بانک‌ها ازجمله بانک پاسارگاد فضا را برای توسعه خدمات آماده می‌کنیم.

 

چرا مشهد؟

پرداخت‌های خرد در سال‌های گذشته همیشه یک معضل بوده است. وقتی از پرداخت خرد صحبت می‌کنیم داریم درباره پرداخت‌های زیر ۵۰ هزار تومان صحبت می‌کنیم. برای پرداخت‌های خرد یا باید از سکه و اسکناس استفاده کرد یا از پرداخت‌های آنلاین. پرداخت‌های آنلاین هزینه‌بر است و درصورتی‌که کارمزدها هم اجرایی شود برای مردم به‌صرفه نخواهد بود. بهترین گزینه پرداخت‌های آفلاین است. در پرداخت‌های آنلاین بخش‌های مختلف سیستم با هم هماهنگ شده‌اند، یعنی مردم کارت بانکی دارند و کسب‌وکارها هم ابزارهای پذیرش و هر دوی این ابزارها قابلیت اتصال به سامانه‌های شتاب و شاپرک را دارند. حالا همین سیستم را هم باید در پرداخت‌های آفلاین داشته باشیم. شهر مشهد از این نظر اهمیت دارد که در سال بیش از ۲۷ میلیون زائر و شهروندان این شهر حالا می‌توانند به آسانی از خدمات پرداخت خرد استفاده کنند. کسانی که در شهر مشهد مسافر هستند نیازی ندارند کارت مخصوص شهر مشهد را بخرند. فقط کافی است در گوشی اندرویدی خود که NFC دارد و از سیم‌کارت‌های ایرانسلی استفاده می‌کنند اپلیکیشن کیپاد را نصب کنند. هنگام پرداخت آنها به آسانی می‌توانند با نزدیک کردن گوشی خود به ابزار پذیرش در اتوبوس پرداخت خرد خود را انجام دهند.

 

آموزش شهروندان برای شهر هوشمند

قاسم تقی‌زاده خامسی شهردار مشهد مقدس هم در راستای هوشمندسازی شهر مشهد گفت که امروز اولین گام را به سوی شهر هوشمند برداشته‌ایم و این اقدام توسط یکی از قوی‌ترین بانک‌های کشور، بانک پاسارگاد و با همکاری اپراتوری مطرح و وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت گرفته‌است. وی در ادامه گفت: «بال دیگر این شهر هوشمند، شهروندان هستند که آموزش شهروندان، به عنوان گام دیگری در جهت تأمین زیرساخت‌های دیگر شهر هوشمند مورد توجه ماست. اگر شهروندان تحت آموزش قرار نگیرند این کار نیمه تمام خواهد ماند. کسانی که در این کار فعالیت کردند باید برای آموزش شهروندان هم تلاش کنند تا بتوانیم شهروندان مشهد را به‌عنوان انسانی هوشمند آموزش دهیم.»

 

خطای کمتر، دقت بیشتر و تسهیل فرایندها

آل شیخ، معاون شهرداری مشهد هم در ادامه این مراسم با اشاره به همکاری سه مجموعه بانک پاسارگاد و فناپ پرداخت، شرکت ایرانسل و شهرداری مشهد در به ثمر رساندن کیپاد گفت: «بانک پاسارگاد مجموعه‌ای پیشرو است که از ۷ سال پیش با پروژه هوشمندسازی شبکه حمل‌ونقل و بلیت الکترونیکی با آنها همکاری داشته‌ایم و این مجموعه به عنوان پیشگام خدمات الکترونیکی کشور، با ۴ میلیون کارت صادر شده و ۲.۵ میلیون کارت فعال، حدود ۴۰۰ میلیون تراکنش سالانه را راهبری می‌کند و این عملیات بدون خطا پیش رفته‌است. همچنین مجموعه ایرانسل با ارائه زیرساخت ارتباطات و تنوع خدمات متناسب با حوزه شهری همکاری خوبی دارد و شهرداری مشهد نیز با شعار شهر هوشمند فعالیت می‌کند.»

وی ادامه داد: «هوشمندسازی شهر فعالیتی ناظر بر چالش‌های محوری شهر را شامل می‌شود که عمدتاً پاسخ‌هایی متناسب با تکنولوژی‌های روز را می‌طلبد. خطای کمتر، دقت بیشتر و تسهیل فرایندها از مزایای استفاده از این تکنولوژی‌هاست و ما در نظر داریم ۶۰ درصد مراجعات را از طریق اپ شهروندی انجام بدهیم و عمده فعالیت‌ها را از این طریق به سامان کنیم.»

آن طور که در این رویداد گفته شد اکنون در کل ناوگان خدمات شهری مشهد، کیپاد فعال شده است. در تمامی ورودی‌های مراکز تفریحی و خدماتی که پیش از این از من‌کارت استفاده می‌کردند هم فعال شده است.

 

در صورت استقبال مردم، اولین پروژه با این گستردگی

دکتر مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد، با اشاره به پیشینه هفت ساله ارائه خدمات من‌کارت در شهر مشهد توسط شرکت فناپ پرداخت، گفت که خدمات کیپاد برای اولین بار در ایران و خاورمیانه ارائه می‌شود و این خدمت می‌تواند به عنوان تحولی در عرصه پرداخت خرد مطرح شود.

البته در ایران پیش از این تلاش‌های مختلفی صورت گرفته است. در همین ایرانسل حداقل یک بار دیگر تلاش شد پرداخت از طریق NFC اجرایی شود که آن زمان به نتیجه نرسید. حالا با ترکیب کسب‌وکارهایی که در کنار هم جمع شده‌اند به نظر می‌رسد باید امیدوار باشیم که اتفاق‌ها خوبی بیفتد. اگر این طرح عملیاتی شود و مردم از آن استقبال کنند می‌توان گفت برای اولین بار در خاورمیانه بوده است که این طرح عملیاتی شد. بنا بر محتوای رویداد کیپاد فقط برای مردم مشهد نیست و این خدمات برای تمام مردم ایران قابل استفاده است چرا که هر ایرانی سالانه یک یا دو بار به شهر مشهد سفر می‌کند و به نوعی این خدمات به تمام مردم کشور ارائه می‌شود.

دکتر قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد گفت:« فکر می‌کنم خداوند تقدیر کرد تا در چنین روزی آغازگر این خدمت باشیم. این اقدام می‌تواند تحول جدی برای مردم باشد. انتخاب مشهد در این مسیر، آگاهانه بود. هفت سال است شهرداری مشهد، شرکت ایرانسل و بانک پاسارگاد همکاری می‌کنند تا خدمات پیشرفته‌ای را ایجاد کنند. من از همت عزیزان در شهرداری و شورای شهر مشهد، وزارت ارتباطات و شرکت ایرانسل تشکر می‌کنم.»

او ادامه داد:« در سال 1384 که بانک پاسارگاد راه‌اندازی شد مساله ما corebanking بود که با کمک تعدادی از نخبگان این مساله حل شد و در حال حاضر در خاورمیانه این خدمات برای اولین بار ارائه می‌شود. این تکنولوژی تحولی را ایجاد کرده است که اگر روی آن حرکت کنیم خیلی از سطوح زندگی می‌تواند به بهترین شکل ارتقا یابد. ما آموزش را به‌عنوان یک عنصر مهم مورد توجه قرار داده‌ایم و علت اینکه 96 درصد از تراکنش‌های ما مجازی است، همین مهم بوده است. تمام شعبه‌های ما مرکز آموزش مشتریان بوده‌اند تا این کار شکل بگیرد.»

قاسمی با اشاره به موفقیت‌های بانک پاسارگاد، عنوان کرد:« 12 سال از تأسیس بانک پاسارگاد می‌گذرد و در شش سال پیاپی طبق بررسی موسسه بین‌المللی banker به‌عنوان بانک برتر ایران شناخته شدیم. سه سال است که مطابق با بررسی Euro Money بانک پاسارگاد به‌عنوان بانک برتر انتخاب شده است. به لحاظ بازگشت دارایی‌ها بانک پاسارگاد در خاورمیانه اول بوده و رتبه‌های مهم بین‌المللی را کسب کرده است. در بحث مدیریت دانشی نیز در آسیا و در رقابت با شرکت‌های بزرگ مانند سامسونگ و تویوتا رتبه‌های دوم و چهارم را دریافت کرده است.»

 

مزایای کیف پول موبایلی کیپاد

در این رویداد مهندس زهرا میرحسینی معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد، با ارائه آمارهایی در خصوص تراکنش‌های آنلاین گفت: «1.2 میلیارد تراکنش خرید از طریق کارت‌خوان‌های فروشگاهی در ماه مهر و ماهانه 800 میلیون تراکنش با مبلغ کمتر از 25 هزار تومان از طریق بسترهای آنلاین بانک‌ها پردازش می‌شود. 65 درصد تراکنش‌ها مبلغی کمتر از 25 هزار تومان دارند و تراکنش‌های آنلاین هزینه زیادی را بر اقتصاد ملی وارد می‌کنند؛ بنابراین ما با ورود به این حوزه در جهت رشد اقتصاد ملی گام برمی‌داریم.»

معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد با بیان اینکه این بانک در استراتژیهای کلان خود پیشرو بوده است، گفت:« بانک پاسارگاد در برنامه‌های کلان خود و از ابتدا ارائه خدمات بانکی در صنعت پرداخت، زیرساخت، فناوری‌های مالی، نوآوری، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و خدمات ارزش افزوده را تدوین و اجرا کرده است؛ به همین دلیل هلدینگ فناپ، موفق به ارائه خدمات نوین شد یک سامانه جامع بانکداری بومی را در کشور و با بهترین قابلیت‌ها ارائه کند. بانک پاسارگاد، سامانه بانکداری مجازی را برای نخستین بار در کشور ارائه داد که بی‌نظیر است.

میرحسینی با طرح یک سؤال دیگر به گفته‌های خود ادامه داد:« آیا لازم است پرداخت‌های خرد به صورت آنلاین باشد؟ برای حل این مساله ما به این فکر کردیم که می‌توانیم کیف پول الکترونیک داشته باشیم تا جایگزین سکه، پرداخت‌های خرد و کارت بانکی باشد. در تعریفی با هماهنگی بانک مرکزی زیر 50 هزار تومان تراکنش، را خرد نامیدیم. برای اینکه این کار منطبق با ضوابط نهادهای قانون‌گذار باشد، باید یک بانک اقدام به انجام این کار می‌کرد و به‌منظور اینکه این کیف پول تفاوتی با سایرین داشته باشد آفلاین تعبیه شد تا سهولت و امنیت داشته باشد. به‌منظور عدم استفاده از رمز مجدد، این دستگاه به‌گونه‌ای تعبیه شد تا احتیاجی به استفاده از کارت نباشد. هم‌چنین نیازی به اتصال به شبکه آنلاین نباشد تا مشتری دچار چالش نشود.»

او با بیان اینکه راه‌اندازی این پروژه در سطح ملی موجب کاهش هزینه بسترهای مخابراتی است، گفت: «این کیف پول در مراکز مختلفی مانند حمل‌ونقل عمومی، در فضاهای تفریحی و برای مراکز خرده فروشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که خرید مشتری کمتر از 50 هزار تومان است. پایلوت اولیه این پروژه در قزوین انجام شد تا از عملکرد آن اطمینان حاصل شود و امروز در شهر مقدس مشهد موفق شدیم این سیستم راعملیاتی کنیم.»

وی تصریح کرد: «هم‌اکنون 2200 دستگاه اتوبوس، 105 گیت قطار شهری و 46 گیت BRT برای استفاده از کیپاد تجهیز شده‌اند و همچنین 350 کارت‌خوان فروشگاهی در مشهد برای این منظور فعال هستند و در نظر داریم تا پایان سال 96، بیست هزار کارت‌خوان فروشگاهی در مراکز خرده‌فروشی به این مجموعه افزوده شود.»

زهرا میرحسینی با تاکید بر اینکه مشهد به‌عنوان اولین کلانشهر کشور امکان پذیرش این سامانه را دارد، گفت:« این همکاری با شرکت ایرانسل امکان ایجاد زیرساخت فناوری مناسب، امن و بدون مشکل را ایجاد کرده و شهرداری مشهد و سازمان فناوری اطلاعات مشهد این امکان را فراهم کردند. سامانه «کیپاد» همراه فرد است و در هر کجا که مراکز پذیرندگی باشد و در هر کجای کشور که باشد کاربران می‌توانند از آن استنفاده کند که این یک تحول بزرگ و در سطح ملی است. بانک پاسارگاد امیدوار است همچنان پیشرو در ارائه این خدمات فناورانه باشد و آسان‌تر، کم‌هزینه‌تر و مطمئن‌تر این خدمات را ارائه دهد.»

کیف پول همراه پاسارگاد با نام تجاری کیپاد در هر شهری که امکان آن فراهم شود به عنوان یکی از حلقه‌های زنجیره تحول دیجیتال ایفای نقش خواهد کرد و برای اولین بار در سطح ملی بر روی موبایل انجام می‌گیرد.

 

یک تفاوت مهم با اپل‌پی

در دنیا کسانی که می‌خواهند از اپل‌پی استفاده کنند مهم نیست که از چه سیم‌کارتی استفاده می‌کنند. در دنیا با توجه به این‌که به تولیدکننده‌های موبایل دسترسی وجود دارد در نتیجه مسائل امنیتی توسط خود سازنده‌های موبایل مدیریت می‌شود؛ اما در ایران چون به سازنده‌های موبایل دسترسی نداریم یا باید از روش‌های ابری استفاده کنیم یا برویم سراغ اپراتورها. باقر صمدی مدیرکل بازاریابی ایرانسل هم گفت که ما با اختصاص یک فضای امن و قابل‌برنامه‌ریزی در سیم‌کارت، با ارائه این فضا به بانک پاسارگاد و شهرداری مشهد در این پروژه همکاری داشته‌ایم.

او مزایای NFC را این‌چنین برشمرد: «کمک به اقتصاد ملی از طریق کاهش کارمزدهای تحمیلی به بانک‌ها، کاهش هزینه‌های خرید و چاپ کارت‌های پلاستیکی، عدم نیاز به باجه‌ها و دستگاه‌های فیزیکی به‌منظور شارژ کیف پول الکترونیکی، کاهش هزینه‌های تقلبات احتمالی به علت عدم خرید بلیت و…» و ادامه داد: «کیف پول همراه، دسترسی به کاربران جهت اطلاع‌رسانی و یا تدوین برنامه‌های وفاداری را امکان‌پذیر می‌کند. در صورت مفقودی کارت‌های پلاستیکی، پول شارژ شده در حساب کاربر نیز از بین خواهد رفت، درصورتی‌که در کیف پول موبایلی امکان بازگشت پول وجود خواهد داشت.»

باقر صمدی مدیرکل بازاریابی شرکت ایرانسل، با بیان اینکه ایرانسل درحال حاضر بزرگترین اپراتور دیتای کشور است، گفت:« ما این موضوع را مدیون مشترکین هستیم. آن‌ها در دریافت سرویس‌های دیتا پیشرو هستند و درخواست آنها باعث می‌شود تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم. بیش از 21.7 میلیون مشترک از سرویس 3G ایرانسل استفاده می‌کنند، همچنین کاربرانی که از شبکه نسل چهار استفاده می‌کنند 10 میلیون مشترک هستند. علاوه بر این، دو هزار و 250 نفر، مشترک اینترنت ثابت هستند. تعداد کاربران ما از سال 93 تاکنون رشد قابل توجهی داشته است که این موارد نشانگر این است که ما باید سرمایه‌گذاری خود را در این زمینه افزایش دهیم. ما در خراسان رضوی بیشترین بازار را نسبت به رقبا داریم و نگاه ویژه‌ای به مشهد داشته‌ایم. 742 هزار نفر در مشهد، گوشی‌هایی دارند که امکان پشتیبانی از NFC برای آنها وجود دارد و مشهد به شهری برای پذیرش سرویس‌های الکترونیک تبدیل شده است.»

در پایان این رویداد، بانک پاسارگاد، ایرانسل، شهرداری مشهد و استانداری مشهد نیز تفاهنامه‌هایی را با یکدیگر امضا کردند و سپس در یک اتوبوس در محل به طور عملیاتی این سامانه دمو شد.