پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شرکت پویا امسال سی‌وپنجمین سالگرد تأسیس خود را جشن می‌گیرد. پویا یکی از شرکت‌های پیشگام در حوزه فناوری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بانکی است و قدمت قابل‌توجهی دارد. در نشستی که حمید محمدحسین قائم‌مقام شرکت پویا و شهروز زندی معاون فروش آن شرکت با خبرنگاران داشتند، این مدیران از فعالیت‌ها، برنامه‌ها و چالش‌های این شرکت از ابتدا تاکنون می‌گویند.
راه طولانی پویا از ابتدا تا امروز
شهروز زندی درباره محورهای فعالیت شرکت پویا از ابتدا تاکنون به‌اختصار گفت: «یکی از حوزه‌هایی که شرکت پویا همیشه در آن فعالیت داشته، بحث امنیت است. با گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و خلق دنیای مجازی مسائل مختلفی در این دنیا مطرح شد که در دنیای فیزیکی نیز مسئله به حساب می‌آید. موضوعاتی مانند دارایی، امنیت، سرقت و مواردی از این دست در هر دو دنیای مجازی و فیزیکی مهم تلقی می‌شوند.»
او این تخلفات را به داخلی و خارجی دسته‌بندی کرد و اینطور توضیح داد: «تخلفات مجازی اگر داخل کشور رخ دهند، جرائم سایبری و اگر خارج از کشور باشند حملات سایبری و حتی جنگ سایبری نام دارد. بانک‌ها یکی از آسیب‌پذیرترین نقاط کشور برای این حملات هستند. روزانه میلیون‌ها تراکنش مالی در کشور رخ می‌دهد که اگر مورد دخل‌وتصرف قرار بگیرند فاجعه‌آفرین خواهد بود. یکی از مواردی که در سال‌های گذشته مورد توجه قرار نگرفته، دستگاه‌های سخت‌افزاری امنیتی مانند HSM ها هستند که کلیدهای امنیتی را در خود نگهداری و منتقل می‌کنند. شرکت پویا سال‌هاست که به ارائه و پشتیبانی بهترین انواع این دستگاه‌ها پرداخته است.»
مسئله بعدی به عقیده زندی، شرایط پسابرجام است. او گفت: «در دورانی که با تحریم‌های شدیدی مواجه بودیم، بانک‌ها تاحدودی از چرخه مبادلات ارزی و معاملات مالی بین‌المللی خارج شدند؛ بنابراین کارها بیشتر از طریق واسطه‌ها و صرافی‌ها انجام می‌شد. با امضای برجام، بانک‌ها به‌صورت مجدد جایگاه خود را در خدمات ارزی پیدا کردند. با این همه، آنها برای اینکه بتوانند نقش خود را به‌خوبی ایفا کنند، به یک سیستم نرم‌افزاری جامع نیاز داشتند.»
زندی در ادامه توضیح می‌دهد: «منظور از این سیستم این نیست که چند وظیفه‌ای که در شعبه انجام می‌شود را پشتیبانی کند. سیستم نرم‌افزاری در امور بین‌الملل در بانک‌ها ذی‌نفعان زیادی دارد. یکی از آنها خود بانک است که خود به ذی‌نفعان مختلف مانند شعبه، مدیریت مناطق، اداره‌های ستادی ارزی، بازرسی و غیره تقسیم می‌شود. بانک مرکزی و کارگزاران خارجی نیز جزو این ذی‌نفعان محسوب می‌شوند. در نهایت هم ذی‌نفعان اصلی مشتریان هستند. ما از دهه 70 فعالیت خود را در حوزه ارز شروع کردیم. در سال 1372 در یکی از بانک‌های کشور به مطالعه مشغول شدیم و دو سال بعد در سال 1374 توانستیم اولین سیستم امور بین‌الملل را در یکی از بانک‌های کشور پیاده کنیم. اکنون این سامانه در هشت بانک بزرگ کشور فعال و نه‌تنها خدمات مورد نیاز این بانک‌ها را ارائه می‌دهیم، بلکه الزامات قانونی را که بانک مرکزی مصوب می‌کند نیز پشتیبانی می‌کنیم.»
زندی معتقد است شرکت پویا اولین شرکتی است که به حوزه تولید نرم‌افزارهای مالی برای بانک‌ها در کشور ورود پیدا کرد. به گفته او تا پیش از این بانک‌ها یا از سیستم‌های جزیره‌ای اختصاصی برای انجام عملیات مالی استفاده می‌کردند یا سیستم‌هایی را که برای بخش صنعت و تجارت تولید شده بود، به کار می‌گرفتند. حساب بین واحدها و گزارشگری شفاف دو مسئله‌ای است که بانک‌ها باید مورد توجه قرار دهند. اکنون همه بانک‌ها مقید هستند در گزارش‌های مالی خود از گزارشگری شفاف استفاده کنند.
ساختارهای بانک شامل شعبه و مدیریت مناطق و مدیریت مالی نیز به گفته معاون فروش شرکت پویا چالش‌های خود را دارد. آنها در عین اینکه باید استقلال خود را حفظ کنند، باید با یکدیگر در ارتباط و هماهنگی باشند. پویا در سال 1387 وارد حوزه تولید یک سامانه جامع مالی برای بانک‌ها شد و از آن زمان در این حوزه فعالیت می‌کند.
زندی همچنین درباره زیرساخت‌های ارتباطی دهه‌های پیش می‌گوید: «شاید بسیاری تصور کنند از ابتدا وضع زیرساخت‌های ارتباطی مناسب بود و همه چیز در جای خود به هم مرتبط بوده است؛ اما واقعیت این است که ما در دهه 60 و حتی 70 شبکه‌های عمومی و گسترده نداشتیم. اکنون زیرساخت‌های ارتباطی نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده و هیچ بانکی دیگر به دنبال سیستم‌های بسته و جزیره‌ای نیست. اکنون همه به دنبال نرم‌افزارهای تحت وب هستند که بتوانند با یک نرم‌افزار واحد در مرکز متصل شوند و تمام نیازهای بخش‌های مختلف سازمان خود را مرتفع نمایند. در دهه‌های 60 و 70 مجبور بودیم با ترفندهایی، سیستم‌های بومی طراحی کنیم که در مواقع نیاز بتواند اطلاعات را به مرکز و نواحی دیگر منتقل کند.»
به گفته او شرکت پویا همچنین نخستین شرکتی بود که یک نرم‌افزار جامع ریالی برای مدیریت حساب سپرده‌ها در یکی از بانک‌های کشور در اوایل دهه 70 طراحی کرد. زندی دراین‌باره توضیح می‌دهد: «تا پیش از آن کارها در شعب به‌صورت دستی انجام می‌شد. ما نخستین شرکتی بودیم که به حوزه مدیریت سپرده‌های ریالی که مقدمه‌ای بر core بوده، ورود پیدا کردیم. سیستمی پیاده‌سازی کردیم و اکنون بیش از شش سال است که پشتیبانی آن را به عهده داریم.»
از کارت‌های هوشمند شهری تا دستگاه تبدیل ارز برای گردشگران
به گفته زندی، نرم‌افزار تنها حوزه‌ای نبود که شرکت پویا در آن تخصص داشت و در حوزه‌های سخت‌افزار نیز سابقه بلندبالایی دارد. زندی می‌گوید: «ایده کارت هوشمند مانند کارت‌های بنزین کنونی، برای اولین بار برای استفاده از سهمیه و پرداخت غیرنقدی توسط شرکت پویا مطرح شد. در سال 1379 در یکی از نمایشگاه‌هایی که شرکت کردیم غرفه‌ای 140 متری با عنوان شهر هوشمند پویا داشتیم. مراجعه‌کنندگان در ابتدای ورود به این غرفه ثبت‌نام می‌کردند و کارت می‌گرفتند. با این کارت می‌توانستند بنزین بزنند، پول جابه‌جا کنند، آن را شارژ کنند و اجناس مختلف خریداری کنند. این کارت همچنین می‌توانست جای گواهینامه مردم را بگیرد و سوابق تخلفاتی آنها را نیز نگهداری می‌کرد. این ایده بعدها به‌صورت کارت‌های بنزین کنونی مورد استفاده قرار گرفت.»
شرکت پویا دستگاه‌های مختلفی نیز طراحی کرد که جایی در تاریخچه پرداخت کشور دارد. پویا نخستین شرکتی بود که دستگاه‌هایی را برای تشخیص خودکار اسکناس و واریز وجه در لحظه به حساب‌ها را در سیستم بانکی کشور به کار گرفت و به دنبال آن تولید داخلی هم داشت. زندی می‌گوید: «مردم تا پیش از این برای پرداخت اقساط وام، حتما باید به بانک مراجعه می‌کردند و وجه‌نقد ارائه می‌کردند یا چک می‌کشیدند. ما به آنها کارت‌های هوشمندی دادیم که مشخص می‌کرد مبلغ اقساط آنها چقدر است، چقدر قسط داده‌اند و چقدر از بدهی‌شان باقی مانده است؛ بنابراین زمانی که کاربر به دستگاه مراجعه می‌کرد، کارت را به دستگاه می‌داد و دستگاه بدون نیاز به مراجعه به سرور مرکزی، اطلاعات کارت را می‌خواند و مبلغ قسط را به‌صورت وجه نقدی از کاربر دریافت می‌کرد. در آن زمان شبکه شتاب وجود نداشت و زیرساخت‌های مخابراتی مانند الآن نبود. این دستگاه‌ها در بیش از صد شعبه بانکی که تسهیلات مسکن ارائه می‌کرد، به مرحله عملیاتی درآمد و ده سالی در شعبه‌ها کار کردند.»
دستگاه صراف نیز تولید سخت‌افزاری دیگر شرکت پویا بود. این دستگاه ارزهای رایج بین‌المللی را دریافت می‌کند و براساس نرخ‌نامه رسمی مورد نظر بانک آنها را به ریال تبدیل می‌کند و در مقابل یک کارت بانکی با مبلغ ریالی به کاربر می‌دهد. به گفته زندی علت اینکه این دستگاه به کاربران وجه نقد نمی‌دهد، این است که مراجعه‌کنندگان به این دستگاه بیشتر گردشگران و مسافران خارجی در کشور هستند و علاقه‌ای به حمل وجه نقد همراه خود ندارند.
واژه خودبانک هم که ابداع شرکت پویا بود نیز به معنی شعبه جامع خودکار یکی دیگر از ایده‌هایی است که اکنون در سطح کشور در حال توسعه و گسترش است و به مرحله عملیاتی رسیده است.
معاون فروش شرکت پویا درباره تولید داخلی دستگاه‌های سخت‌افزاری این شرکت توضیح می‌دهد: «دستگاه‌های سخت‌افزاری شرکت پویا را کارشناسان خودمان طراحی و تولید می‌کنند. البته به این معنا نیست که ماژول‌ها را نیز خود ما تولید کنیم. به این معنی نیز نیست که ما جایی دستگاهی دیده باشیم و قطعات را به‌صورت تکه‌تکه وارد کنیم و در اینجا سرهم کنیم. دستگاهی مانند صراف، ایده تولیدی خود شرکت در پاسخ به نیازهای کشور است و هیچ نمونه‌ای در دنیا نداشت.»
او در رابطه با حمایت بخش‌های دولتی می‌گوید: «چند سالی است دولت و مجلس و قوانین حمایت از تولید داخلی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. قانونی در کشور وجود دارد که مطابق آن، اگر کالای ایرانی باکیفیتی به تشخیص ارگان‌های ذیصلاح در کشور وجود دارد، نباید از کالای مشابه خارجی استفاده کرد. تا پیش از این چنین چیزی در کشور رعایت نشده است و بازرگانان خارجی میدان بزرگ‌تری برای فعالیت در کشور داشته‌اند، اما با توجه به برنامه‌ها و چشم‌اندازها در افق 1404 و مقوله افزایش 300 درصدی صادرات غیرنفتی که مهمترین بخش آن صادرات فناوری است، امیدوارم به تولید داخلی توجه بیشتری شود.»
به دنبال توسعه کارت‌های اعتباری
زندی درباره برنامه‌های این شرکت در سال آینده می‌گوید: «ما در شرکت پویا دو موضوع را در دست اجرا داریم، یکی کسب رضایت حداکثری مشتریان فعلی و دیگری ایجاد مشتریان جدید. ما توانسته‌ایم محصولات خود را به درجه‌ای از عمومیت برسانیم که مشتریان جدید بتوانند به‌سادگی به مجموعه ما اضافه شوند. رعایت استانداردهای فناوری و رعایت مسائل امنیتی به‌صورت پایه از دو محورهایی است که مورد توجه خود قرار دادیم و تلاش داریم خود را از نظر سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و نیروی انسانی آماده و به‌روز نگه داریم. از مأموریت‌های ما در شرکت پویا این است که کسب‌وکار مشتریان خود را بهبود می‌بخشیم. محصولات شرکت پویا، سامانه‌های بزرگی هستند که همه‌چیز را سیستماتیک می‌کنند و با استفاده از آنها دیگر نیازی به استفاده از نیروی کاری خبره نیست و نیروهای کم‌تجربه‌تر هم می‌توانند به‌راحتی امور محوله را با استفاده از این سیستم‌ها به انجام برسانند که خود هزینه زیادی از دوش بانک‌ها و شرکت‌ها برمی‌دارد.»
زندی در ادامه درباره چالش‌های این شرکت می‌گوید: «یکی از چالش‌های ما در ارائه محصولات به بانک‌ها این است که سیستم‌های ما باید در کنار دیگر سیستم‌های بانک‌ها قرار بگیرند و با آنها ارتباط اطلاعاتی برقرار کنند. به این منظور بانک باید هماهنگی لازم بین عوامل ذی‌ربط را به عمل آورد تا این ارتباط بین سیستم‌ها برقرار گردد و سیستم مدنظر عملیاتی شود. از آنجا که بخش قابل‌توجهی از توان تخصصی پویا در حوزه نرم‌افزار است، لذا ما این قابلیت و تجربه را داریم که اقدامات لازم جهت برقراری ارتباط بین سامانه‌های خود و سایر سامانه‌های بانک را در هر وضعیتی که باشند به عمل آوریم.»
شرکت پویا اکنون به‌عنوان جدیدترین محصول خود سامانه صدور کارت‌های اعتباری را آماده ارائه و راه‌اندازی در بانک‌ها دارد. زندی می‌گوید: «کارت‌های اعتباری در کشور مجوز گرفته‌اند و چند بانک هم برای صدور آن اقدام کرده‌اند، اما فاقد سیستم موردنیاز برای سرویس‌دهی هستند. ما مجموعه کاملی در این خصوص آماده کرده‌ایم که در حال حاضر در برخی بانک‌ها عملیاتی است. امیدواریم در سال 97 سیستم کارت اعتباری پویا در بانک‌ها و مؤسسات بیشتری راه‌اندازی شود.»
بزرگترین چالش‌های شرکت پویا
حمید محمدحسین، از سال 64 یعنی سال‌های ابتدایی فعالیت شرکت پویا تاکنون در این شرکت در حوزه نرم‌افزار فعال بوده است. محمدحسین در این جلسه گفت: «در دهه ۶۰ با ارائه سیستم‌های چند کاربره از نوع کامپیوترهای کوچک که آن زمان PC نامیده می‌شد و در نوع خود منحصربه‌فرد بود، در شرکت پویا به فکر استفاده از PC در محیط‌های تجاری و صنعتی برای کاربردهای مالی – اداری افتادیم و این ایده را عملیاتی کردیم. از ویژگی‌های اولین سیستم‌هایی که به کار گرفته شد، چند کاربره بودن آن بود که توسط یک پردازنده مرکزی و چندین ترمینال متنی یا Dumb Terminal کار می‌کرد و اولین مشتریان شرکت پویا در این زمینه مراکز تهیه و توزیع وابسته به وزارت بازرگانی، تعدادی کارخانه‌های صنعتی و آزمایشگاه‌های طبی بودند.»
قائم‌مقام شرکت پویا با بیان این که در شرکت پویا در آن زمان در حدود ۴۵ سامانه کاربردی گوناگون برای سازمان‌های مختلف طراحی و پیاده‌سازی شد و به‌جرئت می‌توان گفت که پویا اولین شرکتی بود که این نوع از سیستم‌های کاربردی را وارد بازار کرد.
حمید محمدحسین در ادامه گفت: «در دهه ۷۰ با ارائه اولین سرورهای مبتنی بر پردازنده ریسک و استفاده از سیستم‌عامل یونیکس، اقدام به طراحی ابزارهای نرم‌افزاری با قابلیت فارسی برای تولید سامانه‌های کاربردی در این محیط کردیم و این مجموعه ابزارهای نرم‌افزاری تحت عناوینی مانند مدیریت صفحه‌نمایش، مدیریت گزارش و مدیریت منوها، در محیط‌های بزرگ مانند بانک‌ها به کار گرفته شد. در دهه ۸۰ تغییرات حوزه فناوری اطلاعات بسیار سریع رخ داد و شرکت پویا نیز همگام با این تغییرات از محیط‌های متنی به محیط‌های گرافیکی یا همان ویندوز حرکت کرده و به‌طور عمده نرم‌افزارهای کاربردی مورد نیاز شبکه بانکی را در این محیط ارائه کرد که به‌طور مثال در این ارتباط می‌توان به سامانه جامع ارزی برای بانک‌ها اشاره کرد؛ و در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ به محیط وب سوییچ کرده و در حال حاضر محیط اصلی تولید نرم‌افزار این شرکت وب است، اما همچنان از سامانه‌های قدیمی‌تر نیز که نزد مشتریان این شرکت مورد استفاده هستند، پشتیبانی می‌شود.»
حمید محمدحسین قائم‌مقام شرکت پویا به مناسب ۳۵ امین سالگرد تأسیس شرکت پویا گفت: «با اشاره به مهمترین چالش شرکت پویا در دوران فعالیت این شرکت گفت: مهمترین چالش برای شرکت‌هایی که در حوزه مهندسی فعالیت می‌کنند، منابع انسانی است ازاین‌رو در ۱۰ سال گذشته تعداد کارکنان حرفه‌ای شرکت پویا که فقط به کانادا مهاجرت کرده‌اند بالای ۹۰ نفر بوده و هم‌اکنون این تعداد به بالای صد نفر رسیده است. بسیاری از کارمندان مطرح ما بعد از حرفه‌ای شدن از کشور مهاجرت می‌کنند و شرکت پویا به‌تنهایی نمی‌تواند جلو خروج این افراد نخبه را بگیرد بلکه فضای کلی کشور باید برای ماندن افراد نخبه مناسب باشد و انگیزه‌های ماندن را بیشتر کند و از لحاظ بیرونی هم بزرگترین چالش شرکت پویا عدم پایداری مدیریتی در سازمان اکثر مشتریان است که باعث می‌شود به دلیل تنوع و تضاد سلایق مدیریتی با مشکلات عدیده‌ای روبرو شویم.»
