راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

فین‌تک، فرصتی که در حال از بین رفتن است!

سپهر سپهوندی؛ بنیان‌گذار و مدیرعامل وین وین / بهمن فرمان آرا کارگردان صاحب سبک سینمای ایران در پاسخ به سؤال خبرنگار که چرا با وجود تمکن مالی، هیچ‌گاه خود تهیه‌کنندگی فیلم‌هایش را بر عهده نمی‌گیرد و همیشه دیگران فیلم‌های او را تهیه می‌کنند، گفت: این بهترین راه برای اطمینان از این است که ایده اصلی فیلم من جذاب و درست است. وقتی من نتوانم کسی را پیدا کنم که با وجود ریسک‌های زیاد حاضر به پرداخت پول بابت فیلم‌نامه من نباشد، پس یکجای کار ایراد دارد، فیلم فروش خوبی نخواهد داشت و من هم به‌عنوان تهیه‌کننده سرمایه خود را از دست خواهم داد.

هر بار که به طراحی یک کسب‌وکار جدید فکر می‌کنم ناخودآگاه حرف‌های بهمن فرمان آرا را به یاد می‌آورم، محصولی که نتوانی به دیگران بفروشی و بابتش پول بگیری را فراموش کن! بر پایه ضرب‌المثل معروفی که بین ایرانیان محبوب است مشتری به‌احتمال‌زیاد خدمت یا محصول رایگان را استفاده می‌کند! بر همین اساس طرح تجاری وین وین را بر پایه اخذ کارمزد طراحی کردیم، وقتی به شکل جدی و رسمی فعالیت استارت‌آپ خود را شروع کردم اوضاع به خوبی پیش می‌رفت تا مذاکره با مشتریان بزرگ‌تر و با نام و نشان آغاز شد، آنجا بود که با پدیده کارمزد خواهی مواجه شدیم!

وقتی مشتری با کمال احترام راجع به شرکت‌های پرداخت الکترونیکی صحبت می‌کرد که در ازای همکاری به آن‌ها و ارائه سرویس‌های پرداخت، کارمزد هم به آن‌ها می‌پردازند و حتی در برخی موارد به مشتریان آن‌ها از جانب خود تخفیف هم می‌دهند، احساس می‌کردم یا او سخن از کسب‌وکار در سیاره‌ای دیگر سر می‌دهد یا من راه را اشتباه رفته‌ام. طبیعتاً سخن گفتن از ارزش‌افزوده‌ای که راهکار ما می‌تواند برای ایشان ایجاد کند نقشی بیش از کشک ایفا نمی‌کرد و راه به جایی نمی‌برد.

متأسفانه متوجه شدم اوضاع نظام پرداخت وخیم‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کردم و رقابت نادرست بین شرکت‌های پرداخت الکترونیک کار را به جایی رسانده که مشتری دریافت خدمات را امری لازم و نه کافی در این همکاری در نظر گرفته است و سهیم شدن در کارمزد بانکی متعلق به شرکت پرداخت الکترونیک را نیز حق مسلم خود می‌دانست، حتی در دو یا سه مذاکره، طرف مقابل ما را با تأمین‌کننده بودجه مارکتینگ خود اشتباه گرفته بود و شرط همکاری را تأمین بودجه از طرف ما برای اجرای پروموشن‌ها و تخفیف‌هایی عنوان می‌کرد که قصد داشت به مشتریان خود بدهد. البته که آن پذیرنده‌های محترم هیچ گناه و تقصیری برگردنشان نیست و حق طبیعی آن‌هاست که منافع خود را در نظر گیرد و آنچه دیگران به ایشان می‌دهند را از ما هم بخواهند.

این اولین زنگ خطر جدی برای اکوسیستم استارت‌آپ‌های فین‌تکی است که باعث می‌شود نتوانند روی کسب درآمد از کارمزد حساب کنند هرچند ایده‌های نابی ارائه دهند. چرا که فعالیتشان به ناچار محدود به مشتریان کوچک خواهد شد و بازار اصلی و رسمی را به دلیل شرایط نامتعارف به وجود آمده از دست می‌دهند.

فین‌تک‌ها برای بقای خود و البته اطمینان از این که راه درست را می‌روند نیاز به فروش محصول و خدمت خود دارند، ناچارند درآمد خود را از طریق اخذ کارمزد از مشتریان کسب کنند، با این تفاسیر تب فین‌تک گرچه در بازار واقعی سرد است و پرچالش اما بین فعالین حوزه بانکداری و پرداخت حسابی داغ شده و پای شرکت‌های متمول پرداخت الکترونیک و بانک‌ها را با فضای فین‌تک باز کرده است، به‌طوری‌که یا تصمیم به تولید محصولات فین‌تکی مشابه می‌گیرند یا با صاحبان ایده شراکت می‌کنند، البته نباید فراموش کرد که محدودیت‌های اعمال شده برای فین‌تک ها و موضع مدیرکل محترم فناوری اطلاعات بانک مرکزی هم سرعت بیشتری به این فعل‌وانفعالات داده است.

لازم به ذکر است حضور و حمایت بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت الکترونیک از فین‌تک‌ها به خودی خود اتفاق نامبارکی محسوب نمی‌شود، اما مشکل اصلی از آنجا شروع می‌شود که محصولات فین‌تک قابل کپی‌برداری و حتی اخیراً مشاهده شده تا سطح شعار تبلیغاتی در حال کپی‌برداری از یکدیگر هستند، از سوی دیگر هر بانک یا شرکت پرداخت الکترونیک بجای تمرکز بر تولید محصول و خدمت فین‌تکی متناسب با بازار و مشتریانی که در اختیار دارد اقدام به بازتولید محصولات مشابه می‌کنند و داستان وقتی به کمدی تبدیل می‌شود که سیاست غلط عدم اخذ کارمزد از پذیرندگان را بعد از کارت‌خوان و درگاه‌ها اینترنتی در اینجا نیز تکرار می‌کنند تا ناخواسته اکوسیستم فین‌تک را در نطفه خفه کنند.

در شرایط حاضر حضور بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت الکترونیک با روشی که در پیش گرفته شده است موجب سرکوب فین‌تک‌هایی است که قصد فعالیت مستقل دارند و این دومین زنگ خطر این اکوسیستم شکننده است.

گرچه فین‌تک‌ها فرصتی طلایی برای اصلاح نظام کارمزد به نظر می‌رسیدند با ادامه این روند زنگ خطر جدی برای فین‌تک‌ها به صدا خواهد آمد، آن‌ها چاره‌ای جز کپی شدن و حل شدن در سیستم بیمارگونه کارمزد فعلی ندارند، بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت با تکیه بر منابع مالی خود استارت‌آپ ها را یکی پس از دیگری خواهند بلعید و البته گره‌ای به گره کور نظام کارمزد خواهند افزود.

پیشنهاد و راهکار برد-برد این است که بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت الکترونیک فین‌تک ها را فرصتی برای اصلاح نظام کارمزد ببینند، از آن‌ها و بیزینس مدل‌های مبتنی بر کارمزدشان حمایت کنند و به دنبال تصاحب آن‌ها نباشند! استارت‌آپ های فین‌تک نیز تمرکز خود را بر ایجاد تمایز و ارائه خدمات مناسب به مشتریان کنند و برای رشد و توسعه سریع اقدام به دامپینگ و چشم‌پوشی از درآمد نکنند، فراموش نکنید اگر مشتری حاضر نیست بابت سرویسی که ارائه می‌دهید پولی پرداخت کند محصول یا خدمت درستی را ارائه نداده‌اید یا در کسب‌وکار خود مشکل دارید، ارائه سرویس رایگان فقط پاک کردن صورت‌مسئله است! و البته پروموشن و تخفیف و طرح‌های تشویقی دادن به مشتریان برای همکاری تفاوت بنیادینی با ارائه سرویس رایگان به مشتری دارد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.