پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پری‌ناز قاسمی؛ عصر تراکنش / در چند سال گذشته تعداد استارت‌آپ‌های فین‌تکی به‌صورت تصاعدی رو به افزایش بوده است و بسیاری از آنها عرضه عمومی داشته‌اند و با موفقیت نسبی مواجه شده‌اند. پولیتو، اگرچه ابتدای راه است، اما آینده روشنی دارد. این استارت‌آپ فین‌تکی در حوزه کیف‌پول فعالیت می‌کند و پرداخت‌های خرد شهری را هدف قرار داده است. یک صبح تابستانی مهمان دو نفر از استارت‌آپ سه‌نفره آنها بودیم و پای صحبت آنها نشستیم.
توسن‌بوم، جرقه‌ای برای شروع تاکسی‌پی
هر سه هم‌بنیان‌گذار در یک شرکت فناوری اطلاعات با یکدیگر همکارند و این مسئله پایه آشنایی آنها باهم است. آنها هنوز هم در این شرکت مشغول به کار هستند و استارت‌آپ خود را به‌صورت پاره‌وقت پیش می‌برند. محمدعلی کرمی، کارشناسی فناوری اطلاعات دارد و متولد سال 70 است. به گفته او ایده تاکسی‌پی زمانی شکل گرفت که یکی از همکاران آنها دی ماه 95 اعلام کرد شرکت توسن‌بوم در حال برگزاری رویدادی است که در آن استارت‌آپ‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند. کرمی می‌گوید: «رویداد بهمن‌ماه برگزار می‌شد و ما در مدت زمان کوتاهی ایده خود را طرح‌ریزی کردیم و برای آنها فرستادیم. توسن‌بوم ایده را رد کرد و پروژه با شکست مواجه شد.»
اما همه‌چیز به این شکست مقطعی ختم نشد. یک هفته پیش از برگزاری رویداد، دو گروه از شرکت‌کنندگان از شرکت در رقابت انصراف دادند و در نتیجه فرصتی برای گروه تاکسی‌پی پیش آمد تا به رویداد راه پیدا کند. با وجودی که آمادگی کافی نداشتند و ایده جای کار زیادی داشت، اما وارد رقابت شدند و در نهایت رتبه اول را این رویداد به دست آوردند که شامل سی میلیون تومان پاداش، منتورینگ توسن‌بوم و ارائه فضا برای فعالیت به آنها بود.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
چالش نوآوری توسن چه می‌کند؟
زمستان هرسال، شرکت رویداد توسن‌بوم برگزار می‌شود. این رویداد چالش نوآوری توسن نام دارد و استارت‌آپ‌ها با شرکت در این رویداد به چالش کشیده می‌شوند. در این ماراتون برنامه‌نویسی که تنها برپایه سرویس‌های بانکی است، گروه‌های شرکت‌کننده به انواع مختلف سرویس‌های بانکداری الکترونیک دسترسی پیدا می‌کنند. تیم اول 30، تیم دوم 20 و تیم سوم 10 میلیون تومان به عنوان جایزه دریافت می‌کنند و در عین حال از خدمات دیگر توسن‌بوم نیز مانند منتورینگ استفاده خواهند کرد. مهم‌ترین معیار داوران در این رویداد میزان نوآوری استارت‌آپ و توجهی است که به نیاز مشتری در حوزه فین‌تک دارد.
[/mks_pullquote]
تاکسی‌پی چه می‌کرد؟ کرمی می‌گوید: «دو اپلیکیشن طراحی کرده بودیم. یکی در تلفن همراه راننده نصب می‌شد و دیگری را مسافر دانلود می‌کرد. راننده هزینه را در تلفن خود وارد می‌کرد، تلفن‌های هوشمند بهم نزدیک می‌شدند و با فعالیت NFC پرداخت انجام می‌شد. شارژ مسافر و تسویه راننده هر دو از طریق بانک انصار انجام می‌شد، جابه‌جایی هزینه از طریق کیف‌پول بود و در نتیجه دغدغه وارد کردن شماره کارت و رمز نیز برای کاربران وجود نداشت.»
30 تی‌پی، استارت‌آپ پول خرد شهری
با شروع سال جدید، تاکسی‌پی تکامل پیدا کرد. بانیان این استارت‌آپ دیگر نمی‌خواستند کیف‌پول آنها تنها در زمینه حمل‌ونقل و تاکسیرانی فعالیت داشته باشد. تغییرات اعمال شد و استارت‌آپ 30 تی‌پی مردادماه امسال در کافه بازار به عرضه عمومی رسید. در این نسخه، شارژ و پرداخت کیف‌پول از طریق درگاه بانکی انجام می‌شود و همه بانک‌ها را پوشش می‌دهد. تسویه‌حساب نیز از طریق شبا است. تمام بودجه‌ای که کاربران این استارت‌آپ در کیف‌پول خود می‌گذارند، به‌صورت مشخص در یک حساب بلوکه‌شده قرار دارد و از آن سودی نصیب بانیان این استارت‌آپ نمی‌شود.
اما 30 تی‌پی در راه خود تنها نیست. استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های زیادی هستند که کیف‌پول ارائه می‌کنند و هر کدام در یک حوزه به‌صورت تخصصی وارد شده‌اند. کسب‌وکار ایزی‌پی نیز در حال حاضر دستگاه‌هایی در تاکسی‌ها دارد که مسافران با استفاده از آن می‌توانند با کارت مترو یا کارت اعتباری هزینه سفر درون شهری خود را پرداخت کنند. 30 تی‌پی چه مزیت رقابتی با این استارت‌آپ‌ها دارد؟
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
از تاکسی‌پی تا پولیتو
گروه ابتدا نام استارت‌آپ خود را تاکسی‌پی گذاشته بود که بعدها این نام به 30TPAY تغییر پیدا کرد. شهریورماه امسال بانک شهر از این استارت‌آپ به دلیل تشابه اسمی با پروژه سیتیپی شکایت کرد و آنها برای دومین بار مجبور شدند نام خود را عوض کنند و این بار پولیتو را انتخاب کردند.
[/mks_pullquote]
احمد وطنی، بنیان‌گذار دیگر این استارت‌آپ به عصر تراکنش می‌گوید: «نخسنین مسئله این است که اغلب این سرویس‌ها به دستگاه سخت‌افزاری متصل هستند، در نتیجه استفاده از آنها منوط به وجود این دستگاه‌ها است، علاوه بر اینکه هزینه دارند و گران هستند.»
او که کارشناسی خود را در رشته علوم کامپیوتر دریافت کرده است، در ادامه توضیح می‌دهد: «تهیه سخت‌افزار دشوار است، اما تقریباً همه مردم به تلفن‌های هوشمند دسترسی دارند. این مسئله یکی از ویژگی‌های مثبتی است که استارت‌آپ ما در خود دارد. از سوی دیگر، کیف‌پول‌های زیادی تهیه شده‌اند که هرکدام یک خدمت خاص را پوشش داده‌اند. یکی قبوض را پرداخت می‌کند، یکی دنگ‌های بین‌افراد را مشخص و حساب می‌کند و دیگری هم حمل‌ونقل را پوشش می‌دهد. 30 تی‌پی پرداخت‌های خرد درون‌شهری را هدف قرار داده است و می‌خواهد کیف‌پولی برای خریدهای کوچک شهروندان باشد. این خریدها می‌تواند هزینه حمل‌ونقل شهری، خرید بلیط سینما، خرید از سوپرمارکت‌ها، رستوران‌ها و سایر خدمات دیگر شهری را دربربگیرد.»
رویای حذف تراکنش‌های خرد با کیف‌پول شهری
به اعتقاد آنها بانک مرکزی و سایر بانک‌ها، تحت فشار حجم بالای تراکنش‌های خردی هستند که شهروندان در طول روز داشته‌اند. انتقال این حجم تراکنش‌های ریز به کیف‌پولی که همه خدمات شهری را پوشش می‌دهد، می‌تواند بار سنگینی را از روی ترافیک‌های تراکنشی بانک‌ها بردارد. در دورنمای فعالان این استارت‌آپ، سیتیپی می‌تواند در شهرهای دیگر هم فعال باشد و اگر فردی که در تهران زندگی می‌کند در اصفهان هم می‌تواند از خدمات کیف‌پول بهره‌مند شود.
کرمی می‌گوید: «نکته مثبت دیگر این است که کشیدن کارت، وارد کردن شماره کارت و استفاده از رمز نیز کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه امنیت کارت‌های اعتباری بیشتر می‌شود.»
شاید رویای سیتیپی روزی به حقیقت بدل شود، اما این استارت‌آپ در حال حاضر در چه جایگاهی قرار گرفته است؟ پاسخ کرمی این است: «در حال حاضر فعلاً امکان پرداخت از راه دور ممکن نیست و کاربران می‌توانند با استفاده از فناوری‌های QR-Code و NFC پرداخت خود را انجام دهند. علاوه‌بر این، با وجودی که ما کار خود را با بانک انصار شروع کردیم، اما اکنون در حال مذاکره با سایر بانک‌ها نیز هستیم.»
به عقیده وطنی راه طولانی است و باید زمان مناسب برای آمادگی جامعه برای استفاده گسترده از کیف‌پول را پیدا کرد. او می‌گوید: «کار ما دشوار است و شاید از هر 10 جایی که به آن سر می‌زنیم تنها یکی از آنها با ما همکاری کند. همچنین استفاده از هر فناوری و سرویسی می‌تواند زمان خاص خود را در جامعه داشته باشد. ما پیش‌بینی می‌کنیم همان‌طور که زمان استفاده برنامه‌هایی مانند اسنپ و زودفود و دیجی‌کالا سررسیده بود و مردم به‌صورت گسترده از آنها استقبال کردند، استفاده از کیف‌پول نیز در زمان خود مورد استقبال عموم مردم قرار می‌گیرد و هدف ما این است که تا آن زمان خود را آماده کرده باشیم و بتوانیم خدمات گسترده ارائه کنیم.»
بانک‌ها به‌جای همکاری، به جذب ما علاقه دارند
بزرگ‌ترین چالش پولیتو بستن قرارداد با بانک‌ها است. کرمی توضیح می‌دهد: «در بستن قرارداد با بانک‌ها مشکل داریم. اکثریت آنها به‌دنبال همکاری با ما نیستند و بیشتر می‌خواهند استارت‌آپ را تصاحب و به خود جذب کنند. با این کار سیتیپی دیگر نمی‌تواند رشد و پیشرفتی داشته باشد و با بانک‌های دیگر همکاری کند، چرا که خدمات آن تنها به یک منبع محدود می‌شود. ما بیشتر دنبال این هستیم که در بانک‌ها سهام‌های خرد داشته باشیم تا اینکه تنها در یک بانک فعالیت کنیم. در نتیجه به یک شرکت واسط (third party) نیاز داریم. از همکاری با سایر شرکت‌های دیگر نیز استقبال می‌کنیم ولی بیشتر تلاش داریم از آنها مانند توسن‌بوم به عنوان منتورینگ کمک بگیریم.»
حرف از کمک که هست، احمد وطنی می‌گوید: «مهدی عبادی، بنیان‌گذار استارت‌آپ پولام نقش مشاور حقوقی و بانکی ما را دارد و در مسیری که طی می‌کنیم، به ما یاری می‌دهد. از همکاری با سایر استارت‌آپ‌ها خصوصاً فروشگاه‌ها و استارت‌آپ‌هایی که سرویس خاصی ارائه می‌دهند، استقبال می‌کنیم تا کاربران ما بتوانند با استفاده از کیف‌پول، پرداخت خود را از آنها انجام دهند؛ اما در عین حال همکاری با سایر استارت‌آپ‌های فین‌تکی را درست نمی‌دانیم چرا که منجر به انحصار در بازار می‌شود. لزومی ندارد تنها یک کیف پول واحد وجود داشته باشد. نگاه تصاحبی که در ایران اغلب دیده می‌شود، درست نیست و ما دنبال رقابت هستیم.»
آنها در حال حاضر در دو حوزه UX و گیمیفیکیشن به‌دنبال افرادی هستند تا بتوانند با آنها همکاری کنند و در عین حال به‌دنبال ثبت شرکت و برند خود نیز هستند. همچنین نیاز به سرمایه‌گذار خطرپذیری دارند تا بتواند آنها را در بخش تبلیغات یاری دهد. به گفته بنیان‌گذاران این استارت‌آپ، در حال حاضر مجوز خاصی برای دریافت این استارت‌آپ لازم نیست و آنها تنها برای دریافت درگاه الکترونیکی به نشان ای‌نماد نیاز دارند.
کرمی می‌گوید: «برای یک استارت‌آپ مهم این است که همه از آن راضی باشند و تمام تلاش ما نیز همین است. ما به دنبال توسعه خدماتی هستیم که ارائه می‌دهیم و برای این کار راه طولانی را باید طی کنیم.»