پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارت‌خوان‌های موبایلی چگونه می‌توانند موجب پیشرفت کسب‌وکارهای خرد شوند؟
پری‌ناز قاسمی؛ ماهنامه عصر تراکنش / عمر کارت‌خوان‌های موبایلی یا mPOS در دنیا زیاد نیست، اما در عصری هستیم که فناوری‌ها بیشتر از چند سال «نوآوری» تلقی نمی‌شوند؛ بنابراین با یک نگاه به تاریخچه پیدایش و گسترش این نوع از دستگاه‌های کارت‌خوان، میتوان به جرئت گفت این فناوری به بلوغ رسیده است و اکنون دوران اوج خود را سپری می‌کند.
در ابتدا زمانی که دستگاه‌های کارت‌خوان کلاسیک وارد بازار شد، شوق رهایی از وجه‌نقد نیز به‌همراه آن پا به صنعت پرداخت گذاشت. رویای اصلی این بود که خریداران پس از دریافت کالا از فروشگاه، با استفاده از کارت‌های اعتباری خود، هزینه را پرداخت می‌کنند. رؤیا به حقیقت پیوست، اما سبک زندگی در دنیای امروز، خیلی سریع‌تر از دوره‌های گذشته تاریخ تغییر می‌کند. بازار نیز در پی همین تغییرات، نیاز داشت دستگاه‌ها را در جایی به کار بگیرد که فضای مشخصی برای آن تعریف نشده است.
این فضا تنوع زیادی دارد: رستورانی که می‌خواهد بسته‌های غذا را به دست مشتریان برساند و با کمبود وجه‌نقد آن‌ها مواجه می‌شود، فروشگاهی که کالاهای خود را برای کاربرانش ارسال می‌کند و آن‌ها ترجیح می‌دهند هزینه را زمانی پرداخت کنند که کالا را دریافت کرده باشند، تعمیرکاری که واحدی با عنوان فروشگاه یا مغازه ندارد و باید همراه فردی که خدمتی برای او انجام داده تا پای نزدیک‌ترین دستگاه خودپرداز برود تا انتقال وجه انجام شود، صاحبان صنایعی که در بازارچه‌های محلی و فصلی در رفت‌وآمد هستند و با مشتریان علاقه‌مندی مواجه می‌شوند که وجه نقد آن‌ها کافی نیست و تعداد بالای پیک‌ها و بسته‌هایی که در طول روز ارسال می‌شود و لزوماً همه آن‌ها پرداخت اینترنتی ندارند.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
مبدع کارت‌خوان موبایلی
جک دورسی یکی از بنیان‌گذاران توییتر را میتوان مبدع اولین نمونه‌های کارت‌خوان موبایلی در دنیا دانست. او شرکت اسکوئر را در سان‌فرانسیسکو تأسیس کرد و مدعی شد می‌خواهد با استفاده از کارت‌خوان‌های رایگان و بسیار کوچک، خدمات پرداخت به کسب‌وکارهای کوچک ارائه دهد. با این حال پیش از او نیز شرکت پی‌پل به‌دنبال چنین کاری بود، اما به موفقیت اسکوئر نرسید.
[/mks_pullquote]
فعالان این فضا در یک ویژگی مشترک‌اند: همگی «کسب‌وکارهای خرد» یا retail هستند. آن‌ها درگاه‌های پرداخت اینترنتی ندارند، مشتریان آن‌ها می‌خواهند پس از دریافت کالا یا خدمت هزینه را در مکانی که هستند پرداخت کنند و همه لزوماً شرایط موردنیاز برای دریافت دستگاه‌های بی‌سیم را نیز دارا نیستند.
دستگاه‌های کارت‌خوان سنتی به خط و سیم تلفن نیاز دارند تا بتوانند با شبکه ارتباط برقرار کنند. این مسئله باعث می‌شد امکان جابه‌جایی کارت‌خوان برای صاحبان کسب‌وکار وجود نداشته باشد. فناوری برای حل این مشکل کمی بعد دستگاه‌های کارت‌خوان سیار یا GPRS را به‌عنوان راهکاری برای این موضوع وارد بازار فناوری‌های پرداخت کرد. این دستگاه‌ها با همان ظاهر و کارکرد، از طریق سیمکارت فعال هستند؛ اما همه کسب‌وکارها توانایی دریافت چنین دستگاهی را نداشتند. برای تهیه این دستگاه کارت‌خوان سیار، لازم بود صاحبان آن در سال مبلغی پرداخت کنند و میزان تراکنش خاصی داشته باشند. هرچند این قوانین در ایران و جهان کمی تفاوت دارد ولی فناوری‌ها معمولاً بر روی روندهای جهانی ایجاد می‌شوند. همگی فروشگاه‌هایی که بر روی بستر اینترنت فعالیت می‌کنند، لزوماً سایت نیستند، بسیاری از آن‌ها، کسب‌وکارهای ساده‌ای هستند که تولیدات خود را در کانال و پیج خود قرار می‌دهند و تراکنش‌های گسترده فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی و درگاه‌های پرداخت آن‌ها را ندارند.
کارت‌خوان‌های موبایلی در این نقطه و صرفاً برای حل مسئله این قشر فعال در بازار کار، ورود پیدا کرد. آن‌ها دستگاه مجزایی مانند سایر کارت‌خوان‌ها نیستند که هویت مستقلی داشته باشند. آن‌ها با اتصال به تلفن‌های همراه هوشمند، تبلت‌ها و فبلت‌ها کار می‌کنند. mPOS نسبت به سایر کارت‌خوان‌ها، دستگاه کوچک‌تری است و قیمت پایین‌تری نسبت به کارت‌خوان‌های GPRS دارد. بانک‌ها نیز آن‌ها را با شرایط ساده‌تری به کسب‌وکارها ارائه می‌کنند. کارت‌خوان‌های موبایلی رسید الکترونیکی دارند و با حذف رسید کاغذی در جلوگیری از آسیب به محیط‌زیست نیز تاثیرگذارند؛ اما شاید یکی از بهترین ویژگی‌های آن، کمک و دستیاری به صاحبان کسب‌وکار برای آرشیو و نگهداری داده‌های خود است. اغلب کسب‌وکارهای خرد کارکنان زیادی ندارند، خود بیش از بقیه کار می‌کنند و در ابتدای گسترش کسب‌وکار خود هستند. ابزاری که بتواند تعداد و میزان تراکنش‌هایی را که کسب‌وکار آن‌ها داشته، به‌صورت فهرست درآورد و در اختیار آن‌ها قرار دهد می‌تواند کمک زیادی به مدیریت مالی آن‌ها کند و جلوی آشفتگی را بگیرد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
بهترین برند کارت‌خوان موبایلی در اروپا
از کمپانی‌های مشهور در حوزه کارت‌خوان موبایلی میتوان به iZettle اشاره کرد. این کمپانی خصوصی است و در سال 2010 در سوئد بنیان گذاشته شد و اکنون ساختمان مرکزی آن در استکهلم است. iZettle شرکت پرداخت اجتماعی است و سرویس‌های فردبه‌فرد ارائه می‌کند تا کسب‌وکارها و شرکت‌های بزرگ با راحتی بیشتری بتوانند خدمات خود را به مشتریانشان ارائه کنند. شهرت این شرکت بزرگ به استفاده راحت از محصولات، پشتیبانی قوی و قیمت مناسب بازمی‌گردد.
[/mks_pullquote]
اهمیت کسب‌وکارهای خرد زمانی مشخص می‌شود که به آمارهای موجود نگاهی بیندازیم. وبلاگ اقتصادی کپترا (blog.captera.com) در گزارشی که ابتدای سال 2017 منتشر شد، اعلام کرد در آمریکا 48 درصد از کسب‌وکارهای خرد یا خانگی از این فناوری استفاده می‌کنند و از این تعداد، 62 درصد آن‌ها راضی هستند. 51 درصد مغازه‌های کوچک از کارت‌خوان‌های موبایلی استفاده می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود تا چند سال آینده، این رقم به 79 درصد افزایش پیدا کند. این گزارش همچنین اعلام می‌کند 29 درصد از حجم کل تراکنش‌های بازار آمریکا از طریق دستگاه mPOS انجام می‌شود. با توجه به اقتصاد این کشور و با در نظر گرفتن این نکته که مخاطبان اصلی این فناوری کسب‌وکارهای خرد هستند، میتوان نتیجه گرفت، حجم بازار مالی کسب‌وکارهای خرد بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شد.
شاید اطلاعاتی از اینکه حجم بازار کسب‌وکارهای خرد در ایران چه اندازه است، در دست نباشد اما تخمین گسترده بودن این بازار ساده است. با پیشرفت فناوری و رونق شبکه‌های اجتماعی، کسب‌وکارهای زیادی شکل گرفته‌اند که با مشتریان محدود و نامشخصی روبه‌رو هستند، محصولات و خدمات خود را در یک مکان مشخص عرضه نمی‌کنند و درعین‌حال نیز روش‌های مرسوم پرداخت کارت‌به‌کارت، کارکرد لازم را برای آن‌ها ندارد.
طبق گزارشی که در وبلاگ کپترا منتشر شد، کارت‌خوان‌های موبایلی با سرعت 9.2 درصد در سال رشد دارند. این در حالی است که کارت‌خوان‌های سنتی سالیانه 2.5 درصد با کاهش استقبال مواجه می‌شوند. همین منبع یک سال قبل یعنی در سال 2016، گزارشی منتشر کرده بود که در آن، مزایای کارت‌خوان‌های موبایلی بیان شده است. طبق این گزارش، اغلب مشتریانی که از کارت‌خوان موبایلی استفاده می‌کنند و رسید الکترونیکی دریافت می‌کنند، از شیوه پرداخت خود راضی هستند و احساس امنیت بیشتری دارند. از سوی دیگر سروکار داشتن با وجه نقد همیشه خطر کم‌وزیاد شدن موجودی و اختلاف در صورت‌حساب‌ها را به‌همراه دارد. استفاده از دستگاه کارت‌خوان‌های موبایلی این خطر را تا حد ممکن پایین می‌آورد و فهرست روشنی از تراکنش‌ها را در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار می‌دهد. علاوه بر این آن‌ها می‌توانند اطلاعات حساب‌های مالی را دسته‌بندی کنند و همین مسئله یکی از علل اصلی گرایش آن‌ها به این نوع از کارت‌خوان‌ها است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
آمادگی برای کارت‌خوان موبایلی، آمادگی برای همه فناوری‌ها
آمارها نشان‌دهنده این است که بسیاری از کسب‌وکارهایی که کارت‌خوان‌های موبایلی را دریافت می‌کنند، از سایر فناوری‌های پرداخت نیز استقبال بیشتری می‌کنند. 76 درصد از کسب‌وکارهایی که از کارت‌خوان موبایلی استفاده می‌کنند، به کیف پول اپل نیز رو آورده‌اند و شش درصد هم برای استفاده از بیت‌کوین نیز اقدام کرده‌اند. 32 درصد هم نقدینگی را به‌صورت کامل حذف و تنها از کارت‌خوان موبایلی استفاده می‌کنند.
[/mks_pullquote]
اما استفاده از کارت‌خوان‌های موبایلی تنها محدود به کسب‌وکارهایی نیست که در چند مکان با مشتریان خود ارتباط دارند. در آمریکا یکی از بیشترین استفاده‌هایی که از این دستگاه می‌شود، در سالن‌های بزرگ پرو لباس است. بسیاری از مشتریان تا رسیدن به پیشخوان پرداخت، نظر خود را تغییر می‌دهند. کارکنان این فروشگاه‌ها کارت‌خوان‌های موبایلی را در این سالن‌ها قرار می‌دهند تا پیش از آنکه فردی از خرید منصرف شود، پرداخت انجام شود. بسیاری دیگر از کسب‌وکارها که تولیدات خاصی دارند، در نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و بازارهای موقت و فصلی شرکت می‌کنند و محصولات خود را عرضه می‌کنند. تا پیش از این، بسیاری از آن‌هایی که شرایط دریافت کارت‌خوان‌های GPRS را نداشتند، مجبور بودند مشتریان را ترغیب کنند به فروشگاه آنان در محل مخصوص سری بزنند یا محصولات را آنلاین سفارش دهند. درصورتی‌که پس از ورود کارت‌خوان موبایلی به بازار، محصولات هرجایی که باشد، می‌تواند به فروش برسد.
مشکلاتی که این دستگاه می‌تواند به وجود بیاورد، محدود است؛ اما امکان دارد تهیه و دسترسی به تلفن‌های هوشمند برای همه فراهم نباشد، همچنین اندروید و iOS بودن سیستم‌عامل دستگاه نیز امکان دارد روی اجرای برنامه‌ها تأثیرگذار باشد. علاوه بر اینکه اطلاعات بر روی تلفن همراه ذخیره می‌شود و خطر آن‌ها وجود دارد.
در ایران تهیه دستگاه‌های کارت‌خوان سیار اگرچه شامل شرایط خاص می‌شود اما هزینه و کارمزدی ندارد و شاید همین مسئله در ابتدا جلوی رونق این دستگاه در جامعه را بگیرد. چراکه برای فروشندگانی که کارت‌خوان سیار را دریافت کرده‌اند، به لحاظ هزینه تفاوتی نمی‌کند که از چه دستگاهی استفاده می‌کنند و شاید تنها مزیت، اتصال کارت‌خوان‌های موبایلی به تلفن‌های همراه باشد.
بانک مرکزی و شرکت شاپرک اواخر سال گذشته مجوز فروش و استفاده از کارت‌خوان‌های موبایلی را صادر کردند و از ابتدای سال 96، شرکت‌های بسیاری در تلاش هستند دستگاه‌های کارت‌خوان موبایلی خود را رونمایی و وارد بازار کنند. در حال حاضر شرکت‌هایی مانند شرکت کارت اعتباری ایران کیش، فن‌آوا کارت ایران، توسن‌تکنو، گرایش تازه کیش (GSS) و سایان کارت مجوز فروش این دستگاه را در دست دارند و سایر شرکت‌های دیگر مانند مبنا کارت آریا، پرداخت الکترونیک سامان و به‌پرداخت ملت در صف انتظار پاسخ شاپرک به درخواست صدرو مجوز خود هستند.
دستگاههایی وجود دارند که جای سیم کارت داشته ولی غیر فعال است در محل کسب ما تلفن وجود ندارد واینترنت هم به صورت وای فای است چگونه میتوان از سیمکارت یا وای فای استفاده کرد چگونه محل سیم کارت را باید فعال کرد